7o ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΚΑΛΛΙΘΕΑΣ

Σαράντα μέρες κράταγε η νηστεία πριν το Πάσχα. Τόσες νήστεψε και ο Χριστός στην έρημο. Τις τρεις πρώτες μάλιστα μερικές γυναίκες δεν έβαζαν στο στόμα τους τίποτα, ούτε καν ψωμί ή νερό και την τέταρτη έτρωγαν μόνο ειδικά φαγητά – καρυδόπιτα, σούπα με φασόλια, πετιμέζι. Πόσο αργά περνούσε η σαρακοστή για όσους νήστευαν και νήστευαν οι περισσότεροι.

Η “κυρά Σαρακοστή” ήταν το ημερολόγιό τους. Την παρίσταναν ως καλογριά. Έπαιρναν μια κόλλα χαρτί και σχεδίαζαν μια γυναίκα. Δεν της έκαναν στόμα γιατί συνέχεια νήστευε και τα χέρια της ήταν σταυρωμένα γιατί όλο προσευχόταν. Είχε 7 πόδια, τις 7 βδομάδες της Σαρακοστής. Κάθε Σάββατο έκοβαν και ένα πόδι. Το τελευταίο το έκοβαν το Μεγάλο Σαββάτο. Στη Χίο το έβαζαν μέσα σε ένα ξερό σύκο ή σε ένα καρύδι και όποιος το έβρισκε πίστευαν πως θα ήταν καλότυχος. Αλλού την έκαναν και πάνινη την “κυρά Σαρακοστή” τους και τη γέμιζαν με πούπουλα. Στον Πόντο έπαιρναν μια πατάτα ψημένη ή ένα κρεμμύδι, έμπηγαν 7 φτερά κότας, το έδεναν στο ταβάνι και κρεμόταν όλη τη Σαρακοστή. Κάθε βδομάδα έβγαζαν και ένα φτερό. Ο “κουκουράς”, έτσι το έλεγαν, ήταν ο φόβος των παιδιών.

Πηγή: Έθιμα του Πάσχα – ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΠΕΝΑΚΗ – ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ

Τεσσαρακοστή ή απλά Σαρακοστή, ονομάζεται στην Ορθόδοξη Εκκλησία η περίοδος νηστείας διάρκειας σαράντα ημερών. Αν και υπάρχει αντίστοιχη περίοδος νηστείας πριν από τα Χριστούγεννα η οποία ονομάζεται Μικρή Τεσσαρακοστή ή Σαρανταήμερο, με τον όρο Τεσσαρακοστή αναφερόμαστε κυρίως στην νηστεία της περιόδου πριν το Πάσχα που είναι αρχαιότερη και αυστηρότερη και ονομάζεται Μεγάλη Τεσσαρακοστή ή και Αγία Τεσσαρακοστή και η οποία φέτος αρχίζει τη Δευτέρα, 7 Μαρτίου.

Σύμφωνα με τον Ιωάννη τον Χρυσόστομο, η περίοδος αυτή περιελάμβανε και την Μεγάλη εβδομάδα: Συνεχίστε να διαβάζετε »

Κοιτάχτε μπήκε στη φωτιά! είπε ένας από το πλήθος.

Γυρίσαμε τα μάτια γρήγορα. Ήταν

στ’ αλήθεια αυτός που απόστρεψε το πρόσωπο, όταν του

μιλήσαμε. Και τώρα καίγεται. Μα δε φωνάζει βοήθεια.

Διστάζω. Λέω να πάω εκεί. Να τον αγγίξω με το χέρι μου.

Είμαι από τη φύση μου φτιαγμένος να παραξενεύομαι.

Ποιος είναι τούτος που αναλίσκεται περήφανος;

Το σώμα του το ανθρώπινο δεν τον πονά;

Η χώρα εδώ είναι σκοτεινή. Και δύσκολη. Φοβάμαι.

Ξένη φωτιά μην την ανακατεύεις, μου είπαν.

Όμως εκείνος καίγονταν μονάχος. Καταμόναχος.

Κι όσο αφανίζονταν τόσο άστραφτε το πρόσωπο.

Γινόταν ήλιος.

Στην εποχή μας όπως και σε περασμένες εποχές

άλλοι είναι μέσα στη φωτιά κι άλλοι χειροκροτούνε.

Ο ποιητής μοιράζεται στα δύο.

Ο Σταύρος Βατικιώτης, μαθητής του Γ1, εμπνευσμένος από το ποίημα του Τάκη Σινόπουλου και ειδικότερα από τους τρεις τελευταίους στίχους, γράφει:

1η εßδοµάδα. Σήµερα είµαι ηλικίας µιας εßδοµάδας. Τι χαρά να είµαι µέρος αυτού του Κόσµου!

1 µηνός. Η µαµά µου µε φροντίζει πάρα πολύ καλά. Είναι µια εξαιρετική µητέρα.

2 µηνών. Σήµερα µε χώρισαν από τη µητέρα µας. Ήταν πολύ ανήσυχη και µε τα µάτια της µε χαιρετούσε. Ελπίζω η νέα «ανθρώπινη» οικογένειά µου να µε φροντίζει το ίδιο καλά µε τη µαµά µου.

4 µηνών. Έχω µεγαλώσει πολύ γρήγορα, τα πάντα τραßάνε την προσοχή µου. Υπάρχουν µερικά παιδιά στο σπίτι που µου είναι σαν «µικρά αδερφάκια». Παίζουµε πολύ, τραßάνε την ουρά µου κι εγώ τους δίνω µικρές ψεύτικες δαγκωνιές για πλάκα.

5 µηνών. Σήµερα µου φωνάξανε. Η κυρία µου ήταν πολύ αναστατωµένη επειδή ούρησα µέσα στο σπίτι. Όµως δεν µου είπαν ποτέ πού έπρεπε να το κάνω αυτό.. Επίσης, κοιµάµαι στο χωλ. Στεναχωρήθηκα πολύ γι’ αυτό! Συνεχίστε να διαβάζετε »

(ένα από τα πολλά σχόλια μαθητών-μαθητριών που πήραν μέρος στο πρόγραμμα/παραστάσεις “Μονόλογοι απ τη Γάζα” τον Οκτώβριο 2010. περισσότερα σχόλια)

Μεγαλώνοντας, σιγά-σιγά ήθελα να αρχίσω να παίρνω μέρος σε όσες δραστηριότητες μου δινόταν η ευκαιρία να συμμετάσχω. Θεωρούσα πως έτσι δεν θα έχανα την ευκαιρία να ανακαλύψω με κάποιο τρόπο αυτή τη ζωή που σε λίγο θα πρέπει πιο σοβαρά να αντιμετωπίσω – και η οποία είναι, σίγουρα, πολύ περισσότερα πράγματα από τη ρουτίνα του «ξυπνάω-πάω σχολείο-γυρίζω-τρώω-διαβάζω-ασχολούμαι με κάτι που με ηρεμεί-κοιμάμαι». Άρχισα λοιπόν να παίρνω μέρος σε διάφορες δράσεις, σχετικές με τις θετικές επιστήμες, την τέχνη ή ακόμη και με πιο απλά πράγματα, όπως είναι, ας πούμε, οι εκπαιδευτικές εκδρομές. Η αλήθεια είναι πως, ενώ μάθαινα ενδιαφέροντα πράγματα (και γι’ αυτό, άλλωστε, δεν έπαψα να πιστεύω πως αξίζει τον κόπο να συνεχίσω), δεν με είχε ώς τότε ενθουσιάσει κάτι.

Όταν, χωρίς πολλή σκέψη, με άλλα πέντε παιδιά του σχολείου μου ακολουθήσαμε την καθηγήτριά μας στους Μονολόγους από τη Γάζα, το αντιμετώπισα αρχικά σαν μία ακόμη ευκαιρία να προσπαθήσουμε λίγο για κάτι εναλλακτικό, και ίσως να εισπράξουμε κάτι απ’ αυτό. Μπορώ να πω πως αρχικά, μολονότι δεν ήμουν γενικά δυσαρεστημένη, δεν ήμουν ούτε ενθουσιασμένη, μια και θα χάναμε ώρες μαθημάτων της Κατεύθυνσης, θα μέναμε περισσότερες ώρες στο σχολείο και θα συναναστρεφόμασταν κυρίως παιδιά μικρότερά μας, κάτι που έμοιαζε βαρετό. Καθώς όμως οι πρόβες προχωρούσαν, όλο και περισσότερο ήθελα να είμαι μέσα σ’ αυτό που συνέβαινε, όλο και περισσότερο ευχαριστιόμουν το ότι μοιραζόμουνα την εμπειρία αυτή με τους μικρότερους συμμαθητές μου, που αποδεικνύονταν κάθε άλλο παρά βαρετοί. Οι ιστορίες, οι μονόλογοι των παιδιών από τη Γάζα, είχαν κάτι το μαγικό: το να συνειδητοποιεί κανείς τη δυστυχία, ενώ παράλληλα καταλαβαίνει βαθιά πόσο απίστευτα τυχερός είναι, είναι δύσκολο να συμβεί, ακόμη κι αν είναι αρκετά εύκολο να ειπωθεί.

Όταν τελικά έφτασε η παραμονή της παράστασης, οπότε ήρθαμε για πρώτη φορά σε επαφή με όλους τους μαθητές της Αττικής που είχαν πάρει την ίδια απόφαση με εμάς, να δώσουν δηλαδή, την ευκαιρία σε μια τέτοια δράση να τους «παρασύρει», η εμπειρία ήταν καταπληκτική! Κάθε 10λεπτο, κάθε παρουσίαση μονολόγου απ’ τα παιδιά, ήταν καθηλωτική. Τόσο στην πρόβα, όσο και την επομένη, στην παράσταση, όπου η επανάληψη (για μας) των κειμένων δεν φάνηκε να μετριάζει τη συγκίνηση, η αίσθηση ήταν ξεχωριστή. Όλα αυτά τα παιδιά του Δυτικού κόσμου, παιδιά με τις βασικές ανάγκες τους καλυμένες (συχνά και με το παραπάνω), με προβλήματα που τα παιδιά της Γάζας προσεύχονται να έχουν, ενώθηκαμε σαν μια μικρή μεγάλη παρέα, ανατριχιάσαμε όλοι μαζί, βουρκώσαμε όλοι μαζί, χορέψαμε, φωνάξαμε, τραγουδήσαμε όλοι μαζί, και τελικά, χωρίς καλά καλά να το καταλάβουμε, καταφέραμε για κάποιες μικρές (ή μήπως μεγάλες;) στιγμές να δείξουμε τον πόνο, να δείξουμε πως αφού κάτι μικρό μπορεί να γίνει από εμάς που είμαστε μικροί, τότε μπορεί πραγματικά να γίνει ΚΑΤΙ. Και, άμα μπορεί να γίνει κάτι, τότε αυτό είναι ένα βήμα, που δίνει τη δύναμη να γίνει το επόμενο, και τελικά ναι, ο κόσμος, δηλαδή εμείς, ενδιαφέρεται, θέλει, τρέμει μαζί με τα παιδιά στη λωρίδα της Γάζας, φοβάται και μισεί μαζί τους τις βόμβες. Φωνάζει. Φωνάζει στη μικρή αίθουσα ενός θεάτρου στην Αθήνα, κι αυτή η φωνή βγαίνει από βαθιά μέσα του και φτάνει στην άλλη άκρη της γης, και με κάποιο μαγικό τρόπο, κάνει τον κόσμο πιο όμορφο… .

Και για πρώτη φορά, η ευκαιρία που έδωσα σ’ αυτή τη δράση, αυτή η ευκαιρία που άρπαξα, με γέμισε ολόκληρη, καθώς κοιτούσα το κοινό ανάμεσα σε όλους τους άλλους μικρούς ηθοποιούς, με έναν τόσο μεγάλο συνδυασμό συναισθημάτων, χαρά, ελπίδα, θυμό, αγανάκτηση, πάθος, τόσο μεγάλο που δε χωρούσε μέσα μου. Αφού λοιπόν δε χωράει μέσα μου, θα τον μοιραστώ με όλους όσους μιλώ, όσους αγγίζω, όσους κοιτάζω. Και, αυτό το κάτι που ψάχναμε, το πρώτο βήμα, ΘΑ ΓΙΝΕΙ.

Άννα, μαθήτρια Λυκείου, Αθήνα Οκτώβριος 2010

ΦΩΤΗΣ ΚΟΝΤΟΓΛΟΥ

Τα Χριστούγεννα, τα Φώτα, η Πρωτοχρονιά, κι άλλες γιορτές, για πολλούς ανθρώπους δεν είναι καθόλου γιορτές και χαρούμενες μέρες, αλλά μέρες που φέρνουνε θλίψη και δοκιμασία. Δοκιμάζονται οι ψυχές εκείνων που δεν είναι σε θέση να χαρούνε, σε καιρό που οι άλλοι χαίρουνται. Παρεκτός από τους ανθρώπους που είναι πικραμένοι από τις συμφορές της ζωής, τους χαροκαμένους, τους αρρώστους, οι περισσότερο, πικραμένοι, είναι εκείνοι που τους στενεύει η ανάγκη να γίνουνε τούτες τις χαρμόσυνες μέρες ζητιάνοι, διακονιαρέοι. Πολλοί απ’ αυτούς μπορεί να μη δίνουνε σημασία στη δική τους ευτυχία, μα γίνουνται ζητιάνοι για να δώσουνε τη χαρά στα παιδιά τους και στ’ άλλα πρόσωπα που κρέμουνται απ’ αυτούς. Οι τέτοιοι κρυφοκλαίνε από το παράπονό τους κι’ αυτοί είναι οι πιο μεγάλοι μάρτυρες, που καταπίνουνε την πίκρα τους μέρα νύχτα, σαν το πικροβότανο.

Ίσα-ίσα αυτές τις αγιασμένες μέρες που θα’πρεπε να σμίξουνε πιο κοντά οι άνθρωποι συναμεταξύ τους, «να περιπτυχθώσιν αλλήλους», ίσια ίσια αυτές τις μέρες αποξενώνουνται περισσότερο ο ένας από τον άλλον, χωρίζουνται σε δύο στρατόπεδα ολότελα ξένα τόνα στ’ άλλο, σχεδόν εχθρικά. Από τη μια μεριά είναι οι ευτυχισμένοι οι καλοπερασμένοι, οι καλότυχοι, κι από την άλλη μεριά είναι οι δυστυχισμένοι κι οι παραπεταμένοι. Αναμεσά τους «χάσμα μέγα εστήρικται» κατά τις γιορτές. Κανένα γεφύρι δεν ενώνει τις δυο ακροποταμιές, ενώ τις άλλες μέρες έρχουνται σε περισσότερη συνάφεια. Οι πλούσιοι κι όσοι έχουνε τον τρόπο τους κάνουνε, αλλοίμονο! το παν για να επιδείξουνε τα πλούτη και τα αγαθά τους στους λιμασμένους. Κι’ αυτό γίνεται στ’ όνομα του Χριστού, που γεννήθηκε πάμφτωχος μέσα στο παχνί! Για την γέννηση του φτωχού Χριστού δεν γιορτάζουνε οι φτωχοί σαν και Κείνον, μα γιορτάζουνε οι πλούσιοι, που παίρνουνε για αφορμή την πτώχεια του για να δείξουνε τα πλούτη τους. Μα άραγε, ανάμεσα σε δυστυχισμένους μπορεί να νοιώση κανένας ευτυχισμένον τον εαυτό του;

Μονάχα ένας αναίσθητος μπορεί να νοιώσει τέτοια ευτυχία. Όσο για κείνον που θέλει να επιδείξη στον πεινασμένον και στον στερημένον την ελεεινή του αυτή ευτυχία, αυτός είναι αληθινό κτήνος. Και μ’ όλα ταύτα, υπάρχουνε πολλοί τέτοιοι ανάμεσά μας, στα χρόνια μας, ένω ήτανε σπάνιοι στα παλαιότερα. Είναι κι’ αυτό ένα από τα ωραία που μας έφερε ο μέγας πολιτισμός από τα μεγάλα κέντρα!

Οι γιορτές οι δικές μας σταθήκανε πάντα θρησκευτικές, και γι’ αυτό είχανε κάποιον άλλο χαρακτήρα από τις γιορτές που γιορτάζουνε άλλα έθνη, προπάντων σήμερα, που χωρίς κάποιες αυτοσχεδιασμένες σκηνοθεσίες χωρίς καμμιά σημασία για το πνεύμα του ανθρώπου. Σ’ αυτές τις ψευτογιορτές ξαμολούνται όλα τα βάρβαρα και εγωιστικά πάθη του ανθρώπου, που κυττάζει μονάχα την ευχαρίστηση της σάρκας. Ενώ οι δικές μας γιορτές, επειδή, όπως είπα, έχουνε τη ρίζα τους στη θρησκεία, ήτανε σεμνές, πνευματικές, ώστε να μη σκανδαλίζουνε τους φτωχούς, όσο είναι μπορετό σε σαρκικούς ανθρώπους. Οι πλούσιοι κι οι νοικοκυραίοι αποφεύγανε να πληγώσουνε τους φτωχότερους, και νοιώθανε την ανάγκη να τους ζεστάνουνε και κείνους, στέλνοντας κρυφά στα σπίτια τους διάφορα δώρα, με τρόπο, ώστε να μη τους ταπεινώσουνε, κι έτσι η διαφορά να φαίνεται όσο μπορούσε λιγότερη. Συνεχίστε να διαβάζετε »

Ονειρεύομαι συχνά πως κοντοζυγώνει η αλλαγή… Αλήθεια λέω! Oχι όμως σαν αυτή που μας διαλαλούν κάποιοι προεκλογικά (αλλά και μετεκλογικά) στα παράθυρα των ειδήσεων αλλά και στις διαφημίσεις που κατακλύζουν τον ανθρώπινο εγκέφαλο, αλλά μια διαφορετική, εντελώς «φρέσκια» αλλαγή.

ΔΕΙΤΕ ΤΟ κι εσείς: Κάθε σπίτι θα αποκτήσει το λαχανόκηπό του και απ’ τα μπαλκόνια των πυκνών πολυκατοικιών θα μοσχοβολά ο τόπος λουίζα, θυμάρι, βασιλικό και μαϊντανό. Πιάτα με τα υπάρχοντα της ημέρας θα πηγαινοέρχονται μεταξύ των νοικοκυρών, που σαν σε άλλη ανταλλαγή πραμάτειας θα αλληλοβοηθιούνται με ατάκες τύπου: «Εχεις σήμερα φασολάδα; Θα σου στείλω και σπανακόπιτα». Τα ασβεστωμένα σπίτια θα μυρίζουν οικογένεια, καθώς θα είναι πάντα καθαρά για να υποδεχθούν τους φίλους. Επαγγέλματα όπως ο τσαγκάρης, η μοδίστρα και ο επιπλοποιός θα ξαναβγούν στην επιφάνεια απ’ το χρονοντούλαπο της ιστορίας και η επόμενη γενιά θα εκπαιδευτεί για να λέει «ευχαριστώ» σε ένα δώρο.

Το όνειρό μου έχει και συνέχεια… Από τη νέα γενιά θα γεννηθεί ένας Ρίτσος, ένας Σεφέρης, ένας Γκάτσος, ένας Χατζηδάκις κι ένας Καβάφης. Θα δημιουργήσουν με μεστά χρώματα στον αχανή καμβά της σημερινής καθημερινότητάς μας έργα που θα μας κάνουν να αναρωτιόμαστε τι κάναμε τόσο καιρό.

ΓΙΑΤΙ ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ έχουμε το μαγικό χάρισμα να αναγεννιόμαστε, ως άλλοι μυθικοί φοίνικες, μέσα απ’ τις στάχτες μας.

Αύριο ξημερώνει το φρέσκο 2011 του παλιού ’50. Καλώς να μας ορίσει!

Ειρήνη Κουτσαύτη