Αξιολόγηση στην Τσεχία

Η γενική εικόνα του μηχανισμού αξιολόγησης του εκπαιδευτικού συστήματος της Τσεχίας φαίνεται συνοπτικά στον πίνακα που ακολουθεί.

 

Εξωτερική αξιολόγηση σχολικών μονάδων	Αυτοαξιολόγηση  σχολικής μονάδας	Δημοσιοποίηση αποτελεσμάτων	Κατηγοριοποίηση σχολείων	Ατομική αξιολόγηση εκπαιδευτικών	Αξιολόγηση μαθητών σε εθνικό επίπεδο υποχρεωτικής εκπαίδευσης
ΝΑΙ	ΝΑΙ	ΝΑΙ	ΟΧΙ	ΝΑΙ	ΝΑΙ 5η και 9η τάξη και όπως αλλού ορίζεται από τη Σχολική Επιθεώρηση

Πριν 30 χρόνια η νεαρή τότε Προεδρευόμενη Κοινοβουλευτική Δημοκρατία της Τσεχίας, έδωσε από την αρχή βαρύτητα στην διαμόρφωση του εκπαιδευτικού της συστήματος, κατανοώντας ότι η αξιολόγησή του είναι αναπόσπαστο μέρος την βελτίωσης και ανατροφοδότησης της εκπαιδευτικής διαδικασίας.

Έτσι το 1991:

• Η Τσεχική Δημοκρατία έγινε μέλος της Διεθνούς Ένωσης για την Αξιολόγηση των Εκπαιδευτικών Επιτευγμάτων (IEA).
• Την ίδια χρονιά νομοθετεί την ίδρυση της Τσεχικής Σχολικής Επιθεώρησης (Czech School Inspectorate – CSI) η οποία αποτελεί  διοικητική αρχή με εθνική αρμοδιότητα. Η CSI έχει έδρα στην Πράγα και αποτελείται από 14 Περιφερειακές σχολικές επιθεωρήσεις. Διοικείται από τον  γενικό σχολικό επιθεωρητή που διορίζεται από τον υπουργό Παιδείας, Νεολαίας και Αθλητισμού, ενώ οι περιφερειακοί σχολικοί επιθεωρητές διορίζονται από τον ίδιο.

Η αξιολόγηση των εκπαιδευτικών μονάδων στην Τσεχία, όπως σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες, έχει διπλή υπόσταση: εσωτερική και εξωτερική αξιολόγηση.

Το εκπαιδευτικό σύστημα στην Τσεχική Δημοκρατία είναι σε μεγάλο βαθμό αποκεντρωμένο. Ως εκ τούτου, το εκπαιδευτικό σύστημα στο σύνολό του αξιολογείται από τους εξής φορείς εξωτερικής αξιολόγησης:

• Το Υπουργείο Παιδείας, Νεολαίας και Αθλητισμού  ως κεντρικό κρατικό όργανο στον τομέα της εκπαίδευσης .
• Την Τσεχική Σχολική Επιθεώρηση  ως ειδικευμένο φορέα αξιολόγησης .
• Τις Εκπαιδευτικές Περιφέρειες.

Η εσωτερική αξιολόγηση διενεργείται κυρίως με ευθύνη του διευθυντή του σχολείου.

Επιπλέον το Υπουργείο Παιδείας ενθαρρύνει και  άλλες δραστηριότητες αξιολόγησης , από εθνικούς και διεθνείς φορείς, δημόσιους και ιδιωτικούς.

Εσωτερική αξιολόγηση σχολικών μονάδων

Τα σχολεία μπορούν να χρησιμοποιούν τα  κριτήρια εξωτερικής αξιολόγησης  για την εσωτερική αξιολόγησή τους, αλλά αυτό δεν είναι  υποχρεωτικό. Διάφορα εργαλεία για να βοηθήσουν τα σχολεία  στην εσωτερική αξιολόγηση είναι διαθέσιμα στην  ιστοσελίδα  του  Εθνικού Ινστιτούτου Εκπαίδευσης. Τα εργαλεία είναι φύλλα παρατήρησης, ερωτηματολόγια, εγχειρίδια και οδηγίες, φόρουμ κ.λπ.

Αρχικά ο διευθυντής προετοιμάζει το  σχέδιο ανάπτυξης του σχολείου  σε συνεργασία με το σχολικό συμβούλιο. Η διαδικασία περιλαμβάνει την αυτοαξιολόγηση τουλάχιστον στους παρακάτω τομείς:

• Εκπαιδευτικό προσωπικό του σχολείου, προσόντα, επιμορφώσεις κλπ.
• Εκπαιδευτικούς στόχους όπως καθορίζονται από τα εκπαιδευτικά προγράμματα και βαθμός επίτευξης τους (αποτελέσματα εξετάσεων, μαθητική διαρροή κλπ).
• Δραστηριότητες του σχολείου και προβολή του στην τοπική κοινωνία.
• Αποτελέσματα οποιασδήποτε επιθεώρησης εκτελείται από την Τσεχική σχολική επιθεώρηση.
• Οικονομικά πεπραγμένα του σχολείου.
• Συμμετοχή του σχολείου στα αναπτυξιακά και διεθνή προγράμματα.
• Συμμετοχή του σχολείου στην περαιτέρω εκπαίδευση στο πλαίσιο της διά βίου εκπαίδευσης.
• Προγράμματα, που χρηματοδοτούνται από εξωτερικές πηγές, που πραγματοποιούνται από το σχολείο.
• Συνεργασία με τις συνδικαλιστικές οργανώσεις, τις ενώσεις εργοδοτών και άλλους εταίρους.

Στο τέλος της διαδικασίας αυτοαξιολόγησης υποβάλλεται από τον Διευθυντή του σχολείου σχετική έκθεση με τα αποτελέσματα της αυτό-αξιολόγησης κάθε σχολικού έτους έως τις 15 Οκτωβρίου προς  το σχολικό συμβούλιο, εγκρίνεται από αυτό και έπειτα δημοσιεύεται.

Η αυτοαξιολόγηση του σχολείου δημιουργεί το υπόβαθρο για την εξωτερική αξιολόγηση  από την Τσεχική Σχολική Επιθεώρηση.

Εξωτερική αξιολόγηση σχολικών μονάδων

Ο βασικότερος και εξειδικευμένος πυλώνας εξωτερικής αξιολόγησης είναι η Τσεχική Σχολική Επιθεώρηση (České školní inspekce – CSI). Η Τσεχική Σχολική Επιθεώρηση είναι διοικητικό όργανο της Τσεχικής Δημοκρατίας και αποτελεί οργανωτική συνιστώσα του κράτους. Έχει επανιδρυθεί  με τον Εκπαιδευτικό Νόμο (ACT Αρ. 561 της 24ης Σεπτεμβρίου 2004 για την Προσχολική, Βασική, Δευτεροβάθμια, Τριτοβάθμια Επαγγελματική και άλλη Εκπαίδευση) και παρακολουθεί το εκπαιδευτικό σύστημα ως αμερόληπτο και ανεξάρτητο όργανο. Τον Φεβρουάριο του 2018, η  CSI απασχολούσε συνολικά 477 υπαλλήλους, εκ των οποίων 246 επιθεωρητές και 67 οικονομικούς ελεγκτές αλλά υποστηρίζεται και από άλλες ειδικότητες όπως αναλυτές, ερευνητές, ειδικούς πληροφορικής, δικηγόρους, προσωπικότητες και άλλο διοικητικό και τεχνικό προσωπικό.

Η CSI πριν την έναρξη κάθε σχολικού έτους και μέχρι τις 15 Ιουλίου, υποβάλλει στον Υπουργό Παιδείας προς έγκριση σχέδιο αξιολόγησης των σχολείων που περιλαμβάνει και συγκεκριμένα κριτήρια «… αξιολόγησης των συνθηκών, της πορείας και των αποτελεσμάτων της εκπαίδευσης για το σχολικό έτος …». Το σχέδιο αφού εγκριθεί, δημοσιεύεται στην ιστοσελίδα της Τσεχικής Σχολικής Επιθεώρησης. Τα θεμελιώδη κριτήρια αξιολόγησης είναι το πόσο αποτελεσματική είναι η υποστήριξη της προσωπικής ανάπτυξης των παιδιών, των μαθητών και των σπουδαστών και η επίτευξη των εκπαιδευτικών στόχων εκ μέρους των σχολείων.

Διαδικασία επιθεώρησης

Ο  κύκλος επιθεωρήσεων των σχολείων είναι  έξι χρόνια,  σε συμφωνία με την εξαετή θητεία των διευθυντών των σχολείων. Εάν εντοπιστούν προβλήματα ή σοβαρές αποκλίσεις στοχοθεσίας κατά τη διάρκεια μιας επιθεώρησης διενεργείται έκτακτα και άλλη σε μικρότερο χρονικό διάστημα (ανάλογα με τη σοβαρότητα της περίπτωσης και τον χρόνο που έχει οριστεί για τη διόρθωση) προκειμένου να εκτιμηθεί εάν έχουν διορθωθεί αυτά τα προβλήματα.

Η διαδικασία επιθεώρησης έχει τρεις βασικές φάσεις:

• Προπαρασκευαστική φάση.

Οι δραστηριότητες προκαταρκτικής επιθεώρησης πραγματοποιούνται εκτός σχολείου. Η ομάδα καθορίζει, αναλύει και αξιολογεί συγκεκριμένες σχολικές δραστηριότητες χρησιμοποιώντας  δευτερεύουσες πηγές δεδομένων (όπως δημόσιους πόρους, το  σχολικό μητρώο, την προηγούμενη έκθεση επιθεώρησης και μια σειρά άλλων εγγράφων όπως σχολικές ιστοσελίδες, άρθρα εφημερίδων, καταγγελίες σχετικά με το σχολείο). Η προκαταρκτική επιθεώρηση αποτελεί μέρος της προπαρασκευαστικής φάσης για την ακόλουθη εκτίμηση ή έλεγχο. Οι  μέθοδοι  που χρησιμοποιούνται κυρίως για την αξιολόγηση είναι: η συγκριτική ανάλυση κειμένου, η ποιοτική και ποσοτική ανάλυση των εγγράφων και οι υπολογισμοί των επιθεωρήσεων.

Εικόνα 2.111: Ιστοσελίδα της CSI. Άρθρα σχετικά με τα κριτήρια αξιολόγησης 

Ο επιθεωρητής ζητά τα  σχολικά εκπαιδευτικά προγράμματα και τις ετήσιες εκθέσεις  για τα τελευταία τρία χρόνια από τον διευθυντή του σχολείου. Συνεπώς, αξιολογείται η συμμόρφωση των υποβαλλόμενων εκπαιδευτικών προγραμμάτων με το εκπαιδευτικό πρόγραμμα πλαισίου για τη σχετική εκπαίδευση. Ο επιθεωρητής ζητά επίσης από τον Διευθυντή του σχολείου να ετοιμάσει την τεκμηρίωση του σχολείου για την πρώτη ημέρα της επιθεώρησης.

Σε γενικές γραμμές, ο επιθεωρητής ενημερώνει τον διευθυντή ενός σχολείου για την ακριβή  διάρκεια της επιθεώρησης , μαζί με τις απαιτήσεις για τη δραστηριότητα του κλιμακίου των ελεγκτών. Σε περίπτωση επιθεώρησης βάσει καταγγελίας, ο διευθυντής  του σχολείου μπορεί να ενημερωθεί την ημέρα που ξεκινά η επιθεώρηση στο σχολείο.

• Άμεση επιθεώρηση στα σχολεία (επί τόπου επιθεώρηση).

Η μέση διάρκεια της δραστηριότητας άμεσης επιθεώρησης στα σχολεία είναι  2 – 3 ημέρες . Κατά τη διάρκεια αυτής της δραστηριότητας, η ομάδα επιθεώρησης  συλλέγει τα βασικά δεδομένα για το σχολείο, επαληθεύει τα δευτερεύοντα δεδομένα που  αποκτώνται με προκαταρκτική αξιολόγηση και σε αντιπροσωπευτικό δείγμα  επιβεβαιώνει τα δεδομένα  που παρέχει το σχολείο στο  σχολικό μητρώο, το  στατιστικό μητρώο  και τα στοιχεία στο  μητρώο μαθητών. Αυτή η επιθεώρηση  βασίζεται σε δεδομένα από την αυτοαξιολόγηση  του σχολείου και στα μέτρα που έλαβε το σχολείο για τα ευρήματα αυτά.

Οι  χρησιμοποιούμενες μέθοδοι βασίζονται στο αντικείμενο της επιθεώρησης. Κατά κανόνα, ο έλεγχος περιλαμβάνει:

• Μελέτη των  εγγράφων των σχολείων  (π.χ. το μητρώο μαθητών και σπουδαστών, ο σχολικός κώδικας, το σχέδιο συνεχούς επαγγελματικής εξέλιξης)
• Συλλογή και ανάλυση πληροφοριών σχετικά με την εκπαίδευση παιδιών, μαθητών ή σπουδαστών, σχετικά με τις δραστηριότητες των σχολείων και των σχολικών εγκαταστάσεων που είναι εγγεγραμμένες στο σχολικό μητρώο και αξιολογεί την αποτελεσματικότητα του εκπαιδευτικού συστήματος.
• Έλεγχο και αξιολόγηση των όρων, της διαδικασίας και των αποτελεσμάτων της εκπαίδευσης σύμφωνα με τα αντίστοιχα προγράμματα σχολικής εκπαίδευσης και τα έγκυρα έγγραφα διδακτέας ύλης.
• Έλεγχο και αξιολόγηση του περιεχόμενου του σχολικού εκπαιδευτικού προγράμματος και τη συμμόρφωσή του με τη νομοθεσία.
• Έλεγχο της τήρησης της νομοθεσίας σχετικά με την παροχή εκπαίδευσης και σχολικών υπηρεσιών.
• Δημόσιο διοικητικό έλεγχο της χρήσης κρατικών κονδυλίων.
• Συνεντεύξεις με τον διευθυντή του σχολείου  σχετικά με τις συνθήκες, τις διαδικασίες και τα αποτελέσματα της εκπαίδευσης και ατομικές συνεντεύξεις με το υπόλοιπους εκπαιδευτικούς.
• Συνεντεύξεις με μαθητές  και ενδεχομένως γονείς.
• Επιθεώρηση των σχολικών εγκαταστάσεων.
• Μελέτη εργασιών των μαθητών.

Ο διευθυντής του σχολείου, μπορεί να κληθεί να συμμετάσχει σε  παρατηρήσεις . Δεν είναι καθήκον των επιθεωρητών του σχολείου να αξιολογούν τις επιδόσεις των εκπαιδευτικών στη διδασκαλία, καθώς η  ποιότητα της εκπαίδευσης είναι ευθύνη του διευθυντή του σχολείου. Οι συνεντεύξεις με τους εκπαιδευτικούς  είναι επίσης μέρος της επιθεώρησης και αυτές πραγματοποιούνται κυρίως μετά από τα μαθήματα που παρατηρούνται. Οι συνεντεύξεις επικεντρώνονται στις συνθήκες των εκπαιδευτικών για τη δουλειά τους στο σχολείο. Οι σχολικοί επιθεωρητές αξιολογούν την εκπαιδευτική διαδικασία στο σχολείο με βάση τα ευρήματά τους και εξασφαλίζουν την καθοδήγηση του διευθυντή όσον αφορά τις συνθήκες λειτουργίας του σχολείου. Κατά τη παραμονή τους στο σχολείο μπορούν να συμμετέχουν σε  συνεδριάσεις, του συλλόγου εκπαιδευτικών ,  διαφόρων επιτροπών ή του σχολικού συμβουλίου.  Εάν είναι απαραίτητο, μπορούν επίσης να διεξάγουν  έρευνες ερωτηματολογίων στους μαθητές ή και στους γονείς τους.

Ο διευθυντής του σχολείου έχει δικαίωμα να παρίσταται κατά τη διάρκεια οποιωνδήποτε επιθεωρήσεων στο σχολείο. Στο τελευταίο στάδιο της άμεσης επιθεώρησης, η ομάδα επιθεώρησης παρουσιάζει τα προκαταρκτικά ευρήματα και την αξιολόγηση της εργασίας του σχολείου στον διευθυντή, ο οποίος μπορεί να εκφράσει την άποψή του.

• Υποβολή εκθέσεων

Η  έκθεση επιθεώρησης  είναι δημόσιο έγγραφο που περιλαμβάνει την  αξιολόγηση των εργασιών του σχολείου  στις περιοχές που έχουν διερευνηθεί και αναφέρει τα έγγραφα που αυτή βασίστηκε. Ο επιθεωρητής, συζητά το περιεχόμενο  της έκθεσης επιθεώρησης  με τον Διευθυντή του σχολείου, ο οποίος την  υπογράφει για να επιβεβαιώσει ότι η έκθεση έχει συζητηθεί και γίνει αποδεκτή. Ο διευθυντής του σχολείου μπορεί να υποβάλει σχετικές παρατηρήσεις  εντός 14 ημερών από την αποδοχή της οι οποίες ενσωματώνονται στην έκθεση. Οι εκθέσεις επιθεώρησης καταχωρούνται στο μητρώο των σχολείων και είναι  διαθέσιμες και διαδικτυακά στο κοινό  για περίοδο 10 ετών.

Ο  διευθυντής του σχολείου και το  σχολικό συμβούλιο είναι υποχρεωμένοι να συμμορφωθούν με τις παρατηρήσεις και τα συμπεράσματα της επιθεώρησης. Σε άλλη περίπτωση:

• Όταν δεν έχουν ληφθεί ή δεν έχουν ολοκληρωθεί οι απαραίτητες ενέργειες σύμφωνα με τις παρατηρήσεις της επιθεώρησης εντός της προβλεπόμενης προθεσμίας, η επιθεώρηση μπορεί να επιβάλει πρόστιμο  στο πρόσωπο που είναι υπεύθυνο για την έγκριση ή την εκπλήρωση αυτών των μέτρων στο πλαίσιο της διοικητικής διαδικασίας (συνήθως ο διευθυντής του σχολείου) .
• Αν το σχολείο δεν λαμβάνει τα απαραίτητα μέτρα και δεν προχωρά στις απαραίτητες ενέργειες σύμφωνα με τις παρατηρήσεις και συστάσεις της επιθεώρησης τότε:
• Η Τσεχική Σχολική Επιθεώρηση μπορεί να υποβάλει πρόταση για απόλυση του διευθυντή του σχολείου (οποιαδήποτε στιγμή κατά τη διάρκεια της 6ετούς θητείας του).
• Ο γενικός επιθεωρητής μπορεί να υποβάλει  πρόταση για την απομάκρυνση  του σχολείου ή τομέων σπουδών του σχολείου,  από το μητρώο των σχολείων.

Η Τσεχική Σχολική Επιθεώρηση υποβάλλει ετήσια έκθεση  με τα συνοπτικά πορίσματα σχετικά με την τρέχουσα κατάσταση της εκπαίδευσης και του εκπαιδευτικού συστήματος που προέκυψαν από τις επιθεωρήσεις που διενεργήθηκαν κατά το παρελθόν σχολικό έτος. Ο γενικός σχολικός επιθεωρητής την υποβάλλει στον υπουργό Παιδείας, Νεότητας και Αθλητισμού μέχρι τις 30 Δεκεμβρίου και στη συνέχεια δημοσιεύεται.

Τα αποτελέσματα της ετήσιας έκθεσης αποτελούν το  υπόβαθρο για το Μακροπρόθεσμο Σχέδιο για την Εκπαίδευση και την Ανάπτυξη του Εκπαιδευτικού Συστήματος της Τσεχικής Δημοκρατίας.

Εικόνα 2.112: Το οργανόγραμμα της Τσεχικής Σχολικής Επιθεώρησης έτους 2019

Η CSI είναι ο βασικός πυλώνας εξωτερικής αξιολόγησης των σχολείων αλλά όχι ο μοναδικός. Η κάθε εκπαιδευτική περιφέρεια αξιολογεί το εκπαιδευτικό σύστημα στη περιοχή της και υποβάλλει ετήσια έκθεση προς  την Περιφερειακή Συνέλευση και το  Υπουργείο Παιδείας, Νεότητας και Αθλητισμού  και δημοσιεύεται στην ιστοσελίδα της.

Η  δομή και το περιεχόμενο της ετήσιας έκθεσης μιας περιφέρειας  καθορίζονται κάθε χρόνο με υπουργική απόφαση. Συνήθως αποτελείται από:

• Αξιολόγηση της κατάστασης σε επιμέρους επίπεδα του εκπαιδευτικού συστήματος.
• Το οικονομικό τμήμα.
• Αξιολόγηση της εκπλήρωσης του μακροπρόθεσμου σχεδίου στην περιοχή, των στόχων και των μέτρων του κατά την προηγούμενη περίοδο, συμπεριλαμβανομένης της συμμόρφωσής του με το μακροπρόθεσμο σχέδιο της Τσεχικής Δημοκρατίας.

Τα συμπεράσματα της ετήσιας έκθεσης αποτελούν το θεμέλιο για την προετοιμασία των  μακροπρόθεσμων σχεδίων  των Περιφερειών Εκπαίδευσης.

Τέλος το  Υπουργείο Παιδείας, Νεολαίας και Αθλητισμού  καταρτίζει και υποβάλλει στην κυβέρνηση την ετήσια έκθεση για την κατάσταση και την ανάπτυξη της εκπαίδευσης. Αυτή είναι μια υποχρέωση που επιβάλλεται στο Υπουργείο Παιδείας από την εκπαιδευτική νομοθεσία. Το Υπουργείο Παιδείας δημοσιεύει κοινή έκθεση για όλα τα εκπαιδευτικά επίπεδα.  Η ετήσια έκθεση για την κατάσταση και την ανάπτυξη της εκπαίδευσης  βασίζεται στα  στατιστικά και οικονομικά δεδομένα, στην ετήσια έκθεση της Τσεχικής σχολικής επιθεώρησης, στις ετήσιες περιφερειακές εκθέσεις και σε άλλους πόρους πληροφόρησης.

Άλλες δραστηριότητες αξιολόγησης των σχολικών μονάδων

Εκτός από τη βασική κρατική δομή αξιολόγησης του εκπαιδευτικού έργου, στην Τσεχική Δημοκρατία υλοποιούνται και άλλες δραστηριότητες αξιολόγησης των σχολείων από κρατικούς φορείς, όπως:

• Ινστιτούτο Κοινωνιολογίας, Ακαδημία Επιστημών της Τσεχικής Δημοκρατίας

Το συγκεκριμένο ίδρυμα πραγματοποιεί συχνά δημοσκοπήσεις σχετικά με την εκπαίδευση και το εκπαιδευτικό σύστημα, οι οποίες   μπορούν επίσης να θεωρηθούν ως ένα είδος αξιολόγησης. Για παράδειγμα το 2016, οι δημοσκοπήσεις αφορούσαν:

• την εκπαίδευση χωρίς αποκλεισμούς,
• την τροποποίηση της πράξης για την Τσεχική παιδεία,
• την εισαγωγή αμοιβών διδασκαλίας σε ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και
• τις κρατικές απολυτήριες εξετάσεις.

• Ηλεκτρονικές έρευνες επιθεώρησης που διοργανώνει η Τσεχική Σχολική Επιθεώρηση.

Η  Τσεχική Σχολική Επιθεώρηση  (CSI) χρησιμοποιεί ως μέσο επιθεώρησης τις ηλεκτρονικές έρευνες επιθεώρησης. Μέσω ερωτηματολογίων που απευθύνονται σε διευθυντές (ή σε άλλους φορείς στα σχολεία) λαμβάνουν πληροφορίες σχετικά με την ποιότητα της εκπαίδευσης. Αυτές οι πληροφορίες μαζί με τα αποτελέσματα της επιθεώρησης αποτελούν μέρος των θεματικών εκθέσεων της CSI.

Για παράδειγμα το  Μάιο του 2017, το  CSI πραγματοποίησε ηλεκτρονική επαλήθευση των μαθησιακών αποτελεσμάτων των μαθητών του  5ου και 9ου έτους στα βασικά σχολεία  και στα αντίστοιχα έτη πολυετών ανώτερων δευτεροβάθμιων γενικών σχολών. Συμμετείχαν περισσότερα από 3.000 σχολεία.  Σε κάθε σχολείο πραγματοποιήθηκαν εξετάσεις στα δύο από τα τρία βασικά θέματα που είναι:

• η  Τσεχική γλώσσα,
• τα Μαθηματικά και η
• Ξένη Γλώσσα,

και μία εξέταση από τρεις επιπλέον θεματικές ενότητες για τους μαθητές του 5ου έτους που είναι:

• Ο άνθρωπος και ο κόσμος του,
• Άνθρωπος και κόσμος της εργασίας,
• Συνδυασμένη εκπαίδευση

και μία εξέταση σε ένα από τα δώδεκα μαθήματα  για μαθητές του 9ου έτους

• Φυσικές Επιστήμες,
• Φυσική,
• Χημεία,
• Ιστορία,
• Γεωγραφία,
• Παιδεία με την ιδιότητα του πολίτη,
• Μουσική,
• Τέχνη,
• Υγεία,
• Προστασία από τον κίνδυνο,
• Παιδεία φυσικών επιστημών,
• Πληροφοριακή παιδεία.

Σύντομα ερωτηματολόγια για μαθητές και εκπαιδευτικούς ολοκλήρωσαν τις εξετάσεις. Δημιουργήθηκε έτσι μια συνοπτική έκθεση σχετικά με τα αποτελέσματα. Οι πληροφορίες που αποκτήθηκαν αξιοποιήθηκαν για:

• Ανατροφοδότηση για τους μαθητές .
• Ως σημαντικό εργαλείο αξιολόγησης για τα σχολεία.
• Ως υπόβαθρο για τους υπεύθυνους της εκπαιδευτικής πολιτικής
• Μη κρατικές δραστηριότητες αξιολόγησης των σχολικών μονάδων

Υπάρχουν επίσης μη κρατικές δραστηριότητες αξιολόγησης στα σχολεία. Αυτές είναι εμπορικές και τα σχολεία που αποφασίζουν να προβούν σε τέτοια αξιολόγηση καλύπτουν τα ίδια το κόστος. Το Υπουργείο Παιδείας ενθαρρύνει τη συμμετοχή των σχολείων σε άλλες δραστηριότητες αξιολόγησης  εθνικές και διεθνείς.

Μια τέτοια εμπορική δραστηριότητα – σχέδιο αξιολόγησης είναι το KALIBRO,  η οποία προσφέρει στα σχολεία τη δυνατότητα να αποκτήσουν ένα συγκεκριμένο μέτρο για το εκπαιδευτικό τους επίπεδο.

Οι εξετάσεις καλύπτουν τους ακόλουθους τομείς σπουδών:

• Τσεχική γλώσσα,
• Μαθηματικά,
• Βασικά στοιχεία Ανθρωπιστικών Επιστημών,
• Οικονομικές δεξιότητες,
• Φυσικές Επιστήμες,
• Αγγλική γλώσσα.

Εκτός από τις επιδόσεις των μαθητών, το σχολείο αποκτά συνολικά αποτελέσματα για τα μαθήματα και στο σύνολό τους (τα αποτελέσματα παρέχονται μόνο στο σχετικό σχολείο), καθώς και τα συνολικά μέσα αποτελέσματα για την Τσεχική Δημοκρατία ή μεμονωμένες περιφέρειες ή κατηγορίες μαθητών. Τα αποτελέσματα χρησιμεύουν στο σχολείο ως μέτρο αξιολόγησης των δικών του επιδόσεων. Επιπλέον, τα συνολικά αποτελέσματα και οι απαντήσεις των μαθητών ειδικότερα υπόκεινται σε ανάλυση, η οποία βοηθά τους εκπαιδευτικούς στη βελτίωση του έργου τους.

Εικόνα 2.113: Η ιστοσελίδα του KALIBRO

Μια επίσης δημοφιλής  εμπορική δραστηριότητα σε θέματα αξιολόγησης της εκπαίδευσης είναι το SCIO, το οποίο είναι μια εφαρμογή που επικεντρώνεται τόσο σε άτομα όσο και σε σχολεία σε εμπορική πάντα βάση.

Εικόνα 2.114: Η ιστοσελίδα του SCIO

Προσφέρει τη λεγόμενη εθνική συγκριτική εξέταση των γνώσεων στο βασικό σχολείο ( Základní škola ) ή και στα ανώτερα επίπεδα της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης καθώς και συγκριτικές δοκιμές, ασκήσεις πρακτικής για εισαγωγικές εξετάσεις σε ιδρύματα  τριτοβάθμιας εκπαίδευσης ( vysoká škola ), κλπ. Οι αξιολογήσεις SCIO χρησιμοποιούνται από εκατοντάδες σχολεία όλων των επιπέδων. Ορισμένα ανώτερα σχολεία δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης λαμβάνουν τα αποτελέσματα υπόψη στις διαδικασίες εισαγωγής. Ένας μεγάλος αριθμός βασικών σχολείων και σχολείων ανώτερης δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, συμπεριλαμβανομένων πολυετών δευτεροβάθμιων γενικών σχολείων ( multiletá gymnázia) χρησιμοποιούν τις δοκιμές για να αυτοαξιολογήσουν το εκπαιδευτικό τους έργο.

Διεθνείς αξιολογήσεις

Όπως φαίνεται και στην ιστοσελίδα της Τσεχικής Σχολικής Επιθεώρησης, η συμμετοχή στις διεθνείς αξιολογήσεις εκπαιδευτικού έργου είναι έντονη.

Οι αξιολογήσεις  TIMSS (Trends in International Mathematics and Science Study)  PIRLS (Progress in International Reading Literacy Study) και ICILS (International Computer and Information Literacy Study) είναι δράσεις της IEA (International association for the Evaluation of educational Achievement) οι οποίες για την Τσεχία, συντονίζονται από  την Τσεχική Σχολική Επιθεώρηση (CSI). Η Τσεχική Δημοκρατία έχει ενταχθεί στο  πρόγραμμα PISA, που έχει ως στόχο να αξιολογεί, σε τακτική βάση, τις επιδόσεις των μαθητών στα μαθηματικά, την επιστήμη και την ικανότητα ανάγνωσης. Οι επιδόσεις των Τσέχων μαθητών στους διαγωνισμούς PISA είναι ικανοποιητικές και τους κατέταξαν στον μέσο όρο, στην 28η θέση στον διαγωνισμό του 2015, ενώ στον διαγωνισμό του 2018 ανέβηκαν στην 20^η θέση μεταξύ των χωρών μελών του ΟΟΣΑ.

Οι επιδόσεις των Τσέχων μαθητών στις αξιολογήσεις TIMSS και PIRLS κινούνται πάνω και κοντά στον μέσο όρο των συμμετεχόντων χωρών. Την άνοιξη του  2013  πραγματοποιήθηκε η αξιολόγηση ICILS στην 8η τάξη του βασικού σχολείου στην Τσεχία. Στόχος ήταν να αποκτήσουν πληροφορίες για τις δεξιότητες των μαθητών στον τομέα του ηλεκτρονικού υπολογιστή και της πληροφοριακής παιδείας. Τα αποτελέσματα της έρευνας δημοσιεύθηκαν το 2014. Τα αποτελέσματα των μαθητών της Τσεχίας στη δοκιμασία της πληροφορικής και της πληροφοριακής παιδείας ήταν τα καλύτερα από όλες τις συμμετέχουσες χώρες.

Η εξωτερική αξιολόγηση των  ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης  και η ποιότητα των διαπιστευμένων προγραμμάτων τους πραγματοποιείται από το  Εθνικό Γραφείο Διαπίστευσης για την Ανώτατη Εκπαίδευση.

Εικόνα 2.115 Η ιστοσελίδα της CSI και οι διεθνείς αξιολογήσεις