Νέο σύστημα αξιολόγησης όλων ανεξαιρέτως των υπαλλήλων του Δημοσίου, που θα έχει αποφασιστικό ρόλο στις προαγωγές και στις τοποθετήσεις τους, έχει εκπονήσει, εν μέσω του θέρους, η κυβέρνηση. Με το νέο σύστημα, που θα τεθεί σε ισχύ από την 1η Ιανουαρίου 2010, αναβιώνει και η περιβόητη προσωπική συνέντευξη που είχε προκαλέσει έντονες αντιδράσεις στο παρελθόν, χωρίς ωστόσο, αυτή τη φορά, να προσλαμβάνει ουσιαστική βαρύτητα στη διαμόρφωση γνώμης για την επαγγελματική επάρκεια ή μη των υπαλλήλων. Θεσπίζονται, αντιθέτως, συγκεκριμένα κριτήρια με βάση τα οποία βαθμολογούνται οι υπάλληλοι και η επίτευξη των οποίων αποτελεί το διαβατήριο για την τοποθέτησή τους στις θέσεις ευθύνης των δημοσίων φορέων.

Το νέο σύστημα αξιολόγησης, όπως αναφέρεται στο άρθρο 1 του σχετικού Προεδρικού Διατάγματος, «αποβλέπει στην εκτίμηση των ικανοτήτων και της απόδοσης των υπαλλήλων, σε συνάρτηση με το αντικείμενο της εργασίας τους, τα καθήκοντα που ασκούν και τον βαθμό επίτευξης των στόχων που τους ανατίθενται». Καθιερώνεται για πρώτη φορά ένα ολοκληρωμένο σύστημα αξιολόγησης της ετήσιας απόδοσης των υπαλλήλων, σύμφωνα με το οποίο οι υπάλληλοι θα αξιολογούνται σε τρεις ενότητες: α) Την αποτελεσματική υλοποίηση των ετήσιων προκαθορισμένων στόχων κάθε υπηρεσιακής μονάδας. β) Την επιτυχή εκτέλεση του έργου τους (ποιότητα παραγόμενου έργου, χρόνος εκτέλεσης αυτού, καθώς και ορθολογική διαχείριση των διαθέσιμων πόρων). γ) Τις ικανότητες και δεξιότητες που επέδειξαν κατά την εκτέλεση του έργου τους.

Η βαρύτητα που έχει καθεμία από αυτές τις ενότητες εξαρτάται από το ιεραρχικό επίπεδο στο οποίο ανήκει ο αξιολογούμενος. Ετσι, για τις θέσεις προϊσταμένων γενικής διεύθυνσης η αξιολόγηση γίνεται 80% βάσει της επίτευξης των στόχων και 20% βάσει των ικανοτήτων-δεξιοτήτων τους. Για τις θέσεις προϊσταμένων διεύθυνσης, τμήματος και αυτοτελούς γραφείου, η αξιολόγηση γίνεται 60% βάσει της επίτευξης των στόχων και 40% βάσει της εκτέλεσης του έργου και των ικανοτήτων-δεξιοτήτων τους. Για τους υπαλλήλους κατηγορίας Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης (ΠΕ), Τεχνολογικής Εκπαίδευσης (ΤΕ) και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης (ΔΕ), η αξιολόγηση γίνεται 20% βάσει της επίτευξης των στόχων και 80% βάσει της εκτέλεσης του έργου και των ικανοτήτων-δεξιοτήτων τους.

Το Προεδρικό Διάταγμα ορίζει ότι για κάθε στέλεχος του Δημοσίου συντάσσεται έκθεση αξιολόγησης.

Τα κριτήρια αξιολόγησης για τους προϊσταμένους γενικών διευθύνσεων είναι τα εξής: ηγετική ικανότητα, ικανότητα στρατηγικού σχεδιασμού, ικανότητα εκπροσώπησης της υπηρεσίας, διοίκηση ανθρώπινου δυναμικού, διαπροσωπικές σχέσεις/ αποδοχή από το περιβάλλον και ικανότητα λήψης αποφάσεων. Κάπως διαφορετικά είναι και τα κριτήρια για την αξιολόγηση των προϊσταμένων διευθύνσεων, τμημάτων και αυτοτελών γραφείων. Ειδικότερα για τους διευθυντές τα κριτήρια είναι: επίτευξη ανατιθέμενης εργασίας, ποιότητα παραγόμενου έργου, χρόνος εκτέλεσης του έργου, διαχείριση πόρων, ηγετική ικανότητα, διαπροσωπικές σχέσεις/ αποδοχή από το περιβάλλον, διοίκηση ανθρώπινου δυναμικού, γνώση αντικειμένου,προσαρμογή σε νέα αντικείμενα/συνθήκες, αναλυτική και συνθετική σκέψη, σχεδιασμός και διαχείριση έργου, πρωτοβουλία, λήψη αποφάσεων και διαχείριση προβλημάτων. Τα κριτήρια αξιολόγησης των υπαλλήλων κατηγορίας ΠΕ, ΤΕ και ΔΕ είναι τα εξής: επίτευξη ανατιθέμενης εργασίας, ποιότητα παραγόμενου έργου,χρόνος εκτέλεσης του έργου, διαχείριση πόρων, γνώση αντικειμένου, διάθεση για ανάπτυξη/ επιμόρφωση, προσαρμογή σε νέα αντικείμενα/ συνθήκες, πρωτοβουλία, προσανατολισμός στην εξυπηρέτηση του πολίτη ή άλλων υπηρεσιών, επίλυση-αντιμετώπιση προβλημάτων, επικοινωνία, συνέπεια και αφοσίωση στην εργασία, συνεργασία και αναλυτική και συνθετική ικανότητα- ευθυκρισία.

Με βάση την ανταπόκριση των υπαλλήλων σε αυτά τα κριτήρια πραγματοποιείται και η βαθμολόγησή τους με συγκεκριμένα εκατόβαθμη κλίμακα. Ετσι, ο υπάλληλος αξιολογείται, κατ΄ αρχήν, για τον βαθμό επίτευξης των στόχων και κατατάσσεται στα ακόλουθα πέντε επίπεδα απόδοσης ανά προκαθορισμένο στόχο:

α) Επίπεδο 1: 1%-25 % της επίτευξης των στόχων. Βαθμολογείται με 1-25 μονάδες.

β) Επίπεδο 2: 26%-50% της επίτευξης των στόχων. Βαθμολογείται με 26-50 μονάδες.

γ) Επίπεδο 3: 51%-75 % της επίτευξης των στόχων. Βαθμολογείται με 51-75 μονάδες.

δ) Επίπεδο 4: 76%-99 % της επίτευξης των στόχων. Βαθμολογείται με 76-99 μονάδες.

ε) Επίπεδο 5: 100% και πέραν της επίτευξης των στόχων. Βαθμολογείται με 100 μονάδες.

Το άθροισμα των μονάδων κάθε επιμέρους στόχου διά του αριθμού των στόχων αποτελεί την τελική βαθμολογία επίτευξης των στόχων.

Από την άλλη πλευρά, κάθε επιμέρους κριτήριο αξιολόγησης βαθμολογείται από τον αξιολογητή «με έναν ακέραιο βαθμό, που κατά την αντικειμενική κρίση αρμόζει στο αντίστοιχο κριτήριο για τον αξιολογούμενο». Η κλίμακα των βαθμών ορίζεται από το 1 ως το 100, με ανώτατο βαθμό τον αριθμό 100 και κατώτατο τον αριθμό 1. Με τους βαθμούς 95 ως 100 βαθμολογούνται όσοι υπάλληλοι επιδεικνύουν εξαιρετική επίδοση στο αντίστοιχο κριτήριο. Με τους βαθμούς 75 ως 94 βαθμολογούνται όσοι υπάλληλοι επιδεικνύουν πολύ καλή επίδοση στο αντίστοιχο κριτήριο. Με τους βαθμούς 55 ως 74 βαθμολογούνται όσοι υπάλληλοι επιδεικνύουν καλή επίδοση στο αντίστοιχο κριτήριο. Με τους βαθμούς 25 ως 54 βαθμολογούνται όσοι υπάλληλοι επιδεικνύουν μέτρια επίδοση στο αντίστοιχο κριτήριο. Με τους βαθμούς 1 ως 24 βαθμολογούνται όσοι υπάλληλοι επιδεικνύουν επίδοση κάτω του μετρίου στο αντίστοιχο κριτήριο.

Επιτέλους! Να αξιολογηθούμε!  Αλλά, έχω απορίες: Ποιοί θα είναι οι αξιολογητές;  Ποιά κατάρτηση θα έχουν; Ποιά η σχέση τους με τον αξιολογούμενο; Ποιός θα αξιολογεί τους … αξιολογητές;  Το “know how” μπορούμε να το έχουμε απο άλλα σοβαρά κράτη που έχουν κάνει σωστά βήματα στον τομέα αυτό. Το θέμα είναι: θα γίνει έτσι; Ή κατά τα ελληνικά δεδομένα, όποιος έχει μπάρμπα στηνΚορώνη; Ο δημόσιος τομέας νοσεί. Η αξιολόγηση πρέπει να γίνει. Αλλά να γίνει σωστά!Και να παύσει επιτέλους και η ατιμωρησία του δημοσίου υπαλλήλου, αιτία πολλών δεινών για την χώρα μας.