Θέμα 1: Γυναίκες βασανισμένες από τη ζωή
ΑΛΕΞΑΝΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ ΤΟ ΜΟΙΡΟΛΟΓΙ ΤΗΣ ΦΩΚΙΑΣ [Κ.Ν.Λ.β΄ τεύχος σελ. 68-71]
1. Ένας από τους στόχους του συγγραφέα στα διηγήματα του είναι η συμμετοχή της φύσης στον ανθρώπινο πόνο .Με ποιο τρόπο επιτυγχάνεται αυτό στο διήγημα .
Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης είναι ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες λογοτέχνες ,γνωστός και ως «ο άγιος των ελληνικών γραμμάτων » .Έγραψε κυρίως διηγήματα ,τα οποία κατέχουν ξεχωριστή θέση στην νεοελληνική λογοτεχνία .
Μέσα στα περισσότερα διηγήματα του Παπαδιαμάντη, του συγγραφέα και υμνητή «του ρόδινου νησιού του», γίνεται συχνή αναφορά στο φυσικό περιβάλλον της Σκιάθου, στις ρεματιές, τις χαράδρες, τα υψώματα, με διαφορετική το καθένα βλάστηση. Επίσης αναφέρεται συχνά και η θαλασσινή της διαμόρφωση, με τα αμέτρητα λιμανάκια, τους κόρφους και τους κάβους, τους γκρεμούς, τις σπηλιές, τα νησάκια, τις αμμουδιές, τα ακρογιάλια. Αυτές οι αλησμόνητες παιδικές μνήμες κυριαρχούν στη σκέψη του Παπαδιαμάντη και τις κάνει διηγήματα, εμπλουτισμένα με τα θρησκευτικά βιώματά του και με τα βάσανα, τους καημούς και τις μικροχαρές της σκιαθίτικης φτωχολογιάς. Οι ήρωές του είναι ψαράδες, αγρότες, ιερωμένοι, μετανάστες, πολυφαμελίτες, εργένηδες, αναξιοπαθούσες χήρες, όμορφες ορφανές, αλλά και κακάσχημες μάγισσες και διάφορες αγύρτισσες.
Είναι γνωστό πως η συμμετοχή της φύσης παίζει πολύ μεγάλο και σημαντικό ρόλο .Η συμμετοχή της φύσης φαίνεται γενικότερα σε όλο το κείμενο με την αναφορά στα νεκροταφεία , στην παραλία και στα τοπία τα οποία διαδραματίζετε η όλη ιστορία . Με την εμφάνιση της φώκιας στο σκηνικό η οποία τονίζει τον ρόλο της φύσης στο διήγημα και συμβάλει στην δραματικότητα και υπερβολή που υπάρχει , κυρίως με το μοιρολόγι της!
2. Ποια στάση ζωής εκφράζουν οι δύο τελευταίοι στίχοι του μοιρολογιού της φώκιας (που είναι επίσης χαραγμένοι στην προτομή του συγγραφέα στην Σκιάθο );Συμφωνείτε;
Το μοιρολόγι που κλείνει το διήγημα και που διατυπώνει με ποιητικό τρόπο το μήνυμα που θέλει να μας μεταδώσει ο συγγραφέας δίνεται από μια φώκια και όχι από κάποιο από τα πρόσωπα της ιστορίας, στοιχείο που πέρα από την τραγική ειρωνεία που ενέχει, υπηρετεί και την ποιητικότητα του κειμένου. Το διήγημα ακολουθεί το σχήμα του κύκλου. αρχίζει και τελειώνει με μοιρολόγι.
Η γριά Λούκαινα μοιρολογεί άτομα που έχουν πεθάνει πριν από πολλά χρόνια. Το μοιρολόγι της γριάς δε μας συγκινεί πολύ, γιατί οι θάνατοι αυτοί έγιναν στο παρελθόν και δε μας περιγράφονται.Αντίθετα, το μοιρολόγι της φώκιας αναφέρεται στον πνιγμό της Ακριβούλας, που συμβαίνει στο αφηγηματικό παρόν. Ο αναγνώστης παρακολουθεί την απεγνωσμένη προσπάθεια της Ακριβούλας να ζήσει και συγκινείται από τον άδικο χαμό της. Το μοιρολόγι της φώκιας αναφέρεται σε ένα καινούριο ατύχημα, που κανένας δεν το πήρε είδηση. Ο Παπαδιαμάντης επομένως στο διήγημά του αυτό μας υπενθυμίζει πως η ζωή των ανθρώπων δεν μπορεί να βρεθεί για καιρό μακριά από τον πόνο και τους καημούς , καθώς ο θάνατος υπάρχει στην φύση μας και η απώλεια αγαπημένων προσώπων είναι αναπόφευκτη !Οι τελευταίοι δύο στίχοι του μοιρολογιού της φώκιας εμφανίζουν τα στοιχειά αυτά ,
«Κ΄η γριά ακόμα μοιρολογά
τα γεννοβόλια της τα παλιά .
Σαν να΄χαν ποτέ τελειωμό
τα πάθια κ΄οι καημοί του κόσμου » ,
Οι συμφορές και οι καημοί δεν τελειώνουν ποτέ για τους ανθρώπους και είναι μάταιο να πιστέψει κανείς πως έχει πάρει μια γεύση από πραγματικό ΠΌΝΟ που αντιστοιχεί στον κάθε ένα .Η γριά Λούκαινα μπορεί να έχει χάσει ήδη πέντε παιδιά , αλλά ο καημός της επρόκειτο να αυξηθεί με μια ακόμη απώλεια .Οι δύο τελευταίοι στίχοι από το ποίημα αυτό είναι χαραγμένοι στην προτομή του Παπαδιαμάντη που βρίσκεται στη γενέτειρά του , τη Σκιάθο .
Εγώ συμφωνώ για όσα λέγονται στους δύο τελευταίους στίχους του διηγήματος αυτού , διότι όσο ζει ένας άνθρωπος είναι υποταγμένος στην δική του μοίρα και όσο ζει μαθαίνει , πληγώνει και πληγώνεται,γνωρίζει αλλά και χάνει αγαπημένους του ανθρώπους !
Από: Ηλίας Δουκαλέτσης
