Μια Μελέτη περίπτωσης στο Facebook: το κοινωνικό δίκτυο Hellenes Educators
Περιβάλλοντα κοινωνικής δικτύωσης – Κοινωνικά Δίκτυα
Σήμερα η ανθρώπινη επαφή, η επικοινωνία πρόσωπο με πρόσωπο, η ανάγκη για συμμετοχικότητα, η αίσθηση της κοινωνικής αναγνώρισης έχουν επηρεαστεί σημαντικά από την ανάπτυξη του Διαδικτύου. Το Διαδίκτυο έχει εξελιχθεί από απλό μέσο δημοσίευσης πληροφοριών σε μέσο κοινωνικής διαδραστικότητας και συμμετοχής. Η κοινωνική δικτύωση είναι μια νέα τάση στο Διαδίκτυο. Η ανάπτυξη των κοινωνικών δικτύων (social networks) στηρίζεται στις θεωρίες των κοινοτήτων πρακτικής (ΚΠ). Στα περιβάλλοντα για υποστήριξη κοινωνικών δικτύων όπως τα Friendster, CyWorld, MySpace, Facebook, Hi5, Ning, οι χρήστες παρουσιάζουν τους εαυτούς τους, τα ενδιαφέροντά τους, τους φίλους τους, εκφράζονται ελεύθερα, δημιουργούν και διατηρούν διαδικτυακές επαφές με αντίστοιχα ενδιαφέροντα. Στους ιστοχώρους της κοινωνικής δικτύωσης μοιράζονται ακόμα φωτογραφίες και βίντεο, δημοσιεύουν και ανταλλάσουν τη μουσική τους, δέχονται σχόλια από φίλους και επισκέπτες, ανταλλάσσουν σκέψεις και πληροφορίες σχετικά με τα ενδιαφέροντά τους, συνδέονται με τις ιστοσελίδες άλλων χρηστών και παίζουν μαζί παιχνίδια. Οι χρήστες μπορεί να γράφονται σε πολλά κοινωνικά δίκτυα αλλά τελικά χρησιμοποιούν εκείνα τα οποία προσφέρουν ελκυστικότητα, λειτουργικότητα και πλήθος εφαρμογών κοινωνικής δικτύωσης (social objects).
Οι Lave και Wenger το 1998 στο έργο τους Κοινότητες Πρακτικής (ΚΠ, Communities of Practice) ορίζουν την κοινότητα πρακτικής ως μία οργανική κοινότητα ατόμων, που την ενώνουν κοινοί στόχοι, κοινά ενδιαφέροντα και πρακτικές. Με τη συμμετοχή σε μία κοινότητα πρακτικής, επιτυγχάνεται η επικοινωνία, η κοινωνικοποίηση, η διαμόρφωση της ταυτότητας καθώς και η μάθηση. Τονίζουν ακόμα ότι οι άνθρωποι επιθυμούν να ενταχθούν σε μια τέτοια κοινότητα για λόγους κοινωνικής αποδοχής, αυτοεκτίμησης, διεύρυνσης των ενδιαφερόντων τους, αλλά ο κύριος στόχος είναι η συμμετοχή για μάθηση και γνώση.
Οι Διαδικτυακές Κοινότητες Πρακτικής (ΔΚΠ) δημιουργούνται από χρήστες που μοιράζονται ένα κοινό ενδιαφέρον και χρησιμοποιούν το διαδίκτυο αντί για τη δια ζώσης επικοινωνία, η οποία για ποικίλους λόγους είναι δύσκολη ή αδύνατη. Ο Rheingold (1993) χρησιμοποίησε τον όρο “εικονικές κοινότητες” για να αναφερθεί στις διαδικτυακές κοινότητες δηλαδή σε ομάδες ανθρώπων που συμμετέχουν σε δημόσιες συζητήσεις για εύλογο χρονικό διάστημα και που αναπτύσσουν σταδιακά συναισθηματικούς δεσμούς, διαμορφώνοντας έτσι δίκτυα “ανθρώπινων σχέσεων”. Κατά τον Dillembourg (1999) όταν μια ομάδα αλληλεπιδρά με τη χρήση ενός μέσου, σταδιακά συνιστά κοινότητα. Εφόσον η ομάδα χρησιμοποιεί ηλεκτρονική επικοινωνία, η αίσθηση της κοινότητας δεν ξεπηδά αυτόματα. Χρειάζεται χρόνος, απαιτείται αλληλεπίδραση κι ακόμα διαμοιρασμός στόχων. Δεδομένου ότι η ύπαρξη των διαδικτυακών κοινοτήτων στις μέρες μας επεκτείνεται, αυξάνεται η αναγκαιότητα της διερεύνησης των μεθόδων με τις οποίες αυτές είναι δυνατόν να υποστηρίξουν τη μάθηση. Ένα μέρος της εξέλιξης των ΚΠ αποτελούν τα κοινωνικά δίκτυα και οι κοινότητες μάθησης.
Κοινότητες Μάθησης
Κοινότητα μάθησης μπορεί να θεωρηθεί μια μικρή και ευέλικτη ομάδα, η οποία παρέχει πλούσια αλληλεπίδραση, ανταλλαγή και διαπραγμάτευση ιδεών, συγκρούσεις και ζυμώσεις μεταξύ των μελών της, τα οποία ενδιαφέρονται και ενθαρρύνουν ο ένας την επίδοση του άλλου. Οι αλληλεπιδράσεις των μελών μιας κοινότητας μάθησης είναι διαδικασίες διαρκώς εξελισσόμενες και μη στατικές, ούτως ώστε να προσδίδουν στην ομάδα μια δυναμική διάσταση. Η συνεργατική μάθηση (collaborative learning) δεν είναι μόνο μια παιδαγωγική μέθοδος ή μια ψυχολογική διαδικασία αλλά μια σύνθεση των δυο (Dillenbourg, 1999, Lambropoulos et al, 2008) και επιτυγχάνεται όταν τα μέλη της κοινότητας εργάζονται και σκέφτονται μαζί πάνω στο ίδιο έργο με μια διαδικασία επίλυσης προβλημάτων που βασίζεται στο διάλογο και προάγει σημαντικά τη μαθησιακή διαδικασία λόγω της εμφάνισης εκτάκτων και ειδικών μηχανισμών που δεν εμφανίζονται στην εξατομικευμένη μάθηση. Λειτουργώντας μέσα σε ομάδες, τα μέλη μπορούν να ξεπεράσουν τα ατομικά τους όρια και να αναπτύξουν συλλογικές μορφές σκέψης και δράσης.
Το Περιβάλλον Κοινωνικής Δικτύωσης Facebook
Το Facebook (facebook, στο λογότυπό του αναφέρεται με μικρό f) είναι ένα περιβάλλον κοινωνικής δικτύωσης που ξεκίνησε στις 4/2/2004 από τον Mark Zuckerberg, φοιτητή του πανεπιστημίου του Harvard. Κατά τον ιδρυτή του, στόχος του είναι να δώσει τη δύναμη στους χρήστες του να μοιραστούν κοινές εμπειρίες και έναν κόσμο ανοιχτό και συνδεδεμένο. Σήμερα έχει πάνω από 500 εκατομμύρια ενεργούς χρήστες παγκοσμίως που το χρησιμοποιούν για να επικοινωνήσουν και να μοιραστούν πληροφορίες με τα πρόσωπα που τους ενδιαφέρουν περισσότερο σε δίκτυα που σχετίζονται μέσω πανεπιστημίων, θέσεων απασχόλησης ή γεωγραφικών περιοχών. Ο τυπικός χρήστης αφιερώνει ένα μέσο χρόνο 20 λεπτών την ημέρα και τα 2/3 των χρηστών του, επισκέπτονται την πλατφόρμα τουλάχιστον μια φορά ημερήσια (Ellison et. al., 2007). Οι χρήστες μπορούν να επικοινωνούν με τις επαφές τους μέσω μηνυμάτων ή διαφόρων κοινωνικών εφαρμογών (συμμετοχή σε ομάδες με κάποιο κοινό στόχο, forum συζητήσεων, τοπικές και διεθνείς ομάδες διαμαρτυρίας), πληθώρας εφαρμογών ψυχαγωγίας, να ανεβάζουν φωτογραφίες -πάνω από 14 εκατομμύρια καθημερινά- βίντεο, παρουσιάσεις.
Η παρουσίαση και προώθηση του προσωπικού προφίλ, καθώς και η επιθυμία συμμετοχής σε μια κοινότητα είναι τα βασικά κίνητρα για την επίσκεψη αυτών των ιστοχώρων, οι οποίοι είναι πολύ δημοφιλείς στους εφήβους. Στα περιβάλλοντα για υποστήριξη κοινωνικών δικτύων, απαιτείται η προσοχή των μαθητών από την αυτοέκθεση και τη δημοσιοποίηση της ιδιωτικότητάς τους.
Παιδαγωγική αξιοποίηση κοινωνικών δικτύων
Κάνοντας εγγραφή σε ένα περιβάλλον που υποστηρίζει τα κοινωνικά δίκτυα όπως το Facebook ή το Ning , απαιτείται η κατασκευή του προφίλ του χρήστη με στόχο την αλληλεπίδραση μεταξύ των μελών του δικτύου σε forum συζητήσεων, στις εφαρμογές, που περιέχει και τη δημιουργία ή συν-δημιουργία βάσεων δεδομένων με εργαλεία όπως τα ιστολόγια (blogs) ή τα wikis ως χώρους οικοδόμησης γνώσης. Μέσα από το προφίλ των μελών του δικτύου, τις κοινωνικές εφαρμογές του περιβάλλοντος και την αλληλεπίδραση μέσα από τις συζητήσεις αναπτύσσεται σταδιακά η οικειότητα μεταξύ των μελών και η δυναμική της ομάδας. Με αυτές τις προϋποθέσεις μπορεί να αναπτυχθεί η συνεργατική μάθηση και η συν-δημιουργία.
Σύμφωνα με πολλούς ερευνητές (Cropley, 2006; Florida, 2002; Murakami, 2000), ζούμε στην εποχή της δημιουργικότητας (creative era), η οποία αναγνωρίζεται σαν βασικός παράγοντας όχι μόνο για την οικονομική ανάπτυξη αλλά και για την ίδια την επιβίωση κρατών και οργανισμών. Πολλοί ερευνητές (Simonton, 2000, Kampylis et al., 2006, Lambropoulos et.al., 2008) πιστεύουν ότι η επιστημονική έρευνα για τη δημιουργικότητα πρέπει να δώσει πρακτικές εφαρμογές και προγράμματα για όλα τα επίπεδα της εκπαίδευσης ώστε να καλύψει την απαίτηση των καιρών για μια δημιουργική εκπαίδευση. Η μάθηση και η δημιουργικότητα βασίζονται σε γνωσιακές διαδικασίες αλλά ταυτόχρονα είναι από τη φύση τους κοινωνικά φαινόμενα (Candy & Edmonds, 1999). Η μελέτη της συνεργατικής δημιουργικότητας (συν-δημιουργικότητας, co-creativity) μέσα από ολιστικά και ενοποιητικά μοντέλα γίνεται επιτακτική στην εκπαίδευση, όπου ομάδες ανθρώπων με διαφορετικές ειδικότητες είναι αναγκαίο να συνεργαστούν για τη παραγωγή ενός “προϊόντος” που δεν μπορεί να παραχθεί από ένα μόνο άτομο.
Μελέτη περίπτωσης Facebook: το κοινωνικό δίκτυο Hellenes Educators
Οι Έλληνες εκπαιδευτικοί αποτελούν μια ΚΠ. Οι Έλληνες εκπαιδευτικοί κλήθηκαν μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου να συμμετέχουν στο κοινωνικό δίκτυο Hellenes Educators . Πρωταρχική σημασία δόθηκε στην ανάπτυξη ενθουσιασμού, χαράς, ενσυναίσθησης και εμπιστοσύνης μέσω του προφίλ τους. Ο Schuster (1995) επισημαίνει ότι “η χαρά” συνδέεται με τις ενδορφίνες και εγκεφαλίνες ορμόνες, σημαντικά στοιχεία στη μάθηση. Ο Goleman στην “Κοινωνική νοημοσύνη” επισημαίνει ότι “ο εγκέφαλός μας είναι κοινωνικός, εμείς οι άνθρωποι έχουμε σχεδιαστεί για κοινωνικότητα, βρισκόμαστε διαρκώς απασχολημένοι σε έναν ‘νευρωνικό χορό’ που συνδέει τον δικό μας εγκέφαλο με τον εγκέφαλο των άλλων γύρω μας, είμαστε ικανοί για ενσυναίσθηση, συνεργασία και αλτρουισμό, αρκεί να αναπτύξουμε την κοινωνική μας νοημοσύνη και να καλλιεργήσουμε αυτές τις ιδιότητες”. Η ενσυναίσθηση και η εμπιστοσύνη μεταξύ των εκπαιδευτικών και μεταξύ εκπαιδευτικών-διαχειριστών αναπτύσσεται με την υποδειγματική κατασκευή του προφίλ των διαχειριστών (Lambropoulos, 2008). Οι Huber (1990), Olson and Lucas (1992), επιμένουν στη διατήρηση της δομής των συνηθισμένων εργασιακών περιβαλλόντων (Crook, 1994:191) δεδομένου ότι αποτελούν πλούσια αλλά άτυπα πρότυπα καθημερινής επικοινωνίας. Η “μεταφορά” (spatial metaphor) της ΚΠ σε συνηθισμένο εργασιακό περιβάλλον έγινε με την ύπαρξη ρόλων σχετικών με τη ναυσιπλοΐα: Καπετάνιοι, Λοστρόμοι, Καντινιέρης, Ναυαγοσώστρια ώστε να “σπάσει ο πάγος” μεταξύ αγνώστων. Η χαρά της ανακάλυψης ήταν δεδομένη καθώς οι περισσότεροι πήραν μέρος στο Facebook για πρώτη φορά με τη συμμετοχή τους στο γκρουπ Hellenes Educators. Το περιβάλλον του Facebook έδωσε τη δυνατότητα για να αναπτυχθεί η οικειότητα μεταξύ των μελών του δικτύου μέσα από το προφίλ τους και τις κοινωνικές εφαρμογές του και η αλληλεπίδραση μέσα από τις συζητήσεις.
Με αυτές τις προϋποθέσεις μπορεί να αναπτυχθεί η συνεργατική μάθηση και η συν-δημιουργία. Ο κοινός στόχος ήταν η συνεργασία εκπαιδευτικών που είναι ευαισθητοποιημένοι στις νέες τεχνολογίες και η ανταλλαγή απόψεων για την αξιοποίηση των πολυμέσων στη διδακτική πράξη. Ο κοινός χώρος οικοδόμησης γνώσης ήταν το Wiki “Πολυμέσα στην Εκπαίδευση”. Στη διάρκεια της έρευνας οι συμμετέχοντες εκπαιδευτικοί κατέγραψαν και συζήτησαν εμπειρίες και απόψεις σχετικά με την αξιοποίηση των πολυμέσων στην τάξη τους. Οι διαχειριστές σχεδίασαν μια αρχική δομή, η οποία στην πορεία ενισχύθηκε μαζί με την ανάπτυξη του περιεχομένου.
Από το άρθρο “Κοινωνική Δικτύωση Εκπαιδευτικών για Συνεργασία και Συνδημιουργία στο Facebook: μια Μελέτη Περίπτωσης” των εκπαιδευτικών: Σοφίας Παπαδημητρίου, Νίκης Λαμπροπούλου, Μαριάννας Βιβίτσου, Δημήτρη Σπυρόπουλου στα Πρακτικά 5oυ Πανελλήνιου Συνεδρίου Επιστημονικής Ένωσης Εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας για τη διάδοση των Τ. Π. Ε. στην εκπαίδευση «Τ.Π.Ε. & Εκπαίδευση», 4 & 5 Οκτωβρίου 2008.
Εκπαίδευση 2.0
Γράφει η Διευθύντρια της Εκπαιδευτικής Ραδιοτηλεόρασης, Μπέττυ Τσακαρέστου
Στο Λέχοβο Φλώρινας ο Σταύρος Πασπάλης, διευθυντής και δάσκαλος στο πολυθέσιο δημοτικό σχολείο, εισάγει έναν διαδραστικό πίνακα με λειτουργία bluetooth στα μαθήματά του στις δύο τελευταίες τάξεις και μεταμορφώνει την εμπειρία της καθημερινής μάθησης για τους μαθητές του. Εχει ήδη πειραματιστεί με τον πίνακα αφής από το 2006 σε ένα γειτονικό σχολείο στο χωριό Σκλήθρο.
Καινοτομεί αξιοποιώντας την πολυετή εμπειρία του από την εφαρμογή των νέων τεχνολογιών στην εκπαίδευση κατά την παραμονή του στη Γερμανία. Συνδέσεις με το Διαδίκτυο, επισκέψεις σε διαφορετικούς ιστοχώρους, τα βιβλία μεταφέρονται σε ηλεκτρονική μορφή στον πίνακα αφής. Οι μαθητές μπορούν να δουλέψουν πάνω στην ηλεκτρονικό πίνακα, να λύσουν ασκήσεις ή να κρατήσουν σημειώσεις. Ο ίδιος παραμένει στην αιχμή της ψηφιακής εκπαίδευσης διατηρώντας επαφή με συναδέλφους του που συμμετείχαν μαζί στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα σύμπραξης σχολικών μονάδων «Comenius».
Στο 2ο Δημοτικό Σχολείο στο Μούρεσι Πηλίου ο δάσκαλος της Στ΄ τάξης Μανώλης Χειλαδάκης παίρνει την πρωτοβουλία να εξοπλίσει τους μαθητές του με ατομικούς υπολογιστές, με την οικονομική συμβολή των ίδιων των παιδιών και των γονιών τους και με την υποστήριξη της δημοτικής αρχής. Διαμορφώνει ένα πρωτόγνωρο ψηφιακό περιβάλλον ανακάλυψης της γνώσης μέσα στην τάξη και συντόμευσης της μελέτης στο σπίτι. Ολη η ύλη, οι ασκήσεις και οι εργασίες βρίσκονται αποθηκευμένα μέσα στα μαθητικά λάπτοπ, ταξινομημένα σε e-τετράδια και e-βιβλία. Από την επόμενη χρονιά οι μαθητές του θα γράφουν τα προσωπικά τους blogs, θα μάθουν να αναζητούν και να αξιολογούν πολλαπλές πηγές στο Διαδίκτυο ξεφεύγοντας από τους περιορισμούς του μοναδικού βιβλίου ανά μάθημα.
Στη Σχολή Μωραΐτη στην Αθήνα ο 31χρονος δάσκαλος Παναγιώτης Κακαλέτρης, με μεταπτυχιακές σπουδές στη χρήση των ψηφιακών τεχνολογιών στην εκπαίδευση, εισάγει πιλοτικά το 2007 στη Δ΄ τάξη τον διαδραστικό πίνακα αφής και αξιοποιεί τo Διαδίκτυο σε όλα τα μαθήματα: το λογισμικό του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου, ηλεκτρονικές εγκυκλοπαίδειες και βιβλία, εικονικά εργαλεία για τα μαθηματικά, διαδραστικούς χάρτες για την ιστορία και τη μελέτη του περιβάλλοντος, εικονικές περιηγήσεις σε μουσεία, βίντεο από το Διαδίκτυο και εξειδικευμένες ιστοσελίδες για τα εικαστικά και τη λογοτεχνία αλλά και παιδαγωγικά ηλεκτρονικά παιχνίδια.
Οι τρεις αυτές περιπτώσεις αποτελούν ενδεικτικά παραδείγματα για τις αλλαγές που συντελούνται ήδη σταδιακά και στη χώρα μας, παρά τις σημαντικές υστερήσεις που επισημαίνονται στην αναμόρφωση της φιλοσοφίας της εκπαίδευσης στην ψηφιακή εποχή. Σχολεία, δάσκαλοι, μαθητές και τοπικές αρχές παίρνουν την πρωτοβουλία και αξιοποιούν όλες τις δυνατότητες που προσφέρει η δεύτερη γενιά του Διαδικτύου, η πλατφόρμα τού web 2.0, για ανταλλαγή ιδεών, γνώσεων και πληροφοριών, για συνεργασία μεταξύ ομάδων μαθητών και δασκάλων, για άνοιγμα στην παγκόσμια κοινότητα της εκπαίδευσης, για ενεργό συμμετοχή στην παραγωγή (αντί της μετάδοσης) της γνώσης και στην πρόσβαση στον παγκόσμιο και ανοιχτό ψηφιακό πλούτο των ιδεών και των καινοτομιών.
Αλληλένδετες τεχνολογικές και εκπαιδευτικές καινοτομίες εισάγονται επίσης τα τελευταία χρόνια σε αρκετά πανεπιστημιακά μαθήματα στη χώρα μας για να κερδίσουν το ενδιαφέρον και τη συμμετοχή της «Γενιάς Υ». Η έμφαση περνά από την «κατοχή γνώσεων» στην ικανότητα για παραγωγή και συν-δημιουργία γνώσης. Δημιουργούνται blogs και wikis μαθημάτων ως πλατφόρμες συνεργασίας, συγγραφής επιστημονικών βιβλίων, διαλόγου, παραγωγής σκέψης και έρευνας. Πειραματισμοί γίνονται και με τη νέα υπηρεσία microblogging, το twitter, για δικτύωση και σύνδεση με την ευρύτερη κοινωνία. Το ΕΜΠ ξεκίνησε δοκιμαστικά τη λειτουργία του.
Τα sites κοινωνικής δικτύωσης ΥouΤube (ομιλίες σε video), Facebook (μαθήματα και ομάδες συλλογικής δράσης ή κοινών ενδιαφερόντων), ΜySpace (μουσική) και Flickr (φωτογραφίες, φωτογραφικά-δοκίμια) εμπλουτίζουν την οργάνωση μαθημάτων, ομάδων εργασίας και έρευνας, συνεδρίων ή συλλογικών δράσεων και δίνουν τη δυνατότητα σε όλη την πανεπιστημιακή κοινότητα να παρουσιάσει και να αναδείξει τη δουλειά της αλλά και να την ανοίξει σε όλους τους πολίτες.
Στην Ευρώπη και κυρίως στις ΗΠΑ αυτή η διαδικασία μετασχηματισμού της μαθησιακής και ερευνητικής διαδικασίας είναι σε εξέλιξη εδώ και δέκα χρόνια. Στο περιβάλλον των νέων ψηφιακών και δικτυακών μέσων οι αλλαγές σε όλον τον κόσμο δεν αφορούν μόνο ή κυρίως τα μεγάλα και διεθνούς φήμης σχολεία ή πανεπιστήμια, δεν αφορούν μόνο τα ανεπτυγμένα κράτη ή κοινωνίες.
Οι καινοτομίες έρχονται πλέον όλο και πιο συχνά απο περιοχές ή κοινωνικές ομάδες που είχαμε συνηθίσει να κατατάσσουμε στην «περιφέρεια». Το διαπιστώνουμε ήδη στη χώρα μας. Το βλέπουμε στην Ινδία, στην Ασία, στην Αφρική. Στη μικρή πόλη Αlbiene του Τέξας το Αlbiene Christian University γίνεται το πρώτο iΡod πανεπιστήμιο. Κοιτώντας προς το μέλλον, δίνει δωρεάν και στους 950 πρωτοετείς φοιτητές του και στους καθηγητές του τη δυνατότητα να επιλέξουν μεταξύ iphones και ipods τόσο για να αξιοποιηθεί με δημιουργικό τρόπο στα μαθήματα όσο και για να οργανωθεί η πανεπιστημιακή ζωή.
Το μεγάλο πρότζεκτ κοινωνικής καινοτομίας του Νίκολας Νεγκροπόντε στο ΜΙΤ, ο υπολογιστής των 100 δολαρίων, αλλάζει τις προοπτικές εκπαίδευσης για τα παιδιά του αναπτυσσόμενου αλλά και του ανεπτυγμένου κόσμου δίνοντάς τους πρόσβαση σε βιβλιοθήκες, εκπαιδευτικά εργαλεία, ομιλίες κορυφαίων στοχαστών, επιστημόνων και καλλιτεχνών που διατίθενται ελεύθερα με άδεια creative commons. Το «γάντι» το σήκωσε η Ινδία, η οποία ετοιμάζει τον υπολογιστή των 10 δολαρίων.
Ωστόσο, όταν μιλάμε για εκπαίδευση στην ψηφιακή εποχή, δεν αναφερόμαστε απλώς σε προηγμένα τεχνολογικά «εργαλεία» που μας δίνουν τη δυνατότητα για ένα πέπλο «διαδραστικότητας» στη μαθησιακή διαδικασία, διατηρώντας όμως άθικτη την παλιά φιλοσοφία. Οι νέες τεχνολογίες κοινωνικής δικτύωσης κυρίως γίνονται πλατφόρμες ανάδυσης και οργάνωσης της κοινωνικής και πολιτισμικής αλλαγής, ανάδυσης ενός νέου εκπαιδευτικού παραδείγματος. Η επανάσταση εν τέλει είναι κοινωνική, όχι στενά «τεχνολογική».
Ποια είναι όμως τα χαρακτηριστικά της εκπαίδευσης 2.0 με την οποία άρχισαν να πειραματίζονται αρκετά σχολεία και πανεπιστήμια (και) στη χώρα μας;
• Η ιεραρχική λογική της μετάδοσης της γνώσης, με τον δάσκαλο/καθηγητή-αυθεντία στο επίκεντρο της διδακτικής διαδικασίας αλλά και τη χωρική απεικόνιση αυτής της σχέσης, η γνώριμη μετωπική διάταξη των θρανίων, αναθεωρείται.
• Τα σχολεία και τα πανεπιστήμιά μας οργανώθηκαν με την παραδοχή ότι η γνώση και η πληροφόρηση είναι σπάνια αγαθά, στα οποία η πρόσβαση και όλα τα κοινωνικά και οικονομικά προνόμια που απορρέουν από αυτήν εξασφαλίζονται μόνο σε χώρους αυθεντίας.
Σήμερα, όμως, σε ένα περιβάλλον δικτύωσης, είναι πιο σημαντικό οι μαθητές και οι φοιτητές να επενδύσουν όχι στην «απόκτηση», απομνημόνευση ή συσσώρευση γνώσεων αλλά να καλλιεργήσουν την ικανότητά τους να ανακαλύπτουν τη γνώση, να την αναλύουν, να τη μοιράζονται, να τη συζητούν, να μπορούν να ασκήσουν κριτική και βέβαια να γίνουν οι ίδιοι παραγωγοί νέας γνώσης.
• Ο δάσκαλος και ο καθηγητής αλλάζουν ρόλο. Γίνονται μέντορες, επιμελητές (curators) που έχουν την ευθύνη να διαμορφώσουν διαδραστικά περιβάλλοντα που θα εμπνεύσουν τους μαθητές τους και θα τους εμπλέξουν στη διαδικασία της μάθησης.
• Στον ψηφιακό διασυνδεδεμένο κόσμο η γνώση γίνεται λιγότερο θέμα εμπιστοσύνης σε όσα έχουν να μεταδώσουν οι αυθεντίες. Παίρνει πιο έντονα τα χαρακτηριστικά της κοινωνικής διαδικασίας. Στηρίζεται περισσότερο στην κουλτούρα της συμμετοχής και του διαλόγου, του μοιράσματος, στη δημιουργία κοινοτήτων μάθησης όπου οι μαθητές έχουν την ευκαιρία να αναζητούν και να θέτουν τα σημαντικά ερωτήματα. Κοινότητες χωρίς «σύνορα» που είναι ταυτόχρονα ψηφιακές και φυσικές.
Ο Chris Αnderson, επιμελητής του κορυφαίου διεθνούς συνεδρίου ΤΕD Conference, που εφέτος συμπλήρωσε 25 χρόνια, έχει ως μότο του «Ιdeas worth spreading». Πράγματι οι ιδέες που ακούγονται στο ΤΕD από διαπρεπείς επιστήμονες, καλλιτέχνες, δημιουργούς και μεγάλους δασκάλους μπορούν να αλλάξουν τον τρόπο σκέψης, να εμπνεύσουν τη δράση μας, να δώσουν νέες προοπτικές και νόημα στη ζωή μας. Οι σπουδαίοι δάσκαλοι ξαναβρίσκουν σήμερα την αίγλη και την απήχησή τους, μεταμορφώνουν την εμπειρία της μάθησης μέσα και έξω από τις αίθουσες διδασκαλίας.
Θα τείνουμε, εκτιμώ, να τους αναζητούμε όλο και περισσότερο διαδικτυακά και στο περιβάλλον μας.
—-
Το παραπάνω άρθρο της Μπέττυς Τσακαρέστου δημοσιεύθηκε στο ένθετο “Βήμα Ιδεών” της εφημερίδας “ΤΟ ΒΗΜΑ”
Η CAMERA ZIZANIO ΜΕ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΤΩΝ ΑΛΛΩΝ
ΜΕ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΤΩΝ ΑΛΛΩΝ
Το πρώτο βίντεο διάρκειας 18 λεπτών, που παρήχθη στο πλαίσιο της συνεργασίας ΕΡΤ-ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΤΗΛΕΟΡΑΣΗΣ-Φεστιβάλ Ολυμπίας με προοπτική να προβληθεί από την Εκπαιδευτική Τηλεόραση και όποιον άλλον επιθυμεί. Αφορά την Camera Zizanio και την επέτειο των 10 χρόνων.
Φέτος η Camera Zizanio, το σημαντικότερο Φεστιβάλ της νεανικής οπτικοακουστικής δημιουργίας στην Ευρώπη, γιορτάζει τη 10η επέτειο. Στο διάστημα αυτών των χρόνων εκατοντάδες νεαροί δημιουργοί ήρθαν στην Ελλάδα για να παρουσιάσουν τις ταινίες τους. Κάποιοι απ αυτούς εμπνεύστηκαν από το Φεστιβάλ, την Αρχαία Ολυμπία και τη πόλη του Πύργου και έφτιαξαν νέες ταινίες. Ταινίες μυθοπλασίας,ντοκιμαντέρ, ή κινουμένων σχεδίων. Αποσπάσματα από αυτές συνθέτουν τη “ματιά των άλλων” που αναδεικνύει μ ένα ξεχωριστό τρόπο τη μοναδική ατμόσφαιρα της διοργάνωσης.
Μας ξεναγούν δύο “παιδιά” του Φεστιβάλ, η Γεσθημανή και η Δήμητρα.
Με τα μάτια των άλλων
Ανέβηκε από camerazizanio. - Oλόκληρες σειρές και επεισόδια online.
Κινηματογραφικά εργαστήρια
ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑ
κατά τη διάρκεια του 13ου Φεστιβάλ Ολυμπίας και της 10ης Camera Zizanio στον Πύργο Ηλείας, 11-18 Δεκεμβρίου 2010
Φέτος η Camera Zizanio, η μεγάλη ευρωπαϊκή πρωτοβουλία του Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου Ολυμπίας για Παιδιά και Νέους για την προβολή των νεανικών οπτικοακουστικών έργων, γιορτάζει τα 10 της χρόνια.
Σ αυτή την επετειακή διοργάνωση, αν και διεξάγεται κάτω από πολύ δύσκολες οικονομικές συγκυρίες, αντί να αναδιπλωθούμε, κάνουμε ένα ακόμα άλμα προς τα μπρος. Θεωρώντας ότι η οπτικοακουστική παιδεία σήμερα με τη χρήση της ψηφιακής τεχνολογίας είναι πιο αναγκαία από ποτέ κάνουμε μια μεγάλη προσφορά στους μαθητές όλης της χώρας.
Όλοι οι επισκέπτες θα έχουν τη δυνατότητα, πέρα από τις προβολές της Camera Zizanio και του Φεστιβάλ Ολυμπίας, να παρακολουθήσουν και ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΑ ΕΓΑΣΤΗΡΙΑ.
Ειδικά για τους επισκέπτες από άλλες περιοχές της Ελλάδας σχεδιάστηκαν ταχύρυθμα εργαστήρια που θα διεξαχθούν το Σαββατοκύριακο 11 – 12 Δεκεμβρίου και τα διήμερα 14-15 και 16- 17 Δεκεμβρίου.
Τα εργαστήρια στηρίζονται στη δεκαπεντάχρονη εμπειρία της εφαρμογής του προγράμματος «Εκφράζομαι με εικόνες και ήχους» και καθοδηγούνται από επαγγελματίες του κινηματογράφου.
Τα μαθήματα των εργαστηρίων καλύπτουν όλες τις φάσεις δημιουργίας μιας μικρής ταινίας σε σχολικό περιβάλλον από το σενάριο ως το μοντάζ και προσφέρουν πλήθος πρακτικές πληροφορίες και λογισμικά που βοηθούν τη δουλειά (βλέπε λεπτομέρειες http://camerazizanio.net/greek/ergastiria/).
Οι ώρες των εργαστηρίων θα είναι από τις 3μμ ως τις 6 μμ ούτως ώστε οι συμμετέχοντες να μπορούν να παρακολουθήσουν τις προβολές της Camera Zizanio, που γίνονται το πρωί 10-1μμ αλλά και τις προβολές του Φεστιβάλ Ολυμπίας, που γίνονται το απόγευμα 6-10μμ.
Τα σχολεία που επιθυμούν να παρακολουθήσουν τα εργαστήρια παρακαλούνται να επικοινωνήσουν άμεσα για να εξασφαλίσουν τη συμμετοχή τους. Η συμμετοχή στις προβολές της Camera Zizanio είναι δωρεάν αλλά για τη συμμετοχή στα εργαστήρια υπάρχει μια ελάχιστη οικονομική επιβάρυνση για την κάλυψη των αναγκαίων εξόδων.
Τη συμμετοχή των σχολείων στο Φεστιβάλ και τα δραστηριότητες του διευκολύνει η σχετική Εγκύκλιος του Υπουργείου Παιδείας δια βίου μάθησης και θρησκευμάτων που έχει σταλεί σε όλα τα σχολεία αλλά είναι διαθέσιμη και στην ιστοσελίδα της Camera Zizanio .
Για τις συμμετοχές στα εργαστήρια επικοινωνείτε με τα με τα γραφεία του Φεστιβάλ Ολυμπίας στον Πύργο τηλ. 2621081172 και στο e-mail kidfest@otenet.gr.
Στο Φεστιβάλ Ολυμπίας συμμετέχει και φέτος η Διεύθυνση Εκπαιδευτικής Ραδιοτηλεόρασης, όπως και τα τελευταία δυο χρόνια.
CAMERA ZIZANIO http://camerazizanio.net
“Το σχολείο συναντά το Θεόφιλο…”
Mε αφορμή την αφιερωματική έκθεση του Μουσείου Μπενάκη για το μεγάλο Έλληνα λαϊκό ζωγράφο Θεόφιλο , η Εκπαιδευτική Τηλεόραση ακολουθώντας το πολιτιστικό γίγνεσθαι σας προτείνει-σε όσους είδατε αλλά και σε όσους δεν προλάβατε την έκθεση του Μουσείου Μπενάκη- την ταινία μας «Θεόφιλος – Κκάσιαλος : δύο λαϊκοί ζωγραφοί».
Η ταινία αναδεικνύει βασικά χαρακτηριστικά της προσωπικότητας των δύο ζωγράφων και τα κοινωνικά –ιστορικά – πολιτιστικά στοιχεία της εποχής και του τόπου που τη διαμόρφωσαν. Το κοινό θεματολόγιο των δύο ζωγράφων, αλλά και οι χαρακτηριστικές ομοιότητές τους αποδεικνύουν την ενότητα της ελληνικής και κυπριακής λαϊκής τέχνης και το κοινό συλλογικό ασυνείδητο.
Η ταινία προβλήθηκε και διακρίθηκε σε φεστιβάλ στην Ελλάδα και την Κύπρο, αλλά και το εξωτερικό. Βρήκε θερμή υποδοχή στο 1ο Διεθνές Συνέδριο για το Θεόφιλο, που έγινε στο Δήμο Ιωλκού από ειδικούς της τέχνης κι εκπαιδευτικούς και γι’ αυτό έγινε η αφετηρία για την οργάνωση ημερίδας με θέμα «το σχολείο συναντά το Θεόφιλο και παίρνει …χρώμα», που οργανώθηκε υπό την αιγίδα του Δήμου Ιωλκού και της Δ/νσης Πολιτικών Δικαιωμάτων του Πολιτισμού της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Μαγνησίας . Όπως υποστηρίχθηκε εκεί από παν/κούς φορείς που συμμετείχαν, η ταινία μας «θέτει εναύσματα όσον αφορά στον προβληματισμό για θέματα πολιτιστικής κληρονομιάς και συμβάλλει στην ανάπτυξη της πολιτιστικής συνείδησης των μαθητών». Γι΄αυτό αποτέλεσε την πλατφόρμα βιωματικού εργαστηρίου αξιοποίησής της στην τάξη μέσω του εκπ/κού- εμψυχωτή.
Μαρία Τσακίρη