Συνεχίζοντας την υλοποίηση του προγράμματος “Τα παραμύθια πάνε σχολείο” ασχοληθήκαμε με το παραμύθι “Η Κάλλω και οι καλικάντζαροι”.( www.paramythades.org)

“Αρχή του παραμυθιού, καλησπέρα της αφεντιάς σας…Μια φορά κι έναν καιρό, πριν πολλά χρόνια, σε ένα χωριουδάκι ζούσε μια μάνα με τις δύο κόρες της. Την μεγαλύτερη, την έλεγαν Μάρμπω και ήταν άσχημη. Η μικρότερη όμως, ήταν πανέμορφη και την φώναζαν Κάλλω. Όλος ο κόσμος μιλούσε για τα κάλλη της, κι απ’ όπου περνούσε σχολιάζανε την ομορφιά της. Η Μάρμπω, τα γνώριζε όλα αυτά και την ζήλευε. Για το λόγο αυτό, είχε κλειστεί στο σπίτι και δεν έβγαινε έξω ακόμα κι αν της το ζητούσε η μητέρα της …….”Όταν παραμονή των Χριστουγέννων η μάνα χρειάστηκε αλεύρι και η κασέλα ήταν άδεια, ζήτησε από τη Μάρμπω να πάει στο μύλο, αλλά αυτή αρνήθηκε και τότε πήγε πρόθυμα η Κάλλω. Καθώς περίμενε τη νύχτα φοβισμένη στο μύλο να αλεστεί το σιτάρι της, τρύπωσαν οι καλικάντζαροι, την περικύκλωσαν κι άρχισαν να τη φοβερίζουν. Αυτή στην αρχή φοβήθηκε ,αλλά μετά βρήκε την ψυχραιμία της και για να κερδίσει χρόνο άρχισε να τους ζητάει να της φέρουν διάφορα πράγματα και μετά να τη φάνε….ζήτησε φόρεμα, παπούτσια, παλτό ,γάντια, γούνα, κάλτσες. “Ζήτησε τσατσάρα, καθρεφτάκι, βελόνια και κλωστές, πούδρες και τσιμπιδάκια, κι ότι άλλο μπορείτε να φανταστείτε πως της έρχοταν στο μυαλό.” Με τούτο και με κείνο ξημέρωσε και οι καλικάντζαροι εξαφανίστηκαν. Η Κάλλω φόρτωσε στο γαϊδουράκι της το αλεύρι και όλα αυτά που της έφεραν οι καλικάντζαροι και γύρισε στο χωριό. Η Μάρμπω ζήλεψε και θέλησε να πάει κι αυτή τη νύχτα στο μύλο για να δώσουν και σ΄αυτήν οι καλικάντζαροι δώρα. Όταν όμως εμφανίστηκαν οι καλικάντζαροι τρόμαξε πολύ κι έβαλε τις φωνές, αλλά μέχρι να έρθει ο μυλωνάς, πρόλαβαν και την γρατζούνισαν στο πρόσωπο και στα χέρια. “Έτσι, γύρισε στο χωριό πληγωμένη και λυπημένη, μα η Κάλλω την λυπήθηκε και της έδωσε κάποια από τα δικά της δώρα. Κι από ότι μάθαμε πολλά χρόνια μετά, κι οι δυό τους παντρεύτηκαν, κάνανε οικογένεια, και ζήσανε ευτυχισμένα και με αγάπη.

Ψέματα ή αλήθεια, έτσι λεν’ τα παραμύθια.”

Στόχοι:

• Να μιλήσουν, να αναγνωρίσουν και να απενοχοποιήσουν το συναίσθημα της ζήλειας.
• Να αντιληφθούν πόση σημαντική είναι η διατήρηση της ψυχραιμίας και της λογικής στην αντιμετώπιση του πανικού ,που μπορεί να φέρει ο φόβος και ο κίνδυνος.
• Να έρθουν σε επαφή με τα ήθη, τα έθιμα και τη λαϊκή παράδοση για τους καλικάντζαρους.

Πριν την αφήγηση, μιλήσαμε για τον κύκλο του ψωμιού, για τους ανεμόμυλους και τους νερόμυλους, αλλά και για τους καλικάντζαρους ,έτσι ώστε να μπορέσουν τα παιδιά να κατανοήσουν και να απολαύσουν το παραμύθι.

Μετά την αφήγηση ,αφού συζητήσαμε για το παραμύθι, τους πρωταγωνιστές και τα συναισθήματα που μας δημιουργήθηκαν, επικεντρωθήκαμε στα συναισθήματα και τη συμπεριφορά της μεγάλης αδερφής της Μάρμπως.

Μιλήσαμε για τη ζήλεια, αναγνωρίσαμε ότι είναι κι αυτή ένα συναίσθημα, δυσάρεστο μεν, αλλά συναίσθημα ,που μπορούμε να το αντιμετωπίσουμε συζητώντας γι αυτό.

Τα παιδιά μίλησαν για τον εαυτό τους, για το αν έχει τύχει να νιώσουν το συναίσθημα της ζήλειας , πώς το αντιμετωπίζουν τα ίδια και πώς οι γονείς τους ,αλλά ψάξαμε να βρούμε και εναλλακτικούς τρόπους αντιμετώπισης.

Όλα αυτά προσπάθησαν να τα αποδώσουν σε φύλλο εργασίας.

Λήψη αρχείου

Στη συνέχεια ζωγράφισαν τους καλικάντζαρους όπως τους φαντάζονται,

Λήψη αρχείου

αλλά και τις σκανταλιές που θα έκαναν αν ήταν κι αυτά καλικαντζαράκια.

Λήψη αρχείου

…. και φυσικά στο τέλος το παίξαμε!

“Τα παραμύθια πηγαίνουν σχολείο” είναι ένα πρόγραμμα Αγωγής Υγείας και είναι βασισμένο στο πρόγραμμα του Κέντρου Πρόληψης Π.Ε. Λάρισας – Ο.ΚΑ.ΝΑ. “Τα παραμύθια της γιαγιάς πάνε σχολείο”.

Στόχος του είναι η υιοθέτηση υπεύθυνων στάσεων και συμπεριφορών οι οποίες προάγουν τη σωματική και ψυχοκοινωνική υγεία των παιδιών και του κοινωνικού συνόλου. Επιπλέον προάγουν την ανάπτυξη του προφορικού λόγου, την αισθητική καλλιέργεια, την ανάπτυξη της φαντασίας και βοηθούν στην κατανόηση των χωροχρονικών εννοιών.

Η υλοποίησή του έχει ήδη ξεκινήσει στα τρία ολοήμερα τμήματα του νηπιαγωγείου μας.Οι γλυκιές γιαγιούλες έμαθαν ότι στο σχολείο μας θα λέμε παλιά, λαϊκά παραμύθια και μας υποσχέθηκαν ότι θα έρχονται για να μας βοηθάνε ή για να ακούνε κι αυτές το παραμύθι.

Το παραμυθοσυμβόλαιο που συντάχθηκε με προτάσεις όλης της ομάδας ,θα μας βοηθάει να απολαμβάνουμε την μαγεία του παραμυθιού.

• Στο πρώτο παραμύθι “Ο γεωργός και ο λύκος”, ο λύκος καθημερινά έτρωγε “το προσφάι” του γεωργού, όταν αυτός πήγαινε στο χωράφι και τον άφηνε νηστικό. Ο γεωργός θύμωνε, αλλά φοβόταν να αντιμετωπίσει το λύκο και δεν έλεγε σε κανέναν αυτό που τον βασάνιζε. Όταν αποφάσισε να μιλήσει στο καφενείο, ο κουμπάρος του τον βοήθησε να αντιμετωπίσει το λύκο , “μιας και το δίκιο ήταν με τη μεριά του” και να του δώσει ένα καλό μάθημα αφού ο λύκος “μπορεί να είχε τη δύναμη, μα του ΄λειπε η γνώση”. (Kλιάφα, Μ. (2005). Από τη συλλογή «Παραμύθια της Θεσσαλίας». Εκδόσεις Κέδρος.)

Στόχοι

Να μάθουν να αναγνωρίζουν τα συναισθήματά τους και να κατανοήσουν ότι δεν υπάρχουν θετικά και αρνητικά συναισθήματα.

Να κατανοήσουν ότι στον εκφοβισμό απαντάμε, μιλώντας και ζητώντας βοήθεια. Η σιωπή δεν είναι λύση.Να κατανοήσουν ότι η ψυχραιμία και η λογική, είναι η δύναμη ενάντια στο φόβο και τον πανικό .”

• Συζητήσαμε για τα συναισθήματα του γεωργού και του κουμπάρου, αλλά και για τα δικά μας.
• Τα παιδιά, μέσα από τα παιχνίδια ρόλων, έμαθαν να λένε ΟΧΙ όταν κάτι δεν τους αρέσει, όταν κάποιος τους κάνει κάτι που τα ενοχλεί. Έμαθαν όμως και να ακούνε όταν κάποιος τους λέει ΟΧΙ!

Μάθαμε τον τρόπο να λένε ΟΧΙ και τα βήματα που πρέπει να ακολουθήσουν

• Στο δεύτερο παραμύθι “Ο Λιόντος”, ο Λιόντος είναι ένας φοβερός και τρομερός άνθρωπος, “ένας άνθρωπος σωστό θεριό, αψηλός ίσαμε εκεί πάνω” που τρομοκρατεί τους τσομπαναραίους της περιοχής.Ο γέρος που βρέθηκε εκεί για να ζητήσει λίγο γάλα για την άρρωστη γυναίκα του, δεν τον φοβήθηκε και με την εξυπνάδα του και την καπατσοσύνη του τον νίκησε και απάλλαξε τους τσομπάνηδες από το φόβο του. Οι τσομπάνηδες για να τον ευχαριστήσουν του χάρισαν ένα ολόκληρο κοπάδι γιδοπρόβατα κι ο γέρος γύρισε στη γριούλα του και “ζήσαν αυτοί καλά κι εμείς καλύτερα.” (Κλιάφα, Μ. (2005). Από τη συλλογή «Παραμύθια της Θεσσαλίας». Εκδόσεις Κέδρος)

Στόχοι

Να κατανοήσουν ότι στη βία δεν απαντάμε με βία και επιστρατεύουμε το μυαλό μας.

Να κατανοήσουν ότι ο φόβος που δεν αντιμετωπίζεται, δημιουργεί μεγαλύτερο φόβο.”

• Αφού συζητήσαμε για το παραμύθι, τα παιδιά μίλησαν για τους δικούς τους φόβους ,τους ζωγράφισαν και σκέφτηκαν τρόπους για να τους αντιμετωπίσουν και να τους ξεπεράσουν.

• Στο παραμύθι “Ο γέρος και τα τρία αδέρφια”, ο γέρος με τη μαγκούρα που εμφανίστηκε στα τρία αδέρφια όταν αυτά αναζητούσαν την τύχη τους, πραγματοποίησε τις επιθυμίες τους αφού πρώτα του υποσχέθηκαν ότι θα βοηθούσαν όποιον είχε ανάγκη και ζητούσε τη βοήθειά τους. Όμως μόνο ο μικρός αδερφός κράτησε το δώρο που του δόθηκε γιατί είχε “μεγάλη και καλοσυνάτη καρδιά και βοηθούσε όποιον είχε ανάγκη.” Αντίθετα τα άλλα δυο αδέρφια “δεν τήρησαν την υπόσχεσή τους. Δεν βοήθησαν τους φτωχούς που τους ζήτησαν βοήθεια και έτσι ό,τι καλό τους δόθηκε το έχασαν. …….

“Ψέματα ή αλήθεια, έτσι λεν’ στα παραμύθια!” (www.paramythades.org Posted on 3 Φεβρουαρίου 2014 by Χρήστος Τσίρκας)

Στόχοι

Να αναγνωρίσουν ότι οι επιλογές μας συνοδεύονται από συνέπειες

Να αντιληφθούν ότι η μεγαλοψυχία και το καλό δικαιώνονται.

Να αντιληφθούν ότι η πλεονεξία και η αθέτηση υπόσχεσης έχουν αρνητικές συνέπειες .

• Συζητήσαμε για το παραμύθι, τα παιδιά είπαν τι τους άρεσε, τι δεν τους άρεσε, τι τους έκανε εντύπωση. Εντοπίσαμε τους ήρωες του παραμυθιού, τους  ζωγραφίσαμε, ζωγραφίσαμε τις επιθυμίες των τριών αδερφών και τελικά το παίξαμε! Τα παιδιά έγιναν ηθοποιοί, διάλεξαν τους ρόλους τους και απόλαυσαν τη δραματοποίηση!

Τα παραμύθια είναι πάντα μια ανεξάντλητη πηγή έμπνευσης για μικρούς και μεγάλους και σίγουρα οι δραστηριότητες που πλαισίωσαν το πρόγραμμα είναι πολλές, με ποικίλους και διαφορετικούς στόχους. Κατά την επεξεργασία τους δόθηκε χρόνος στα παιδιά να μιλήσουν, να αναπτύξουν την φαντασία τους ,το λεξιλόγιό τους, να εκφραστούν, να δημιουργήσουν δικές τους ιστορίες….με τη βοήθεια ενός ζαριού με τυχαίες εικόνες έφτιαξαν το δικό τους παραμύθι και το εικονογράφησαν

Έμαθαν να αναγνωρίζουν τα βασικά συστατικά ενός παραμυθιού ή ενός βιβλίου και με τη βοήθεια εικόνων και κατάλληλων δραστηριοτήτων είναι σε θέση να εντοπίζουν τα χαρακτηριστικά αυτά. (Τίτλος, συγγραφέας- αν υπάρχει- εκδόσεις, ήρωες…. )

Και το «ταξίδι» που ξεκινήσαμε με τα παραμύθια συνεχίζεται…