Ιστορική Περίοδος

 

Δημοσίευση: 8-4-2021

 

Ιστορικοί Χρόνοι (1050 π.Χ. – β΄μισό 4^ου αιώνα μ.Χ.)

Από την περίοδο αυτή και εξής, υπάρχουν αναγνώσιμα γραπτά μνημεία. Διακρίνεται στις ακόλουθες περιόδους: Κυπρογεωμετρική, Κυπροαρχαϊκή, Κυπροκλασική,  Ελληνιστική και Ρωμαϊκή.

Α. Η Κυπρογεωμετρική εποχή (1050 π.Χ. – 750 π.Χ.)

Πρόκειται για μια πολύ σημαντική εποχή για την Κύπρο, καθώς κατά την διάρκειά της διαμορφώθηκαν το κυπριακά βασίλεια, κατά το πρότυπο των μυκηναϊκών, με φορέα εξουσίας τον «άνακτα». Τα σημαντικότερα από αυτά ήταν του Κουρίου, του Κιτίου, της Παλαιπάφου και της Σαλαμίνας, ενώ αργότερα δημιουργήθηκαν εκείνα της Ταμασού και της Αμαθούντας.

Αξιοσημείωτο γεγονός της περιόδου αποτελεί  η αποίκιση του Κιτίου από τους Φοίνικες, για εμπορικούς σκοπούς, σηματοδοτώντας τη μεταφορά πολιτιστικών στοιχειών της Ανατολής στο έδαφος της Κύπρου.

Β. Η Κυπροαρχαϊκή εποχή (750 π.χ.-475 π.Χ.)

Τα σημαντικότερα γεγονότα της περιόδου αυτής για την Κύπρο είναι η υποταγή της, λόγω της νευραλγικής θέσης της, διαδοχικά στους Ασσυρίους, στους Αιγυπτίους και στους Πέρσες. Εναντίον των τελευταίων οι Κύπριοι επαναστάτησαν, συμμαχώντας με τους Ίωνες κατά την ιωνική επανάσταση, υπέστησαν όμως τις βαριές συνέπειες της ήττας τους.

Το σπουδαιότερο από τα κυπριακά βασίλεια αυτή τη χρονική περίοδο ήταν αυτό της Σαλαμίνας, που αποτέλεσε την πρωτεύουσα της Κύπρου για σχεδόν 1000 χρόνια, λόγω και της προνομιακής γεωγραφικής θέσης της, στα ανατολικά παράλια του νησιού.

Πολιτιστικά, οι Κύπριοι διανύουν μια περίοδο ακμής, καθώς κυριαρχούν εμπορικά  στο Αιγαίο και στην Ανατολή. Παράλληλα, αναπτύσσουν τις τέχνες και τα γράμματα και αποκτούν άφθονα πλούτη, όπως φαίνεται και από τα κτερίσματα των «βασιλικών τάφων» της Σαλαμίνας, ενώ δημιουργούνται και τα Κύπρια έπη.

Στο θρησκευτικό τομέα, φαίνεται πως επικρατεί ο πολυμορφισμός, καθώς ανταποκρίνεται  στις ελληνικές, αιγυπτιακές και φοινικικές επιρροές.

 

Γ. Η Κυπροκλασική εποχή (475 π.Χ. – 325 π.Χ. )

Την περίοδο αυτή, ο αμυντικός πόλεμος των Ελλήνων εναντίον των Περσών γίνεται επιθετικός, καθώς επιδιώκουν να απελευθερώσουν ελληνικές περιοχές, μεταξύ των οποίων και την Κύπρο. Αξιοσημείωτη είναι η εκστρατεία του Αθηναίου στρατηγού Κίμωνα, το 450 π.Χ. στο νησί και ο θάνατός του κατά την πολιορκία του Κιτίου, ενώ σε κορυφαία πολιτική προσωπικότητα εκείνη την εποχή αναδεικνύεται ο βασιλιάς της Σαλαμίνας Ευαγόρας, που οραματιζόταν ένα ενιαίο κυπριακό κράτος, απαλλαγμένο από τους Πέρσες.

Η Κύπρος στη συνέχεια, πρόσφερε τη βοήθειά της στον Μ. Αλέξανδρο και πολλοί Κύπριοι τον ακολούθησαν στην εκστρατεία του στη Μ. Ασία.

Οι στενές σχέσεις της Ελλάδας με την Κύπρο κατά τις προηγούμενες πολεμικές επιχειρήσεις, τόνωσε το ελληνικό αίσθημα των κατοίκων του νησιού και είχε επίδραση στην καλλιτεχνική και πνευματική δημιουργία της περιόδου.

Δ. Η Ελληνιστική περίοδος (325 π.Χ. – 30 π.Χ. )

Μετά το θάνατο του Μ. Αλεξάνδρου, η Κύπρος δέχτηκε τις επιδράσεις των ανταγωνισμών και των πολέμων μεταξύ των φιλόδοξων στρατηγών- διαδόχων του, λόγω του πλούσιου υπεδάφους της σε χαλκό, αλλά και της καίριας γεωγραφικής της θέσης. Σημαντικές προσωπικότητες αναδείχθηκαν οι βασιλείς της Σαλαμίνας, Νικοκρέων και της Πάφου, Νικοκλής.

Το 306 π. Χ. και για δώδεκα χρόνια, το νησί καταλαμβάνει ο Δημήτριος Πολιορκητής, στη συνέχεια  κυριαρχούν οι Πτολεμαίοι, ενώ το 58 π. Χ. την Κύπρο καταλαμβάνουν οι Ρωμαίοι.

Κατά τη διάρκεια της ελληνιστικής εποχής, το πολίτευμα της βασιλείας καταργείται και κάνουν την εμφάνισή τους θεσμοί, όπως η βουλή και ο δήμος. Ο ανώτατος άρχοντας ονομάζεται στρατηγός και συγκεντρώνει στα χέρια του την πολιτική και τη στρατιωτική εξουσία.

Στην πνευματική ζωή και στις τέχνες, υπάρχει ευημερία και πρόοδος, ενώ σημαντική μορφή των γραμμάτων υπήρξε ο φιλόσοφος Ζήνωνας από το Κίτιο, που δίδασκε στωική φιλοσοφία στην Αθήνα.

Ε. Η Ρωμαϊκή Εποχή (58 π.Χ. – β΄μισό 4^ου αιώνα μ.Χ.)

Στα χρόνια που ακολούθησαν, η  Κύπρος αποτελεί τμήμα της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας. Οι Ρωμαίοι ενδιαφέρθηκαν για την Κύπρο για πολιτικούς, στρατιωτικούς και οικονομικούς λόγους.

Ο Ιούλιος Καίσαρας παραχώρησε την Κύπρο στους Πτολεμαίους της Αιγύπτου, όμως με την ήττα του Αντώνιου και της Κλεοπάτρας, η Κύπρος περιήλθε οριστικά στη Ρώμη και ο Οκταβιανός Αύγουστος τη μετέτρεψε σε ρωμαϊκή επαρχία. Με την επικράτηση της Pax Romana (ρωμαϊκή ειρήνη), η Κύπρος έζησε μια ειρηνική περίοδο.

Την εποχή αυτή, το νησί ταλαιπωρήθηκε από πολλές θεομηνίες, μεταξύ των οποίων σεισμοί και ανομβρία. Οι κάτοικοι δέχθηκαν βοήθεια επί αυτοκρατορίας του Μ. Κωνσταντίνου, ενώ το νησί επισκέφθηκε και η Αγία Ελένη, στην επιστροφή της από τους Αγίους Τόπους, με τον Τίμιο Σταυρό.

 

Πηγή φωτογραφίας : Βικιπαίδεια

 

Σημαντική είναι η ύπαρξη του «Κοινού των Κυπρίων», θεσμού  που διαδραμάτισε σπουδαίο ρόλο στην οικονομική, πολιτική, θρησκευτική και πολιτιστική ζωή του νησιού.

Η Κύπρος εξελίχθηκε στα χρόνια αυτά σε σημαντικό κέντρο ανάπτυξης της ιατρικής επιστήμης, όπως μαρτυρούν και τα αρχαιολογικά ευρήματα.

Στον τομέα της θρησκείας, ιδιαιτέρως σημαντική θεωρείται η επίσκεψη των Αποστόλων Παύλου και Βαρνάβα, που έφτασαν στην Κύπρο από την Αντιόχεια το 45 μ.Χ. και ξεκίνησαν να κηρύττουν το Χριστιανισμό. Οι διωγμοί, οι  κατακόμβες και τα σπήλαια, μαρτυρούν τους αγώνες για τη διάδοσή του. Παρόλα  αυτά, εδραιώθηκε τον 4^ο αιώνα μ.Χ. Σπουδαία πρόσωπα της Εκκλησίας  της Κύπρου υπήρξαν ο επίσκοπος Τριμυθούντας Σπυρίδων και ο επίσκοπος Κωνσταντίας Επιφάνειος.

 

Πηγή φωτογραφίας: Βικιπαίδεια 

 

Σημαντικότερες πόλεις την εποχή της ρωμαϊκής κατάκτησης στην Κύπρο ήταν η Πάφος, όπου είχε την έδρα του ο Ρωμαίος ανθύπατος διοικητής του νησιού, η Σαλαμίνα, οι Σόλοι, το Κούριο και η Αμαθούντα. Τα αρχαιολογικά ευρήματα των περιοχών αυτών, όπως τα ψηφιδωτά, οι οικίες και τα θέατρα, μαρτυρούν τον πλούτο, τη δύναμη και την ευημερία τους.

 

Πηγή: Ιστορία της Κύπρου, Από τη Νεολιθική μέχρι και τη Ρωμαϊκή Εποχή, Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού, Διεύθυνση Μέσης Εκπαίδευσης

http://archeia.moec.gov.cy/sm/229/istoria_kyprou_neolithiki_romaiki_a_lykeiou.pdf

 

Γεροντάρη Ελένη, Β2, Σχολ. Έτος 2020-2021
Επίβλεψη: Ποντίκη Γεωργία, φιλόλογος