Όλοι γνωρίζουμε, πως για να συνυπάρξουν  αρμονικά σ’ ένα χώρο, πολλά άτομα μαζί, θα πρέπει να θεσπίζονται και να τηρούνται κάποιοι «κανόνες». Συχνά ακούμε για τους «κανόνες της ομάδας», «κανόνες του σχολείου», «κανόνες του παιχνιδιού», «κανόνες του σπιτιού», κ.ο.κ.  Ας μείνουμε όμως σε μια μικρή ομάδα ατόμων, που όλοι μας ανήκουμε, όπως αυτή της οικογένειας.

Στο διάστημα που διανύουμε «ΜΕΝΟΥΜΕ ΣΠΙΤΙ», είναι μια ευκαιρία να παρατηρήσουμε περισσότερο τις συμπεριφορές των παιδιών και τις αντιδράσεις των γονιών, έτσι ώστε να προσπαθήσουμε να διορθώσουμε λόγια και πράξεις, που προκαλούν εντάσεις και συγκρούσεις μεταξύ των μελών της οικογένειας.

Οι συμβουλές της κ. Τζάνις Νόρτον, που έχει επινοήσει και εξέδωσε ως οδηγό για γονείς με τον τίτλο «Calmer, Easier, Happier Parenting: The Revolutionary Programme That Transforms Family Life» (εκδ. John Myrray), υπόσχονται να φέρουν την πολυπόθητη γαλήνη και ηρεμία στο σπίτι.

Να μερικές από τις συμβουλές της:

*Αποφεύγουμε του γενικευμένους και υπερβολικούς επαίνους.

Φυσικά και πρέπει να επαινούμε τα παιδιά μας σε κάθε προσπάθεια που κάνουν, όχι όμως με γενικά και υπερβολικά λόγια, όπως «τέλεια», «θαυμάσια», «υπέροχα». Αντί αυτού πείτε κάτι πιο συγκεκριμένο και συγκρατημένο, όπως  «βλέπω ότι σήμερα ήσουν πιο προσεκτικός με τα μαθήματά σου, δεν έχεις λάθη στην ορθογραφία σου και στην αντιγραφή σου. Αυτό είναι  πολύ καλό».

Το κλειδί κατά την κ. Τζάνις Νόρτον είναι να παρατηρείτε και να περιγράφετε  με ακρίβεια τις πράξεις του παιδιού χωρίς να χρησιμοποιείτε υπερθετικό βαθμό.

*Να επαινείτε την απουσία της ενοχλητικής συμπεριφοράς.

Για να αντιμετωπίσετε μια ενοχλητική συμπεριφορά του παιδιού (π.χ. ότι συνέχεια γκρινιάζει χωρίς λόγο, μιλάει απότομα, σας διακόπτει όταν μιλάτε στο τηλέφωνο, τρώει τα νύχια του, συνεχώς ζητάει κάτι) αρχίστε να δίνεται σημασία στις στιγμές που το παιδί δεν συμπεριφέρεται κατ’ αυτόν τον τρόπο. Αυτές τις στιγμές, να χρησιμοποιείτε τον συγκεκριμένο/συγκρατημένο έπαινο για να του τις επισημαίνετε.

Μπορείτε να λέτε για παράδειγμα: «βλέπω ότι δεν με διέκοψες όταν μιλούσα στο τηλέφωνο……. αυτό είναι πολύ καλό» ή «βλέπω ότι σήμερα δεν τρως τα νύχια σου….. αυτό είναι πολύ καλό» Η έκφραση «βλέπω ότι….», θα κάνει τα παιδιά σταδιακά, να την συνδυάσουν με κάτι καλό που κάνουν και θα επιδιώκουν όλο και περισσότερο να την ακούν.

*Αφιερώστε τους «ειδικό»  χρόνο.

Καθένας από τους γονείς πρέπει να αφιερώνει σε καθένα από τα παιδιά του ειδικό, αποκλειστικό  χρόνο, που θα περνάνε οι δύο τους κάνοντας κάποιες δραστηριότητες. Ο χρόνος αυτός να είναι καθημερινός, αν γίνεται, να διαρκεί τουλάχιστον 10 λεπτά και να μην τον αφιερώνουν στον υπολογιστή ή στην τηλεόραση αλλά σε κάτι πιο διαδραστικό, που θα αρέσει και στους δύο.

Τα παιδιά στην αρχή χρειάζονται χρόνο με το γονέα του ιδίου φύλου – κι αν δεν υπάρχει, με ένα κοντινό ενήλικα του ιδίου φύλου.

*Μάθετε να ακούτε πρώτα το παιδί

Για να ακούσετε το παιδί  και να λύσετε κάποιο πρόβλημα, πρέπει να βάλετε στην άκρη τα δικά σας συναισθήματα, να σταματήσετε ότι κι αν κάνετε και να ακούσετε προσεκτικά τι έχει να σας πει το παιδί κοιτάζοντάς το στα μάτια. Προσπαθήστε να φαντασθείτε πως νιώθει το παιδί εκείνη τη στιγμή και αναλόγως προσαρμόστε την απάντησή σας. Το συναίσθημα που θα φαντασθείτε εκφράστε το στο παιδί χωρίς όμως να το δικαιολογήσετε ή να το καθησυχάσετε ή να του κάνετε κήρυγμα. Πείτε λ.χ. «ακούγεσαι πολύ θυμωμένος/στενοχωρημένος που χάλασε το παιχνίδι σου».

Με τον τρόπο αυτό τα παιδιά ξεπερνούν πιο εύκολα και πιο γρήγορα τα αρνητικά τους συναισθήματα, έχουν την ευκαιρία να τα επεξεργαστούν, να τα νιώσουν πλήρως, μετά να τα ξεπεράσουν και να ηρεμήσουν.

*Ετοιμασθείτε εκ των προτέρων

Αυτή είναι μια ισχυρή τεχνική για να εξασφαλίσετε ότι το παιδί θα ακολουθεί τους κανόνες του σπιτιού. Πρέπει να την εφαρμόσετε πριν συμβεί η αρνητική συμπεριφορά και σίγουρα όχι σε στιγμές διαφωνίας ή όταν βιάζεστε. Επιπλέον το παιδί είναι αυτό που μιλάει, κι όχι εσείς.

Διαλέξτε μια ουδέτερη στιγμή (να μην έχει προηγηθεί καυγάς) που θα έχετε αρκετό χρόνο στη διάθεσή σας. Καθίστε κάτω με το παιδί και θέστε του μερικά βασικά ερωτήματα (για κάθε ερώτηση και απάντηση διαθέστε έως 1 λεπτό).

Κάθε ερώτηση πρέπει να είναι λεπτομερής και να μην απαντιέται με ένα «ναι» ή «όχι», αλλά να έχει συγκεκριμένη απάντηση. Επίσης, επειδή το παιδί ξέρει τις απαντήσεις, εσείς δεν πρέπει να μιλάτε, αλλά να περιμένετε να απαντήσει μόνο του.

Για παράδειγμα: «Όταν γυρίζουμε από το ποδόσφαιρο, τι είναι το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνουμε; Πού θα βάλουμε τη τσάντα; Πού θα βάλουμε τα παπούτσια; Τι θα κάνουμε τα λερωμένα ρούχα;»

Όσο πιο λεπτομερής είναι η κάθε απάντηση του παιδιού, τόσο περισσότερο αποτυπώνεται στη μνήμη του.

*Απομακρύνετε ότι αποσπά την προσοχή

Αν π.χ. τα παιδιά σας παίζουν το πρωί αντί να ντύνονται για το σχολείο, βάλτε τα ρούχα τους σε ξεχωριστά δωμάτια, ώστε να μην συναντηθούν πριν ντυθούν. Ή αν πάλι αρνούνται να φορέσουν ζεστά ρούχα το χειμώνα, κρύψτε τα καλοκαιρινά ρούχα, για να μην τα έχουν πρόχειρα και τα βάζουν.

*Μην ζητάτε ποτέ δεύτερη φορά το ίδιο πράγμα

Για να κάνει το παιδί ότι του ζητάτε με την πρώτη (τουλάχιστον κατά 90% των περιπτώσεων), ακολουθήστε την παρακάτω μέθοδο. Είναι κατάλληλη για παιδιά ηλικίας άνω των 3 ετών και δεν συνιστάται όταν το παιδί βρίσκεται μπροστά σε μια οθόνη ή όταν εσείς βιάζεστε.

Η μέθοδος έχει ως εξής:

1. Πηγαίνετε στο δωμάτιο όπου βρίσκεται το παιδί, καθίστε δίπλα του και κοιτάξτε το.
2. Περιμένετε να γυρίσει να σας κοιτάξει και αυτό – να κοιτάζει εσάς και όχι κάπου αλλού.
3. Πείτε στο παιδί τι θέλετε να κάνει – αργά, μα σαφήνεια, με απλά λόγια και μόνο μια φορά.
4. Ζητήστε από το παιδί να επαναλάβει ότι του είπατε, λέγοντας: «Πες μου σε παρακαλώ τι πρέπει να κάνεις τώρα» (μόλις το παιδί αρχίσει να το λέει, έχει αρχίσει να γίνεται δική του απόφαση και ευθύνη).
5. Περιμένετε στη θέση σας μέχρι να κάνει το παιδί ότι του ζητήσατε – και κάθε τι σωστό που κάνει, μην ξεχνάτε να το επαινείτε πάντα συγκεκριμένα και συγκρατημένα.

Όσο περνάει ο καιρός το πέμπτο βήμα δεν θα είναι απαραίτητο και τελικά θα απαιτούνται μόνο τα τρία πρώτα.

Σε ότι αφορά τον «ειδικό» χρόνο, που πρέπει να αφιερώνουμε στο παιδί, αξίζει να διαβάσετε το παρακάτω:

Θέλω να με κάνεις τηλεόραση

‘’Θεέ μου, απόψε σου ζητάω κάτι που το θέλω πάρα πολύ.

Θέλω να με κάνεις τηλεόραση.

Θέλω να πάρω τη θέση της τηλεόρασης που είναι στο σπίτι μου.

Να έχω το δικό μου χώρο.

Να έχω την οικογένειά μου γύρω από μένα.

Να με παίρνουν στα σοβαρά όταν μιλάω.

Θέλω να είμαι το κέντρο της προσοχής και να με ακούνε οι άλλοι χωρίς διακοπές και ερωτήσεις.

Θέλω να έχω την ίδια φροντίδα, που έχει η τηλεόραση όταν δεν λειτουργεί.

Όταν είμαι τηλεόραση, θα’ χω την παρέα του πατέρα μου όταν έρχεται σπίτι από τη δουλειά, ακόμα κι όταν είναι κουρασμένος.

Και θέλω τη μαμά μου να με θέλει όταν είναι λυπημένη και στενοχωρημένη, αντί να με αγνοεί…

Θέλω τα’ αδέρφια μου να μαλώνουν για το ποιος θα περνάει ώρες μαζί μου.

Θέλω να νιώθω ότι η οικογένειά μου αφήνει τα πάντα στην άκρη, πότε- πότε, μόνο και μόνο για να περάσει λίγο χρόνο με μένα.

Και τελευταίο, κάνε με έτσι ώστε, να τους κάνω όλους ευτυχισμένους και χαρούμενους.

Θεέ μου δε ζητώ πολλά….Θέλω μόνο να γίνω σαν μια τηλεόραση!!!’’

Έκθεση μαθητή Β΄ τάξης Δημοτικού, με θέμα: ‘’Τι θέλω να ζητήσω από το Θεό’’

Σύνταξη άρθρου

Κανιούρη Χαρίκλεια

Εκπαιδευτικός ΠΕ60