Τα παιδιά στη σύγχρονη εποχή καθημερινά δέχονται, πληθώρα πληροφοριών που σχετίζονται με τη σεξουαλική ζωή και συμπεριφορά, μέσα από την τηλεόραση, διαφημίσεις, συζητήσεις κλπ. Συχνά αυτές οι πληροφορίες είναι ελλιπείς ή και λανθασμένες και υπάρχει ο κίνδυνος να μπερδέψουν ή ακόμα και να φοβίσουν τα παιδιά. Είναι πολύ σημαντικό, λοιπόν, να γνωρίσουν το σώμα τους, να αντιληφθούν ότι τους ανήκει και είναι απαραίτητο και να γνωρίζουν ότι πρέπει να το προστατεύουν, αλλά και με ποιους τρόπους θα το πετύχουν αυτό!

Ως επέκταση της θεματικής ενότητας ¨Ο Εαυτός μου – Το σώμα και οι λειτουργίες του” , προχωρήσαμε στο θέμα της σεξουαλικής αγωγής, αλλά και της αυτοπροστασίας του εαυτού μας σε όλα τα επίπεδα. Με κατάλληλες παιδαγωγικές διαδικασίες, δραστηριότητες και παρεμβάσεις ασχοληθήκαμε με το θέμα αυτό με κύριο στόχο την καλλιέργεια της σωματικής, ψυχικής και συναισθηματικής υγείας των παιδιών. Η μάθηση στο νηπιαγωγείο είναι παιγνιώδης και βιωματική, ως εκ τούτου αφού αλιεύσαμε προηγούμενες γνώσεις των παιδιών σχετικά με το πώς δημιουργείται η ζωή, διαβάσαμε την πολύ όμορφη ιστορία “Που πήγε ο Σπερματούλης” …Τα παιδιά -τα περισσότερα από τα οποία είχαν πλήρη άγνοια για το θέμα- γνώρισαν με ένα τρόπο απλό, κατανοητό, τόσο αληθινό, όσο και κατάλληλο για τη ηλικία τους τρόπο, το πώς γίνονται τα παιδιά.

Στη συνέχεια περάσαμε στο θέμα της αυτοπροστασίας του σώματος, στο λεγόμενο “κανόνα του εσώρουχου¨. Αρχικά για να μπορεί ένα παιδί να αντιληφθεί την παραβίαση ως κάτι που δεν είναι επιτρεπτό, θα πρέπει να γνωρίζει τα γεννητικά του όργανα και πως λέγονται. Επίσης είναι απαραίτητο να γίνει κατανοητό στα παιδιά ότι το άγγιγμα ή η έκθεση των γεννητικών οργάνων γίνεται μόνο κάτω από συνθήκες υγιεινής και φροντίδας μόνο από το γονέα ή από το γιατρό. Αφού , λοιπόν, γνωρίσαμε τα γεννητικά όργανα, παρακολουθήσαμε το ηλεκτρονικό παραμύθι “Η Κίκο και το Χέρι“, το οποίο εκδόθηκε από το συμβούλιο της Ευρώπης.

https://blogs.sch.gr/nipkera/files/2019/05/Η-Κίκο-και-το-Χέρι.pdf

Πρόκειται για μια απλή ιστορία που δείχνει στα παιδιά ποιό άγγιγμα είναι σωστό και αποδεκτό και ποιό όχι, που κάνει σαφές ότι το σώμα τους ανήκει και πρέπει να αποφασίζουν εκείνα για το αν θα δεχτούν το οποιοδήποτε άγγιγμα, ακόμα και αν πρόκειται για ένα φιλί ή μια αγκαλιά και από αγαπητό πρόσωπο. Μη ξεχνάτε ότι το σημαντικό είναι το παιδί να είναι και να νιώθει ασφαλές καθώς και αντιλαμβάνεται ότι μπορεί να θέσει τα όριά του και αυτά να γίνονται σεβαστά και αποδεκτά, πάντα στα πλαίσια της ευγένειας φυσικά. Στο σημείο αυτό αξίζει να αναφερθεί, ότι η συζήτηση για το τι αρέσει στον καθένα μας, τι δέχεται και τι όχι είναι ένα θέμα που σχεδόν καθημερινά συζητάμε εκτενώς στο σχολείο, καθώς υπάρχουν συχνά αφορμές και ευκαιρίες που κάποιο παιδί θέλει να κρατήσει το φίλο του από το χέρι, ή να δώσει ένα φιλί ή να αντιδράσει αν ενοχληθεί από κάτι που συνέβη. Στις περιπτώσεις αυτές επαναφέρουμε αυτό το θέμα και το αναλύουμε πάλι, δίνοντας βάρος στο ότι όταν θέλουμε κάτι ρωτάμε, όταν μας ενοχλεί κάτι το λέμε και μιλάμε πάντα με τις “μαγικές” (ευγενικές) μας λέξεις και τρόπους, αλλά διεκδικούμε το θέλω μας και το δίκιο μας!

Το παραμύθι αυτό, λοιπόν, έδωσε αφορμή για μια πιο συγκεκριμένη συζήτηση με τα παιδιά. Εξηγήσαμε ότι είναι σημαντικό να λέμε ΟΧΙ όταν δε θέλουμε κάτι, ότι πρέπει να βάζουμε τα όριά μας, ότι αν κάποιος κάνει κάτι που δεν μας αρέσει, μας ενοχλεί, μας δυσαρεστεί, αντιδρούμε και κυρίως δεν το κρατάμε μυστικό από αυτούς που εμπιστευόμαστε (γονείς , εκπαιδευτικούς ή άλλο σημαντικό ενήλικα). Ο στόχος όλων αυτών δεν είναι σε καμία περίπτωση να φοβηθούν τα παιδιά, αντίθετα τα βοηθά να νιώσουν πιο ασφαλή και σίγουρα, γνωρίζοντας τι πρέπει να κάνουν και τι όχι, πως πρέπει να αντιδράσουν, τι δέχονται και τι όχι και το κυριότερο… Αν συμβεί κάτι που δεν τους αρέσει, δε φταίνε τα ίδια (αντίδραση πολύ συχνή σε παιδιά τέτοιας αλλά και μεγαλύτερης ηλικίας!!!).

Στα ευρύτερα πλαίσια των κανόνων αυτοπροστασίας διαβάσαμε και την ιστορία “Δε θα χαθώ ποτέ“, μια όμορφη ιστορία που με απόλυτα κατανοητό τρόπο βοηθάει τα παιδιά, δείχνοντας τους κανόνες που πρέπει να θυμάται ένα παιδί, πώς πρέπει να αντιδράσει, τί να κάνει και τί να μην κάνει σε περίπτωση που χαθεί! Επίσης δίνει μια πολύτιμη ευκαιρία να αναφερθούμε στους “Ξένους”, ότι δεν ακολουθούμε ποτέ, ούτε εμπιστευόμαστε κάποιον που δεν ξέρουμε, ό,τι και να μας πει ή προσφερθεί να μας δώσει. Οι απαντήσεις των παιδιών (πριν αναλύσουμε παρέα το θέμα) είχαν μεγάλο ενδιαφέρον και δείχνουν ξεκάθαρα την άγνοια κινδύνου αυτής της ηλικίας. Για παράδειγμα όταν ρωτήθηκαν τι θα κάνουν αν κάποιος ξένος τους προσφέρει καραμέλες ή σοκολάτα είπαν όχι, αλλά όταν ρωτήθηκαν γιατί είπαν: “Κάνει κακό στα δόντια!”. Εξηγήσαμε, λοιπόν, ότι το σημαντικό σε αυτή την περίπτωση δεν είναι τα δόντια ( που σωστά έχουν εμπεδώσει από το πρόγραμμα στοματικής υγιεινής!), αλλά ότι δεν εμπιστευόμαστε, ούτε παίρνουμε κάτι, ούτε ακολουθούμε κάποιον που δεν γνωρίζουμε!

Είναι εξαιρετικά σημαντικό τα παιδιά να αντιληφθούν και να εμπεδώσουν, ήδη από αυτή τη μικρή ηλικία, πώς μπορούν και πώς πρέπει να αντιδράσουν σε διάφορες καταστάσεις που δυστυχώς στη σύγχρονη εποχή συναντάμε όλο και συχνότερα. Ελπίζω πραγματικά οι πληροφορίες αυτές να είναι αχρείαστες σε όλα τα παιδιά!

Επιμέλεια 

Γιαννάκη Κατερίνα

*Στο άρθρο παρεμβάλλονται κάποια δείγματα από ζωγραφιές των παιδιών για το κάθε θέμα που διαπραγματευτήκαμε.