το “λεξικό του αναστοχασμού”

από Δημήτρης Σαρρής στο 10, Ιούνιος, 2010 στις 10:45 πμ · Κάτω από: metaculture, ήχος & γλώσσα, πληροφορική κουλτούρα και με ετικέτα: αναστοχασμός, λέξεις, μετα, νόημα, συμβολισμός

 Τις τελευταίες δεκαετίες η επιστήμη στράφηκε στην μελέτη του ίδιου της του εαυτού! Τόσα χρόνια η επιστήμη μελετούσε τα πράγματα. Ήρθε η ώρα να αναρρωτηθεί, “ποιά είναι αυτή που μελετάει τα πράγματα;” “γιατί τα μελετάει έστι και όχι αλλιώς;”. Αυτή η ανάπαυλα που κάνει η επιστήμη στο να προχωράει μπροστά “με κλειστά μάτια”, αυτό το άνοιγμα των ματιών της προκειμένου να δει καλύτερα “ποιά είναι και που πάει”, είναι ο λεγόμενος “αναστοχασμός” της.

Καθώς ο αναστοχασμός αυτός διαχύθηκε σε διάφορους κλάδους της επιστήμης, με επίκεντρο τις ανθρωπιστικές σπουδές, κάθε έννοια η οποία αναλάμβανε να αναστοχαστεί πάνω στην ίδια της τη φύση, πήρε το πρόθεμα “μετα-” (meta-). Γι΄ αυτό μια γλώσσα που μελετά την ίδια της τη φύση και συζητά για τη γλώσσα, είναι μια “μεταγλώσσα”. Η μάθηση που ασχολείται με θέματα μάθησης είναι “μεταμάθηση”. Η γνώση που αφορά σε γνώσεις για την ανάπτυξη των γνώσεων ονομάζεται “μεταγνώση” κ.ο.κ.

Ξαφνικά η επιστήμη είχε ανάγκη από ένα μεγάλο σύνολο λέξεων με το πρόθεμα “μετα”, προκειμένου να περιγράψει ή και να “ανακαλύψει” τις αναστοχαστικές, αλλά και αυτοαναφορικές έννοιες. Στις μέρες μας συναντούμε λέξεις όπως “μεταεπικοινωνία”,”μεταδεδομένα”, “μετααναζήτηση” κ.λπ. Η άλλη εκδοχή του “μετα-” είναι να προσδιορίζει χρονικά την δράση (“μεταμοντέρνο”, “μετασκευή” κ.λπ.). Πως θα ήταν όμως αν κάθε φορά το “μετα” προσέδιδε στη λέξη αναστοχασμό;

Η “μεταποίηση” θα ήταν ποίηση που αναστοχάζεται πάνω στη φύση της ποίησης, αυτοαναφορική ποίηση. Η λέξη αποκτά άλλη συμβολική διάσταση: “μεταποίησις”, “metapoetry”. Μια γραφή, αναφερόμενη στη φύση της γραφής θα ήταν η “μεταγραφή”, (metawriting) αλλά γνωρίζουμε ότι η λέξη ήδη χρησιμοποιείται με άλλο νόημα.

Το “λεξικό του αναστοχασμού” είναι ένα γνωστικό παιχνίδι, όπου εντοπίζουμε λέξεις με το “πρόθεμα του αναστοχασμού ‘μετα-‘” και επιχειρούμε να αναδείξουμε πως θα ήταν και τι θα σήμαιναν αν το πρόθεμα ήταν αναστοχαστικό και όχι χρονικό. Ιδού λοιπόν μερικά λύματα:

 μεταβαίνω

μεταβάλλω

μεταβατικός

μεταβιβάζω

μεταβιομηχανικός

μεταγλώττιση

μεταγραμματίζω

μεταγραμματισμός

μεταγραφή

μεταγράφω

μεταάγω

μεταγωγέας

μεταγωγή

μεταθεση

μεταμορφικός

μεταμορφισμός

μεταμορφώνω

μεταμορφώνομαι

μεταμόρφωση

μετανοια

μετανοώ

μετανοών

μεταπλασμα

μεταπλάσσω

μεταποίηση

μεταποιητικός

μεταπράτης

μεταπράτηση

μεταρρυθμίζομαι

μεταρρύθμιση

μεταρρυθμιστής

μετασκευή

μεταστοιχείωση

μεταστροφή

μετασχηματισμός

μετατροπή

μετατυπία

μεταφορά

μεταφραση

μεταφυσική

μεταφωνία

μεταχειρισμένο

μεταεγγραφή

μεταεγγράφω

μεταεκπαίδευση

μεταεκπαιδευω

μεταονομασία

Σχόλια