«Πυξιδούλης και η Πυξιδούλα στο νηπιαγωγείο» είναι ένα πρόγραμμα πρόληψης και αγωγής υγείας που σχεδιάστηκε από το Κέντρο Πρόληψης .Πυξίδα με στόχο την εφαρμογή προγραμμάτων πρόληψης  στην προσχολική ηλικία σύμφωνα με την ελληνική πραγματικότητα.  Η νηπιακή ηλικία αποτελεί μια κατάλληλη και γόνιμη περίοδο για την ανάπτυξη παρεμβάσεων πρόληψης. Πρόκειται για ένα δομημένο υλικό, με σαφείς στόχους και μεθοδολογία, που προσφέρει στους/στις νηπιαγωγούς τρόπους ανάπτυξης συγκεκριμένων θεμάτων, που αφορούν στην καλλιέργεια συναισθηματικών και κοινωνικών  δεξιοτήτων των παιδιών (επικοινωνία, αναγνώριση και έκφραση συναισθημάτων, ενίσχυση της αυτοεκτίμησης)και στη διαχείριση θεμάτων ψυχικής υγείας στη νηπιακή ηλικία. Διαπραγματεύεται 4 θεματικές ενότητες, που αναπτύσσονται σε 10 συναντήσεις: ομαδικότητα, υγιείς συνήθειες, αυτοεκτίμηση, συναισθήματα. Απευθύνεται τόσο στους εκπαιδευτικούς όσο και στους γονείς, δηλαδή τους σημαντικούς ενηλίκους που περιβάλλουν τα παιδιά και έχουν τον κύριο λόγο σε θέματα διαπαιδαγώγησης τους. Στόχος μας είναι η υποστήριξή τους στην εφαρμογή προγραμμάτων πρόληψης και αγωγής υγείας στα παιδιά

Στοχευόμενες δεξιότητες

Δεξιότητες Μάθησης

• Κριτική σκέψη (Critical thinking)
• Επικοινωνία (Communication)
• Συνεργασία (Collaboration)
• Δημιουργικότητα (Creativity

Δεξιότητες Ζωής

• Aυτομέριμνα
• Κοινωνικές Δεξιότητες
• Ενσυναίσθηση και ευαισθησία

ΜΙΤ: Δεξιότητες της τεχνολογίας και της επιστήμης

Ψηφιακός γραμματισμός (digital literacy)

Δεξιότητες του Νου

Κατασκευές

Δραστηριότητες

1ο εργαστήριο: Βασική ενότητα: «Ο ΠΥΞΙΔΟΥΛΗΣ, Η ΠΥΞΙΔΟΥΛΑ ΚΑΙ Ο ΜΑΓΙΚΟΣ ΚΥΚΛΟΣ»1^η Κάρτα

Στόχοι

1. Γνωριμία με τον Πυξιδούλη και την Πυξιδούλη
2. Εισαγωγή του μαγικού κύκλου
3. Να οριστούν οι βασικοί κανόνες λειτουργίας της ομάδας.

Δραστηριότητα

Εισάγοντας το πρόγραμμα παρουσιάσαμε μ’ ένα θεατρικό τρόπο στα παιδιά τον Πυξιδούλη και την Πυξιδούλα (π.χ. σα να μιλάνε οι κούκλες μόνες τους) και αφηγηθήκαμε την ιστορία τους.

Στη συνέχεια μέσα από την ιστορία ορίσαμε τους κανόνες του προγράμματος (π.χ. θα καθόμαστε όλοι σε έναν κύκλο που είναι μαγικός, θα μιλάει μόνο αυτός που κρατάει το μαγικό ραβδί, θα ακούμε και θα σεβόμαστε ο ένας τον άλλον και θα συζητάμε διάφορα πράγματα, θα παίζουμε κ.λ.π.).

Έπειτα, δώσαμε με τη σειρά στα παιδιά το μαγικό αντικείμενο και όποιος το κρατούσε, μπορούσε να πει, τι άλλο επιθυμεί να έχει αυτός ο μαγικός κύκλος και πώς να συμπεριφερόμαστε μεταξύ μας, έτσι ώστε να περνάμε όλοι καλά. Τέλος, καταγράψαμε όλες τις απαντήσεις των παιδιών στη μεγάλη κόλλα του χαρτιού και τις ονομάσαμε «οι κανόνες του μαγικού μας κύκλου» . Φροντίζαμε να τους υπενθυμίζουμε ότι μ’ αυτούς τους κανόνες θα λειτουργούμε πάντα όταν κάνουμε το μαγικό κύκλο και θα προσπαθούμε όλοι για την τήρησή τους.

Φτιάξαμε τον αγαπημένο μας Τριγωνοψαρούλη, που πρόσφατα είχαμε διαβάσει την ιστορία του ή τη Λίτσα Πασχαλίτσα και με σκρατς βάλαμε τα ονόματα των παιδιών πάνω του. Αν κάποιο παιδί δεν τηρούσε τους κανόνες το όνομά του θα έβγαινε από τον Τριγωνοψαρούλη ή την Πασχαλίτσα. Όλοι θα προσπαθήσουμε να τηρούμε τους κανόνες για να μην τους στενοχωρήσουμε!

Ο Πυξιδούλης και η Πυξιδούλα αποχαιρέτησαν τα παιδιά για σήμερα και έδωσαν ραντεβού για την επόμενη συνάντηση (όπως είχε οριστεί κάθε Τρίτη και Πέμπτη)

2ο εργαστήριο: Εγώ +Εσύ= Ομάδα μας  «Η ΜΑΓΙΚΗ ΚΟΥΒΕΡΤΑ» 2^η Κάρτα

Στόχοι

1. Να έχουν την ευκαιρία τα παιδιά να μοιραστούν με την ομάδα πράγματα για τον εαυτό τους και να γνωριστούν καλύτερα.
2. Να εξοικειωθούν με τη λειτουργία της ομάδας.
3. Να καταλάβουν πως ο καθένας έχει ένα ρόλο κα μια θέση στην ομάδα.

Τα παιδιά όλα μαζί φτιάχνουν τη μαγική κουβέρτα

Δραστηριότητες

Εισαγωγική δραστηριότητα: Η βροχή: Μπείτε σε κύκλο και παίξτε το παιχνίδι της βροχής.(βλ. παρακάτω)

Κύρια δραστηριότητα: «Λοιπόν σήμερα θα παίξουμε ένα παιχνίδι με μαγικά». Ζητήσαμε από τα παιδιά να καθήσουν με τις ομάδες τους. Στη συνέχεια είπαμε στη μία ομάδα να καθίσει στο κέντρο της αίθουσας στο πάτωμα, το ένα παιδί κοντά στο άλλο. Βάλαμε την κουβέρτα από πάνω τους και δώσαμε την οδηγία: «Όταν θα βγάλω την κουβέρτα θα είστε …(ονομάστε ένα ζώο π.χ. σκυλάκια, ελέφαντες, μαϊμούδες, άλογα, λιοντάρια, κτλ.)». Σηκώσαμε την κουβέρτα με το “άμπρα κατάμπρα” και αφήσαμε τα παιδιά να αναπαραστήσουν τα ζωάκια που τους είπαμε με ήχους και κινήσεις. Στη συνέχεια κάναμε το ίδιο και με τις υπόλοιπες ομάδες. Οι ομάδες που δε συμμετείχαν κάθονταν γύρω – γύρω και παρατηρούσαν. Αφού πέρασαν όλες οι ομάδες, καλέσαμε όλα τα παιδιά μαζί να μπουν κάτω από τη μαγική κουβέρτα: «Τώρα το κάθε παιδί μπορεί να γίνει ό,τι ζώο θέλει». Βγάλαμε την κουβέρτα και το κάθε παιδί αναπαριστούσε αυτό που είχε επιλέξει. Τέλος, κάνοντας έτσι τη μεγάλη οικογένεια των ζώων, ξαναμπήκαν από κάτω και με το “άμπρα κατάμπρα” ξαναέγιναν παιδιά, όπως πριν. Καθισμένοι σε ένα κύκλο, ρωτήσαμε τα παιδιά για τις εντυπώσεις τους, όταν έκαναν τα ζώα που τους λέγαμε αλλά και πιο ζώο επέλεξαν μόνα τους και γιατί. Πώς ήταν να είναι όλοι μαζί παρέα κάτω από την κουβέρτα; Πώς ήταν που έπαιζαν σε ομάδες; Πώς ήταν που ο καθένας ήταν ένα διαφορετικό ζώο; Κάναμε μια μικρή συζήτηση για τα χαρακτηριστικά των ζώων που αναφέρθηκαν και τις επιλογές τους. Κάναμε διαπιστώσεις, όπως ότι σε άλλα παιδιά επέλεξαν να κάνουν ζώα της ζούγκλας, άλλα ζώα του αγροκτήματος, ενώ κάποια παιδιά είχαν και κοινές επιλογές.

Ο χορός της βροχής(οδηγίες)

Είναι ένας απλός ομαδικός «χορός» που βοηθά την ομάδα να επικεντρωθεί σε αυτό που θα ακολουθήσει και λειτουργεί και εμψυχωτικά «Θα χορέψουμε ένα χορό που χορεύουν οι Ινδιάνοι όταν θέλουν να προκαλέσουν βροχή. Στεκόμαστε όρθιοι στον κύκλο». Ο \η συντονιστής/στρια ξεκινάει μια κίνηση, η οποία μεταδίδεται σταδιακά από τον έναν στον άλλο πάντα προς την ίδια φορά. Ο καθένας«παίρνει» την κίνηση από το διπλανό του και συνεχίζει με την ίδια κίνηση ώσπου ο διπλανός να του δείξει τη νέα κίνηση.

Είδαμε σε βίντεο το χορό της βροχής. Χορέψαμε και καταδιασκεδάσαμε!

3ο εργαστήριο: Εγώ +Εσύ= Η Ομάδα μας «ΕΝΑΣ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΚΑΙ ΟΛΟΙ ΓΙΑ ΕΝΑΝ» 3^η Κάρτα

Στόχοι:

1. Να καταλάβουν τα παιδιά ότι όλοι έχουν κοινά χαρακτηριστικά που τους κάνουν να μοιάζουν.
2. Να εξοικειωθούν με τη λειτουργία της ομάδας.
3. Να αισθανθούν σημαντικά μέλη της ομάδας.

Δραστηριότητες

Εισαγωγική δραστηριότητα:

Το σπασμένο τηλέφωνο: καθίσαμε σε κύκλο και είπαμε στα παιδιά μια λέξη που τη μετέφερε το ένα στο άλλο και ο τελευταίος έπρεπε να τη φωνάξει.

Κύρια δραστηριότητα:

Ο κύκλος με τα κοινά: καθήσαμε στον κύκλο και είπαμε στα παιδιά διάφορα πράγματα όπως:

«Να σηκωθούν όσοι έχουν καστανά μαλλιά». Τα παιδιά που είχαν το χαρακτηριστικό αυτό σημείωναν στον πίνακα διπλή εισόδου.

Μελετήσαμε τον πίνακα και αναφερθήκαμε στα κοινά που μπορεί να είχαν τα παιδιά μεταξύ τους και αν έμαθαν κάποια πράγματα για κάποιους άλλους. Μείναμε στην ιδέα ότι όλοι μπορεί να έχουμε κάποια κοινά με τους άλλους, να μοιραζόμαστε πράγματα με τους άλλους και να μαθαίνουμε για τους άλλους.

4ο εργαστήριο: Υγιείς Συνήθειες

«ΦΡΟΝΤΙΖΩ ΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΜΟΥ» Κάρτα 4η

Στόχοι

1. Να μάθουν τα παιδιά να αξιολογούν και να κρίνουν αυτό που είναι καλό από αυτό που είναι κακό.
2. Ενίσχυση της κριτικής τους σκέψης.
3. Εκμάθηση υγιών συνηθειών.

Δραστηριότητα

Κανόνες παιχνιδιού: Εκτυπώσαμε εικόνες  που έδειχναν ασφαλείς και υγιεινές συνήθειες και μη ασφαλείς και ανθυγιεινές συνήθειες. Φτιάξαμε πίνακα με δυο στήλες, όπου στη μια θα τοποθετούσαν τα παιδιά τις εικόνες με τις υγιεινές συνήθειες και στην άλλη στήλη τις εικόνες με τις ανθυγιεινές συνήθειες. Τοποθετήσαμε τις εικόνες ανάποδα. Κάθε παιδί επέλεγε μια εικόνα, συζητούσαμε τι έδειχνε και επέλεγε τη στήλη όπου θα την τοποθετήσει στον πίνακα.

5ο εργαστήριο:Υγιείς συνήθειες «ΖΩ ΜΕ ΥΓΕΙΑ» 5^η Κάρτα

Δραστηριότητα

Παντομίμα: Τα παιδιά χωρίς να μιλούν έδειχναν με παντομίμα μια συνήθεια που τα υπόλοιπα παιδιά έπρεπε να μαντέψουν τι είναι. Μετά από κάθε παντομίμα γινόταν  μια κουβέντα με τα παιδιά για το τι πίστευαν γι’ αυτό που έδειξε ο συμμαθητής τους. Είναι κάτι που βοηθά ή κάτι που βλάπτει;

6ο εργαστήριο:Αυτοεκτίμηση «ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΜΟΥ» Κάρτα 6η

Στόχοι

1. Να γνωρίσουν τα παιδιά καλύτερα τον εαυτό τους (αυτογνωσία) και τους άλλους.
2. Να μάθουν να παρουσιάζουν τον εαυτό τους στους άλλους.
3. Να μάθουν να ακούνε προσεκτικά.

Δραστηριότητες

-Το βιβλίο για τον εαυτό μου

Τα παιδιά φτιάχνουν σταδιακά το βιβλίο για τον εαυτό τους που όταν ολοκληρωθεί θα το παρουσιάσουν σε όλους. Κάθε παιδί παρουσίασε το αγαπημένο του παιχνίδι, το αγαπημένο του βιβλίο, την αγαπημένη του φωτογραφία.

7ο εργαστήριο: Αυτοεκτίμηση «ΠΙΣΤΕΥΩ ΣΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΜΟΥ»

Δραστηριότητα : Το λουλούδι της αυτοεκτίμησης

Μιλήσαμε με τα παιδιά για το πόσο ξεχωριστοί και σημαντικοί άνθρωποι είναι. Ζητήσαμε από το καθένα να μοιραστεί με την ομάδα ένα πράγμα που θεωρούν ότι είναι καλό στον εαυτό τους ή κάτι που τους αρέσει στον εαυτό τους και το καταγράφαμε σε μια από τις σελίδες του βιβλίου για τον εαυτό τους. Στη συνέχεια οι συμμαθητές του έλεγαν κάτι καλό για αυτό και το καταγράφαμε στα πεταλάκια του λουλουδιού που είχαμε σχεδιάσει για κάθε παιδί. Ο Πυξιδούλης και η Πυξιδούλα ρωτούσε τα παιδιά πως ένιωθαν ακούγοντας αυτά τα όμορφα λόγια από τους συμμαθητές τους και πώς ήταν να λένε και αυτά όμορφα λόγια.

8ο εργαστήριο: Συναισθήματα «ΤΟ ΚΟΛΑΖ ΤΩΝ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΩΝ»

Στόχοι

1. Να ενθαρρυνθούν τα παιδιά να μιλήσουν για τα συναισθήματα.
2. Να αναγνωρίσουν, πώς εκφράζονται κάποια βασικ συναισθήματα.

Δραστηριότητες

Εισαγωγική δραστηριότητα: Βάλαμε ένα καθρεφτάκι μέσα στο καπέλο χωρίς να μας δουν τα παιδιά. Καθίσαμε σε κύκλο και κρατήσαμε πρώτα εμείς το καπέλο. Κοιτάξαμε μέσα (όπου βρίσκεται το καθρεφτάκι) και είδαμε την εικόνα χωρίς να μιλήσουμε. Στη συνέχεια περάσαμε το καπέλο από όλα τα παιδιά. Συζητήσαμε λίγο πως ήταν, καθώς παρατηρήσαμε ότι όλα τα παιδιά αυθόρμητα χαμογέλασαν όταν είδαν τον εαυτό τους. Αυτό έγινε γιατί ένα παιδί μας είπε «ότι ήθελε να είναι όμορφο, όταν είδε τον εαυτό του στον καθρέφτη», άλλο παιδί μας είπε ότι χαμογέλασε γιατί δεν περίμενε ότι μέσα στο καπέλο είναι ο καθρέφτης κλπ.

Δραστηριότητα: χωρίσαμε τα παιδιά σε τέσσερις (4) ομάδες. Στη συνέχεια τους ζητήσαμε να καθίσουν στα τραπεζάκια. Τους δώσαμε ένα από τα εξής τέσσερα συναισθήματα: ΧΑΡΑ, ΘΥΜΟΣ, ΦΟΒΟΣ, ΛΥΠΗ και  εικόνες με γεγονότα χαρακτηριστικά του συναισθήματος. Τους ζητήσαμε να κάνουν ένα κολάζ για το συναίσθημα που έχουν. Στη συνέχεια βάλαμε τα κολλάζ στη μέση και η κάθε ομάδα συζήτησε για τις εικόνες. Τα παιδιά παρουσίασαν το κολλάζ της ομάδας τους μιλώντας για τα γεγονότα των εικόνων και τι προκαλούσε το συναίσθημα που αναφερόταν σε αυτές. Συζητήσαμε αν νιώθουν και τα ίδια αυτά τα συναισθήματα σε κάποιες περιπτώσεις, αν πιστεύουν ότι τα νοιώθουν και οι γονείς, οι δάσκαλοι, τα αδέλφια τους. Ο Πυξιδούλης και η Πυξιδούλα τους διαβεβαίωσαν ότι ξέρουν πολύ καλά ότι όλοι νοιώθουμε έτσι κάποιες φορές.

9ο εργαστήριο «Η ΜΑΣΚΑ ΤΩΝ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΩΝ»

Στόχοι

1. Να μάθουν τα παιδιά να αναγνωρίζουν τα συναισθήματα των άλλων.
2. Να μάθουν να εκφράζουν τα δικά τους προσωπικά συναισθήματα.

Δραστηριότητες

1η Δραστηριότητα: Ρωτήσαμε τα παιδιά πως αισθάνονται όταν ξεκινούν για το σχολείο (χαρούμενα, άνετα, λυπημένα,φοβισμένα κτλ.). Ρωτήσαμε τα παιδιά πως είναι τα πρόσωπα των ατόμων γύρω τους (γονείς, φίλοι, αδέρφια) όταν νιώθουν κάποια συναισθήματα όπως χαρά, λύπη, φόβο,απογοήτευση κλπ.

Καλέσαμε τα παιδιά να παίξουν παντομίμα. Κάθε ένα παιδί διάλεξε ένα συναίσθημα από αυτά που απεικονίζονταν σε κάρτες που τους δείχναμε για να το αναπαραστήσει στα υπόλοιπα παιδιά της τάξης χωρίς να μιλήσει. Οι υπόλοιποι έπρεπε να μαντέψουν ποιο συναίσθημα κάνει. Συζητήσαμε με τα παιδιά πως ήταν και αν μπορούσαν να αναγνωρίσουν τα συναισθήματα έτσι όπως τα έβλεπαν από τους άλλους.

2η Δραστηριότητα: Μοιράσαμε στο κάθε παιδί ένα πλαστικό πιάτο και ζητήσαμε να ζωγραφίσουν ένα συναίσθημα που τους αρέσει ή πώς αισθάνονται εκείνη τη στιγμή. Είναι η «Μάσκα των συναισθημάτων» τους και θα την πάρουν μαζί τους. Τα παιδιά  μοιράστηκαν με τους υπόλοιπους τις μάσκες που έφτιαξαν και μίλησαν για αυτές.

10ο εργαστήριο:Κλείσιμο «Κλείνω την ομάδα και αποχαιρετώ τον Πυξιδούλη και την Πυξιδούλα»

Στόχοι

1. Αποχαιρετισμός της ομάδας
2. Αξιολόγηση των συναντήσεων
3. Γενικές εντυπώσεις από το πρόγραμμα

Δραστηριότητα

Η  «μαγική» κλήρωση (βάλαμε στο “μαγικό καπέλο” χαρτάκια με τα ονόματα των παιδιών). Κάθε παιδί έπαιρνε από το καπέλο ένα χαρτάκι και τύχαινε κάποιο άλλο παιδί, για το οποίο έκανε μια ζωγραφιά που του χάρισε στη συνέχεια.

Ο Πυξιδούλης και η Πυξιδούλα μίλησαν στα παιδιά για το κλείσιμο του προγράμματος και για την ομάδα στο σύνολό της. Αναφερθήκαμε στις συναντήσεις και σε εντυπώσεις που έμειναν από τις δραστηριότητες και τις συζητήσεις δείχνοντας στα παιδιά φωτογραφίες από τις δραστηριότητες που κάναμε στην τάξη, ώστε να τις ξαναθυμηθούν συγκεντρωτικά. Τα παιδιά αναφέρθηκαν σε ό,τι τους έμεινε από όλο το πρόγραμμα και μοιράστηκαν τις σκέψεις τους, τα συναισθήματά τους, τις ιδέες τους. Αναφερθήκαμε και τις δικές μας εντυπώσεις από το πρόγραμμα και την εμπειρία που είχαμε μαζί με τα παιδιά. Ο Πυξιδούλης και η Πυξιδούλα είπαν στα παιδιά ότι χρειάζεται να φύγουν και να επιστέψουν στην Πυξιδοχώρα τους και έτσι θα πρέπει να τους αποχαιρετίσουν. Το κάθε παιδί  τούς είπε από μία ευχή και τους αποχαιρέτισε με μια κίνηση.