Απρ 10
28

A beautiful mind!

john-nash1.jpgΟι λέξεις έβγαιναν δειλά από το στόμα του. Το βλέμμα του έκοβε βόλτες στο πάτωμα. Έμοιαζε πνιγμένος στην ντροπή. Ανασηκωμένοι ώμοι, σκυμένο κεφάλι, σώμα δύσπιστο, απόμακρο και φοβισμένο. Ήταν στιγμές που ένιωθα ανήμπορος. Σα να μας χώριζε ένας γυάλινος τοίχος.

Ο Τζον Νας, ο βραβευμένος με Νόμπελ μαθηματικός, δεν ήταν ποτέ εύκολος συνομιλητής. Η Σίλβια Νασάρ τον παρουσιάζει στη βιογραφία του («A beautiful Mind», «Ένα Υπέροχο Μυαλό») ως εκκεντρικό και υπερόπτη. Ένας άνθρωπος που έχει επίγνωση της μεγαλοφυΐας του και δε σπαταλά τον πολύτιμο χρόνο του σε ανώφελες συζητήσεις με αδαείς.

Ο Νας διέφερε από μικρός. Προτιμούσε να λύνει μαθηματικούς γρίφους την ώρα που οι συνομήλικοί του έπαιζαν στη γειτονιά. Ήταν προικισμένος με ένα ανήσυχο μυαλό που διψούσε για εξερεύνηση και γνώση. Κοινωνικά όμως ήταν αδέξιος. Με τρόπους και ωριμότητα μικρού παιδιού.

Ακόμα κι αν είχε ανάγκη την αγάπη, ο Νας δεν ήξερε πώς να την αναζητήσει. Και πολύ περισσότερο δεν ήξερε πώς να την προσφέρει στους άλλους. Ήταν ψυχρός, απλησίαστος, ανέκφραστος. Λες και του είχαν στραγγίσει κάθε ρανίδα συναισθήματος.

Στη δεκαετία του ’50 ο Νας εμφάνισε συμπτώματα σχιζοφρένειας. Κυκλοφορούσε στο ΜΙΤ, όπου επρόκειτο να γίνει μόνιμος καθηγητής, με ένα αντίτυπο των New York Times λέγοντας ότι περιέχει κρυφά μηνύματα από εξωγήινους που μόνο αυτός μπορούσε να αποκωδικοποιήσει. Νόμιζε ότι θα γινόταν κυβερνήτης της Ανταρκτικής. Έβλεπε γύρω του συνωμοσίες.

Πέρασε τα επόμενα 30 χρόνια στη σκιά της κοινωνίας. Επέστρεψε στο Πρίστον όπου έγινε γνωστός ως «Φάντασμα». Στοίχειωνε τις αίθουσες διδασκαλίας, ζητούσε τσιγάρα ή φωτιά από τους φοιτητές, χάραζε στους πίνακες δυσεπίλυτους γρίφους.

Κι όμως, μετά από αυτή την περιπλάνηση στο παράλληλο σύμπαν που δημιουργεί μια ψυχική νόσος ο Νας επέστρεψε στη δική μας μίζερη πραγματικότητα. Σε έναν κόσμο που καυχάται για τον κομφορμισμό του, αλλά είναι απογυμνωμένος από την έκπληξη, τη φαντασία και τη δημιουργικότητα του παραλόγου.

Πριν συναντήσω τον Νας, 82 ετών σήμερα, στο γραφείο του στο Πρίνστον δεν ήξερα πώς να τον αντιμετωπίσω. Έπεσα στην παγίδα των στερεότυπων. Φοβόμουν τον ιδιόρρυθμο χαρακτήρα του. Με τρόμαζε το γεγονός ότι ο Νας ταξίδευε για χρόνια στον κόσμο της σχιζοφρένειας. Δεν ήξερα πώς έπρεπε να τον αντιμετωπίσω.

Όταν όμως κάθισα απέναντί του αντιλήφθηκα πόσο λάθος έκανα. Όντως ο Νας είναι εκκεντρικός. Αποφεύγει να σε κοιτάξει στα μάτια, συχνά ψελλίζει τις απαντήσεις του και -σπάνια- χαμογελά με παιδική αθωότητα και ένοχη ντροπή. Όμως τα ταξίδι του μυαλού του δεν τον κάνει ανάξιο συνομιλητή. Το κάθε άλλο. Τον έχει προικίσει με εμπειρίες και εικόνες. Σίγουρα έχει μπολιάσει τη ζωή του με απογοητεύσεις και χαμένες ευκαιρίες, αλλά τον έχει αναδείξει νικητή.

Ο Νας μπορεί και δαμάζει τις σκέψεις του. Αγνοεί τις σειρήνες του παραλόγου που ακόμα τον καλούν κοντά τους. Είναι ένας Οδυσσέας που περιπλανιόταν για χρόνια χωρίς να γνωρίζει και να φαντάζεται ότι ο κόσμος πορευόταν μπροστά εν τη απουσία του. Όταν ξεκαθάρισε τις σκέψεις του ο Νας βρέθηκε σε μια κοινωνία διαφορετική. Κατάφερε όμως να συμβιβαστεί. Συνέχισε να αναζητά λύσεις σε γρίφους και να δημιουργεί.

Εύκολα βαφτίζουμε κάποιον «τρελό» ή «παράξενο». Εύκολα θεωρούμε «επικίνδυνο» όποιον διαφέρει από εμάς. Είναι ανέξοδο και απλοϊκό να βάζουμε ταμπέλες. Γιατί χρειάζεται χρόνος, διάθεση και καθαρό μυαλό για να κατανοήσεις όποιον υποφέρει ή υπέφερε από μια ψυχική ασθένεια. Δεν υπάρχουν εμφανή τραύματα, δεν πρόκειται για πληγές που κρύβονται με έναν επίδεσμο ή επουλώνονται με γιατροσόφια. Πρόκειται για μια αόρατη μάχη, εγκλωβισμένη στο μυαλό του ασθενούς.

Μια σύγκρουση συχνά χωρίς σημάδια την οποία χλευάζουμε ή προς την οποία δυσπιστούμε. Ένα μοναχικό ταξίδι στο οποίο δεν μπορούμε να ακολουθήσουμε το βαρκάρη. Τουλάχιστον, ας φροντίσουμε να βρει γρήγορα λιμάνι και ας μη βουλιάξουμε το πλοίο του με την περιφρόνηση ή την άγνοιά μας. TANEA



Αφήστε μια απάντηση