Πριν από μερικές μέρες, ψάχνοντας βιβλιογραφικές αναφορές για εξειδικευμένο θέμα που με απασχολούσε, έκανα μια σύνθετη αναζήτηση στον ελληνικό Ιστό. “Στενεύοντας” διαρκώς το εύρος της αναζήτησης κατέληξα σε πέντε μεταπτυχιακές εργασίες που με ενδιέφεραν. Αποδελτιώνοντας τα στοιχεία, κάποια στιγμή πίστεψα ότι άνοιξα ξανά το ίδιο αρχείο. Την ίδια ενότητα την είχα (μόλις) ξαναδιαβάσει.
Αμ δε! Διαφορετική εργασία ήταν, από διαφορετική πανεπιστημιακή βιβλιοθήκη την είχα κατεβάσει, άλλος ήταν ο συντάκτης, με άλλον επιβλέποντα, κι άλλη επιτροπή την είχε εγκρίνει.Κι όμως, το περιεχόμενο ήταν ίδιο. Όχι σχετικό, ίδιο. Λέξη προς λέξη, μια ολόκληρη ενότητα ήταν κοινή στις δυο εργασίες.
Αρχικά, θεώρησα ότι ο συντάκτης της νεότερης εργασίας είχε αντιγράψει μέρος της εργασίας του συναδέλφου του. Τυπικά, ήταν έτσι. Γιατί όταν ξετύλιξα το νήμα των βιβλιογραφικών αναφορών βρήκα την ενότητα σε αγγλικό κείμενο απωανατολίτη συγγραφέα! Έτσι λοιπόν τα δεδομένα του πρώτου συγγραφέα, αντιγράφηκαν από τον δεύτερο (συγγραφέα;), μεταφράστηκαν, ενσωματώθηκαν στην εργασία του(;), αντιγράφηκαν από τον τρίτο κοκ. Δηλαδή ο συντάξας, του μεταφράσαντος, τω αντιγράψαντι και πάει λέγοντας…
Περιττό ν’ αναφέρω ότι ο “μεταφραστής”, παρότι είχε συμπεριλάβει το κείμενο του αρχικού συγγραφέα στη βιβλιογραφία του, δεν έκανε αναφορά μέσα στο κείμενο ενώ ο αντιγραφέας του “μεταφραστή” είχε μεταφέρει τις βιβλιογραφικές αναφορές του πρώτου χωρίς, και αυτός, αναφορά μέσα στο κείμενό του (πώς να την εντοπίσει άλλωστε;) και χωρίς -φυσικά- αναφορά στον “μεταφραστή”.
Το φαινόμενο της αντιγραφής ακαδημαϊκών εργασιών, γνωστό και ως πλαγιαρισμός, γνωρίζει μεγάλη διάδοση. Η ανάπτυξη του διαδικτύου έχει διευκολύνει τη λογοκλοπή έχει όμως αυξήσει και τις πιθανότητες εντοπισμού της. Ο όρος πλαγιαρισμός αναφέρεται στις παρακάτω περιπτώσεις:
- Παραποίηση εργασίας άλλου.
- Αντιγραφή λέξεων ή ιδεών από κάποιον άλλο χωρίς αναφορά σ? αυτόν.
- Αποτυχία να τεθεί μια αναφορά στις αρχικές αναφορές.
- Η παράθεση ανακριβών πληροφοριών για πηγή
- Η μεταβολή λέξεων και αντιγραφή της δομής μιας πρότασης μιας πηγής χωρίς την ύπαρξη αναφοράς.
- Αντιγραφή τόσων πολλών λέξεων ή ιδεών από μια πηγή, η οποία αποτελεί την πλειοψηφία της εργασίας κάποιου, είτε δίνοντας αναφορά σ? αυτήν είτε όχι. (ΠΗΓΗ: Τσάκος Ζ.)
Βεβαίως ακόμη κι η αντιγραφή απαιτεί κάποιο κόπο. Έτσι, η ιδιωτική πρωτοβουλία σπεύδει αρωγός στη λογική του ελάσσονος κόπου. Πού να κάθεσαι τώρα να ψάχνεις, να μεταφράζεις, να παραφράζεις, να τροποποιείς; Ανάθεσέ το σε μια εταιρεία συγγραφής ακαδημαϊκών εργασιών και καθάρισες. Πριν από χρόνια, σε Ομαδική Συμβουλευτική Συνάντηση του Ανοικτού Πανεπιστημίου είχα δει να μοιράζουν φυλλάδια που διαφήμιζαν εταιρεία που “βοηθούσε” φοιτητές του ΕΑΠ να ολοκληρώσουν τις σπουδές τους. Είχα τότε θεωρήσει ότι η ιδιομορφία των σπουδών στο ΕΑΠ (σπουδές από απόσταση) ευνοεί την ανάπτυξη τέτοιων καρκινωμάτων. Φαίνεται όμως ότι το επιχειρηματικό δαιμόνιο δεν περιορίστηκε στο ΕΑΠ.
Διαβάζω σε άρθρο της Καθημερινής την ύπαρξη εταιρειών που επαγγέλλονται την «υποστήριξη σε προπτυχιακές, μεταπτυχιακές εργασίες & διδακτορικές διατριβές», την «ανάληψη συγγραφής ακαδημαϊκών άρθρων για υποψήφιους διδάκτορες-πανεπιστημιακούς» κ.τ.λ.Οι περισσότερες από αυτές τις εταιρείες -τέσσερις ή έξι, κατ’ άλλους, τον αριθμό- διατηρούν ιστοσελίδες στο Ίντερνετ όπου υποσχόμενες ποιοτικές μελέτες και συγγραφές εγγυώνται μια καλή βαθμολόγηση και ενδεχομένως «στρώνουν» το δρόμο προς την απόκτηση πτυχίου.
Ιδιοκτήτης μάλιστα μιας εκ των εταιρειών ισχυρίζεται ότι δουλεύουν “συνεργατικά” με τον φοιτητή και σπεύδει να αποδώσει ευθύνες στην πολιτεία για το ασαφές πλαίσιο (!) ζητώντας “… να μας πει που πρέπει να περιοριστούμε και μέχρι που φτάνουμε για να βοηθήσουμε κάποιον φοιτητή που έρχεται σε εμάς…”.
Πάντως, όπως επισημαίνει στο ίδιο άρθρο ο Βασίλης Παπάζογλου, καθηγητής στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, η λύση είναι μάλλον απλή: “Ο καθηγητής θα πρέπει να παρακολουθεί από κοντά πως αναπτύσσεται η εργασία του φοιτητή καθώς κάτι τέτοιο μειώνει δραματικά το ενδεχόμενο λογοκλοπής. Ωστόσο, η διαδικασία αυτή χρειάζεται αρκετό χρόνο κάτι που, δυστυχώς, οι περισσότεροι συνάδελφοι καθηγητές δεν έχουν…”
Ας σημειωθεί πάντως ότι ακαδημαϊκά ιδρύματα του εξωτερικού αναπτύσσουν ή προμηθεύονται εξειδικευμένα λογισμικά για την αντιμετώπιση της λογοκλοπής.Δείτε:
- Χαρακτηριστές περιπτώσεις λογοκλοπής από: Translatum.gr, Terra Computerata, www.karaberopoulos.gr (αντιγραφή που οδήγησε σε ανάκληση διδακτορικού).
- Copyspace: ισχυρό εργαλείο για τον έλεγχο της λογοκλοπής (απαιτεί όμως και κάποια εξοικείωση με τη λογική του).
- Εταιρείες συγγραφής πανεπιστημιακών εργασιών. Άρθρο στην Καθημερινή
