Αρχείο μηνός Μάρτιος 2011

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ του LEE BREUER
Δεύτερο μέρος

Μετάφραση συνέντευξης

Η ομάδα μου έχει ταξιδέψει στην Ελλάδα. Ήμασταν στο Φεστιβάλ Αθηνών με δυο έργα.Έκανα ένα έργο στα ελληνικά στην Πάτρα, όταν η Πάτρα ήταν η πολιτιστική πρωτεύουσα τηςΕυρώπης. Πήρα μαθήματα στα Ελληνικά, δίδαξα στην Ελλάδα, στη Θεσσαλονίκη και στην Αθήνα σανFullbright scholar, έδωσα διαλέξεις.Τι κάνω. Eίμαι σκηνοθέτης της avant garde*, μάλλον, παρά ένας παραδοσιακός σκηνοθέτης όπερας. Σκηνοθετώ τη δική μου ερμηνεία αυτών των έργων. Δεν προσπαθώ να τα σκηνοθετήσω σύμφωνα με το πώς αρχικά ήταν σχεδιασμένα να σκηνοθετηθούν. Κάνω ερμηνεία. Έτσι, νομίζω, ότι είναι κάπως διαφορετικά από τον παραδοσιακό τρόπο που είχαν εκπαιδευτεί στην Ελλάδα να κάνουν όπερα, που ήταν πιο κοντά στο Ιταλικό ή το Γερμανικό μοντέλο.Νομίζω, αυτό είναι κάτι που μπορεί να ανιχνευθεί στο avant garde. Νομίζω ότι η Έρση (Πίττα) σαν χορογράφος θα καταλάβει ότι υπάρχουν επιδράσεις και τέτοια από Bauhaus* στη Γερμανία και avant-garde στη Γαλλία στις αρχές του 20ου αιώνα. Αυτού του είδους η σκηνοθεσία βρέθηκε τον 20ο αιώνα.
Υπάρχουν πολλοί που κάνουν αυτού του είδους δουλειάς σήμερα, αλλά η παράδοση είναι μόνο 100 χρόνων. Η αρχαία ελληνική τραγωδία φυσικά έχει παράδοση 2400 χρόνων. Είναι λοιπόν μια ερμηνεία αυτών των μύθων σύμφωνα με τους μοντέρνους κανόνες. Και αυτού του είδους η όπερα, όπως η Αντιγόνη, είναι μοντέρνα, είναι σχεδόν μεταμοντέρνα. Ακολουθούμε ένα είδος στυλ που είναι μισό μπαλέτο, μισό όπερα και μάλιστα χρησιμοποιούμε πολύ την τεχνολογία, videos, πολύ σύγχρονο, πολύ λίγο έχει να κάνει με τον τρόπο που παρουσιάζεται στο θέατρο, με τον τρόπο, για παράδειγμα, που θα το κάνει το Εθνικό θέατρο. Είναι εντελώςδιαφορετικό. Ελπίζω να αρέσει στον κόσμο. Η παράδοση έρχεται από την Αμερική, τη Γερμανία, τηΓαλλία και το avant-garde.

Μου αρέσει πραγματικά η Ελλάδα και είναι σπουδαίο που κάνουμε έναν σπουδαίο ελληνικόμύθο στα ελληνικά και, νομίζω, ο Θοδωρής (Στάθης) προσπαθεί να περάσει ένα πολιτικό μήνυμα. Οι κανόνες δεν μπορούν να επιβληθούν από τους ανθρώπους εκτός κι αν είναι φυσικοί, οργανικοί,αν έρχονται από την παράδοση, αν έρχονται από τους θεούς. Και η Αντιγόνη σπάει τους κανόνεςπου έχουν επιβληθεί από τον Κρέοντα, αλλά όχι τους αληθινούς κανόνες, τους κανόνες της Φύσης. Αυτούς τους ακολουθεί. Και η τραγωδία είναι ότι οι κανόνες του ανθρώπου που επιβάλλονται απότον Κρέοντα είναι διαφορετικοί από τους κανόνες της Φύσης. Και όταν αυτοί οι κανόνες εναντιωθούνστους κανόνες της Φύσης, τότε είναι τραγωδία. Γιατί δεν θα δουλέψουν, αν δεν ακολουθείς τουςνόμους της Φύσης, αν δεν δίνεις σημασία στην οικογένεια, αν δεν δίνεις σημασία στους δεσμούςαίματος, αν είσαι πολύ γοητευμένος από την εξουσία. Και ο Θοδωρής πέρασε αυτό το μήνυμα εδώ. Αυτή είναι η ιστορία ενός ανθρώπου αποπλανημένου από την εξουσία. Ξεκινάει με το λαό να τον αγαπάει, αλλά μετά παίρνει κακές αποφάσεις, κάνει κακή πολιτική και μόνο ένα κορίτσι τουεναντιώνεται. Όλοι οι άλλοι τον φοβούνται, όλοι οι άλλοι συμφωνούν μαζί του. Αλλά ένα κορίτσι λέει όχι, θα το κάνω με το σωστό τρόπο, το φυσικό τρόπο. Και πεθαίνει. Αλλά πεθαίνει σαν πρότυπο,σαν κάποιον που διατηρεί την αλήθεια, αν και πεθαίνει γι αυτήν. Αυτό λοιπόν είναι ένα πολύ δυνατό μήνυμα. Και ο Θοδωρής περνάει αυτό το μήνυμα. Επίσης ο Κρέων κατηγορεί τους πάντες ότι κάνουν εκείνο και το άλλο για τα χρήματα. Αλλά δεν το κάνουν για το χρήμα. Το κάνουν γιατί ο βασιλιάς είναι ένας κακός κυβερνήτης. Κάνει κανόνες που δεν θα δουλέψουν, γιατί εναντιώνονται στο φυσικό νόμο. Και αυτή είναι η ουσία της Τραγωδίας. Αυτό το βλέπουμε σήμερα να γίνεται παγκοσμίως. Βλέπουμε όλες τις επαναστάσεις που γίνονται σήμερα παγκοσμίως. Γίνονται γιατί οι κυβερνήτες αποπλανούνται από την εξουσία και μετά αρχίζουν να κυβερνούν με ένα τρόπο που καταστρέφει τους αληθινούς κανόνες της Φύσης. Και όταν τα πράγματα γίνουν πολύ άσχημα οι άνθρωποι επαναστατούν.

Μετάφραση: Δρ. Ουρανία Μολυβιάτη
Κάμερα-Μοντάζ: Χρήστος Ραχιώτης

• Με τον όρο Μπαουχάους ή Μπάουχαους (γερμ. Staatliches Bauhaus ή Bauhaus) αναφερόμαστε στην καλλιτεχνική και αρχιτεκτονική σχολή που ιδρύθηκε από τονΒάλτερ Γκρόπιους και αναπτύχθηκε την περίοδο 1919-1933 στη Γερμανία. Το ύφοςτης σχολής Μπαουχάους επέδρασε καταλυτικά στην εξέλιξη της σύγχρονης τέχνης,ειδικότερα στους τομείς της αρχιτεκτονικής και του βιομηχανικού σχεδιασμού (design),ενώ τα έργα που παράχθηκαν μέσα από τα εργαστήρια της σχολής έγιναν αντικείμεναεκτεταμένης αναπαραγωγής
• Η πολιτογραφημένη σήμερα διεθνής έκφραση αβάν-γκαρντ, που προέρχεται εκ της γαλλικήςγλώσσας (avant-garde), αρχικά ήταν στρατιωτικός όρος που σήμαινε εμπροσθοφυλακή(βανγκάρντ).Με αυτή τη σημασία χρησιμοποιήθηκε περίπου από το 15ο μέχρι το 19ο αιώνα. Από τις αρχές του 20ού αιώνα, με την έκφραση αυτή αποδίδεται κυρίως κάθε πρωτοποριακή ή και πειραματική ιδέα ή εφαρμογή σε όλα τα πεδία της ανθρώπινης δραστηριότητας καικυρίως στους χώρους της τέχνης, του πνεύματος ακόμα και στη πολιτική.

*Υποσημειώσεις από τη Βικιπαίδεια

Υπερσύνδεσμοι
www.opera–antigoni.gr
www.leebreuer.com/
www.maboumines.org/lee-breuer

ΘΕΟΔΩΡΟΥ ΣΤΑΘΗ, Η ΟΠΕΡΑ ΑΝΤΙΓΟΝΗ
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ του  LEE BREUER

Μετάφραση συνέντευξης
Κατά την Αναγέννηση στην Ιταλία, όταν οι Ιταλοί ανακάλυψαν την αρχαία ελληνική τραγωδία, προσπάθησαν να τη μιμηθούν, αλλά αυτό που δημιούργησαν ήταν η όπερα, που ήταν διαφορετική, γιατί οι κανόνες ήταν διαφορετικοί. Η όπερα είχε περισσότερο μελωδία και μουσική και το ενδιαφέρον ήταν στη μουσική.

Στην αρχαία ελληνική τραγωδία   υπήρχε πολύ μουσική, αλλά ήταν διάλογος με μουσική, ποίηση με μουσική. Δεν ήταν άριες, δεν υπήρχε αρμονία, δεν είχες τη σύνθετη δυτική αρμονία που έχεις στην όπερα. Έχεις ένα διαφορετικό είδος μουσικής. Εννοώ ότι ακούμε να γίνονται πολλές προσπάθειες να αναβιώσουν την αρχαία ελληνική μουσική του 400 π.Χ., 500 π.Χ., όμως είναι σχεδόν ανύπαρκτες οι σημειώσεις. Έτσι οι επιστήμονες κάνουν υποθέσεις για το πώς ηχούσε η αρχαία ελληνική μουσική.

Επίσης τα όργανα ήταν πολύ διαφορετικά. Υπήρχε η άρπα τα κρουστά , καμπανάκια και τέτοια και το φλάουτο, αλλά δεν είχαν το βιολί, δεν είχαν το κοντραμπάσο, δεν είχαν τα πνευστά, δεν είχαν τίποτα από τα όργανα μιας σύγχρονης ορχήστρας.  Άλλο ένα πράγμα που δεν είχαν βρει ακόμα ήταν η αρμονία. Και δεν είχαν την ίδια αίσθηση με μας για την αρμονία και το μέτρο.

Στην Αρχαία Ελληνική τραγωδία η μουσική μοιάζει περισσότερο με ρετσιτατίβο* συνοδευόμενο από μουσική παρά τραγούδι αρμονίας και αριών. Είναι λοιπόν εντελώς διαφορετική. Οι Ιταλοί νόμιζαν ότι αναβίωναν την Αρχαία Ελληνική τραγωδία, αλλά δεν ήταν έτσι. Δημιούργησαν κάτι νέο από την ιδέα που είχαν για το πώς ήταν η αρχαία ελληνική τραγωδία. Αυτό που γνώριζαν ήταν ότι η αρχαία ελληνική τραγωδία τραγουδιόταν, αλλά δεν γνώριζαν το πώς. Και στον καιρό των Ιταλών τραγουδιστών όπερας και ανάπτυξης του στυλ, το τραγούδι είναι πολύ διαφορετικό, οι φωνές πολύ μεγαλύτερες, έχουν βιμπράτο* –πιθανόν αυτό δεν υπήρχε στην Ελλάδα. Και ο χορός στην Ελλάδα, όσο γνωρίζω, δεν ήταν αρμονία. Έτσι η μουσική ηχούσε πολύ διαφορετικά. Ηχούσε σαν να διαβάζεται ποίημα με μουσική, αντί για το πολύπλοκο μέτρο και αρμονία, στην οποία έχεις γράψει αυτή την όπερα, Θοδωρή (Στάθης). Ήταν πιο πολύ σαν να διαβάζεις ένα ποίημα με μουσική. Έτσι, νομίζω, όλη η μορφή ήταν εντελώς διαφορετική. Αν και οι Ιταλοί νόμιζαν ότι μιμούνταν την Αρχαία ελληνική τραγωδία, δεν το έκαναν. Βρήκαν κάτι καινούριο. Η όπερα του Θοδωρή ανήκει στη σύγχρονη παράδοση. Δεν είναι αρχαία ελληνική τραγωδία. Είναι μια σύγχρονη όπερα που βασίζεται στην αρχαία ελληνική τραγωδία.

• Το ρετσιτατίβο (recitativo) είναι μια μορφή μουσικής σύνθεσης, περισσότερο μουσικής επένδυσης, περιορισμένης χρονικής διάρκειας, ιδιαίτερα όμως συνηθισμένη στην όπερα, το ορατόριο ή την καντάτα. Αποτελεί ένα είδος μελωδικής αφήγησης για φωνή, την οποία συνοδεύει ένα μικρό μουσικό σύνολο (recitativo secco), συνήθως με την παρουσία τσέμπαλου και βιολοντσέλου, ή μια ορχήστρα (recitativo accompagnato), ακολουθώντας όμως τις διακυμάνσεις του λόγου.
• Βιμπράτο (vibrato) είναι η ελαφρά διακύμανση ενός ήχου ή ενός μουσικού φθόγγου, που προκαλεί την αίσθηση ενός παλλόμενου ήχου ή μουσικού φθόγγου, χωρίς να μεταβάλλεται η ταυτότητά του. Χρησιμοποιείται ιδιαίτερα στη φωνητική μουσική ή στη μουσική τζαζ

Κάμερα -Μοντάζ: Χρήστος Ραχιώτης

Μετάφραση: Δρ. Ουρανία Μολυβιάτη