Ηχολόγιο – echologium – ɯnıƃoloɥɔǝ – οιγόλοχΗ

Ηχητικό ιστολόγιο του Δημήτρη Σαρρή, Εκπαιδευτικού (ΠΕ 16), ΒΑ Οικονομίας, ΒΑ, ΜΑ Πολιτισμού

Αρχεία για μουσικοηχητική αγωγή

Μουσικά Σχολεία Δεύτερης Ευκαιρίας

Είναι γνωστό ότι πολλοί γονείς συνδέουν τα όνειρά τους να μάθουν τα παιδιά τους μουσική, με τη δική τους παιδική ηλικία. Ένας γονιός που δεν κατάφερε να μάθει ένα μουσικό όργανο, ίσως θέλει να μάθει το παιδί του. Ο ίδιος, μητέρα ή πατέρας, θεωρεί ότι γι’ αυτόν η ευκαιρία πια χάθηκε, ότι δεν πρόκειται ποτέ πια να μάθει έστω και ένα τραγούδι. Οπότε οι ελπίδες του πηγαίνουν… στα παιδιά του τα οποία δεν θα πρέπει να συνεχίσουν τη δική του “αποτυχημένη πορεία”, απορρίπτοντας την δυνατότητα εκμάθησης. Πόσο μάλιστα όταν έχουν στη διάθεσή τους δασκάλους, όργανα και – γιατί όχι – και χρόνο!

Η κατάσταση αυτή κρύβει πολλά ατοπήματα. Κατ΄ αρχάς, η μουσική πλέον δεν είναι ό,τι ήταν στην εποχή των γονιών. Μουσική φτιάχνεται και με έναν υπολογιστή, ένα “Player”, με το σώμα, το στόμα, τα αντικείμενα, τα υλικά, τις λέξεις, τους ήχους, ό,τι τέλος πάντων βάζει ο νους του ανθρώπου. Γνωρίζετε εσείς να μαθαίνει κάποιο παιδί “beatboxing”, ή έστω “body percussion”; Κι όμως τα μουσικά αυτά είδη είναι ευρέως διαδεδομένα, δημοφιλή στα παιδία, με διαγωνισμούς, φεστιβάλ, ρεπερτόριο και μεγάλο εύρος τεχνικών. Γιατί λοιπόν το παιδί πρέπει “σώνει και καλά” να μάθει ένα από τα μουσικά όργανα που ήταν διαθέσιμα τον καιρό που οι γονείς του γνώριζαν τη “μουσική”;

Ένα δεύτερο μεγάλο ατόπημα είναι η σύγχυση ανάμεσα στο “ταλέντο” και τη “μεθοδικότητα”. Οι μεγάλοι δημιουργοί μελετούν τακτικά, επίμονα και αδιάλειπτα. Αλλιώς το “ταλέντο”, ό,τι κι αν σημαίνει αυτό, μπορεί να οδηγήσει το μαθητή στην αδράνεια, το γρήγορο “κάψιμο”, είτε γιατί χάρη στο “ταλέντο” του “βαριέται”, αδιαφορεί και δεν τον έλκουν απλά καθημερινά ζητήματα μάθησης, είτε γιατί το “ταλέντο”, τον απομακρύνει από τη ζωογόνο άσκηση. Η άσκηση και η υπομονετική μελέτη ανοίγει δρόμους και δυνατότητες υπερ-πολλαπλάσια ευχάριστες από τη λίγη δυσφορία που δημιουργείται λόγω της αναγκαστικής (στην αρχή) σπουδής. Το ταλέντο χωρίς την σύνεση της άσκησης αποσυντονίζει, αποπροσανατολίζει, “καίει” το θύμα του, και εσωτερικά, με κακή ψυχολογία και εξωτερικά, με καταπόνηση του σώματος.

Και φτάνουμε τώρα στους αρχικούς μας αποδέκτες, τους ενήλικες που δοκίμασαν μια φορά να “μάθουν” μουσική, και καθώς δεν τα κατάφεραν, παραιτήθηκαν. Ισχύουν όλα τα προηγούμενα και γι’ αυτούς. Αφενός, μουσική έκφραση δεν είναι ό,τι νόμιζαν στα παιδικά τους χρόνια. Είναι πολύ πιθανόν, πολλές – πολλές παραδρομές να τους έδωσαν λάθος εντύπωση για τις μουσικές τους ικανότητες. Αν π.χ. η επιμονή στις “νότες” και την “παρτιτούρα” τους αποθάρρυναν ίσως ξεχνούν ότι στη μεγάλους πλειονότητα οι λαϊκοί μας μουσικοί διέσωσαν την τέχνη τους προφορικά, από στήθους, μέσα από την τριβή με τα ακούσματα και το ζωντανό παίξιμο. Αφετέρου, όλα όσα αναφέρθηκαν περί μεθοδικότητας, που υπερσκελίζει πιθανή έλλειψη “ταλέντου” ισχύουν σε κάθε ηλικία. Δηλαδή κάθε στιγμή και καθένας μπορεί να ασκήσει τη μουσική του έκφραση (“να μάθει μουσική” που λέγαμε λοιπόν παλιά). Απλά η ηλικία, η φυσική και πνευματική κατάσταση, διαμορφώνουν κάθε φορά τον τρόπο της άσκησης.

Ας φανταστούμε ένα μουσικό σχολείο, για όσους είτε δεν διάπρεψαν την πρώτη φορά στη μουσική, είτε δεν είχαν ποτέ τη δυνατότητα σαν παιδιά να έρθουν πιο συστηματικά σε επαφή με τρόπους μουσικής έκφρασης. Όποιος περνά το κατώφλι του σχολείου αυτού, θα πρέπει να έχει κατανοήσει ότι βρίσκεται πραγματικά μπροστά στη δυνατότητα να μάθει, και δεν κάνει κάποιας μορφής πείραμα. Σε αυτό το σχολείο:

>>υπάρχει η δυνατότητα να αξιοποιηθούν διάσπαρτες γνώσεις, ακούσματα, δεξιότητες, που ο μαθητής έχει λόγω της ηλικίας του και δε θα είχε αν ήταν παιδί.

>> υπάρχει η ωριμότητα να μοιραστεί δίκαια ο χρόνος που αφορά στην “από στήθους” μάθηση και στην εγγράμματη ανάγνωση. Οι αβλεψίες της παιδαγωγικής μεθόδου στην παιδική ηλικία, που αποθάρρυναν το παιδί και δεν απέδωσαν γενικά τα μέγιστα, τώρα μπορούν να ελεγχθούν για να έχουμε το καταλληλότερο “μίγμα μεθόδων”, προκειμένου να διδαχτεί ο ενήλικας.

>> η μουσική έκφραση μέσα από τη διαδικασία της μάθησης θα πρέπει να είναι στο επίκεντρο, ακόμη περισσότερο, γιατί για τον ενήλικα «δεν υπάρχει χρόνος». Φυσικά ο ενήλικας μπορεί καλύτερα να εκτιμήσει την ανάγκη της μεθοδικότητας και της υπομονής. Υπάρχει όμως πάντα και η «εναλλακτική», να είναι οι ασκήσεις άμεσα αποδοτικές σαν «τραγούδια». Είναι απίθανο με τόσο μουσικό πλούτο γύρω μας να μην μπορεί κάθε φορά να επινοηθεί μια “άσκηση” που να μην μοιάζει “άσκηση” για το μαθητή, αλλά και να βελτιώνει κάποια δεξιότητά του. Η δημιουργικότητα κατά το σχεδιασμό του μαθήματος θα μπορούσε να είναι βασικό  χαρακτηριστικό σε αυτό το μουσικό σχολείο δεύτερης ευκαιρίας.

>> ένα μέρος της εκπαίδευσης θα μπορούσε να αφιερωθεί στην αυτοκριτική αυτής της ίδιας της εκπαίδευσης: πως φτάσαμε να διαμορφώνουμε ένα “μουσικό σχολείο”; μια μουσική; ποιος ορίζει τις έννοιες του “οργανοπαίχτη”, του μουσικού, του επιτυχημένου, το αποτυχημένου, της δόκιμης και της αδόκιμης μουσικής πρακτικής; Η επίγνωση του μαθητή, τι είναι αυτό που κάνει και γιατί το κάνει, σε μια τέτοια ηλικία ενδυναμώνει κατάλληλα τα εσωτερικά κίνητρα για μάθηση.

Και δύο παρατηρήσεις πριν την ολοκλήρωση της σημερινής καταγραφής στο ηχολόγιο: Το μουσικό σχολείο δεύτερης ευκαιρίας πρεσβεύει όλες εκείνες τις διάσπαρτες αξιώσεις για “αναδιαρθρώσεις” στη μουσική εκπαίδευση, που επισήμαναν μια κρίση σε αυτή, πολλά χρόνια πριν οποιαδήποτε άλλη “κρίση”. Τέλος, η λέξη “ταλέντο” έμπαινε διαρκώς σε εισαγωγικά, αφενός, γιατί δεν έχει κανένα πραγματικό νόημα στη συλλογιστική αυτού του κειμένου, αφετέρου γιατί διεθνώς τα τελευταία χρόνια όλο και πιο πολύ απομυθοποιούμε την έννοια αυτή, και επισημαίνουμε πότε την αξία της μεθοδικότητας, πότε τις παθολογικές αποκλίσεις, όπου συγκεκριμένα βιολογικά χαρακτηριστικά, κυρίως στον εγκέφαλο, μπορεί να προσδώσουν ακραίες δυνατότητες σε έναν άνθρωπο. Μήπως έχετε ακόμη την απορία αν υπάρχει ή δεν υπάρχει «ταλέντο»; Τι ζήτημα δεν είναι να πούμε ένα «ναι» ή ένα «όχι», για μια έννοια που δεν έχει – όπως προσπάθησα να δείξω – την ίδια έννοια για όλους, και δεν έχει αποδομηθεί (απομυθοποιηθεί αν προτιμάτε) επαρκώς στη μουσική εκπαίδευση.

ΔΙΕΘΝΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΑΚΟΥΣΤΙΚΗΣ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΝ ΟΚΤΩΒΡΗ ΣΤΗΝ ΚΕΡΚΥΡΑ

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

26/8/2011

ΔΙΕΘΝΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΑΚΟΥΣΤΙΚΗΣ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΝ ΟΚΤΩΒΡΗ ΣΤΗΝ ΚΕΡΚΥΡΑ

Το Δελτίο Τύπου σε pdf

Η Ακουστική Οικολογία είναι ένας διεπιστημονικός τομέας που ξεκίνησε στον Καναδά στις αρχές της δεκαετίας του 1970 από το συνθέτη και μουσικοπαιδαγωγό R. Murray Schafer. Εξετάζει τη σχέση του ανθρώπου με το περιβάλλον του (και κατά συνέπεια με τη φύση και τον πολιτισμό) μέσω του ήχου. Η διερεύνηση αυτής της σχέσης γίνεται μέσα από τη συνεργασία διαφόρων επιστημών και τεχνών όπως π.χ. η ακουστική, η βιολογία, η βιοακουστική, η ανθρωπολογία του ήχου, η αρχιτεκτονική, η πολεοδομία, η ψυχολογία, η μουσική και οι τέχνες του ήχου γενικότερα. Βασικός στόχος της Ακουστικής Οικολογίας είναι το βέλτιστο ηχητικό περιβάλλον για τον άνθρωπο της σημερινής εποχής.

Η Ελληνική Εταιρεία Ακουστικής Οικολογίας (μη-κερδοσκοπικό σωματείο) συστάθηκε το 2005 στην Κέρκυρα με έδρα το Εργαστήριο Ηλεκτροακουστικής Μουσικής ‘Ερευνας και Εφαρμογών του Τμήματος Μουσικών Σπουδών του Ιονίου Πανεπιστημίου. Συνδέεται στενά ως προς την προσέγγιση και τους στόχους της με τις ιδέες του R. Murray Schafer και των συνεργατών του και από το 2007 είναι μέλος του World Forum for Acoustic Ecology (WFAE, Διεθνές Φόρουμ για την Ακουστική Οικολογία). Η ΕΕΑΟ δραστηριοποιείται ισομερώς: α) στην Έρευνα και Σύνθεση Ηχοτοπίων β) στην Εκπαίδευση Ατόμων και Ομάδων για την Ακρόαση του Περιβάλλοντος και γ) στη Δράση για την Προστασία του ηχητικού περιβάλλοντος. Από την ίδρυσή της, έχει υλοποιήσει σεμινάρια για μαθητές και εκπαιδευτικούς της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης σε διάφορα μέρη της Ελλάδας, έχει αναπτύξει σχετική ιστοσελίδα: www.akouse.gr και για την επικοινωνία του καλλιτεχνικού και επιστημονικού έργου των μελών της και της ευρύτερης κοινότητας έχει διοργανώσει δύο πανελλήνια συνέδρια. Το πρώτο της συνέδριο με θέμα: “Η Ακουστική Οικολογία στην Ελλάδα Σήμερα” πραγματοποιήθηκε το 2007 στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο στην Κέρκυρα (http://www.ionio.gr/~esseam/acoueco/) ενώ το δεύτερο, με θέμα: “Η Ποιητική του Ηχοτοπίου” οργανώθηκε από το Τμήμα Μουσικής Τεχνολογίας και Ακουστικής του Τ.Ε.Ι. Κρήτης και πραγματοποιήθηκε στο Ρέθυμνο το 2010 (http://www.teicrete.gr/mta/cml/acoueco2010/).

Το προσεχές φθινόπωρο (3-7 Οκτωβρίου 2011) το Ιόνιο Πανεπιστήμιο υπό την αιγίδα του Διεθνούς Φόρουμ για την Ακουστική Οικολογία και της Ελληνικής Εταιρείας Ακουστικής Οικολογίας, με την υποστήριξη του Τ.Ε.Ι. Κρήτης, οργανώνει Διεθνές Συνέδριο Ακουστικής Οικολογίας με θέμα: “Crossing Listening Paths” το οποίο αναφέρεται στο ‘διάλογο’ ανάμεσα στους διαφορετικούς τρόπους ακρόασης και έρευνας του ηχητικού περιβάλλοντος.

Στο συνέδριο θα γίνουν παρουσιάσεις από τους διεθνούς φήμης καλεσμένους: R. Murray Schafer, Hildegard Westerkamp, Katharine Norman, Christopher W. Clark και Allen S. Weiss, αλλά και παρουσιάσεις ερευνητικών και εκπαιδευτικών εργασιών, στρογγυλά τραπέζια, συναυλίες, ηχητικές εγκαταστάσεις, σεμινάρια, κλπ. Όσοι ενδιαφέρονται να παρακολουθήσουν το συνέδριο και τα σχετικά σεμινάρια, μπορούν να βρουν πληροφορίες στον ιστότοπο: http://www.akouse.gr/wfae 2011/ .

Εκ μέρους της Οργανωτικής Επιτροπής,
Ιωάννα Ετμεκτσόγλου
Επίκουρος Καθηγήτρια Μουσικής Ψυχολογίας
Τμήμα Μουσικών Σπουδών, Ιόνιο Πανεπιστήμιο.

Το 4΄ 33΄΄ του John Cage ξανά…

Το 4΄ 33΄΄ είναι ίσως το πιο συζητημένο κομμάτι, αν και είναι το μόνο που καταγράφεται ιστορικά να έχει τον μουσικό σχεδόν σε πλήρη απλαξία. Διαβάστε γι’ αυτό το πασίγνωστο εγχείρημα του John Cage στη wikipedia…

http://en.wikipedia.org/wiki/4%E2%80%B233%E2%80%B3

Το κομμάτι παίχτηκε από την συμφωνική ορχήστρα του BBC ( BBC Symphony Orchestra) το 2004 και αναμεταδόθηκε ζωντανά.

Επιτρέψτε μου να παραθέσω μια αυτοσχέδια ίδια εκδοχή που επιχείρησα πριν χρόνια σε ένα μαγαζί για τσάι. Το χρονόμετρο που χρησιμοποιείται είναι για να ειδοποιεί πότε πρέπει να βγάλουμε το τσάι από την κούπα.

Καλή ακρόαση

Ο κύριος Αιζενστάιν στην τάξη: εύκολα μαθήματα μιντιακής αγωγής (media education)

Κάντε το εξής απλό πείραμα: φορτώστε στον υπολογιστή διάφορα μικρά βιντεάκια με λίγες σκηνές και διάφορα αρχεία ήχου, τραγούδια αλλά κυρίως μουσικές ορχηστρικές από διάφορους πολιτισμούς, μουσικά ρεύματα, εποχές κ.λπ.

 

Στη συνέχεια κάντε μίξεις βίντεο και ήχο, δηλαδή χαμηλώστε τον ήχο του βίντεο και αντικαταστήστε τον με αρχεία ήχου της επιλογής σας. Τι αποτέλεσμα προκύπτει;

 

Επειδή το μυαλό μας αμέσως θα συνδυάσει τον ήχο με τη μουσική, θα προκύψει ένα νόημα που δεν έχει καμία σχέση, ούτε με το αρχικό νόημα του βίντεο αλλά ούτε με το νόημα του ήχου σκέτο. Αυτό το «συνολικό» νόημα είναι η «οπτικοακουστική γλώσσα» στην οποία βασίζονται η τηλεόραση, ο κινηματογράφος και τα σχετικά άλλα οπτικοακουστικά μέσα (audiovisual media).

 

Πειραματιστείτε αρκετά με αυτό στην τάξη και συζητήστε πως ο ήχος και η εικόνα αλληλεπιδρούν. Αναφέρουμε και ένα παράδειγμα: στην εικόνα ενός πλοίου που ταξιδεύει βάλτε την πρώτη φορά ένα «ατμοσφαιρικό» κομμάτι και τη δεύτερη έναν «αμανέ». Την πρώτη φορά θα σας δοθεί η εντύπωση ότι το πλοίο ταξιδεύει για μια κρουαζιέρα, για κάτι καλό και ευχάριστο ενώ τη δεύτερη φορά ταξιδεύει με επιβάτες που «ξενιτεύονται», ενδεχομένως και να αναπολήσουμε αυτόματα την εποχή των αρχών του αιώνα και την τότε μετανάστευση.

 

Λίγα λόγια
για την ιστορία της οπτικοακουστικής γλώσσας
και του ρόλου της μουσικής και του ήχου
στα οπτικοακουστικά μέσα:

 

Πρωτεργάτης αυτής της «γλώσσας» καθώς και του «μοντάζ», της τέχνης να αναμιγνύουμε τις σκηνές και τα πλάνα στα φιλμ, μελέτησε ο πρωτεργάτης του κινηματογράφου Σεργκέι Αϊζεντστάιν

 

Ο ψυχολόγος Λεφ Κουλέσοφ επίσης έχει κάνει το γνωστό πείραμα μοντάροντας έναν άνθρωπο με διάφορες εικόνες δίνοντας διαφορετικό νόημα κάθε φορά στο βλέμμα του:

 

Παραδείγματα (μπορείτε να βρείτε πολλά ακόμη στο διαδίκτυο)

 

http://www.youtube.com/watch?v=_gGl3LJ7vHc&NR=1

 

http://www.youtube.com/watch?v=jWRyHeMHYcA&

 

Ο Κουλέσωφ  «έπαιζε» βάζοντας διάφορες σκηνές σε διαφορετική σειρά (τότε δεν υπήρχε ο ήχος στον φιλμ) παρατηρώντας πως αλλάζει το νόημα. Είναι γνωστό το φιλμ του με έναν άνθρωπο και ένα πιάτο σούπα .

 

Σε ένα επόμενο βήμα μπορείτε να καλέσετε τα παιδιά να δημιουργήσουν τα δικά τους οππτικοακουστικά έργα είτε χρησιμοποιώντας κινητά τηλέφωνα σε κατάσταση «flight mode», ώστε να μην εκπέμπουν αλλά να λειτουτργεί η λήψη και το λογισμικο μοντάζ. Τα κινητά τηλέφωνα αν χρησιμοποιηθούν με αυτό τον τρόπο αποτελούν εξαιρετικά εργαλεία πολλαπλών εγγραμματισμών δηλαδή τεχνολογικού, μιντιακού, οπτικού αλλά και ηχητικού.

 

Καλή διασκέδαση μαθαίνοντας!

Η “ειδική μουσική”, και οι πολιτισμικές αναπηρίες

Αν υπήρχε «ειδική µουσική» πως θα ήταν; Μια µουσική προορισµένη να συγκινήσει και να θεραπεύσει το σώµα, να κραυγάσει το συναίσθηµα της στιγµής, να παρασύρει την οµάδα στην οµορρυθµία; Μια µουσική της κίνησης, του παιχνιδιού, της αισθητικής απόλαυσης, της επικοινωνίας;

Θεωρούµε κάποια είδη µουσικής «θεραπευτικά». ∆ηµιουργούµε εξαιρέσεις, και δίνουµε χαρακτηρισµούς στις µουσικές που προορίζονται για «θεραπευτικούς σκοπούς». Για παράδειγµα αποδεχόµαστε το φάλτσο και την παραφωνία σε ένα οµαδικό τραγούδι, γιατί εκεί σηµασία έχει η συµµετοχή, όχι το «τέλειο» αποτέλεσµα. Όταν η µουσική δεν είναι «ειδική», το φάλτσο δεν είναι αποδεκτό. Αποτρέπουµε το άτοµο να τραγουδήσει. Επιλέγουµε τα παιδιά για την «σχολική χορωδία», χωρίς να τους ξεκαθαρίζουµε ότι απλά, ως παιδαγωγοί, διαλέξαµε το «αποκαρδιωτικό» παιχνίδι να «ορίσουµε το ΄τέλειο’» · και – αναπόφευκτα – ότι «ορίζει», «αφ-ορίζει»…


πολλοί ενήλικες
– και παιδιά –
παραδέχονται ότι
«δεν τραγουδούν καλά»
και σιωπούν.

Ποιος ευθύνεται για αυτή την εµµονή τους στην «αλαλία»; ∆εν µπορούµε πάντα να πούµε µε ακρίβεια. Κι όµως είναι παραδεκτό ότι για την «αναπηρία» τους αυτή δεν ευθύνεται κάποια παθολογία αλλά µια βαθιά ριζωµένη αναστολή, όπως και τόσες άλλες, που συνοδεύουν τα άτοµα στη ζωή τους. Άνθρωποι που δεν χορεύουν, δεν κινούνται έχοντας την «αποδοχή» και αυτοπεποίθηση για το σώµα και την κίνησή τους. Άνθρωποι που αρνούνται να πλάσουν ένα παραµύθι, να γράψουν ένα ποίηµα, να κάνουν µια ζωγραφιά.

Αµέτρητες
λανθάνουσες
«πολιτισµικές αναπηρίες»

πλανούνται στην καθηµερινότητά µας, αποκόπτοντας µας από την φαντασία, την δηµιουργικότητα, την οµορφιά, από µια ανθρώπινη πλευρά του βίου µας. Αν είναι έτσι, στερηθήκαµε τελικά πασχίζοντας για την µοντέρνα, «επιτυχηµένη» και αποδεκτή εικόνας µας, τη δική µας µουσική και την κίνηση, το δικό µας µύθο και την εικόνα; Αφεθήκαµε στην οθόνη, το ηχείο, την αφίσα, στην ατέλειωτη «µυθολογία των µαζικών µέσων», όπως λέγεται, και των προκατασκευασµένων εικόνων;


Και τώρα που η επιστήµη κάνει το «άλµα»; Τώρα που συνειδητοποίησε τις αστοχίες της ως τεχνο-επιστήµη και ξαναγίνεται επιστήµη; τώρα που ξανάρχεται η µουσική, η κίνηση, ο µύθος, η εικόνα, ανθρώπινα, απλά, κατανοητά, ζωογόνα, µήπως τα βαφτίζουµε «παιδαγωγικά», «σοβαρά», «επιστηµονικά», «ειδικά»; Τα βγάζουµε πάλι «µε τρόπο» από την καθηµερινότητά µας; Αν ναι, γιατί; Ίσως για να µην παραδεχτούµε τις καθηµερινές µας «πολιτισµικές» αναπηρίες; Αυτό θα ήταν, κατ’αρχάς καλό, γιατί έστω και αν «αγνοούσαµε» συνειδητά το ατόπηµα της µοντέρνας κουλτούρας µας, τουλάχιστο θα είχαµε την επίγνωσή του. Αν όµως δεν έχουµε ούτε αυτή; Φτιάχνουµε «ειδική µουσική», «ειδική ζωγραφική», «ειδικό µύθο». Όµως η Μουσική, η Ζωγραφική, ο Μύθος αδιαφορούν γι’ αυτό µέσα στην «αλήθεια» τους. Μειδιούν µπροστά στο σχηµατικό χώρισµα αυτό. Και ο πολιτισµός µας νοιώθει στο βάθος κάτι «ανεκπλήρωτο»:

Μήπως χωρίσαµε
την µουσική σε «γενική» και «ειδική»,
γιατί χωρίσαµε την εκπαίδευση
σε γενική και ειδική,
παρασυρόµενοι από τον, επίσης,
«γενικό» και «ειδικό» Κόσµο µας;

Με την ωριµότητα της επιστηµονικής και της ευρύτερης κοινότητας µπορούµε να αντλήσουµε από το «κεφάλαιο» της Ειδικής Εκπαίδευσης, τα ερεθίσµατα για συνολικά εύστοχη εκπαίδευση και αγωγή. Το κεφάλαιο αυτό διαχωρίζεται σχηµατικά, είναι η σύµβαση ανάµεσα σε τόσες άλλες σχηµατικές συµβάσεις της επιστήµης και της ζωής, που πραγµατικά µας διευκολύνουν, έτσι όπως δοµούµε τον πολιτισµό µας. Όµως η ωριµότητα αυτή πάντα µας οπλίζει µε την βαθιά επίγνωση πως από «εκεί» απλά ξεκινάµε για µια γνώση και ένα βίωµα που πραγµατικά βρίσκεται «αλλού».

Από το Αργυρίου, Μ., Σαρρής, Δ. (επ.) (2007). Μουσική και Ειδική Αγωγή. Περιλήψεις Πρακτικών. Επιστημονική Ημερίδα. Πειραιάς: Ένωση Εκπαιδευτικών Μουσικής Αγωγής Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης. σ. 5.
ISBN: 978-960-89479-4-8

Bίντεο για το πρώτο μάθημα μουσικής…

Είναι πολύ σημαντικό να κάνουμε σαφές στους μαθητές μας “που βρίσκεται η μουσική”.

Βρίσκεται πρωτίστως μέσα μας και έπειτα μορφοποιείται στο μουσικό όργανο.

Επίσης, ο ρυθμός είναι κάτι που υπερβαίνει τον ήχο, καθώς έχει να κάνει με την ίδια την έννοια της ζωής και της ύπαρξης (η θεωρία των χορδών της Φυσικής, ο παλμός των ηλεκτρονίων που δημιουργούν τα άτομα και άλλα τέτοια περιοδικά φαινόμενα συνδέουν την πραγματικότητα με τη ρυθμικότητα.

Το παρακάτω βίντεο είναι πολύ χαρακτηριστικό για να μας εισάγει στην “ουσία” της δημιουργίας με ήχους:

 –

Ένα άλλο κεφαλαιώδες ζήτημα, η αντίληψη των περιβαλλοντικών ήχων ως μουσικών ήχων προκύπτει από το παρακάτω βίντεο. Εκτός της απόλαυσης που προσφέρει, μπορεί να αποτελέσει αφορμή για να παρατηρήσουμε τη ρυθμικότητα – μελωδικότητα – μουσικότητα των περιβαλλοντικών ήχων.

ήχοι και αυτοσχέδια όργανα στο ρεμπέτικο

Αυτοσχέδια Όργανα* και Ήχοι στο Ρεμπέτικο

 Ο πίνακας που ακολουθεί είναι επιλεγμένος από τον πίνακα – ερευνητικό ερωτηματολόγιο που συμπληρώσαμε με τη βοήθεια των μελών του φόρουμ στον ιστοχώρο του “ρεμπέτικου” τα οποία και ευχαριστώ θερμά!

1. Αυτοσχέδια Όργανα*

1.1. Ποτήρια κρασιού (κρούονται μεταξύ τους στα δύο δάχτυλα (Ανωγειανάκης 1991:94))

1.2. Ποτήρι με κομπολόι (στο διαδίκτυο αναφέρεται και ως «ποτηροκομπολόγι» αλλά δεν έχει τεκμηριωθεί ο όρος (από: organotopia))
(το ποτήρι σύρεται στο τεντωμένο κομπολόι (Ανωγειανάκης 1991:94-95)) Πλημμύρα» Μ. Βαμβακάρη)
(Aναπαρίσταται στο εξώφυλλο δίσκου του Μπάμπη Γκολέ
“Εγώ ρεμπέτης ήμουνα” (EROS Music, 2000)). (Μαρτυρία: Νίκος Πολίτης: «για το τέντωμα, το κομπολόι συνήθως κρεμιέται κοτσάροντας το σημείο του κορδονιού απέναντι από τη φούντα σε ένα κουμπί του πουκάμισου, φέρνοντας και μια βόλτα ώστε να σταθεροποιηθεί, και κρατιέται από τη φούντα, μπροστά στην κοιλιά. (για τους θέλοντες να δοκιμάσουν, προσοχή: έχω σπάσει αρκετά ποτηράκια μέχρι να το μάθω, ευτυχώς χωρίς περαιτέρω συνέπειες στα δάχτυλα)».

1.3. Κουτάλια (Ανωγειανάκης 1991:94)

1.4. Τενεκέδες (Τσαφταρίδης 2006)

1.5. Κουτί («Κουτί που χτύπαγε ό Σκαρβέλης ή ο Καρίπης»(«Αράπ Ζεϊμπέκικο» του Μ. Βαμβακάρη, «Καραντουζένι» του Μ. Βαμβακάρη ) (Βαμβακάρης Στέλιος ???? Στο Περιοδικό Κλίκα, τ. ?, http://www.klika.gr )).

1.6. Ποτήρια με μαχαίρι συνηθισμένη πρακτική κατά την ώρα της ακρόασης από τους θαμώνες (από: Ν. Πολίτης)

1.7. Μπουκάλες συνηθισμένη πρακτική κατά την ώρα της ακρόασης από τους θαμώνες (από: Ν. Πολίτης)

1.8. Επιτραπέζιο Κουτί Μαρτυρία: Ν. Πολίτης: «Ειδικά για τη χρήση επιτραπέζιου κουτιού ως κρουστού, ενδιαφέρον έχει μία τεχνική που έχει αναπτυχθεί στη Σίφνο (μόνο για εσωτερικούς χώρους): χρησιμοποιείται ένα μέτριο κουτάκι, π.χ. ξύλινη μπιζουτιέρα (η Σίφνος είχε αστικό πολιτισμό) και πολύ επιδέξιοι χειρισμοί που παράγουν ενδιαφέρον αποτέλεσμα». (από: Ν. Πολίτης)

2. Ήχοι αντικειμένων και περιβάλλοντος

2.1. Ναργιλές(«5 χρόνια δικασμένος» Β. Παπάζογλου ), («Σταύρακας μες τον τεκέ» Σ. Περιστέρης).

2.3. Τραπέζι Ταβέρνας«Τραπέζι» ως κρουστό παιγμένο από τον Ιορδάνη (Τσομίδη) συνοδεία ορχήστρας σε ταβέρνα (Μαρτυρία: Νίκος Φρονιμόπουλος (βλέπε σχετικό μήνυμα στο ίδιο θέμα του φόρουμ).

3. Σώμα – άνθρωπος – μιμίσεις ζώων

3.1. Σφύριγμα της μελωδίας («Τομπουρλίκα» Π. Τούντας )

3.2. Παλαμάκια ( «Τα καβουράκια» Β. Τσιτσάνη – παλαμάκια η Μαρίκα Νίνου )

3.3. νιαουρίσματα («Γάτα» Μάθεση – Στελλάκη )(Η Γάτα λέγεται ότι ήταν ο Γ. Ζαμπέτας (?))

3.4. καναρινίσματα («Καναρίνι» του ???? ( πιθανόν σφυριχτά ή με το βιολί) (από: Babis))

3.3.3. κλάμα μωρού («Νανούρισμα» του ???? )

4. Ήχοι οργάνων, τεχνικές & «ανορθόδοξο» παίξιμο

4.1. Χτύπημα του ηχείου της κιθάρας ως κρουστό («Καραντουζένι» (δημιουργός?) ) («Μινόρε του τεκέ» Γ. Χαλκιάς ).

4.2. Χτύπημα του μπουζουκιού («Αράπ Ζεϊμπέκικο» του ?????, «Καραντουζένι» του ????? )(Βαμβακάρης Στέλιος ???? Στο Περιοδικό Κλίκα, τ. ?, http://www.klika.gr ) (από: Πάνος Καραγιώργος)

4.3. Χτυπήματα με το Δοξάρι «Ελαφρύ, ρυθμικό κτύπημα του δοξαριού εναλλάξ πάνω στο καπάκι και τις χορδές του βιολιού (ή της λύρας)» 

4.4. Πένα στο καπάκι του Λαούτου «Ο παλαιότερος τρόπος παιξίματος του κρητικού λαούτου, όπου η χρήση, το πιάσιμο, η μορφή και οι διαστάσεις της πένας, την έκαναν να κτυπάει πάνω στο καπάκι, δίνοντας ένα όμορφο συνοδευτικό απαλό ήχο. Οι νεότεροι λαουτιέρηδες έχουν υιοθετήσει παίξιμο τύπου μπουζουκιού». 

4.5. Πένα ʽχτύπημαʼ φτερού στο καπάκι του μπουζουκιού Μαρτυρία: Νίκος Πολίτης: «Η επιδίωξη να ακούγεται το χτύπημα του «φτερού» του λαούτου δεν ισχύει μόνο για την κρητική παράδοση. Όταν στα πρώτα μου μαθήματα προσπαθούσα, επηρρεασμένος ακριβώς από το μπουζούκι, να μην ακούγεται το χτύπημα στο καπάκι, ο δάσκαλός μου (Παπαπετρόπουλος) με απέτρεπε λέγοντας ʽόχι, κοπάνα κανονικά, ωραία ακούγεται!ʼ»

4.6. Νύχι και χτύπημα στο καπάκι «Στο ικιτέλι (το οποίο το παίζουν με το νύχι, όπως λέει και ο Μάρκος στην αυτοβιογραφία του ότι αυτός έπαιζε το “μπαγλαμά”) και το τζουρά ιδιαίτερα, χτυπούν το ηχείο με το νύχι ή με το δάχτυλο..

4.7. Νύχι με τεχνική ʽΦλαμέγκοʼ, «Στο ʽικιτέλιʼ (το οποίο το παίζουν με το νύχι, όπως λέει και ο Μάρκος στην αυτοβιογραφία του ότι αυτός έπαιζε το “μπαγλαμά”) και το τζουρά ιδιαίτερα, χτυπούν το ηχείο με το νύχι ή με το δάχτυλο.

Μάλιστα εφαρμόζουν και «αλα φλαμένκο» διαδοχικά χτυπήματα με τα νύχια… 

5. Όργανα από άλλες μουσικές κουλτούρες – είδη

5.1. Καμπάνες (? το μουσικό όργανο ?) («Χτυπούν τα σήμαντρα» Β. Τσιτσάνη ).

Βιβλιογραφία***

Ανωγιανάκης, Φ.(1991). Ελληνικά λαϊκά μουσικά όργανα. Αθήνα: Μέλισσα.

Καρακάσης, Σ. (1970). Ελληνικά μουσικά όργανα. Αθήνα: Δίρφος.

Τσαφταρίδης, Ν. (2006). Κατασκευές Μουσικών Οργάνων και κατασκευές με απλά υλικά: Μια προσπάθεια θεωρητικής – παιδαγωγικής προσέγγισης. Βόλος: Επιστημονική Επιτροπή Συνεδριακού Θεσσαλίας ΕΙΠΕ. Ερευνητικό Ίδρυμα Πολιτισμού και Εκπαίδευσης. Πρακτικά Συνεδρίου. (διαθέσιμο online)

Υποσημειώσεις

* Ο όρος αναφέρεται σε αντικείμενα που χρησιμοποιήθηκαν ως όργανα

και όχι π.χ. σε «αυτοσχέδιους μπαγλαμάδες», που τελικά λειτουργούν ως «προφανή» όργανα

*** Αναφέρεται η βιβλιογραφία του παρόντος θέματος.


Σώπα δάσκαλε ν’ ακούσουμε το πουλί

Ένα πουλί είχε καθίσει στο πλατάνι της αυλής του σχολείου και κελαηδούσε. Τότε πια ένας μαθητής που
είχε έρθει εφέτος από το χωριό δε βάσταξε, σήκωσε το δάχτυλο. “Σώπα δάσκαλε”, φώναξε, “σώπα δάσκαλε ν’ ακούσουμε το πουλί.”

(Από το “Αναφορά στο Γκρέκο”
του Νίκου Καζαντζάκη).

 

 

“Οι άνθρωποι του ήχου και της μουσικής, πρέπει να εστιάζουν πραγματικά στο άκουσμα, στο ηχοτοπίο, να μην αγνοούν τους ήχους, αφού αυτοί είναι οι “ειδικοί”. Στα ζητήματα του ήχου, προέχει να δόσουμε έμφαση στην εκπαίδευση, στα παιδιά, στην αγωγή” μας είπε.


Να εστιάσουμε, λοιπόν, στην “αγωγή του ήχου” – θα συνοψίσω, μετά αυτήν την ελεύθερη απόδοση και από μνήμης αναφορά στα λόγια που μας είπε ο Murrey Schafer, στο 1ο Συνέδριο Ακουστικής Οικολογίας, στην Κέρκυρα.

Ο Schafer μας παρότρυνε, λοιπόν, ανοιχτά να κάνουμε την ουσιαστική στροφή στον ήχο, πρώτα απ’ όλα μέσα στην τάξη.

“Σώπα δάσκαλε ν’ακούσουμε το πουλί”, είναι μια σχεδόν εμβληματική φράση, που μου παρέδωσε με πολλή μέριμνα, όταν πρωτοψηλάφιζα το θέμα, ο Γιάννης, εξαιρετικός δάσκαλος (για όλους μας), διδάκτορας της Μουσικής Εκπαίδευσης.

Ο μικρός καζαντζακικός ήρωας, που την άρθρωσε, αξίωσε τότε με ευθύτητα το ηχοτοπίο του. Στον ίδιο χώρο – το σχολείο – τώρα μας προτείνεται να επανέλθουμε “θεσμικά” στον ήχο. Να μην αγνοήσουμε τους ήχους του “χωριού” μας, κυρίως τώρα που διανθίστηκαν καθώς – o McLuhan το είπε από το ’60 – το χωριό μας έγινε “πλανητικό”…

Η αγωγή του ήχου, ο ήχος της αγωγής: εισαγωγικά…

  Η παιδαγωγική της Μουσικής στη σύγχρονη εκπαίδευση,
ακολουθώντας την τέχνη και την επιστήμη του 20ου αιώνα,
έχει στραφεί πλέον στον ήχο.

Η χρήση αυτοσχέδιων οργάνων,
οι «ηχοζωγραφιές»,
τα project για τον θόρυβο,
την ηχορύπανση,
η χρήση παραμυθιών και μύθων για την κατανόηση της μουσικής,
τόσες καινοτόμες δράσεις
και άλλα πολλά δείχνουν ότι μιλάμε πλέον
για μια «αγωγή του ήχου»,
συναρτημένη μάλιστα με τρόπο διεπιστημονικό με πολλά άλλα αντικείμενα.

Η αγωγή υγείας και η περιβαλλοντική αγωγή συνδέουν τον ήχο με τη ζωή μας ως ενέργεια. Η πολιτισμική αγωγή μας θυμίζει τα νοήματα και τις σημασίες του ήχου στον πολιτισμό μας. Ο ήχος συναντάται στη μελέτη του περιβάλλοντος και η μουσικότητα της γλώσσας είναι διάχυτη στην ποίηση και τη λογοτεχνία. Η φυσική αγωγή έχει μέσα της το ρυθμό και την κίνηση και τώρα, περισσότερο από ποτέ, οι φυσικές επιστήμες έχουν κάθε λόγο να συνδέονται διδακτικά με τα φαινόμενα της μουσικής και του ήχου. Το εκπαιδευτικό ηχολόγιο σκοπεύει να είναι χώρος ανάπτυξης σκέψεων, ιδεών και διαλόγου για την σύγχρονη διδακτική του ήχου και τις εκφάνσεις της σε διάφορα αντικείμενα και θεματικές. Σκοπεύει να δώσει ιδέες και ερεθίσματα σε κάθε ενδιαφερόμενο και ελπίζει σε μια γόνιμη συζήτηση για σχετικά θέματα. Καλώς ήρθατε λοιπόν στο εκπαιδευτικό μας ηχολόγιο!

το Μωρό, το Μη και ο Μουσικός (το “θεώρημα” των 3Μ;;; πείτε εσείς…)

 

Σχετικά με το κείμενο και την εκπαιδευτική του αξιοποίηση
Απευθύνεται στον εκπαιδευτικό: αναφέρεται στον αναστοχασμό σχετικά με τη σύγχρονη μουσική κουλτούρα (το θεωρητικό σύστημα, τα μουσικά όργανα, την μεθοδολογία εκμάθησης) και τη σχέση της με την ανθρώπινη μουσικότητα. Ένα κείμενο γενικότερου προβληματισμού, που μπορεί να αναγνωστεί στις τάξεις του γυμνασίου και του λυκείου, ως αφορμή για συζήτηση πάνω σε όλα αυτά.

Ήταν ένα μωράκι – μπορεί ενός μπορεί ενάμισι, μπορεί δύο ετών, πείτε εσείς. Στο σπίτι που ζούσε υπήρχε ένα μουσικό όργανο, μπορεί πιάνο, μπορεί κιθάρα, μπορεί κάτι άλλο, ότι σχετικό φανταστείτε. Το μωράκι, ας πούμε, η Ελένη, η Γιολάντα – ίσως να είναι και αγοράκι ας πούμε ο Γιώργος, ο Πέτρος – πλησίαζε και έβγαζε ήχους αγγίζοντας το μουσικό όργανο.

Το χτυπούσε με τα χεράκια του ρυθμικά, άλλοτε ακούγονταν οι χορδές άλλοτε το ξύλο, το υλικό. Το μάγευε η καλή ποιότητα του ήχου που είχε το μουσικό όργανο. Του αρκούσε αυτός ο ξεχωριστός ήχος που βγάζουν τα όργανα, του γέμιζε την ψυχούλα. Και έφτιαχνε έτσι τα «τραγουδάκια» του. Χτυπούσε γρήγορα, αργά, με έμφυτη ρυθμικότητα, άλλοτε τις χοντρές άλλοτε τις ψηλές χορδές. Τα τραγούδια που έφτιαχνε το ευχαριστούσαν τόσο όσο ένας ενήλικας που επιτέλους παίζει τη δική του και αγαπημένη μουσική στην παρέα ή στη συναυλία. Και το μωράκι τραγουδούσε παράλληλα. Έβαζε κραυγούλες, και αυτοσχέδιες μελωδικές συλλαβές, τα-τα-τα, να-να-να . Και η μουσικότητα ξεχείλιζε από μέσα του και η ευφορία του ήταν μεγάλη.

Ας υποθέσουμε ότι με κάθε ευκαιρία, του έλεγαν «Μπράβο», το ενθάρρυναν από γύρω, χτυπώντας του συχνά και παλαμάκια όταν τελείωνε το τραγούδι του. Το μωράκι λαμποκοπούσε, χαμογελούσε κι γινόταν ένα με τον κόσμο!

Ας υποθέσουμε τώρα κάτι άλλο. Ότι από τις πρώτες κιόλας στιγμές που πλησιάζει το ευαίσθητο και – μπορεί – ακριβό όργανο ξαφνικά κάποιος του φωνάζει: «μη»! Το μουσικό όργανο γίνεται με μιας εξ ίσου απαγορευμένο όσο οι πρίζες του ηλεκτρικού και τα γυάλινα ποτήρια.

Ένα παιχνίδι στο σπίτι μοιάζει με μουσικό όργανο, όπως ένα άλλο μοιάζει με τηλέφωνο και ένα άλλο με φορτηγάκι. Το μωράκι μπορεί να κάνει «στα ψέματα» ότι τηλεφωνεί, μπορεί να σύρει το φορτηγάκι στο πάτωμα. Το μουσικό παιχνιδάκι όμως; Πώς να φανταστεί ότι έχει έναν όμορφο ήχο; Αυτό απλά τσιρίζει, μιμείται, τρίζει, συχνά φοβίζει με τα δυνατά ηχεία (αν έχει) το μωράκι.

Σιγά σιγά το παιδί μαθαίνει ότι τα μουσικά όργανα δεν τα αγγίζουμε, εκτός κι αν παίζουμε μουσική. Και δεν παίζουμε μουσική άμα δεν μάθουμε. Και δεν μαθαίνουμε αν δεν ακολουθήσουμε μια μέθοδο.
Μια μέθοδο που έφτιαξε κάποιος που ξέρει. Κάποιος που όταν ήταν παιδί έμαθε ακριβώς τα ίδια: ότι τα μουσικά όργανα δεν τα αγγίζουμε εκτός κι αν ξέρουμε μουσική, και μαθαίνουμε μουσική με μια μέθοδο κλπ κλπ.
Και δεν πρέπει να παίζουμε, ακόμη κι αν μας ευχαριστεί, αν δεν έχουμε την αποδοχή του δασκάλου, του ειδικού, κάποιου τέλος πάντων που είναι κριτής, ειδήμων, όχι – σε καμία περίπτωση – το κοινό, η παρέα, ο φίλος. Μαθαίνει ότι τα μουσικά όργανα είναι από τα αντικείμενα που αν δεν χρησιμοποιηθούν με ένα «συγκεκριμένο» τρόπο παροπλίζονται στο πατάρι.

Το παιδί γίνεται μεγάλος και μαθαίνει ότι δεν είναι μόνο το μουσικό όργανο που δεν πρέπει να αγγίζει. Μπορεί ο μεγάλος να αποφεύγει να χτυπάει παλαμάκια στην διασκέδαση, να μην τραγουδάει στη χαρά και στη λύπη του, γιατί κάπως αόριστα του είπαν ότι «φαλτσάρει», ότι «δεν το’ χει»… ότι… ότι… πείτε εσείς. Φυσικά δεν θα χτυπήσει ποτέ ένα ρυθμό στα πόδια του, ένα χασάπικο, ένα ζεϊμπέκικο, στο ποτήρι με το μαχαίρι στην ταβέρνα, μια καρέκλα σαν να ’τανε τύμπανο σε ένα πάρτυ, δε θα σφυρίξει, ούτε απλά ούτε κλέφτικα… αυτά είναι πλέον σίγουρο ότι δεν είναι μουσική.

Ίσως, πάλι, ο άνθρωπος αυτός μεγαλώνοντας θελήσει να χαρεί μικρά πράγματα που λαχταρούσε παιδί, να σαρκάσει για την σοκολάτα που δε του αγόρασαν, τη βόλτα που δεν το πήγαν, το ταξίδι που δεν έκανε, πείτε εσείς… και να τα κάνει όλα αυτά τώρα. Όχι παλιμπεδίζοντας, αλλά φιλοσοφώντας τον βίο του. Ίσως μεγαλώνοντας να αγγίξει ξανά ένα μουσικό όργανο όπως θέλει και κανείς να μη του πει «μη». Ίσως τώρα, σφυρίξει, χτυπήσει το ποτήρι, παίξει παλαμάκια, χορέψει κλακέτες, μάθει λάτιν χορούς και βραζιλιάνικα κρουστά. Ίσως «ηχήσει» επιτέλους ο εαυτός του χωρίς αναστολές. Και γεμίσει η ψυχή του ευφορία και το πρόσωπό του λάμψει.

Ίσως πάλι μεγαλώνοντας έμαθε με μια μέθοδο, έμαθε πολλά τραγούδια, ένα είδος μουσικής, ίσως κυνήγησε την τελειότητα πεπεισμένος ότι υπάρχει, ίσως νόμισε ότι την κατέκτησε ή ότι δε θα την κατακτήσει ποτέ, ίσως απλά πληρώνεται για να παίζει μουσική, ίσως είναι ευχαριστημένος με αυτό που κάνει ίσως δεν είναι. Ίσως του ανήκει δικαιωματικά ένα μουσικό όργανο αλλά δεν λάμπει το πρόσωπό του σαν να το είχε ανακαλύψει τώρα δα, χτυπώντας άτσαλα τις χορδές του. Ίσως πάλι όχι… πείτε εσείς…

Music/Sound – Motion/Body: το μυαλό όταν ακούει, βλέπει (σώματα) ;

Τι σχέση έχει ο ήχος με την κινούμενη εικόνα και ειδικά με το ηχογόνο (ανθρώπινο) σώμα;

Κάποια media μας παρέχουν ήχο χωρίς εικόνα, αλλά οι σύγχρονες τεχνολογίες το απαρνηθήκαν τελείως αυτό Όλα τα players έχουν visualization…. και βάση της θεωρίας κάθε κίνηση είναι ήχος ακόμη κι αν δε φτάνει στα αυτιά…

Παραθέτω λοιπόν μερικές περιπτώσεις όπου ο ήχος συναρτάται με το θέαμα που τον παράγει. Δεν μπορεί όλα αυτά να είναι άχρηστα οπτικά εφφε… Το Σώμα, η υποψία του σώματος που παίζει το μουσικό όργανο παίζει και κάποιο ρόλο… Έχει διαφορά να ακούς απ’το να παρακ(ου)ολουθείς….

Παράδειγμα πρώτο: ένα δοκίμιο σε ταμπούρο. Κολπάκια με τις μπαγκέτες… είναι απλά κόλπα; Μήπως το βίωμα της κινούμενης μπαγκέτας είναι αναπόσπαστο κομμάτι;
http://www.youtube.com/watch?v=KkqsXWg9Gao&feature=fvst

Παράδειγμα δεύτερο: τα γνωστά δημιουργήματα της Animusic…. διαλέγω ένα με πολλά “μηχανικά” και αόρατα χέρια. Μήπως αυτό το παιχνίδι με τα “χέρια που δεν είναι χέρια” μαγεύει, αγγίζει κάτι της φύσης μας;
http://www.youtube.com/watch?v=toXNVbvFXyk
Δέστε το στην High Quality…

Γιατί όλος αυτός ο προβληματισμός; φυσικά γιατί τα αυτοσχέδια που παίζω είναι και θέμα παραστατικότητας και γιατί τελικά το μυαλό όταν ακούει βλέπει… Το πιστεύω όλο και πιο πολύ…
Μια συνηθισμένη κουβέντα στις παραστάσεις μας είναι “τι ρόλο παίζει να βλέπει κανείς πως παράγετε τον ήχο;”. Στο μέλλον σκέφτομαι να ζητάω από το κοινό να ακούει ένα μέρος της παράστασης με κλειστά μάτια… και μετά να λέμε τις απόψεις μας…

Επίσης, αν το μυαλό κάθε ήχο που ακούει τον μεταφράζει ασυναίσθητα στην εικόνα της πηγής που τον παράγει, οι περιβαλλοντικοί ήχοι στη μουσική δεν φέρνουν σώματα (που παίζουν μουσική) στο μυαλο, αλλά υλικά και τοπία…
Πολύ αρχικές σκέψεις αυτές…