Μανωλάδα, το ελληνικό Ροζάρνο
Του Θωμά Σίδερη
Ο Ευρωπαϊκός Νότος δεν είναι μόνο τα εκατομμύρια ανέργων και νεόπτωχων, δεν είναι μόνο τα εκατοντάδες χιλιάδες κατασχεμένα από τις τράπεζες σπίτια, από τη Μαδρίτη ως την Αθήνα, δεν είναι μόνο η ισοπέδωση κάθε μορφής και δομής κοινωνικής πρόνοιας ^ είναι οι χιλιάδες σύγχρονοι δούλοι που σκύβουν το κεφάλι πάνω από τα εύφορα χώματα της μεσογειακής λεκάνης. Είναι οι δούλοι που πεθαίνουν κάθε βράδυ και ανασταίνονται κάθε πρωί υπό το άγρυπνο βλέμμα των ένοπλων φρουρών και εργοδοτών τους. Από το αμερικανικό μοντέλο ανάπτυξης του 19ου αιώνα κάτι διδάχτηκε στο πέρασμα των χρόνων και η Γηραιά Ήπειρος.
Τα πλοκάμια του Ροζάρνο απλώνονται παντού. Η ανθρωπογεωγραφία αυτής της κουκίδας του ιταλικού νότου γίνεται το υπόδειγμα και το παράδειγμα για την ανάπτυξη των σύγχρονων μορφών δουλείας. Η Μανωλάδα είναι το Ροζάρνο της Ελλάδας. Και ήταν τουλάχιστον τα τελευταία πέντε χρόνια. Όσο η ανοχή αναλαμβάνει το ρόλο του παραπετάσματος, το Ροζάρνο θα συνεχίσει να γιγαντώνεται.
Ποια όμως είναι η ανθρωπογεωγραφία του; Καταρχήν, είναι οι άνθρωποι. Άνθρωποι που δεν έχουν απολύτως τίποτα. Μόνο τη σάρκα τους και το μυαλό που επιμένει να θυμάται. Στριμωγμένοι, όσοι καταφέρνουν να χωρέσουν, κάτω από τη στέγη ενός φτωχικού σπιτιού. Χωρίς ηλεκτρικό, χωρίς νερό, χωρίς φαγητό. Είναι μετανάστες. Εννοώ, από άλλη χώρα. Γιατί, εσύ, εγώ, ο καθένας μας, ζει εν πολλοίς σαν τον μετανάστη στη δική του γη. Εξάλλου, το κενό από μια «κανονική» καθημερινότητα και την καθημερινότητα αυτών των σύγχρονων δούλων είναι αμελητέο.
Ο χώρος. Ο χώρος είναι το Ροζάρνο, ένας δήμος στο νότιο άκρο της Ιταλίας στην επαρχία της Καλαβρίας. Είναι μια εύφορη αγροτική περιοχή, που παράγει εσπεριδοειδή, λάδι και κρασί, με την εργασία χιλιάδων παράνομων μεταναστών, κυρίως από την Αφρική και την Ανατολική Ευρώπη, πληρωμένη κυριολεκτικά με ένα κομμάτι ψωμί. Η ανθρωπογεωγραφία όμως δε σταματά εδώ. Εγκαταλειμμένα σπίτια και εργοστάσια. Αλλά και η μαφία πίσω από κάθε πτυχή της κοινωνικής ζωής.
Τον Ιανουάριο του 2011, οι μετανάστες του Ροζάρνο εξεγέρθηκαν ενάντια στο καθεστώς σύγχρονης δουλείας που βιώνουν, με αφορμή τον τραυματισμό με αεροβόλο όπλο δύο μεταναστών από αγνώστους, ενώ ανάλογη εξέγερση είχε συμβεί και το 2008. Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Οι άνθρωποι χωρίς πατρίδα σπίτια, χαρτιά και δουλειά, έχασαν τα πάντα με την κρίση και, χάρη στο νόμο Μπόσι – Φίνι, είναι αναγκασμένοι πια να ζουν ως παράνομοι.
Ο Αχμέντ δούλευε στο Κούνεο. Σήμερα βρίσκεται πεταμένος σε ένα κομμάτι της Καλαβρίας, που δεν του φαίνεται καν Ιταλία. Έρχεται από την Καζαμπλάνκα και τα έχει χαμένα με την απουσία κανόνων. Ήταν συνηθισμένος σε μεροκάματο των 60 ευρώ, με πληρωμένα τα ένσημα. Σήμερα, μετά από μια ολόκληρη μέρα που μαζεύει πορτοκάλια, του δίνουν 20 ευρώ. Του ζητάνε όμως 500 ευρώ για ένα δωμάτιο, όσο πληρώνει ένας φοιτητής στη Ρώμη. Αλλά δεν έχει και χαρτιά και κανένας ιδιοκτήτης δεν διακινδυνεύει τη φυλακή ή την κατάσχεση του ακινήτου. Ένα διαμέρισμα «στο κέντρο» κοστίζει μέχρι και 1.400 ευρώ το μήνα. Πολλά λεφτά, πάρα πολλά. Με ένα ευρώ το καφάσι (αμοιβή για τη δουλειά με το κομμάτι) δεν μπορείς να πληρώσεις τα έξοδά σου και να στείλεις λεφτά στο σπίτι.
Οι λύσεις είναι τρεις. Αν μοιραστείς ένα διαμέρισμα με πολλούς άλλους, με εκατό ευρώ το άτομο, τα βγάζεις πέρα, αλλά ο «ζωτικός χώρος» είναι ελάχιστος. Μπορείς επίσης να προσπαθήσεις να βρεις ένα κρεβάτι ανάμεσα στα εκατό διαθέσιμα στο χώρο των κοντέινερ έξω από την πόλη (έχουν όμως εξαντληθεί εδώ και καιρό). Τέλος, μπορείς να κοιμηθείς σε εγκαταλειμμένα αγροτόσπιτα και να ελπίζεις ότι το κρύο δεν θα σε σκοτώσει. Η αστυνομία κάνει τα «στραβά μάτια» και δεν εκκενώνει αυτά τα σπίτια, γιατί πληρώνεται από τους παραγωγούς, εφόσον οι δούλοι είναι απαραίτητοι για τη σοδειά.
Το Ροζάρνο είναι μια λέξη που ακούγεται συχνά ανάμεσα στους μετανάστες, το χειμώνα. «Υπάρχει δουλειά φέτος;», ρωτάνε και ξαναρωτάνε. Έρχονται από τη Γκάνα, από τη Σομαλία και από τη Λιβερία και περιμένουν απάντηση στην αίτηση ασύλου. Όπως πολλοί άλλοι, δεν θέλουν να μένουν άπρακτοι. Και παίρνουν το τρένο που τους φέρνει στο Ροζάρνο.
Πηγή: left.gr
