Με κόμμα χωρίζονται:
- Όμοιοι όροι της πρότασης (υποκείμενα, αντικείμενα, κατηγορούμενα, επιθετικοί ή επιρρηματικοί προσδιορισμοί ) π.χ.
Ο Γιώργος, ο Πέτρος, ο Νίκος, ο Παύλος και ο Γιάννης θα μείνουν εδώ. (υποκείμενα) Να φέρετε τα πιάτα, τα πιρούνια, τα μαχαίρια, τα ποτήρια και τις πιατέλες. (αντικείμενα) Είναι ψηλός, γεροδεμένος, ξανθομάλλης. (κατηγορούμενα)
- Τα ρήματα που έχουν το ίδιο υποκείμενο. (όμοιες συντακτικά προτάσεις) π.χ. Ο Γιώργος σηκώθηκε, πλύθηκε, ντύθηκε , έφαγε και έφυγε για το σχολείο.
Τρέξαμε πολύ, ιδρώσαμε, γυρίσαμε σπίτι και αλλάξαμε ρούχα. (υποκ.- εμείς . Οι κύριες προτάσεις χωρίζονται με κόμμα.)
- η κλητική προσφώνηση.
π.χ. Μαμά, εμείς θα πάμε εκδρομή.
Νομίζω, Αντώνη, πως κάνεις λάθος.
- κάθε λέξη ή φράση που προσθέτει μια πληροφορία. (παράθεση ή επεξήγηση)
π.χ. Αρρώστησε η Ελένη, η φίλη μου. (παράθεση)
Ήρθε μαζί μας και ο μικρός αδερφός μου, ο Αλέξανδρος (επεξήγηση).
- Μετά από σύνδεσμο ή μετά από επίρρημα βεβαιωτικό ή αρνητικό που βρίσκεται στην αρχή περιόδου και συνδέει το λόγο με τα προηγούμενα:
π.χ. Επομένως , θα συμφωνήσετε ότι έχω δίκιο. ( σύνδεσμος )
Άρα , τα τρίγωνα ΑΒΓ και ΔΕΖ είναι ίσα. ( σύνδεσμος )
- Θα μείνεις μαζί μας;
- Όχι, θα φύγω.
- Καλά, όπως νομίζεις.
- Οι εξαρτημένες επιρρηματικές προτάσεις (αιτιολογικές, χρονικές, τελικές, αποτελεσματικές ή συμπερασματικές, υποθετικές, εναντιωματικές) από τις προτάσεις από τις οποίες εξαρτώνται.
Π.χ. Φεύγω, επειδή δε μου αρέσει ο τρόπος σου. (αιτιολογική)
Θα φύγω, όταν φύγεις κι εσύ. (χρονική)
Ασκήσεις
Βάλε κόμμα, όπου χρειάζεται στις παρακάτω προτάσεις και κείμενα.
- Πέτρο φέρε σε παρακαλώ το βιβλίο της Γλώσσας το τετράδιο κι ένα μολύβι.
- Όταν θα πας στην κουζίνα φέρε μου λίγο νερό.
- Θα αργήσω να έρθω γιατί πρέπει να πλύνω το αυτοκίνητο να βάλω βενζίνη και να φουσκώσω τα λάστιχα.
- Περπατούσε αμέριμνος χαζεύοντας τα νεόκτιστα σπίτια που αντικατέστησαν τα παλιά χαμόσπιτα.
- Σε παρακαλώ Γιώργο ρώτησε αν θα έρθει η κυρα-Λένη η καθαρίστρια.
- Όλοι μαζί τραγουδήσαμε χορέψαμε διασκεδάσαμε και γελάσαμε.
- Όχι δε θα έρθω μαζί σας στο σπίτι του θείου.
- Δε γίνεται τίποτα άλλο παρά να ακολουθήσουμε κι εμείς όλον αυτό τον κόσμο.
- “Την επόμενη φορά μου φώναξε απ’ το παραθύρι να φέρεις και τον Ερμή μαζί σου.”
- Χθες το απόγευμα πήγαμε στον κύριο Γιώργο το μανάβη της γειτονιάς μας να ψωνίσουμε.
Αγοράσαμε μήλα αχλάδια πορτοκάλια και μπανάνες. Μετά γυρίσαμε σπίτι.
Παίξαμε είδαμε τηλεόραση ήπιαμε το γάλα μας πλέναμε τα δόντια μας και πήγαμε για ύπνο.
- Ο αδελφός του δεν πρόφτασε να κάνει δικά του παιδιά. Γλίτωσε τότε στον Πρώτο Παγκόσμιο πόλεμο παρ’ όλο που είχε πέσει κι εκείνος στα χέρια του εχθρού. Ξαναβρέθηκε με τους δικούς του. Ως και παράσημο του έδωσε η πολιτεία όταν έγινε ειρήνη γιατί παιδί τότε δεκατεσσάρων ετών —στην ηλικία μου σχεδόν δηλαδή— μέσα στη φωτιά του πολέμου κατάφερε να οργανώσει μια ομάδα με άλλους μικρούς και φυγάδευαν αιχμάλωτους συμμάχους.