ΤΟ ΕΘΙΜΟ ΤΟΥ ΣΤΟΛΙΣΜΟΥ ΤΟΥ ΚΑΡΑΒΙΟΥ στην Ελλάδα και στη Σύρο
Η χώρα μας έχει την ευλογία να απολαμβάνει τις χάρες και τις χαρές του βουνού αλλά και της θάλασσας. Το χερσαίο τμήμα της αγκαλιάζεται από το Αιγαίο, το Ιόνιο, το Κρητικό, το Ικάριο, το Καρπάθιο, το Μυρτώο και το Θρακικό πέλαγος. Θάλασσα γαλάζια, ζωοδότρα, χιλιοτραγουδισμένη, ανοίγει δρόμους εμπορικούς, πολιτιστικούς, πολιτισμικούς, πνευματικούς, γεφυρώνει διαφορετικούς πολιτισμούς, εξελίσσει.
Οι Έλληνες αγαπήσαμε από νωρίς τα μυστήρια και τα μυστικά της και βαλθήκαμε να την κατακτήσουμε. Έτσι, η Ελλάδα υπήρξε, ιστορικά, χώρα ναυτικών. Και είναι ακόμα, έχοντας βιώσει έντονα όσα καλά, αλλά και κακά φέρνει η θάλασσα, στο πέρασμα των χρόνων.
Λογικό ήταν, λοιπόν, η καθημερινότητα των κατοίκων της να περιστρέφεται γύρω από το υγρό στοιχείο. Γεγονός που ήταν, μάλιστα, εντονότερο πριν αρκετές δεκαετίες, όταν σχεδόν από κάθε σπίτι, θα έλεγε κανείς, ο πατέρας ή ο γιος – πολλές φορές και οι δύο – έλειπαν “στα καράβια”, παλεύοντας για το ψωμί της οικογένειας. Και τα Χριστούγεννα δεν μπορούσαν να διαφέρουν.
Το ελληνικό παραδοσιακό καραβάκι αποτελεί παράδοση των παλαιών εποχών της χώρας μας, που τα παιδιά με αγάπη, χαρά και δημιουργικό νου κατασκεύαζαν τα παιχνίδια τους. Αποτελούσε, όμως, και ένα είδος τιμής και καλωσορίσματος στους ναυτικούς, που επέστρεφαν από τα ταξίδια τους.
Τα παιδιά που έμεναν πίσω, οπλισμένα με πολλή φαντασία, συνήθιζαν να κατασκευάζουν μόνα τα παιχνίδια τους, χρησιμοποιώντας ό,τι είχαν πρόχειρο· συνήθως, ξύλο και λίγο χαρτί ή κουρέλια. Τα περισσότερα κατέληγαν να φτιάχνουν το παραδοσιακό, πλέον, καραβάκι, εμπνευσμένα από τα μακρινά ταξίδια των αγαπημένων τους προσώπων και τη νοσταλγία να τα ξαναδούν.
Ως χώρα της θάλασσας η Ελλάδα είχε το έθιμο του στολισμού του καραβιού. Δεν μας είναι ξένη η εικόνα παιδιών (ή και μεγαλύτερων) να γυρνάνε από πόρτα σε πόρτα για να πούνε τα κάλαντα, κρατώντας στα χέρια ένα τέτοιο, χειροποίητο καραβάκι. Στολισμένο με χρωματιστά χαρτιά και σχοινιά, γέμιζε από γλυκά και χριστόψωμα από τους γείτονες.
Το καράβι συμβολίζει την καινούργια πλεύση του ανθρώπου στη ζωή, μετά τη γέννηση του Χριστού και ενδεχομένως να συμβόλιζε, όχι μόνο την προσμονή των παιδιών για αντάμωση με τους συγγενείς τους, αλλά και τη δική τους αγάπη για τη θάλασσα. Παράλληλα, μικρά καραβάκια είχαν τον ρόλο και ενός τιμητικού καλωσορίσματος για τους Έλληνες θαλασσοπόρους που επέστρεφαν στα σπίτια και τις οικογένειές τους, καθώς και τάματος για να είναι ασφαλείς στα άγρια κύματα.
Το ελληνικό παραδοσιακό καραβάκι αποτελεί παράδοση των παλαιών εποχών της χώρας μας, που τα παιδιά με αγάπη, χαρά και δημιουργικό νου κατασκεύαζαν τα παιχνίδια τους. Αποτελούσε, όμως, και ένα είδος τιμής και καλωσορίσματος στους ναυτικούς, που επέστρεφαν από τα ταξίδια τους.
Η Σύρος μας ανήκει στην νησιωτική Ελλάδα, στις Κυκλάδες, στο Νότιο Αιγαίο με παράδοση Κυκλαδίτικη, ναυτική, ταξιδιάρικη, γεμάτη χαρές και λύπες, ξενιτιά και νοσταλγία, χορούς και τραγούδια, ήθη και έθιμα θαλασσινά.
Τα κάλαντα με τη συνοδεία στολισμένου καραβιού, στη Σύρο, παραμονή Χριστουγέννων.
| ΑΠΟΣΤΟΛΗ: Το δικό μας χριστουγεννιάτικο καραβάκι |
- Θα ψάξουμε σε βιβλία, στο διαδίκτυο, ή ακόμα και στο σπίτι του παππού και της γιαγιάς να βρούμε πώς μπορούμε να φτιάξουμε το δικό μας ΤΡΙΣΔΙΑΣΤΑΤΟ καραβάκι.
- Αφού βρούμε πώς θα το φτιάξουμε τότε θα μαζέψουμε τα υλικά μας. Μπορούμε να το φτιάξουμε από χαρτί ή από χαρτόνι ή από χαρτοπετσέτα ή από μπουκάλι ή από ξύλα ή από ξυλάκια ή από πλαστελίνη ή από ζυμάρι ή από πέτρες ή από πηλό ή από υφάσματα ή από όποιο άλλο υλικό θέλουμε και μας εμπνεύσει!
- Και μετά θα το στολίσουμε χριστουγεννιάτικα!!!!!!!!!
- Φυσικά θα το βάλουμε όπως είναι στολισμένο στο σαλόνι ή στο δωμάτιό μας και θα το φωτογραφήσουμε.
|
|
Η αποστολή ολοκληρώνεται την Δευτέρα 21 Δεκεμβρίου
|
Αν θέλουμε μπορούμε να φτιάξουμε και ένα φαγώσιμο γλυκό χριστουγεννιάτικο καραβάκι!!!!! https://akispetretzikis.com/el/categories/mpiskota/christoygenniatiko-karavi
«Το Καραβάκι» – Ένα διαχρονικό έθιμο της Σύρου!
«Το Καραβάκι» ήταν ένα πολεμικό πλοίο μήκους δύο με τέσσερα μέτρα.
Σύμφωνα με τις πληροφορίες του Γιώργου Σολάρη τους έδιναν ονόματα πολεμικών πλοίων ανάλογα ποιο ήταν το πιο γνωστό της κάθε εποχής. Καραβάκια που είχαν βγει στην Ερμούπολη είχαν ονόματα όπως : ΚΙΛΚΙΣ, ΛΗΜΝΟΣ, ΑΒΕΡΩΦ ΚΑΙ ΕΛΛΗ . Κάθε χρόνο δύο με τρεις μήνες πριν την πρωτοχρονιά πήγαιναν στον ιδιοκτήτη (καραβοκύρη) του καραβιού για να γραφτούν σαν πλήρωμα. (που θα βγουν με το καραβάκι να πουν τα κάλαντα). Του έλεγαν: «γράψε και εμένα μην με ξεχάσεις», όταν όμως συμπλήρωναν τον αριθμό, τους έλεγε ο καραβοκύρης, ”παιδιά τέρμα συμπληρώσαμε , φτιάξαμε το πλήρωμα , άντε και του χρόνου πρώτα ο Θεός”. Το πλήρωμα αποτελούνταν από 10 – 15 άτομα: τέσσερα άτομα που σήκωναν το καραβάκι, τέσσερα άτομα αναπληρωματικοί , δύο με τρία άτομα που κρατούσαν μπουρούδες, δύο με τρία άτομα ορχήστρα, ένα άτομο που ήταν ο κεντρικός ταμίας και τέλος ο ιδιοκτήτης (καραβοκύρης). Μπουρούδες : Ήταν μεγάλα κοχύλια κομμένα στην άκρη. Τις μπουρούδες κρατούσαν άτομα που μπορούσαν να σφυρίξουν. Ορχήστρα : Η ορχήστρα αποτελείτο από μια, με δύο φλογέρες και ένα τουμπί, παρόμοιο με αυτό που είχαν οι Ζαμπουνιέρηδες .Ταμίας: Ταμίας ήταν πάντα ένας έμπιστος γνωστός του ιδιοκτήτη, οποίος κρατούσε ένα μεγάλο γκαζοντενεκέ όπου εκεί συγκεντρωνόντουσαν τα χρήματα.
Το καραβάκι έβγαινε μόνο στην Ερμούπολη την παραμονή και ανήμερα της πρωτοχρονιάς, ενώ υπήρχαν χρονιές που έβγαιναν και δύο καραβάκια.
Παραμονή Πρωτοχρονιάς: Το έθιμο συνήθως ξεκινούσε από την Καποδιστρίου κατά τις τέσσερις με πέντε το πρωί, με πρώτη στάση στο Δεσποτικό. Το ξεκίνημα γίνονταν τόσο πρωί, διότι υπήρχε το έθιμο ότι όποιος έψελνε τα κάλαντα πρώτος στον Δέσποτα, έπαιρνε και τα περισσότερα χρήματα. Ακολουθούσε το Δεσποτικό, τα μαγαζιά, οι δημόσιες υπηρεσίες και τα Εργοστάσια με την συνοδεία της παραδοσιακής ορχήστρας και το χαρακτηριστικό ήχο των μπουρούδων. Το σφύριγμα των μπουρούδων είχε το νόημα από την μια ότι σφυρίζει το καράβι και από την άλλη να ακούσει ο κόσμος και να βγει στις πόρτες, τα παράθυρα και τα μπαλκόνια. Επίσης οι μπουρούδες είχαν και ένα άλλο σκοπό. Να πλησιάζουν τον κόσμο να του ευχηθούν Χρόνια Πολλά, να γυρίζουν ανάποδα την μπουρού και για να ρίξουν μέσα τα χρήματα. Στη συνέχεια, μετά από τις μπουρούδες τα χρήματα πήγαιναν στον κεντρικό ταμία που κρατούσε τον γκαζοντενεκέ και αφού τελείωναν την περιοδεία έκαναν τη μοιρασιά των χρημάτων.
Ανήμερα της Πρωτοχρονιάς: Την επόμενη ημέρα της πρωτοχρονιάς το «ΚΑΡΑΒΑΚΙ» ξεκινούσε από τα Λαζαρέτα και πήγαινε στην περιοχή των Καμινίων, τις περιοχή του Βροντάδου, του Ξηρόκαμπου και γενικά σε όλα τα σπίτια της Σύρου. Όταν ολοκλήρωναν την πορεία τους αργά το βράδυ, γίνονταν πάλι η μοιρασιά. Μάλιστα ανήμερα της πρωτοχρονιάς εκτός από χρήματα οι νοικοκυρές συνήθιζαν να προσφέρουν ποτό, αμύγδαλα και καρύδια. Από μαρτυρίες μας είπαν ότι κάποιες χρονιές αφού είχαν εξασφαλίσει την δωρεάν μεταφορά του καραβιού και του πληρώματος από την εταιρεία του κ. Φουστάνου πήγαιναν στο Πειραιά. Έφευγαν νύχτα παραμονή της Πρωτοχρονιάς από το νησί της Σύρου και κατευθείαν το πρωί ξεκινούσαν και έλεγαν τα Συριανά κάλαντα με το καραβάκι σε όλους τους δρόμους του Πειραιά.
Την έρευνα έκανε εδώ και χρόνια ο δάσκαλος χορού επί 43 χρόνια στο Λύκειο Ελληνίδων Σύρου και πλέον δάσκαλος στο Παραδοσιακό εργαστήρι Σύρου «ΑΡΩΜΑ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ» Νίκος Σολάρης.
ΠΗΓΕΣ:
https://antikleidi.com/2014/12/17/karabi-xristougenna/
https://cyclades24.gr/2017/12/karabaki-diaxroniko-ethimo-syros/
http://ellinwnparadosi.blogspot.com/2011/12/blog-post_13.html
https://www.helppost.gr/xristougenna/ethima-xristougennon/karavi-stolismeno/
