Φοίτηση και επαγγελματική αποκατάσταση στην Ελλάδα: ο ρόλος της ΕΕΚ
Σε χώρες που έχουν εύρωστες οικονομίες και υγιείς δομές στην αγορά εργασίας παρατηρούνται μικρά έως ανύπαρκτα ποσοστά ανεργίας ειδικά σε εκείνες που στο εκπαιδευτικό σύστημα κυριαρχούν οι δομές της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης (Ε.Ε.Κ.) και περισσότερο το σύστημα διττής εκπαίδευσης (μαθητεία). Σε αυτές τις χώρες, παρατηρούνται υψηλά ποσοστά απορρόφησης των αποφοίτων του εκπαιδευτικού συστήματος και ειδικά των αποφοίτων της διττής εκπαίδευσης. (Αυστρία, Φινλανδία, Ολλανδία, Τσεχία, Γερμανία) στα σχολεία της Ε.Ε.Κ.. Αντίθετα παρατηρήθηκε ότι η Γαλλία, μια χώρα που ενώ έχει πολύ καλούς οικονομικούς δείκτες και ισχυρή οικονομική και παραγωγική αγορά, παρουσιάζει χαμηλά ποσοστά μαθητικού δυναμικού στις δομές Ε.Ε.Κ. και ταυτόχρονα παρουσιάζει και σχετικά υψηλά ποσοστά ανεργίας των αποφοίτων του εκπαιδευτικού της συστήματος. Αυτό ίσως είναι μια εγγενής αδυναμία προσανατολισμού του εκπαιδευτικού συστήματος και δείγμα της αποκοπής και δυσαρμονίας του από την αγορά εργασίας και τις ανάγκες της κοινωνίας. Δεν είναι τυχαίο ότι πριν λίγα χρόνια, το 2014 επάνω στο κορύφωμα της οικονομικής κρίσης για τη χώρα μας, η Ε.Ε. μέσω του αρμόδιου οργανισμού της, CEDEFOP, μας πρότεινε την στρατηγική εξόδου από αυτήν, η οποία περνούσε μέσα από την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση. Συγκεκριμένα ανέφερε:
«…Η Ελλάδα ανέλαβε την προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ για το 2014 υπό την πίεση μεγάλων οικονομικών και κοινωνικών προκλήσεων, καθώς η κρίση, που είναι αισθητή σε όλη την Ευρώπη, έχει πλήξει ιδιαίτερα την Ελλάδα. Μέχρι στιγμής οι μεταρρυθμίσεις έχουν επικεντρωθεί σε οικονομικά ζητήματα, με στόχο να αντιστραφούν οι αρνητικές τάσεις. Όμως αξίζει να γίνει κατανοητό ότι οι πολιτικές για την εκπαίδευση και κατάρτιση, και ιδιαίτερα την επαγγελματική, μπορούν να παίξουν πολύ σημαντικό ρόλο, γιατί μπορούν και να προσφέρουν περισσότερες επιλογές στα άτομα και να αυξήσουν την ανταγωνιστικότητα επιχειρήσεων… εξάλλου η αντιμετώπιση της υψηλής ανεργίας των νέων, και συναφών ανισορροπιών της αγοράς εργασίας, επείγει σήμερα περισσότερο από ποτέ… οι επιχειρήσεις χρειάζεται να καταλάβουν ότι η εκπαίδευση των νέων αποτελεί επένδυση και στο δικό τους μέλλον…»
CEDEFOP (Centre Européen pour le Développement de la Formation Professionnelle)
Ευρωπαϊκό Κέντρο για την Ανάπτυξη της Επαγγελματικής Κατάρτισης. Λουξεμβούργο, Υπηρεσία Εκδόσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης 2014
Η ανάγκη της στροφής του εκπαιδευτικού συστήματος προς την Επαγγελματική Εκπαίδευση, δεν ήταν κάτι που ακούστηκε για πρώτη φορά στη χώρα μας. Μισό αιώνα νωρίτερα ένας διορατικός ηγέτης είχε πει στην Ελληνική βουλή:
«…Οικονομική ανάπτυξις δεν είναι δυνατή χωρίς τεχνικήν πρόοδον. Και επειδή η τεχνική πρόοδος προϋποθέτει, κατά κύριον λόγον, ανθρώπινον δυναμικόν, θεωρητικώς και πρακτικώς κατηρτισμένον, ικανόν να αντιμετωπίζει επιτυχώς τας συγχρόνους απαιτήσεις της παραγωγής αγαθών, είναι αυτονόητον ότι τίποτε δεν είναι δυνατόν να κατορθωθή εις τον τομέα τούτον της εθνικής δραστηριότητος χωρίς μίαν επιμελώς συγκροτημένη και καλώς λειτουργούσαν Τεχνικήν Εκπαίδευσιν»
Γεώργιος Παπανδρέου (από την εισήγησή του κατά τη κατάθεση του νόμου «περί της Τεχνικής Εκπαιδεύσεως» Μάιος 1965).
Η προτροπή για μια μεγάλη εκπαιδευτική μεταρρύθμιση με βασικό πυλώνα την Ε.Ε.Κ. είναι προφανής. Το επιχείρημα που αντιτάσσεται συνήθως απέναντι σε αυτή τη στρατηγική είναι συνήθως ότι η οικονομία της χώρας μας στηρίζεται στη μικρομεσαία επιχείρηση και όχι στη βαριά βιομηχανία, χαρακτηριστικό που διακρίνει τις οικονομίες βόρειων ευρωπαϊκών χωρών, όπως η Γερμανία και η Γαλλία. Αν παρατηρήσει όμως κάποιος τα ποσοστά της Ε.Ε.Κ. στις δύο ισχυρότερες βιομηχανίες της Ευρώπης, θα διαπιστώσει ότι είναι τα χαμηλότερα μεταξύ των έξι εξεταζόμενων χωρών και λίγο κάτω από τον μέσο όρο της Ε.Ε. Αντίθετα χώρες όπως η Δημοκρατία της Τσεχίας που είναι η κορυφαία ευρωπαϊκή χώρα σε ποσοστό μικρομεσαίων επιχειρήσεων, όπως φαίνεται στο παρακάτω γράφημα, είναι στις πρώτες θέσεις στο ποσοστό μαθητών που ακολουθούν σχολεία της Ε.Ε.Κ..
Γράφημα 1: Αριθμός μικρομεσαίων επιχειρήσεων (ανά 100 κατοίκους) στις Ευρωπαϊκές χώρες
Μόλις ένας στους είκοσι ενήλικους Έλληνες ηλικίας 25 έως 64 ετών (ποσοστό 4,5%) παρακολούθησε το 2018 προγράμματα εκπαίδευσης και κατάρτισης κατατάσσοντας την Ελλάδα στην τελευταία ή στην προτελευταία θέση ανάλογα με το μορφωτικό επίπεδο των ενηλίκων (τελευταία κατάταξη στους ενήλικες απόφοιτους Γυμνασίου και προτελευταία κατάταξη στους ενήλικους απόφοιτους Λυκείου και τριτοβάθμιας εκπαίδευσης) ανάμεσα στις χώρες του ΟΟΣΑ που συμμετείχαν στην έρευνα. Το αντίστοιχο ποσοστό ως μέσος όρος των χωρών της Ε.Ε. είναι 10,5 %. Αυτό καταγράφτηκε στην Ελλάδα της πρώτης θέσης στην ανεργία ανάμεσα στις χώρες της Ε.Ε. την ίδια εποχή. Αντίθετα στη Φινλανδία το ποσοστό των ενηλίκων που παρακολούθησε το 2018 προγράμματα εκπαίδευσης και κατάρτισης ανέρχεται σε 28,5% και είναι το μεγαλύτερο με διαφορά μεταξύ των συγκρινόμενων χωρών.
Το χάσμα και η αναντιστοιχία μεταξύ εκπαίδευσης και αγοράς εργασίας στην Ελλάδα έχει διευρυνθεί τα τελευταία χρόνια, έχει επιδεινωθεί και από την οικονομική κρίση που επηρέασε και επηρεάστηκε από το εκπαιδευτικό σύστημα. Τουλάχιστον δέκα ποσοστιαίες μονάδες αυξήθηκε η ανεργία στους απόφοιτους του εκπαιδευτικού συστήματος σε όλες του τις βαθμίδες (ISCED 3-8) μεσοσταθμικά την τελευταία δεκαετία.
Στη Φινλανδία η απορρόφηση από την αγορά εργασίας των αποφοίτων των σχολείων της Ε.Ε.Κ. που εκπαιδεύουν τους μαθητές τους από την ηλικία των 15 ετών, με το σύστημα της διττής εκπαίδευσης κυμαίνεται σε υψηλά ποσοστά της τάξης του 92%, τουλάχιστον 10 ποσοστιαίες μονάδες πάνω από τα αντίστοιχα των υπόλοιπων σχολείων της.
Συμπερασματικά, η απαραίτητη για τη χώρα μας εκπαιδευτική μεταρρύθμιση πρέπει να στοχεύει στην καθιέρωση της Ε.Ε.Κ. ως βασικής και κυρίαρχης μορφή εκπαίδευσης, ενσωματώνοντας σε αυτή τη πετυχημένη διττή εκπαίδευση (μαθητεία) ώστε να δημιουργήσει δομές υψηλής ελκυστικότητας και να καθιερώσει αυτό το μοντέλο εκπαίδευσης ως συνειδητή επιλογή για τους μαθητές και όχι λύση ανάγκης που είναι σήμερα.
Δεν πρέπει άλλωστε να αγνοούμε το γεγονός ότι η χώρα μας δέχεται υψηλές μεταναστευτικές ροές και η ενσωμάτωσή τους στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα περνάει μέσα από τα σχολεία της Ε.Ε.Κ.. Αυτή είναι μια δοκιμασμένη και πετυχημένη πρακτική σε πολλές χώρες της Ε.Ε.
Ταυτόχρονα πρέπει να δημιουργηθούν οι απαραίτητες υποδομές και συνθήκες, ώστε να αυξηθεί η συμμετοχή των ενηλίκων σε προγράμματα εκπαίδευσης και κατάρτισης ώστε να αντιστραφεί το παράδοξο της χώρας που είναι πρώτη στον πίνακα της ανεργίας και τελευταία στον πίνακα της Δια Βίου Μάθησης. Είναι γεγονός ότι το φινλανδικό εκπαιδευτικό σύστημα παρουσιάζει εξαπλάσιο ποσοστό συμμετοχής ενηλίκων στη Δια Βίου Μάθηση από ότι το ελληνικό.
Γιατί όμως η Ε.Ε.Κ. στην Ελλάδα δεν αναπτύσσεται, όπως στην πλειοψηφία των ευρωπαϊκών χωρών; Υπάρχουν δεδομένα που χαρακτηρίζουν την κατάσταση της Ε.Ε.Κ. στη χώρα μας και την διατηρούν στη σημερινή μορφή της, η οποία δείχνει να είναι δύσκολα αναστρέψιμη, όπως:
- Σε γενικές γραμμές μπορούμε να πούμε ότι η Ελληνική εκπαίδευση χαρακτηριζόταν ανέκαθεν από εντονότατη ζήτηση για γενική εκπαίδευση και κατ’ επέκταση για πανεπιστημιακές σπουδές. Η επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση είχε μικρή απήχηση στους νέους. Σήμερα η κατάσταση δεν είναι πολύ διαφορετική. Η επαγγελματική εκπαίδευση εξακολουθεί να θεωρείται από τους νέους διέξοδος ανάγκης παρά τις συνεχείς προσπάθειες της πολιτείας να την αναδείξει σε εναλλακτική λύση ισότιμη προς τη γενική εκπαίδευση και παρά την ύπαρξη ερευνητικών στοιχείων που εμφανίζουν τους αποφοίτους της να συναντούν μικρότερες δυσκολίες στην εύρεση απασχόλησης απ’ ότι οι απόφοιτοι της γενικής εκπαίδευσης. Η στάση και η επιλογή των νέων απέναντι στην Ε.Ε.Κ. διαμορφώνεται, (Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο για την Αναβάθμιση της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης και της Μαθητείας του ΥΠΠΕΘ 2016) από τα εξής:
- Χαμηλή ελκυστικότητα της ΕΕΚ. Οι ασκούμενες εκπαιδευτικές πολιτικές πολλές φορές οδήγησαν στην υποβάθμισή της, παρά τις λεκτικές διακηρύξεις που περιέχονταν στις εισηγητικές εκθέσεις των νομοθετικών αλλαγών, ιδιαίτερα μετά το 1997. Πολυνομία, ασυνέχεια, κατακερματισμός και έλλειψη εστίασης τόσο στο σχεδιασμό όσο και στην εφαρμογή πολιτικής για την Ε.Ε.Κ. Οι πολιτικές αυτές όμως δεν κατάφεραν να αντιστρέψουν την κατάσταση ούτε ως προς την προσέλκυση μαθητών στην επαγγελματική εκπαίδευση, ούτε ως προς την προσέλκυση εργαζομένων στη Δια Βίου Μάθηση, γεγονός που αποδεικνύει έμμεσα, ότι η ζήτηση εκπαίδευσης και κατάρτισης στην Ελλάδα πολύ απέχει από αυτήν των άλλων χωρών.
- Η επαγγελματική εκπαίδευση παραμένει για την πλειονότητα των γονιών και των παιδιών «δεύτερη επιλογή». Προσελκύει κυρίως μαθητές με χαμηλές επιδόσεις, οι οποίοι επί το πλείστο προέρχονται από τα χαμηλότερα οικονομικά στρώματα. Αυτή η κατάσταση ενισχύει τις αρνητικές προκαταλήψεις και δημιουργεί φαύλο κύκλο εις βάρος αυτής της μορφής εκπαίδευσης (loannidou και Stavrou, 2013). Το μικρό ποσοστό συμμετοχής στην επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση φαίνεται πως συνδέεται άμεσα με την αδυναμία της Ε.Ε.Κ. να προσελκύσει τους νέους αλλά και με τη χαμηλή ανταποδοτικότητα των σπουδών κάθε είδους στην αγορά εργασίας, τουλάχιστον σε σχέση με την ανταποδοτικότητα που παρατηρείται σε διεθνές επίπεδο. Η επαγγελματική αποκατάσταση των αποφοίτων της Ε.Ε.Κ. είναι ιδιαίτερα χαμηλή όχι μόνο τα τελευταία χρόνια της κρίσης αλλά και κατά τα προηγούμενα χρόνια της ανάπτυξης. Μειωμένη αποτελεσματικότητα λοιπόν και ασαφής, χαλαρή διασύνδεση της ΕΕΚ με την αγορά εργασίας.
- Μεγάλο ποσοστό μαθητών της Ε.Ε.Κ. με κοινωνικά, οικονομικά και οικογενειακά προβλήματα, με μαθησιακά προβλήματα, με χαμηλή αυτοεκτίμηση, περιορισμένες προσδοκίες κλπ.
- Απαξίωση της ΕΕΚ στην κοινωνία και σε ορισμένες περιπτώσεις γκετοποίηση των επαγγελματικών σχολείων.
- Η μαθητική διαρροή από την επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση εμφανίζεται ιδιαίτερα αυξημένη, (Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, 2006, σελ. 184).
- Ύπαρξη μεγάλης διασποράς φορέων παροχής Ε.Ε.Κ. (ΕΠΑ.Λ. ΥΠΠΕΘ, ΕΠΑ.Σ. Ο.Α.Ε.Δ., Σ.Ε.Κ. και Ι.Ε.Κ. σε πολλά υπουργεία). Εμπέδωση σε όλη την κλίμακα των φορέων μελέτης και υλοποίησης των μεταρρυθμίσεων στην εκπαίδευση, ενός χρόνιου εμπειρισμού, χωρίς επαρκή επιστημονική τεκμηρίωση. Ακόμα παρατηρείται και κατακερματισμός, αλληλοεπικάλυψη κατευθύνσεων και ειδικοτήτων (πχ από τις ειδικότητες των ΕΠΑΛ αρκετές είναι ανάλογου ή ίδιου περιεχομένου με ειδικότητες των ΙΕΚ, των σχολών Ο.Α.Ε.Δ., κλπ).
- Μεγάλο ποσοστό εκπαιδευτικών σε ματαίωση, καθώς αδυνατούν να ανταποκριθούν επαρκώς στην παραπάνω σύνθετη κατάσταση, αλλά και να κατανοήσουν τη σκοπιμότητα των μέχρι σήμερα σχεδιασμών αλλά και συντεχνιακά φαινόμενα ειδικοτήτων εκπαιδευτικών και ομάδες πίεσης που πολλές φορές καθορίζουν το μέλλον των αλλαγών.
Επιπλέον,
- Η δημόσια Ε.Ε.Κ. βρίσκεται σε κατάσταση ανταγωνισμού με την ιδιωτική Ε.Ε.Κ. στην Ελλάδα, που δεν τον χαρακτηρίζει η ευγενής άμιλλα σε πολλές περιπτώσεις που εκφράζονται με παρεμβάσεις και πιέσεις εκατέρωθεν στο νομοθετικό επίπεδο κυρίως.
- Η δημόσια Ε.Ε.Κ. βρίσκεται επίσης σε κατάσταση ανταγωνισμού με τη γενική δευτεροβάθμια εκπαίδευση ειδικά σε ότι αφορά την προσέλκυση μαθητών. Ο ανταγωνισμός τα τελευταία χρόνια έχει γίνει εντονότερος κυρίως λόγω του δημογραφικού προβλήματος και εκφράζεται με τακτικές που δεν έχουν εκπαιδευτική και παιδαγωγική βάση, όπως η απόδοση υπερβολικά υψηλών βαθμολογιών στους μαθητές ή δυσφήμισης των τύπων των σχολείων. Δεν λείπουν πολλές φορές και οι συντεχνιακές πιέσεις κλάδων εκπαιδευτικών στον ανταγωνισμό των δύο μορφών εκπαίδευσης για λήψη νομοθετικών μέτρων με αποκλειστικό κριτήριο το συμφέρον των κλάδων και όχι του εκπαιδευτικού συστήματος.
Είναι επικρατούσα η άποψη ότι η απορρόφηση των αποφοίτων από την αγορά εργασίας είναι σε πολύ χαμηλά ποσοστά σε σχέση με το μέσο ευρωπαϊκό όρο, όπως επίσης και το ποσοστό των μαθητών που φοιτούν σε σχολεία της Επαγγελματικής εκπαίδευσης, όπως φαίνεται στον πίνακα 1 που ακολουθεί. Πιθανά τα ποσοστά αυτά να σχετίζονται ανάλογα.
Φοίτηση και επαγγελματική αποκατάσταση στην Ευρώπη: ο ρόλος της ΕΕΚ
Τα δεδομένα του πίνακα 1 που ακολουθεί δείχνουν τα ποσοστά φοίτησης σε διαφορετικούς τύπους σχολείων της Γενικής και Επαγγελματικής β/θμιας εκπαίδευσης, της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και την αντίστοιχη απορρόφησή τους από την αγορά εργασίας σε κάποιες χώρες της ΕΕ.
| Χώρα | Μαθητικό δυναμικό Β/θμιας Γενικής
(μαθητές / ποσοστό %) |
Μαθητικό δυναμικό Β/θμιας ΕΕΚ
(μαθητές / ποσοστό %) |
Πτυχιούχοι τριτοβάθμιας εκπαίδευσης | Απορρόφηση
αποφοίτων ISCED 3-4 (Β/θμια εκπαίδευση) (ποσοστό %) |
Απορρόφηση
αποφοίτων ISCED 5-8 (Μετα Β/θμια & Γ/θμια εκπαίδευση) (ποσοστό %) |
| ΕΕ (27) | 9.062.827 μαθητές (51,57%) | 8.509.805 μαθητές (48,43%) | 40,3% | 75,9% | 85% |
| Ελλάδα | 255.158 μαθητές (70,91%) | 104.652 μαθητές (29,09%) | 43,1% | 51% | 64,2% |
| Αυστρία | 109.093 μαθητές (31.20%) | 240.605 μαθητές (68,80%) | 42,4% | 86,3% | 91,4% |
| Γαλλία | 1.648.628 μαθητές (60,74%) | 1.065.632 μαθητές (39,26%) | 47,5% | 65,2% | 82% |
| Ολλανδία | 271.900 μαθητές (32.45%) | 565.971 μαθητές (67,55%) | 51,4% | 88,8% | 94% |
| Τσεχία | 115.553 μαθητές (29,54%) | 275.567 μαθητές (70,46%) | 35,1% | 86,1% | 88,2% |
| Φινλανδία | 103.440 μαθητές (31,31%) | 226.965 μαθητές (68,69%) | 47,3% | 80,8% | 89,1% |
| Εσθονία | 27.219 μαθητές (60,2%) | 17984 μαθητές (39,8%) | 46,2% | 79,4% | 87,5% |
Πίνακας 1 Ποσοστά φοίτησης σε διαφορετικούς τύπους σχολείων της Γενικής και Επαγγελματικής β/θμιας εκπαίδευσης, της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και απορρόφησή τους από την αγορά εργασίας.
Πηγές:
1. Eurostat, 2019 [educ_uoe_enrs05] .Pupils enrolled in upper-secondary education by programme orientation,
2. Eurostat, 2020 [edat_lfse_03] Population by educational attainment level, sex and age (%) – main indicators.
3. Education and Training monitor 2020, European Commission
Στα γράφημα 1 που ακολουθεί φαίνεται το ποσοστό των πολιτών στις χώρες αυτές που ολοκληρώνει την τριτοβάθμια εκπαίδευση και παράλληλα το ποσοστό απορρόφησής τους από την αγορά εργασίας
Γράφημα 1. Απόφοιτοι τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και απορρόφηση από την αγορά εργασίας
Είναι βέβαιο ότι διαφορετικά χαρακτηριστικά των χωρών δυσχεραίνουν μια απευθείας αριθμητική σύγκριση που οδηγεί σε εύκολα και πιθανά λανθασμένα συμπεράσματα. Καλό είναι να εξεταστεί η κάθε χώρα σαν διαφορετική περίπτωση και έπειτα να γίνει προσπάθεια εξαγωγής συμπερασμάτων και καλών πρακτικών.
Αυστρία
Η Αυστρία είναι μια χώρα με δυνατό παραγωγικό ιστό και υγιή αγορά εργασίας, οπότε παρουσιάζει σχετικά χαμηλά ποσοστά ανεργίας. Σύμφωνα με την Eurostat τον Ιούνιο του 2022 η ανεργία στην Αυστρία ήταν 5,5%.
Οι απόφοιτοι του εκπαιδευτικού συστήματος στην Αυστρία παρουσιάζουν ικανοποιητικό βαθμό απορρόφησης στην αγορά εργασίας και αρκετά πάνω από τον αντίστοιχο ευρωπαϊκό μέσο όρο. Η συνολική εικόνα για τους απόφοιτους των εκπαιδευτικών επιπέδων ISCED 3 έως ISCED 8, ηλικίας από 20 έως 34 ετών, δίνει για την Αυστρία ποσοστό απορρόφησης αποφοίτων από την αγορά εργασίας από 1 έως και 3 χρόνια έπειτα από την αποφοίτησή τους, 88,6% για το 2018, έναντι 81,6% του αντίστοιχου ευρωπαϊκού μέσου όρου, καλύπτοντας με άνεση τον στόχο που έχει θέσει η Ε.Ε. για το 2020 σε αυτόν τον δείκτη και είναι 82%. Πιο αναλυτικά η εικόνα και η ροή απορρόφησης των αποφοίτων στην Αυστρία συγκριτικά με τους αντίστοιχους Ευρωπαϊκούς μέσους όρους, φαίνεται στον πίνακα 2. Σύμφωνα με στοιχεία της EC (Education and Training Monitor 2020) το ποσοστό απορρόφησης από την αγορά εργασίας των αποφοίτων των βαθμίδων ISCED 3-8 αυξήθηκε στο 89% το 2019
| Έτος | 2009 | 2014 | 2017 | 2018 | ||||
| Ε. Ε. | Αυστρία | Ε. Ε. | Αυστρία | Ε. Ε. | Αυστρία | Ε. Ε. | Αυστρία | |
|
Απόφοιτοι επιπέδων ISCED 3-8
|
78,3 % | 87,9 % | 76 % | 87,2 % | 80,2 % | 89,4 % | 81,6 % | 88,6 % |
|
Απόφοιτοι επιπέδων ISCED 3-4
|
72,5 % | 87,1 % | 70,7 % | 86 % | 74,1 % | 87,6 % | 76,8 % | 86,8 % |
|
Απόφοιτοι επιπέδων ISCED 5-8
|
83,8 % | 90,1 % | 80,5 % | 88,5 % | 84,9 % | 91,3 % | 85,5 % | 90,1 % |
Πίνακας 2 : Συγκριτικός πίνακας ποσοστών εύρεσης εργασίας αποφοίτων εκπαιδευτικών συστημάτων Αυστρίας και Ε.Ε. Πηγή: Education and Training Monitor 2018 & Education and Training Monitor 2019 Country analysis European Commission Luxembourg: Publications Office of the European Union
Ολλανδία
Σύμφωνα με τα στοιχεία του πίνακα 3, οι απόφοιτοι του εκπαιδευτικού συστήματος στην Ολλανδία παρουσιάζουν υψηλό βαθμό απορρόφησης από την αγορά εργασίας και αρκετά πάνω από το Ευρωπαϊκό μέσο όρο. Συγκεκριμένα οι απόφοιτοι του εκπαιδευτικού συστήματος απορροφήθηκαν από την αγορά εργασίας σε ένα έως τρία χρόνια από την αποφοίτηση τους σε ποσοστό 92% το 2018, έναντι 81,6 % του αντίστοιχου μέσου όρου της ΕΕ υπερβαίνοντας νωρίτερα τον στόχο που έχει θέσει η Ε.Ε. για το 2020 σε αυτόν τον δείκτη και είναι 82%. Τα ποσοστά αφορούν απόφοιτους εκπαιδευτικού επιπέδου δευτεροβάθμιας και τριτοβάθμιας εκπαίδευσης αλλά και κατόχους μεταπτυχιακών και διδακτορικών τίτλων σπουδών (ISCED 3-8). Πιο αναλυτικά, τα αντίστοιχα στοιχεία απορρόφησης αποφοίτων στην αγορά εργασίας ανά βαθμίδα εκπαίδευσης σε ένα έως τρία χρόνια από την αποφοίτηση τους έχουν ως εξής:
| Έτος | 2009 | 2014 | 2017 | 2018 | ||||
| Χώρα | Ε. Ε. | Ολλανδία | Ε. Ε. | Ολλανδία | Ε. Ε. | Ολλανδία | Ε. Ε. | Ολλανδία |
|
Απόφοιτοι επιπέδων ISCED 3-8
|
78,3 % | 92,3 % | 76 % | 86,2 % | 80,2 % | 90,4 % | 81,6 % | 92 % |
|
Απόφοιτοι επιπέδων ISCED 3-4
|
72,5 % | 90,4 % | 70,7 % | 81,6 % | 74,1 % | 85,7 % | 76,8 % | 88,1 % |
|
Απόφοιτοι επιπέδων ISCED 5-8
|
83,8 % | 93,6 % | 80,5 % | 90,1 % | 84,9 % | 94 % | 85,5 % | 94,8 % |
Πίνακας 3. Συγκριτικός πίνακας ποσοστών εύρεσης εργασίας αποφοίτων εκπαιδευτικών συστημάτων Ολλανδίας και Ε.Ε. Πηγή: Education and Training Monitor 2018 & Education and Training Monitor 2019 Country analysis European Commission Luxembourg: Publications Office of the European Union
Γαλλία
Οι απόφοιτοι του εκπαιδευτικού συστήματος στην Γαλλία δεν παρουσιάζουν ικανοποιητικό βαθμό απορρόφησης στην αγορά εργασίας και είναι λίγο κάτω από τον Ευρωπαϊκό μέσο όρο. Συγκεκριμένα οι απόφοιτοι του γαλλικού εκπαιδευτικού συστήματος, των εκπαιδευτικών επιπέδων δευτεροβάθμιας και τριτοβάθμιας εκπαίδευσης αλλά και κατόχων μεταπτυχιακών και διδακτορικών τίτλων σπουδών (ISCED 3-8), απορροφήθηκαν από την αγορά εργασίας σε ένα έως τρία χρόνια από την αποφοίτηση τους σε ποσοστό 77,7 % το 2018, έναντι 81,6% του ΜΟ της ΕΕ. Μια πρώτη ανάγνωση των στοιχείων του πίνακα, δείχνει ότι το πρόβλημα εντοπίζεται περισσότερο στους απόφοιτους δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και δυσκολεύει την επίτευξη του στόχου της Ε.Ε. για το 2020 που είναι η απορρόφηση των αποφοίτων από την αγορά εργασίας σε ποσοστό 82%. Πιο αναλυτικά, τα αντίστοιχα στοιχεία απορρόφησης αποφοίτων στην αγορά εργασίας ανά βαθμίδα εκπαίδευσης σε ένα έως τρία χρόνια από την αποφοίτηση τους την τελευταία δεκαετία περίπου φαίνονται παρακάτω στον πίνακα 3.
| Έτος | 2009 | 2014 | 2017 | 2018 | ||||
| Ε. Ε. | Γαλλία | Ε. Ε. | Γαλλία | Ε. Ε. | Γαλλία | Ε. Ε. | Γαλλία | |
|
Απόφοιτοι επιπέδων ISCED 3-8
|
78,3 % | 77,3 % | 76 % | 75,2 % | 80,2 % | 74,4 % | 81,6 % | 77,7 % |
|
Απόφοιτοι επιπέδων ISCED 3-4
|
72,5 % | 69 % | 70,7 % | 66,7 % | 74,1 % | 61,6 % | 76,8 % | 68 % |
|
Απόφοιτοι επιπέδων ISCED 5-8
|
83,8 % | 83,4 % | 80,5 % | 80,4 % | 84,9 % | 83 % | 85,5 % | 84,4 % |
Πίνακας 3. Ποσοστά απορρόφησης αποφοίτων από την αγορά εργασίας των εκπαιδευτικών συστημάτων Γαλλίας και Ε.Ε. Πηγή: Education and Training Monitor 2018 & Education and Training Monitor 2019 Country analysis European Commission Luxembourg: Publications Office of the European Union
Φινλανδία
Όπως φαίνεται από τον πίνακα 4, οι απόφοιτοι του εκπαιδευτικού συστήματος στην Φινλανδία παρουσιάζουν έναν καλό βαθμό απορρόφησης στην αγορά εργασίας και περίπου ίσο με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Συγκεκριμένα οι απόφοιτοι του εκπαιδευτικού συστήματος απορροφήθηκαν από την αγορά εργασίας σε ένα έως τρία χρόνια από την αποφοίτηση τους σε ποσοστό 81,7% το 2018, έναντι 81,6% του αντίστοιχου ευρωπαϊκού μέσου όρου. Τα ποσοστά αφορούν απόφοιτους εκπαιδευτικού επιπέδου δευτεροβάθμιας και τριτοβάθμιας εκπαίδευσης αλλά και κατόχων μεταπτυχιακών και διδακτορικών τίτλων σπουδών (ISCED 3-8).
| Έτος | 2009 | 2014 | 2017 | 2018 | ||||
| Ε. Ε. | Φινλανδία | Ε. Ε. | Φινλανδία | Ε. Ε. | Φινλανδία | Ε. Ε. | Φινλανδία | |
|
Απόφοιτοι επιπέδων ISCED 3-8
|
78,3 % | 77,8 % | 76 % | 77 % | 80,2 % | 77 % | 81,6 % | 81,7 % |
|
Απόφοιτοι επιπέδων ISCED 3-4
|
72,5 % | 72,9 % | 70,7 % | 74 % | 74,1 % | 73,3 % | 76,8 % | 76,7 % |
|
Απόφοιτοι επιπέδων ISCED 5-8
|
83,8 % | 84,1 % | 80,5 % | 81,5 % | 84,9 % | 82,1 % | 85,5 % | 88,3 % |
Πίνακας 4. Συγκριτικός πίνακας ποσοστών εύρεσης εργασίας αποφοίτων εκπαιδευτικών συστημάτων Φινλανδίας και Ε.Ε. Πηγή: Education and Training Monitor 2018 & Education and Training Monitor 2019 Country analysis European Commission
Η επίτευξη του στόχου της Ε.Ε. για το 2020 που είναι η απορρόφηση των αποφοίτων από την αγορά εργασίας σε ποσοστό 82% (πίνακας 5 του παραρτήματος 1) έχει σχεδόν, έστω και οριακά, ήδη επιτευχθεί από το 2018. Η γενικότερη εικόνα της απορρόφησης των αποφοίτων όλων των βαθμίδων εκπαίδευσης από την αγορά εργασίας, τουλάχιστον προβληματίζει, για μια χώρα οικονομικής επιφάνειας, με εύρωστη αγορά εργασίας όπως η φινλανδική που το εκπαιδευτικό της σύστημα, λαμβάνει τα παγκόσμια εύσημα τις τελευταίες δεκαετίες. Ίσως τελικά η ακαδημαϊκή εκπαίδευση και η επαγγελματική αποκατάσταση να κινούνται παράλληλα σε μεγάλα κομμάτια των διαδρομών τους προς την επαγγελματική αποκατάσταση και να μην είναι πάντα η μία συνέπεια της άλλης. Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία για το 2017, ειδικά σε ότι αφορά την Ε.Ε.Κ. με το επιτυχημένο σύστημα μαθητείας, η απορρόφηση και στην Φινλανδία ξεπερνά το 90% σε αντίθεση με τους απόφοιτους των υπόλοιπων μορφών ανώτερης δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης που είναι στο 73,3% (στο 77% οι απόφοιτοι των Επαγγελματικών σχολείων χωρίς μαθητεία).
Τσεχία
Όπως φαίνεται από τον παρακάτω πίνακα 5, οι απόφοιτοι του εκπαιδευτικού συστήματος στην Τσεχία παρουσιάζουν υψηλό βαθμό απορρόφησης στην αγορά εργασίας, αρκετά πάνω από τον Ευρωπαϊκό μέσο όρο. Συγκεκριμένα οι απόφοιτοι του εκπαιδευτικού συστήματος απορροφήθηκαν από την αγορά εργασίας σε ένα έως τρία χρόνια από την αποφοίτηση τους σε ποσοστό 89,6% το 2018, έναντι 81,6% του αντίστοιχου Ευρωπαϊκού μέσου όρου. Τα ποσοστά αφορούν απόφοιτους εκπαιδευτικού επιπέδου δευτεροβάθμιας και τριτοβάθμιας εκπαίδευσης αλλά και κατόχων μεταπτυχιακών και διδακτορικών τίτλων σπουδών (ISCED 3-8). Πιο αναλυτικά τα αντίστοιχα στοιχεία απορρόφησης αποφοίτων στην αγορά εργασίας ανά βαθμίδα εκπαίδευσης σε ένα έως τρία χρόνια από την αποφοίτηση φαίνονται στον παρακάτω πίνακα.
| Έτος | 2009 | 2014 | 2017 | 2018 | ||||
| Ε. Ε. | Τσεχία | Ε. Ε. | Τσεχία | Ε. Ε. | Τσεχία | Ε. Ε. | Τσεχία | |
|
Απόφοιτοι επιπέδων ISCED 3-8
|
78,3 % | 84,5 % | 76 % | 81,3 % | 80,2 % | 89,9 % | 81,6 % | 89,6 % |
|
Απόφοιτοι επιπέδων ISCED 3-4
|
72,5 % | 81,7 % | 70,7 % | 81,2 % | 74,1 % | 87,5 % | 76,8 % | 87,4 % |
|
Απόφοιτοι επιπέδων ISCED 5-8
|
83,8 % | 89 % | 80,5 % | 81,4 % | 84,9 % | 91,6 % | 85,5 % | 91,5 % |
Πίνακας 5: Συγκριτικός πίνακας ποσοστών εύρεσης εργασίας αποφοίτων εκπαιδευτικών συστημάτων Τσεχίας και Ε.Ε. Πηγή: Education and Training Monitor 2018 & Education and Training Monitor 2019 Country analysis European Commission
Η επίτευξη του στόχου της Ε.Ε. για το 2020 που είναι η απορρόφηση των αποφοίτων από την αγορά εργασίας σε ποσοστό 82% έχει ήδη επιτευχθεί εδώ και μια δεκαετία τουλάχιστον. Η γενικότερη εικόνα της απορρόφησης των αποφοίτων όλων των βαθμίδων εκπαίδευσης από την αγορά εργασίας, είναι από τα ισχυρά σημεία του τσεχικού εκπαιδευτικού συστήματος που αν μη τι άλλο είναι εναρμονισμένο με αυτή. Μάλλον δεν είναι τυχαίο ότι η Τσεχία είναι η χώρα που συνδυάζει την χαμηλότερη ανεργία μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών και ταυτόχρονα ένα από τα υψηλότερα ποσοστά μαθητών που ακολουθούν την Επαγγελματική Εκπαίδευση και Κατάρτιση σε όλη την Ευρώπη.
Εσθονία
Όπως φαίνεται από τον παρακάτω πίνακα 6, οι απόφοιτοι του εκπαιδευτικού συστήματος στην Εσθονία παρουσιάζουν υψηλό βαθμό απορρόφησης στην αγορά εργασίας τα τελευταία χρόνια σε αντίθεση με την πρώτη δεκαετία του 21ου αιώνα. Οι νέοι απόφοιτοι που βρίσκουν επαγγελματική αποκατάσταση στην Εσθονία την τελευταία δεκαετία περίπου είναι κοντά και πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, με εξαίρεση τους απόφοιτους της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Πιθανά αυτό να οφείλεται στο σχετικά μικρό ποσοστό των μαθητών που φοιτούν στην ΕΕΚ σε σχέση με το ποσοστό των μαθητών που φοιτούν στη Γενική β/θμια εκπαίδευση της Εσθονίας. Συγκεκριμένα οι απόφοιτοι του εκπαιδευτικού συστήματος απορροφήθηκαν από την αγορά εργασίας σε ένα έως τρία χρόνια από την αποφοίτηση τους σε ποσοστό 81,7% το 2018, έναντι 81,6% του αντίστοιχου Ευρωπαϊκού μέσου όρου. Τα ποσοστά αφορούν απόφοιτους εκπαιδευτικού επιπέδου δευτεροβάθμιας και τριτοβάθμιας εκπαίδευσης αλλά και κατόχων μεταπτυχιακών και διδακτορικών τίτλων σπουδών (ISCED 3-8). Πιο αναλυτικά τα αντίστοιχα στοιχεία απορρόφησης αποφοίτων στην αγορά εργασίας ανά βαθμίδα εκπαίδευσης σε ένα έως τρία χρόνια από την αποφοίτηση φαίνονται στον παρακάτω πίνακα.
| Έτος | 2009 | 2014 | 2017 | 2018 | ||||
| Ε. Ε. | Εσθονία | Ε. Ε. | Εσθονία | Ε. Ε. | Εσθονία | Ε. Ε. | Εσθονία | |
|
Απόφοιτοι επιπέδων ISCED 3-8
|
78,3 % | 67,7 % | 76 % | 80,9 % | 80,2 % | 84,5 % | 81,6 % | 81,7 % |
|
Απόφοιτοι επιπέδων ISCED 3-4
|
72,5 % | 65,2 % | 70,7 % | 75,2 % | 74,1 % | 80,1 % | 76,8 % | 74,5 % |
|
Απόφοιτοι επιπέδων ISCED 5-8
|
83,8 % | 70,5 % | 80,5 % | 86,7 % | 84,9 % | 83 % | 85,5 % | 89 % |
Πίνακας 5: Συγκριτικός πίνακας ποσοστών εύρεσης εργασίας αποφοίτων εκπαιδευτικών συστημάτων Τσεχίας και Ε.Ε. Πηγή: Education and Training Monitor 2018 & Education and Training Monitor 2019 Country analysis European Commission
Η επίτευξη του στόχου της Ε.Ε. για το 2020 που είναι η απορρόφηση των αποφοίτων από την αγορά εργασίας σε ποσοστό 82% έχει επιτευχθεί οριακά. Η γενικότερη εικόνα της απορρόφησης των αποφοίτων όλων των βαθμίδων εκπαίδευσης από την αγορά εργασίας, είναι ικανοποιητική με εξαίρεση τους απόφοιτους ISCED 3-4.