Αποσπάσματα – Επιλογή από το Βιβλίο για τον Καθηγητή στο μάθημα “Αρχές Οικονομίας”
(Α΄Τάξης Ενιαίου Λυκείου – Έκδοση 2012)
………………………………………………………………..
Τι θέλουμε να πετύχουμε, δηλαδή, ποιος είναι ο σκοπός της διδασκαλίας των κοινωνικών επιστημών στο Λύκειο;
Είναι λάθος να πιστέψουμε ότι η διδασκαλία των κοινωνικών επιστημών στο Λύκειο αποτελεί εισαγωγή στην αντίστοιχη επιστήμη. Σκοπός του Λυκείου δεν είναι να διαμορφώσει επιστήμονες, αλλά πολίτες. Οι επιστήμες καλλιεργούνται στο Πανεπιστήμιο και όχι στο Λύκειο. Ένα μάθημα κοινωνικών επιστημών στο Λύκειο οφείλει, συνεπώς, να προσδώσει στους μαθητές γνώσεις που εξυπηρετούν αυτόν το σκοπό: Κατανόηση του κοινωνικού και οικονομικού περιβάλλοντος και εξοικείωση με τους θεσμούς, τους παράγοντες, τις λειτουργίες και τις διαδικασίες της οικονομικής ζωής. Τις λειτουργίες και διαδικασίες που θα συναντήσει στη δράση του ως πολίτης και όχι ως αναλυτής της οικονομικής δραστηριότητας.
Μ’ άλλα λόγια, τα μαθήματα της οικονομίας στο Λύκειο οφείλουν να δημιουργούν ένα συγκροτημένο άτομο που δεν «κοιτάζει», αλλά «βλέπει», κατανοεί, σε αδρές, βέβαια, γραμμές τα δρώμενα. Για να δώσουμε μια αναλογία, αυτό που στον απαίδευτο είναι μια «γραμμή», για τον εκπαιδευμένο είναι μια ευθεία, ένα ευθύγραμμο τμήμα ή ένα διάνυσμα. Αν αυτή η γνώση μετεξελιχθεί ή όχι σε επιστημονική γνώση, είναι κάτι που μπορούμε να το ευχηθούμε, αλλά δεν ανήκει στην εκπαιδευτική δικαιοδοσία του Λυκείου…
Ξεκινάμε, λοιπόν, με έννοιες οικείες. Απτές αναπαραστάσεις, για να δείξουμε ότι πίσω από την απλότητα κρύβεται μια πολύπλοκη πραγματικότητα. Στο έργο αυτό πρέπει να επιστρατεύσουμε όχι μόνο την οικονομική θεωρία και τα πορίσματα της οικονομικής έρευνας, αλλά και γνώσεις από τις λοιπές κοινωνικές επιστήμες. Την κοινωνιολογία, την πολιτική επιστήμη, την κοινωνική ανθρωπολογία, την κοινωνική και οικονομική ιστορία. Πρέπει ταυτοχρόνως να μιλήσουμε στους μαθητές με τρόπο που να οξύνουμε την κριτική τους σκέψη, την ικανότητα ανάλυσης και σύνθεσης. Να τους βοηθήσουμε να κατανοήσουν το σήμερα, αλλά και το χθες.
Το μάθημα δε στοχεύει στην αποστήθιση, αλλά στην κατανόηση. Μπορεί να γίνει ελκυστικό αν η συμμετοχή των μαθητών ενισχυθεί με έρευνες του άμεσου βιωματικού τους χώρου, με επισκέψεις, με ενσωμάτωση της λογοτεχνίας και άλλων μορφών τέχνης στο μάθημα. Αν η συζήτηση στην τάξη επεκταθεί, με αφορμή τη συγκεκριμένη ενότητα, να δειχθεί η διαπλοκή των οικονομικών φαινομένων μεταξύ τους, αλλά και η διαπλοκή και η αλληλεξάρτηση μεταξύ οικονομικών, κοινωνικών και πολιτικών διεργασιών…