Την περασμένη Κυριακή, το blog The Consumerist (μια οργανωμένη προσπάθεια χρηστών του διαδικτύου για την προστασία των δικαιωμάτων του καταναλωτή) δημοσίευσε μια ανάλυση των όρων χρήσης του facebook σε απλή γλώσσα, που στην ουσία κατέληγε πως «ο,τιδήποτε δημοσιεύσει ο χρήστης στο Facebook μπορεί να χρησιμοποιηθεί από το τελευταίο με οποιονδήποτε τρόπο, για πάντα, ανεξάρτητα από τις επιθυμίες του χρήστη».Το ITWORLD, που αναδημοσίευσε άμεσα τις πληροφορίες έκανε μια εκτενή αναφορά με τον τίτλο Facebook updates Terms of Use; Internet freaks out (Το facebook αλλάζει τους όρους χρήσης – το Διαδίκτυο φρικάρει).
H δημοσίευση προσέλκυσε αμέσως την προσοχή των χρηστών, με πολλούς να δημιουργούν groups διαμαρτυρίας στο ίδιο το Facebook. Η υπηρεσία προέβη σε άμεση απάντηση ισχυριζόμενη ότι οι όροι χρήσης είχαν αλλαχθεί για να αντικατοπτρίζουν καλύτερα τη συμπεριφορά των χρηστών, ώστε για παράδειγμα, να μην εξαφανίζονται τα σχόλια ενός χρήστη όταν αυτός καταργήσει το προφίλ του (!).
Δεν είναι βεβαίως η πρώτη φορά που το facebook γίνεται στόχος διαμαρτυριών για τις πρακτικές του. Πέντε χρόνια μετά την ίδρυσή του το αμφιλεγόμενο κοινωνικό δίκτυο εξακολουθεί να ισορροπεί πάνω σε τεντωμένο σκοινί ανάμεσα στη δημοσίευση και τον έλεγχο της πληροφορίας. Τόσο αυτό όσο και άλλα κοινωνικά δίκτυα εξακολουθούν να αποθηκεύουν πληροφορίες και προσωπικά δεδομένα των χρηστών που εκμεταλλεύονται για εμπορικούς και διαφημιστικούς σκοπούς (παροχή στοχευμένης διαφήμισης). Στις διαμαρτυρίες συνηθίζουν να απαντούν ότι οι χρήστες έχουν ενημερωθεί και συναινέσει στην επεξεργασία των προσωπικών τους δεδομένων κατά την εγγραφή τους στην υπηρεσία. Πόσοι όμως διαβάζουν τους όρους χρήσης όταν εγγράφονται σε μια υπηρεσία; Κι ακόμα, πόσοι κατανοούν τι ακριβώς σημαίνουν και πώς μπορούν να αξιοποιηθούν;
Αν ρίξετε μια ματιά στους όρους χρήσης του facebook θα καταλάβετε τι εννοώ. To κείμενο είναι ένα απίθανο κολάζ του αρχικού αγγλικού κειμένου, τμημάτων μεταφρασμένων με προσοχή από νομικούς και άλλων μεταφρασμένων από μηχανή μετάφρασης. Ιδιαίτερα τα τελευταία τμήματα θα μπορούσαν να βγάλουν γέλιο αν δε συσκότιζαν το βασικό σκοπό της υπηρεσίας και δε λειτουργούσαν αποπροσανατολιστικά για τον ανυποψίαστο χρήστη. Η συμμετοχή πχ του facebook στο ΕU Safe Harbor Privacy Framework μεταφράζεται ως “Συμμετοχή του Ε.Ε. Ασφαλή Λιμένα” που φυσικά δεν έχει κανένα απολύτως νόημα (όπως και άλλα σημεία των όρων χρήσης) για τον έστω προσεκτικό χρήστη που θα προσπαθήσει να κατανοήσει σε ποιούς όρους ακριβώς συναινεί κατά την εγγραφή του στην υπηρεσία.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον όμως, έχει η πολιτική απορρήτου του facebook. Αντιγράφω μερικά αποσπάσματα για να βγάλετε τα συμπεράσματά σας:
Όταν χρησιμοποιείτε το Facebook, μπορείτε να δημιουργήσετε το προσωπικό σας προφίλ, να μορφοποιήσετε τις σχέσεις σας, να στείλετε μηνύματα, να πραγματοποιήσετε αναζητήσεις και ερωτήσεις, να μορφοποιήσετε ομάδες, να προτείνετε γεγονότα, να προσθέσετε εφαρμογές και να διαβιβάσετε πληροφορίες μέσω διαφόρων καναλιών. Συλλέγουμε τις πληροφορίες αυτές, έτσι ώστε να μπορούμε να σας παρέχουμε εξατομικευμένες υπηρεσίες και δυνατότητες. Στις περισσότερες περιπτώσεις, θα κρατηθούν αυτές οι πληροφορίες, έτσι ώστε, για παράδειγμα, να μπορείτε να επιστρέψετε για να δείτε προηγούμενα μηνύματα που έχετε στείλει ή απλούστερα να δείτε τη λίστα των φίλων σας. Όταν ενημερώνετε τις πληροφορίες σας, συνήθως διατηρούμε ένα αντίγραφο ασφαλείας της προηγούμενης έκδοσης για ένα εύλογο χρονικό διάστημα για να καταστεί δυνατή η επαναφορά της προηγούμενης έκδοσης των εν λόγω πληροφοριών.
Αναρτάτε Πληροφορίες Χρήστη (όπως ορίζεται από το Facebook Όροι Χρήσης) στον ιστοχώρο με δική σας ευθύνη. Παρόλο που σας επιτρέπουμε να ορίσετε ένα επίπεδο προσωπικού απορρήτου το οποίο περιορίζει την πρόσβαση στις σελίδες σας, σας παρακαλούμε να έχετε υπόψιν σας πως κανένα μέτρο ασφάλειες δεν είναι τέλειο ή αδιαπέραστο. Δεν είναι δυνατόν να ελέγξουμε τις πράξεις των χρηστών με τους οποίους έχετε επιλέξει να μοιράζεστε τις πληροφορίες σας. Έτσι, δε μπορούμε και δεν εγγυόμαστε ότι οι πληροφορίες που παρέχετε στον ιστοχώρο δε θα είναι προσβάσιμες από μη εξουσιοδοτημένα άτομα. Δεν ευθυνόμαστε για οποιαδήποτε παραβίαση των μεθόδων ασφαλείας που έχετε ορίσει εσείς ή ο ιστοχώρος. Κατανοήτε και δέχεστε πως, ακόμη και μετά την αφαίρεση του λογαριασμού, αντίγραφα των πληροφοριών που παρείχατε μπορεί να παραμένουν προσβάσιμα σε αποθηκευμένες σελίδες ή αν οι Χρήστες έχουν αντιγράψει ή αποθηκεύσει τις πληροφορίες χρήστη σας.
[…] Το Facebook μπορεί επίσης να συλλέξει πληροφορίες για εσάς από άλλες πηγές, όπως εφημερίδες, blogs, υπηρεσίες στιγμιαίας ανταλλαγής μηνυμάτων, καθώς και άλλους χρήστες της υπηρεσίας Facebook μέσω της λειτουργίας της υπηρεσίας (π.χ., επισημάνσεις φωτογραφιών) για να σας παρέχουμε πιο χρήσιμες πληροφορίες και μια πιο εξατομικευμένη εμπειρία (sic).
Με τη χρήση του Facebook, συναινείτε τα προσωπικά σας δεδομένα να μεταφερθούν και να υφίστανται επεξεργασία στις Ηνωμένες Πολιτείες.
[…] Μπορεί να προσφέρουμε καταστήματα ή παροχή υπηρεσιών (;;;) από κοινού με άλλες εταιρείες στο Facebook. Μπορείτε να πείτε (τι θέλει να πει ο ποιητής;) όταν μια άλλη εταιρεία δραστηριοποιείται σε οποιοδήποτε κατάστημα ή υπηρεσία που παρέχεται μέσω Facebook, και μπορούμε να κοινοποιήσουμε τις πληροφορίες των πελατών με την εν λόγω εταιρεία σε σχέση με τη χρήση σας σε αυτό το κατάστημα ή υπηρεσία (ό,τι καταλάβατε, καταλάβατε).
Τα συμπεράσματα δικά σας…
UPDATE 18/2/2009: Έπειτα από το κύμα αντιδράσεων που προκάλεσαν οι νέοι όροι χρήσης, ο ιδρυτής και CEO του Facebook Mark Zuckerberg ανακοίνωσε μέσω του επίσημου blog την επιστροφή στο προηγούμενο κείμενο των κανονισμών. Zuckerberg αναφέρει στη δημοσίευσή του ότι η ηγετική ομάδα της εταιρείας είχε να επιλέξει ανάμεσα στην αναδιατύπωση των όρων και την επιστροφή στους παλαιούς. Τελικά, αποφασίστηκε η επάνοδος στους προηγούμενους κανόνες, προκειμένου να μη μείνουν σκιές σχετικά με τις προθέσεις της υπηρεσίας. Αυτό, βέβαια, δε σημαίνει ότι η επάνοδος είναι οριστική. Ο Zuckerberg υπογράμμισε ότι θα υπάρξουν νέοι όροι στο προσεχές μέλλον, οι οποίοι όμως θα λαμβάνουν υπ’ όψιν τα δικαιώματα των χρηστών (ΠΗΓΗ: Pc Magazine).
