Αρχείο μηνός Μάρτιος 2011

Το Ινστιτούτο Οπτικοακουστικών Μέσων, ο εθνικός φορέας εφαρμοσμένης έρευνας για την οπτικοακουστική επικοινωνία στην Ελλάδα, υλοποιεί την πρώτη εμπειρική, έρευνα με τίτλο «Πανελλαδική Έρευνα στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση για την Παιδεία στα Μέσα» σε συνεργασία με το Υπ. Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων. Η έρευνα, η οποία διεξάγεται ηλεκτρονικά μέσω ανώνυμου ερωτηματολογίου, απευθύνεται σε όλους τους εκπαιδευτικούς της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης των σχολείων της χώρας, δημόσιων και ιδιωτικών, οι οποίοι είναι εγγεγραμμένοι χρήστες του Πανελληνίου Σχολικού Δικτύου.

Γιατί μια τέτοια έρευνα;
Το σχολείο ως φορέας υπεύθυνος για τη δημιουργία δραστήριων και κοινωνικά ώριμων μελών της κοινωνίας, οφείλει να εναρμονίζεται, να παρακολουθεί και να ακολουθεί τις εξελίξεις στο χώρο της εκπαίδευσης, υπό ένα σύγχρονο πρίσμα. Το Ινστιτούτο Οπτικοακουστικών Μέσων, θεωρεί αναγκαία την ένταξη της «Παιδείας στα ΜΜΕ» (media literacy), είτε ως αυτόνομη ενότητα είτε διαθεματικά, στο ελληνικό σχολείο προκειμένου να καλλιεργήσουμε κριτικά και κοινωνικά ώριμους πολίτες, ικανούς να «διαβάζουν και να γράφουν στα Μέσα», δηλαδή, να κατανοούν, να κρίνουν το περιεχόμενο των Μέσων και να είναι σε θέση να εκφραστούν στις γλώσσες των οπτικοακουστικών μέσων.

Η ανεπάρκεια αντίστοιχου ερευνητικού έργου στην εκπαίδευση σε αντιδιαστολή με τη διεθνή κινητοποίηση καθιστούν χρονικά ώριμες τις συνθήκες για τη διεξαγωγή της έρευνας και στην Ελλάδα.

Παράλληλα, η έρευνα εναρμονίζεται και την «Ευρωπαϊκή Σύσταση για την Παιδεία στα Μέσα στο ψηφιακό περιβάλλον Ε(2009) 6464» της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που μεταξύ άλλων προτείνει «…την υλοποίηση και την ενίσχυση της επιστημονικής έρευνας στα Κράτη-Μέλη στο πεδίο αυτό». Στην ίδια Σύσταση, επισημαίνεται η ανάγκη «…να εγκαινιαστεί διάλογος για την ένταξη του γραμματισμού στα μέσα επικοινωνίας (παιδείας στα Μέσα) στο διδακτικό πρόγραμμα της υποχρεωτικής εκπαίδευσης, και ως μέρους της διδασκαλίας των βασικών ικανοτήτων για τη διά βίου μάθηση, που καθορίζονται στη σύσταση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 18ης Δεκεμβρίου 2006, σχετικά με τις βασικές ικανότητες για τη διά βίου μάθηση» EC (2009)6464.

To Ινστιτούτο Οπτικοακουστικών Μέσων είναι ο εθνικός εκπρόσωπος της Ομάδας Εμπειρογνωμόνων, Media Literacy Expert Group της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και βάσει του Π.Δ.172/94(αρθ.2α), επεξεργάζεται και αναπτύσσει πρωτοβουλίες οπτικοακουστικής παιδείας γα νέους, γονείς και εκπαιδευτικούς, με στόχο την παθητική και ενεργητική προστασία και την καλλιέργεια κριτικών και δημιουργικών δεξιοτήτων στα ΜΜΕ στην ψηφιακή εποχή.

Τι είναι η Παιδεία στα Μέσα;
Σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό ορισμό (Ανακοίνωση της ΕΕ. COM(2007), ως «Παιδεία στα Μέσα» είναι η μιντιακή ικανότητα που περιλμβάνει – την πρόσβαση στα Μέσα επικοινωνίας (τεχνικές δεξιότητες)

• την κατανόηση, ανάλυση και κριτική αξιολόγησης των μηνυμάτων των Μέσων και των περιεχομένων τους (γνωστικές δεξιότητες)
• και τη δυνατότητα προσωπικής έκφρασης και δημιουργίας (επικοινωνίας, παραγωγή περιεχομένου) σε διαφορετικά περιεχόμενα (επικοινωνιακές, κοινωνικές δεξιότητες).

Περιλαμβάνει όλες τις μορφές εκπαίδευσης στα Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας: τον Τύπο και τη φωτογραφία, την τηλεόραση και το ραδιόφωνο (οπτικοακουστική παιδεία), τον κινηματογράφο (κινηματογραφική παιδεία), το διαδίκτυο και τις νέες τεχνολογίες (ψηφιακή αγωγή), τη διαφήμιση στα ΜΜΕ (εμπορική αγωγή) και οιαδήποτε μορφή έκφρασης και επικοινωνίας στη σύγχρονη, ψηφιακή εποχή.

Μεθοδολογία
Το Ινστιτούτο Οπτικοακουστικών Μέσων θεωρεί ως θεμελιώδη αρχή την κατάρτιση των εκπαιδευτικών στο διεπιστημονικό αντικείμενο της Παιδείας στα Μέσα, ως εκ τούτου, η έρευνα προς τους εκπαιδευτικούς της Προσχολικής και Πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, εξετάζει τη χρήση των ΜΜΕ στην τάξη, όχι μόνο ως εποπτικά εργαλείο διδασκαλίας αλλά και ως αντικείμενα μελέτης για τη δημιουργία κριτικών χρηστών των Μέσων.
Σημείο εκκίνησης της έρευνας είναι η διερεύνηση της διμερούς σχέσης του θεατή- χρήστη εκπαιδευτικού με τα ΜΜΕ, το επίπεδο γνώσης, εξοικείωσης και χρήσης των ΜΜΕ από τους εκπαιδευτικούς, και εν συνεχεία, ο τρόπος με τον οποίο αντανακλάται αυτή η προσωπική εμπειρία στην διδασκαλία στην τάξη. Στόχος της έρευνας είναι να αποκρυπτογραφήσουμε τη στάση, τις απόψεις και την ιδεολογία των εκπαιδευτικών απέναντι στα Μέσα, και ο τρόπος που διαχέονται στους μαθητές. Θεωρούμε ότι αν δεν γνωρίζουμε σε τι επίπεδο βρίσκονται οι γνώσεις των δασκάλων, δε μπορούμε να προχωρήσουμε στην υλοποίηση μιας ουσιαστικής παρέμβασης, με την κατάρτιση και την εισαγωγή της συστηματικής διδασκαλίας της Παιδείας στα Μέσα, στο σχολείο. Παράλληλα, η έρευνα έχει κι ενημερωτικό χαρακτήρα, αφού αποσκοπεί να εισάγει τον χρήστη στις βασικές έννοιες και τα 5 Θεμελιώδη Ερωτήματα της Παιδείας στα Μέσα.

Η έρευνα είναι μεικτή (ποσοτική-ποιοτική).
Α Φάση: Συμπλήρωση και αποστολή ανώνυμου ερωτηματολογίου από τους εκπαιδευτικούς της Προσχολικής και Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης. (Αφού συμπληρώσετε τα πεδία της επιλογής σας, πατήστε το κουμπί “Αποστολή”.)
Β΄Φάση: Εμπειρική ανάλυση των αποτελεσμάτων και σύνταξη τελικής έκθεσης από το ΙΟΜ.

Όροι συμμετοχής:

• Πατήστε στο σύνδεσμο “Συνέχεια στην τοποθεσία Web” και εισάγετε τα στοιχεία σας (username & psw) ως χρήστης του ΠΣΔ.
• Οι απαντήσεις στο ερωτηματολόγιο είναι ανώνυμες.
• Η έρευνα θα παραμείνει ανοικτή για διάστημα 3 μηνών.
• Κάθε χρήστης του ΠΣΔ μπορεί να συμμετάσχει έως μία φορά.
• Οι Διευθυντές Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης καλούνται να ενημερώσουν όλους τους εκπαιδευτικούς για συμμετοχή στην έρευνα.
• Η συμπλήρωση του ερωτηματολογίου είναι προαιρετική, και γίνεται εκτός διδακτικού ωραρίου.

ΚΑΝΤΕ ΚΛΙΚ ΓΙΑ ΝΑ ΛΑΒΕΤΕ ΜΕΡΟΣ ΣΤΗΝ ΕΡΕΥΝΑ

Cinemeducation

«Ο Μαύρος Κύκνος», (2010), του Ντάρεν Αρονόφσκι κριτική παιδαγωγική προσέγγιση

ή οι δύο όψεις ενός έκπτωτου άγγελου

άρθρο της εκπαιδευτικού και δημοσιογράφου Μαίρης Γ. Μαρκετάκη

Λίγα λόγια για το story:

Η σύγχρονη «Λίμνη των Κύκνων», η οποία αναπτύσσεται μέσα στη μουσική ατμόσφαιρα εκείνης του Τσαϊκόφσκι, αποτελείται από μικρά επιμέρους σεναριακά μοτίβα, τα οποία όμως δένονται γύρω από το ισχυρό δίχτυ του κεντρικού μύθου. Μια μπαλαρίνα, η Νίνα (Νάταλι Πόρτμαν) στη ζωή της οποίας ο χορός παίζει πρωταγωνιστικό ρόλο καταφέρνει να πείσει τον καλλιτέχνη διευθυντή Τόμας Λίροϊ (Βενσάν Κασέλ) του μπαλέτου στο οποίο εργάζεται, ότι μπορεί να ανταποκριθεί στο διπλό ρόλο του μαύρου και του άσπρου κύκνου, ο οποίος όμως θα ενσαρκωθεί από ένα και μόνο άτομο, και γίνεται η prima μπαλαρίνα  για την επόμενη παράσταση. Για να ανταποκριθεί όμως η Νίνα στις πολλαπλές απαιτήσεις του ρόλου της θα πρέπει να ανακαλύψει μέσα της, αλλά και να αντιμετωπίσει τη σκοτεινή πλευρά της, με την οποία όσο έρχεται σε επαφή ολοένα και περισσότερο χάνει τα λογικά της. Το συγκλονιστικό κρεσέντο του τέλους, αποτελεί και τη κορύφωση της φιλμικής μυθοπλασίας. Η Νίνα φαντασιώνει ότι μετατρέπεται σε μαύρο κύκνο, όταν όμως ξαναγίνεται λευκός πριν το φινάλε, ως αυθεντικός πληγωμένος έκπτωτος άγγελος αυτοκτονεί.

Η εικονοποίηση του άσπρου και του μαύρου και η φιλμική αντιπροσώπευσή του από μια και μόνο Περσόνα μας καλεί να σταθούμε αυτοκριτικά προ του εαυτού μας, να πραγματοποιήσουμε έναν ενδελεχή εσωτερικό διάλογο. Η ταινία αποτελεί ένα πραγματικό έργο τέχνης η Natalie Portman τιμήθηκε πρόσφατα με το Oscar γυναικείας ερμηνείας Α ρόλου  όμως κατά την άποψη μας η ταινία είχε πολυ μεγαλύτερες δυνατότητες Ποιό όμως είναι το παιδαγωγικό διακύβευμα του φιλμικού κειμένου;

Το παιχνίδι του μαύρου και του άσπρου, το οποίο πραγματοποιείται εντός της Νίνας, αλλά και εντός μας, είναι μια καλή ευκαιρία για να βοηθήσουμε τα παιδιά να συνειδητοποιήσουν ότι εκτός από τη συνειδητή φωτεινή πλευρά τους, υπάρχει και μια άλλη σκοτεινή και κρυμμένη την οποία δε πρέπει να φοβούνται να αντιμετωπίσουν.

«Κανείς να μη φοβάται τη τελειότητα, διότι ποτέ δε θα τη προσεγγίσει», υποστήριζε ο Dali κι ίσως είχε δίκιο. Ο αγώνας της τελειότητας, οδήγησε τη Νίνα στο έσχατο σημείο των αντοχών της, τις οποίες όμως ξεπερνώντάς , ξεπέρασε  παράλληλα  και τη λεπτή γραμμή που χωρίζει τη λογική από τη τρέλα, τη πραγματικότητα από τη φαντασία. Οι μαθητές μπορούν μ’ αφορμή αυτή τη σκληρή ιστορία να αντιληφθούν ότι πρέπει να αποκτήσουν επίγνωση των ορίων τους κι ότι το εγχείρημα της υπέρβασης τους μπορεί να αποβεί καταστροφικά επικίνδυνο.

Κι ένα μήνυμα για τις μαμάδες:

Η ψυχαναγκαστική πρώην μπαλαρίνα μητέρα της Νίνα, προσπαθεί να την εγκλωβίσει μέσα στον ασφυκτικό κλοιό της υπερπροστασίας της καθηλώνοντάς την όμως στη παιδική της ηλικία. Όταν η Νίκα επιχειρεί να πετάξει μέσα από τη φυλακή της με τα δικά της φτερά πραγματοποιεί ουσιαστικά μια πτήση θανάτου. Εμείς, ως γονείς, οφείλουμε να στηρίζουμε την αυτονομία των παιδιών μας και να τα βοηθούμε να ολοκληρωθούν ως ανεξάρτητες προσωπικότητες ακόμα κι αν αυτό σημαίνει ότι τα παιδιά κάποια στιγμή θα φύγουν μοιραία από την αγκαλιά μας…

Και εν κατακλείδι,

Ο σεναριογράφος της ταινίας «Μαύρος Κύκνος» του Αρονόφσκι,Μαρκ Χέιμαν σε συνέντευξη του είχε πει. «[…] προσάρμοσα τη πλοκή της «Λίμνης των Κύκνων» η οποία και αποτέλεσε το εναρκτήριο λάκτισμα για μια σύγχρονη Νεοϋρκέζικη Ιστορία για τη δυαδικότητα και για το φόβο πως κάποιος καταλαμβάνει τη ζωή σου». Για να αποφύγουν τα παιδιά μας το φόβο ότι κάποιος ερήμην τους καταλαμβάνει τη ζωή του, εισηγούμαστε χρησιμοποιώντας τη θεωρία του Cinemeducation (διδασκαλία μέσω ταινιών) να εκμεταλλευτούμε διδακτικά τα μηνύματα της ταινίας «Μαύρος Κύκνος» και να δημιουργήσουμε ένα υψηλής αισθητικής μάθημα, ανάλογο δηλαδή του αξιόλογου αυτού φιλμικού κειμένου.