Η επαφή των παιδιών με τα διάφορα είδη Τέχνης όλα αυτά τα χρόνια, μας προκαλεί αυτή την τόσο γνώριμη πλέον και συνάμα ευχάριστη έκπληξη που σχετίζεται με την φυσική άνεση που έχουν τα παιδιά όταν προσεγγίζουν ένα έργο τέχνης. Πάντα μας εντυπωσιάζουν οι φρέσκες και τόσο διαφορετικές ιδέες που εκφράζουν, με ένα τρόπο αβίαστο, αληθινό. Γιατί τα παιδιά χρειάζονται και αυτού του είδους την «τροφή», όπως επισημαίνει ο Φίλιπ Πούλμαν (Philip Pullman) ένας Βρετανός συγγραφέας που έχει τιμηθεί με πολυάριθμα βραβεία. Το παρακάτω κείμενο το έγραψε για τη δέκατη επέτειο του Astrid Lindgren Memorial Award το 2012.

…«Τα παιδιά χρειάζονται τέχνη και ιστορίες και ποιήματα και μουσική όσο χρειάζονται αγάπη και φαγητό και καθαρό αέρα και παιχνίδι. Αν δεν δώσεις σε ένα παιδί τροφή, η ζημιά γίνεται γρήγορα ορατή. Αν δεν αφήσεις ένα παιδί να έχει καθαρό αέρα και παιχνίδι, η ζημιά είναι επίσης ορατή, αλλά όχι τόσο γρήγορα. Αν δεν δώσεις σε ένα παιδί αγάπη, η ζημιά μπορεί να μην είναι φανερή για μερικά χρόνια, αλλά είναι μόνιμη.

Αλλά αν δεν δώσεις σε ένα παιδί τέχνη και ιστορίες και ποιήματα και μουσική, η ζημιά δεν είναι τόσο εύκολα ορατή. Είναι εκεί όμως. Τα σώματα τους είναι αρκετά υγιή• μπορούν να τρέξουν και να πηδήξουν και να κολυμπήσουν και να φάνε λαίμαργα και να κάνουν πολύ θόρυβο, όπως έκαναν πάντα τα παιδιά,  αλλά κάτι λείπει.
Είναι αλήθεια ότι μερικοί άνθρωποι μεγαλώνουν χωρίς να συναντήσουν ποτέ κάποιου είδους τέχνη, και είναι απόλυτα ευχαριστημένοι και ζουν καλές και πολύτιμες ζωές, και στων οποίων τα σπίτια δεν υπάρχουν βιβλία, και δεν ενδιαφέρονται πολύ για τις εικόνες, και δεν βρίσκουν κάποιο νόημα στη μουσική. Λοιπόν, αυτό είναι εντάξει. Ξέρω τέτοιους ανθρώπους. Είναι καλοί γείτονες και χρήσιμοι πολίτες. 

Όμως άλλοι άνθρωποι, σε κάποιο στάδιο της παιδικής ή νεανικής τους ηλικίας, ή ακόμη και σε μεγαλύτερη ηλικία, έρχονται αντιμέτωποι με κάτι από ένα είδος που δεν ονειρεύτηκαν ποτέ. Είναι τόσο ξένο σε αυτούς όσο η σκοτεινή πλευρά της σελήνης. Αλλά μία μέρα ακούν μία φωνή στο ραδιόφωνο να διαβάζει ένα ποίημα, ή περνούν από ένα σπίτι με ένα ανοιχτό παράθυρο όπου κάποιος παίζει πιάνο, ή βλέπουν μία αφίσα από έναν συγκεκριμένο πίνακα σε κάποιου τον τοίχο, και τους αγγίζει τόσο πολύ που αισθάνονται ζαλάδα. Τίποτα δεν τους προετοίμασε γι’ αυτό. 

Ξαφνικά συνειδητοποιούν ότι είναι γεμάτοι με μία λαχτάρα, παρόλο που δεν είχαν καμία ιδέα πριν ένα λεπτό• μία λαχτάρα για κάτι τόσο γλυκό και τόσο απολαυστικό που σχεδόν τους πληγώνει. Κλαίνε σχεδόν, αισθάνονται λύπη και χαρά και μόνοι και ευπρόσδεκτοι από αυτήν την εντελώς νέα και παράξενη εμπειρία, και θέλουν απεγνωσμένα να πλησιάσουν το ραδιόφωνο, παραμένουν έξω από το παράθυρο, δεν μπορούν να πάρουν τα μάτια τους από την αφίσα. Το ήθελαν αυτό, το χρειαζόντουσαν όπως ένας πεινασμένος χρειάζεται τροφή, και δεν το ήξεραν. Δεν είχαν ιδέα.

Έτσι είναι και για ένα παιδί που χρειάζεται μουσική ή εικόνες ή ποίηση και τα συναντάει τυχαία. Αν δεν υπήρχε η εν λόγω ευκαιρία, ίσως να μην το γνώριζε ποτέ, και θα μπορούσε να περάσει όλη του τη ζωή σε μία κατάσταση πολιτιστικής λιμοκτονίας χωρίς να το γνωρίζει.»

Στη διάρκεια της χρονιάς με διάφορες ευκαιρίες και αφορμές, ασχολούμαστε συστηματικά με έργα τέχνης. Η επαφή με την τέχνη στα παιδιά του νηπιαγωγείου είναι ιδιαίτερα σημαντική. Ενισχύει την κριτική τους σκέψη, τα κάνει πιο δημιουργικά, εφευρετικά, εξάπτει τη φαντασία και εμπλουτίζει το λεξιλόγιό τους. Βοηθάει σημαντικά να τονωθεί η αυτοπεποίθηση των παιδιών, αφού όπως είναι γνωστό στην Τέχνη δεν υπάρχει λάθος και σωστό, όλες οι γνώμες γίνονται αποδεκτές και έτσι κάθε παιδί νιώθει περήφανο για την ιδέα του, για τον τρόπο που σκέφτηκε και εκφράστηκε. Τα παιδιά έχουν την ευκαιρία να αλληλεπιδράσουν, γίνονται διαδοχικά ακροατές και ομιλητές, συνεργάζονται, συζητούν, συμβάλλουν όλα στο να προσεγγίσουν και να κατανοήσουν την Τέχνη σε όλες της τις μορφές.

Μια τέτοια αλληλεπίδραση με ένα έργο τέχνης μπορεί να πάρει και τη μορφή ενός παραμυθιού, σαν αυτό που δημιουργήσαμε όλοι μαζί αντλώντας έμπνευση από τον πίνακα του Π. Πικάσο «Το περιστέρι και το παιδί». 

Οι Νηπιαγωγοί Κατερίνα Γιαννάκη & Βάσω Τζούρου

Λήψη αρχείου