Παραμύθια για τη διαφορετικότητα

Όλοι διαφορετικοί, όλοι ίσοι.

Όλοι μας έχουμε ακούσει την παραπάνω έκφραση, που στόχο έχει να ευαισθητοποιήσει για την αποδοχή της διαφορετικότητας, που υπάρχει στην κοινωνία μας σε διάφορες μορφές. Σήμερα στα περισσότερα σχολεία φοιτούν παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες αλλά και με πιο βαριές αναπηρίες, καθώς στόχος είναι να μην υπάρχει κοινωνικός αποκλεισμός και να συμμετέχουν όλα τα παιδιά ισότιμα στο πολύτιμο αγαθό της εκπαίδευσης. Επίσης ζούμε σε μια πολυπολιτισμική πλέον κοινωνία και συχνά στα σχολεία μας φοιτούν παιδιά από άλλες χώρες, με άλλες συνήθειες ,άλλες πολιτιστικές καταβολές και αυτό καθιστά αναγκαία την ομαλή συνύπαρξη και συνεργασία μαζί τους. Τέλος όλοι είμαστε μοναδικοί και διαφορετικοί καθώς  έχουμε διαφορετικά σωματικά χαρακτηριστικά : ψηλοί, κοντοί, αδύνατοι, εύσωμοι, ξανθοί, μελαχρινοί και αυτό μας κάνει ξεχωριστούς.

Η διαφορετικότητα του καθενός μας κάνει την ζωή μας μοναδικά όμορφη.

Όλα τα παιδιά έχουν ίσα δικαιώματα  και χρειάζονται ίσες ευκαιρίες.  Το χρώμα του δέρματος, η καταγωγή, οι μαθησιακές επιδόσεις, η αναπηρία δεν δικαιολογούν διακρίσεις, περιθωριοποίηση και στιγματισμό. Καλό είναι λοιπόν να καλλιεργήσουμε όλοι γονείς και εκπαιδευτικοί μια κουλτούρα αποδοχής και σεβασμού. Στα παιδιά προσχολικής ηλικίας μπορεί να συμβάλλουν σε αυτό πολλά παραμύθια, που με ευαισθησία και τρυφερότητα προσεγγίζουν  το θέμα της διαφορετικότητας.Έτσι τα παιδιά μας θα μείνουν μακριά από αναχρονιστικά στερεότυπα και προκαταλήψεις και θα υιοθετήσουν αξίες όπως η ανθρωπιά, η αλληλεγγύη και ο σεβασμός..

Στους παρακάτω συνδέσμους μπορείτε να διαβάσετε κάποια από αυτά τα παραμύθια:

Η Μπουμπού και η Μπαμπαλού https://www.keda.uoa.gr/eclass/modules/document/file.php/TED100/Διδακτικό%20Πακέτο/Βιβλία/Η%20Μπουμπού%20και%20η%20Μπαμπαλού.pdf

ΣΙ ΣΟΥ ΝΤΟ Ένα ασπρόμαυρο παραμύθι  https://www.openbook.gr/si-sou-nto/

Έλμερ ο παρδαλός ελέφαντας    https://www.youtube.com/watch?v=xjRiS2GHeO0

Ο Μάυρος κότσυφας και ο άσπρος γλάρος http://www.mikrosanagnostis.gr/library/pageflip43/Default.html

Το Κάτι Άλλο

Συντάκτης άρθρου:

Χαρδαλιά Γιαννούλα

Νηπιαγωγός Ε.Α.Ε

Δραστηριότητες για ανάπτυξη της λεπτής κινητικότητας στα παιδιά με απλά υλικά.

 Η λεπτή κινητικότητα περιλαμβάνει όλους τους μύες των χεριών που μας επιτρέπουν να κρατάμε σωστά το μολύβι αλλά και να εκτελούμε απλές καθημερινές δραστηριότητες όπως να ντυνόμαστε , να κουμπώνουμε και να ξεκουμπώνουμε, να ανοίγουμε και να κλείνουμε φερμουάρ, να κρατάμε το κουτάλι ή να ζωγραφίζουμε.

Αναφέρεται λοιπόν στην δύναμη και τον έλεγχο των  μυών αλλά κυρίως στην επιδεξιότητα. Οι ασκήσεις που γίνονται στοχεύουν στην ενδυνάμωση των καρπών και των δαχτύλων.

Ας δούμε πως μπορούμε να το κάνουμε παίζοντας και διασκεδάζοντας με απλά υλικά που όλοι έχουμε στο σπίτι μας.

  1. Παίζουμε με πλαστελίνη ή ζυμάρι

Το παιχνίδι με πλαστελίνη είναι ένα από τα αγαπημένα παιχνίδια στην παιδική ηλικία. Όχι μόνο είναι διασκεδαστικό, αλλά συμβάλλει επίσης και στην ανάπτυξη κάποιων δεξιοτήτων. Αυτό το παιχνίδι βοηθά να αναπτυχθούν οι μύες των δακτύλων καθώς και  ο έλεγχος της πίεσης και της δύναμης των χεριών και  αποτελεί μια πολύτιμη αισθητηριακή εμπειρία. Εάν δεν διαθέτετε πλαστελίνη στο σπίτι μπορείτε να φτιάξετε ζυμάρι με αλεύρι ,ζεστό  νερό και αλάτι και να κάνετε πολλές διασκεδαστικές δραστηριότητες που θα βοηθήσουν το παιδί. Καλή ιδέα θα ήταν να σας βοηθήσουν τα παιδιά στο πλάσιμο των πασχαλινών κουλουριών

  1. Παιχνίδι με σφουγγάρι.

Χρειάζεστε δυο μπολ, το ένα γεμάτο με νερό και το άλλο άδειο. Δώστε στο παιδί σας ένα σφουγγάρι και ζητήστε του να μεταφέρει το νερό από το ένα μπολ στο άλλο ζουλώντας το σφουγγάρι. Αυτό το απλό παιχνίδι μπορεί να δυναμώσει τα χέρια και τους βραχίονες.

  1. Παιχνίδι με όσπρια

Το παιδί μπορεί με τη βοήθειά σας να κάνει πολλές δημιουργικές  δραστηριότητες με φασόλια , ρεβύθια ,καλαμπόκι, φακές και ρύζι. Χρειάζεστε ακόμη κόλλα και χαρτί. Καταρχήν κολλάμε όσπρια σε περιγράμματα για να φτιάξουμε  σχήματα,,,γραμμές ευθείες, κάθετες ή ακόμη και γράμματα. Χρησιμοποιούμε τα όσπρια για διάφορες κατασκευές και κολάζ όπως  λουλούδια, στέγες σπιτιών, ζωάκια. Επίσης μπορούμε να μεταφέρουμε με ένα κουτάλι όσπρια από ένα μπόλ στο άλλο.

Ακόμη πιο απλή άσκηση ανάλογα με τις δυνατότητες του παιδιού είναι να τοποθετούμε όσπρια σε μικρά πλαστικά μπουκάλια νερού, διαφορετικό είδος στο καθένα-ταξινόμηση-και στην συνέχεια να τα χρησιμοποιούμε σαν αυτοσχέδια μουσικά όργανα για να παίξουμε όλοι μαζί.

Βοηθάμε έτσι τα παιδιά να εξασκήσουν τα δάχτυλά τους και να αποκτήσουν επιδεξιότητα στον χειρισμό μικρών αντικειμένων.

  1. Μαθαίνω να κουμπώνω και να ξεκουμπώνω

Βοηθήστε τα παιδιά να μάθουν να κουμπώνουν και να ξεκουμπώνουν χρησιμοποιώντας καθημερινά ρούχα όπως πουκάμισα, παλτό κτλπ. Ξεκινήστε με ρούχα που έχουν μεγαλύτερα κουμπιά και στη συνέχεια πιο μικρά. Ενθαρρύνετε και επιβραβεύστε το παιδί για κάθε του προσπάθεια. Επίσης μπορούν να εξασκηθούν στο άνοιγμα και κλείσιμο φερμουάρ .

 

  1. Κοσμήματα από ζυμαρικά.

Η κατασκευή κοσμημάτων από ζυμαρικά είναι ένας πολύ καλός τρόπος το παιδί σας να εκφράσει τη δημιουργικότητά του, ενώ ταυτόχρονα εξασκεί το συντονισμό χεριού-ματιού κι αναπτύσσει την ικανότητά να χειρίζεται αντικείμενα. Χρειάζεστε ένα χοντρό κορδόνι  ή κλωστή ,πένες ή κοφτό μακαρονάκι και μπόλικη φαντασία. Παρόμοιες δραστηριότητες μπορούν να γίνουν με κομμένα καλαμάκια και να φτιάξετε κομπολόγια

  1. Σπάσιμο των φυσαλίδων από το νάιλον που τυλίγουμε έπιπλα.7. Παίζουμε με μανταλάκια

Πιάσιμο διάφορων αντικειμένων με μανταλάκια ή με την πιάστρα για τον πάγο: πιάνουμε βαμβάκι,δημητριακά , όσπρια, μολύβια, γόμες, μικρά τουβλάκια. Μπορείτε να κάνετε έναν μικρό διαγωνισμό  για το ποιός θα πιάσει πιο γρήγορα  χάντρες και θα τις τοποθετήσει σε ένα κουτί. Κρεμάμε με μανταλάκια κάλτσες ή ρούχα από τις κούκλες  σε μια αυτοσχέδια μπουγάδα στο παιδικό δωμάτιο σε ένα μεγάλο κορδόνι.

  1. Αυτοσχέδιες κούκλες


Χρησιμοποιείστε απλές χάρτινες σακούλες από το μανάβη και εναλλακτικά, γάντια ή ακόμη και κάλτσες για να φτιάξετε κούκλες και να διασκεδάσετε με αυτοσχέδιες δραματοποιήσεις , διασκεδαστικούς χαιρετισμούς και τραγούδια. Αυτή η δραστηριότητα θα τα βοηθήσει και στην ανάπτυξη του προφορικού λόγου με διασκεδαστικό και παιχνιώδη τρόπο.

  1. Κουτιά παππουτσιών

Με τα κουτιά που δεν χρειαζόμαστε μπορούμε να κάνουμε πολλές διασκεδαστικές δραστηριότητες που θα βοηθήσουν την επιδεξιότητα των παιδιών στα δάχτυλα αλλά και θα βελτιώσουν τον συντονισμό ματιού και χεριού.

Ενδεικτικά: ανοίγουμε πολλές τρύπες με ένα στυλό σε παράλληλες γραμμές στο πάνω μέρος του κουτιού και ζητάμε από το παιδί να τοποθετεί σε αυτές καλαμάκια ή χρωματιστά πλαστικά κουταλάκια κρατώντας τα με τα τρία δάχτυλα όπως κρατά το μαρκαδόρο. Μπορούμε στο πάνω μέρος του κουτιού να κόψουμε υποδοχές και να τοποθετούμε τουβλάκια διαφορετικών σχημάτων και μεγεθών. Ακόμη μπορούμε να κάνουμε μία σχισμή και να τοποθετούν από εκεί νομίσματα. Αν έχουμε ένα μικρό κουτί μπορούν να κάνουν έναν μικρό κουμπαρά. Επίσης τοποθετώ  πλαστικά κουταλάκια   .

Μαθαίνω να ανοίγω και να κλείνω μπουκάλια με διασκεδαστικό τρόπο.

Ξεκινάμε λοιπόν , παίζουμε διασκεδάζουμε και γινόμαστε καλύτεροι.Δεν ξεχνάμε να επιβραβεύουμε και να ενθαρρύνουμε συνεχώς τα παιδιά μας είναι ο καλύτερος τρόπος για να συνεχίσουν να προσπαθούν.Συντάκτης άρθρου:

Χαρδαλιά Γιαννούλα

Νηπιαγωγός Ε.Α.Ε

ΕΝΑ ΣΧΟΛΕΙΟ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ

«Η σύγχρονη τάση της ειδικής αγωγής είναι να κατοχυρώσει το δικαίωμα της εκπαίδευσης των παιδιών και να ιδρύει σχολεία τα οποία συμπεριλαμβάνουν όλα τα παιδιά, κατανοούν τις ιδιαιτερότητές τους, υποβοηθούν τη μάθησή τους και ανταποκρίνονται στις ατομικές τους ανάγκες»[1]

Η εκπαίδευση των μαθητών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες και αναπηρίες δεν είναι μια στατική διαδικασία. Είχε εξελιχθεί κατά το παρελθόν με διαφορετικούς τρόπους και συνεχίζει να εξελίσσεται ακόμη και σήμερα καθώς οι αντιλήψεις, οι πολιτικές και η πρακτική εφαρμογή των προγραμμάτων της ειδικής εκπαίδευσης υφίστανται αλλαγές σε όλες τις χώρες. Σήμερα, μετά από τη διακήρυξη της Σαλαμάνκα (1994), η παιδαγωγική συζήτηση έχει μετατοπιστεί από την πρόταση της ενσωμάτωσης (mainstreaming) και της ένταξης (integration) σε αυτήν της συνεκπαίδευσης (inclusion) των μαθητών με και χωρίς ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες σε «ένα σχολείο για όλους» όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά στη Χάρτα του Λουξεμβούργου.[2] Σε αντίθεση με την πολιτική της ένταξης, που προωθεί την ιδέα της προσαρμογής του μαθητή με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες στις απαιτήσεις του αναλυτικού προγράμματος και του σχολείου, η συνεκπαίδευση αναφέρεται στην αναδιοργάνωση του σχολείου, έτσι ώστε να συμπεριλάβει (include) και τους μαθητές με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες.[3]

Σύμφωνα με την έκθεση του Ευρωπαϊκού Φορέα για την Ανάπτυξη της Ειδικής Αγωγής[4] η εφαρμογή της πολιτικής της συνεκπαίδευσης προϋποθέτει όχι κάποιες “τυπικές” εκπαιδευτικές αλλαγές, αλλά στην ουσία προϋποθέτει την αλλαγή του σχολείου με στόχο τη διαμόρφωση ενός πλαισίου νομοθεσίας και πολιτικής που να στηρίζει πραγματικά τη συνεκπαίδευση.

Είναι γεγονός, ότι με βάση τις σύγχρονες αντιλήψεις της Παιδαγωγικής Επιστήμης η Ειδική Εκπαίδευση θεωρείται και εκλαμβάνεται ως αναπόσπαστο κομμάτι της εκπαίδευσης, με την ευρεία έννοια του όρου. Δε νοείται δηλαδή, ως ένας ξεχωριστός  κλάδος. Παράλληλα, στο διεθνή χώρο παρατηρείται η ανάπτυξη ενός ιδιαίτερου ενδιαφέροντος, όχι μόνο σε βιβλιογραφικό, αλλά και σε ερευνητικό επίπεδο, αναφορικά με τη συνεκπαίδευση παιδιών με και χωρίς αναπηρία ή ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες. Άλλωστε σε μια δημοκρατική κοινωνία, η οποία κάνει λόγο για ισότητα ευκαιριών, είναι αυτονόητο το δικαίωμα του κάθε παιδιού με ή χωρίς αναπηρία να συμμετέχει στη σχολική διαδικασία και μάλιστα να μπορεί απρόσκοπτα στο σχολείο της γειτονιάς του. Έχει καταδειχθεί ερευνητικά, ότι η συνεκπαίδευση παιδιών µε και χωρίς αναπηρία ή ειδικές ανάγκες έχει πολλαπλά οφέλη όχι μόνο για τα παιδιά με αναπηρία ή ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, αλλά για όλους ανεξαιρέτως τους μαθητές και όχι μόνο. Οφέλη σημειώνονται για το σύνολο των εμπλεκομένων στην εκπαιδευτική διαδικασία (εκπαιδευτικούς, γονείς κ. ά.).

Είναι πολύ σημαντικό για τα παιδιά με αναπηρία ή ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες να εντάσσονται στο σχολείο γενικής αγωγής και να αντιμετωπίζονται με ισότητα. αποδοχή και σεβασμό.

Επίσης, και τα παιδιά τυπικής ανάπτυξης υποβοηθούνται πολύ από αυτή την αρμονική συνύπαρξη, καθώς κοινωνικοποιούνται, μαθαίνουν να σέβονται τη διαφορετικότητα, νιώθουν το αίσθημα της αλληλεγγύης, του αλληλοσεβασμού και της αλληλοϋποστήριξης.

Σχετικά με την ελληνική πραγματικότητα τις τελευταίες δεκαετίες έχουν γίνει  κάποια σημαντικά βήματα προόδου προς αυτή την κατεύθυνση. Βέβαια, είναι σίγουρο ότι υπολείπονται να γίνουν ακόμα πολλά, προκειμένου να φτάσουμε στο σημείο στην χώρα μας να μιλάμε για «Ένα σχολείο για όλους».

Σύνταξη άρθρου

Στελιανού Αντωνία

Νηπιαγωγός MSc (ΠΕ60)

Βιβλιογραφία

[1] Ευθυμία Ταφά, Συνεκπαίδευση παιδιών με και χωρίς προβλήματα μάθησης και συμπεριφοράς, (Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα,1997) , σελ. 101

 

[2]Μελέτη σε ηλεκτρονική εκδοχή:  Ανδρομάχη Νάνου, Διαφοροποίηση και ευελιξία σε ένα σχολείο για όλους, (Αθήνα. 2009), Διαθέσιμο εδώ, www.specialeducation.gr/frontend/article.php?aid=248&cid=65Από Amanda Watkins, Αρχές Κλειδιά της Ειδικής  Αγωγής,, (Editor, 2003),   Διαθέσιμο εδώ.

[3]Από e book : Ευρωπαϊκός Φορέας Ειδικής Αγωγής, Ειδική αγωγή στην Ευρώπη, (θεματική έκδοση, εκδότες: (Βρυξέλες: Cor Meijer, Victoria Soriano, Amanda Watkins Ιανουάριος 2003).  Διαθέσιμο εδώ.

[4] Από e book Συλλογικό έργο: Ευρωπαϊκός Φορέας για την Ανάπτυξη της Ειδικής Αγωγής.  Οι  αρχές   κλειδιά της ειδικής αγωγής, (Βρυξέλλες: Amanda Watkins.2003) Διαθέσιμο εδώ

ΒΑΖΟΥΜΕ ΟΡΙΑ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΜΑΣ

  

Τα παιδιά νιώθουν ασφάλεια μέσα στην οικογένεια και στο σπίτι τους όταν υπάρχουν ξεκάθαροι κανόνες και σαφή όρια που πρέπει να ακολουθήσουν. Οι κανόνες τα βοηθούν να οργανώσουν την συμπεριφορά τους και να μην χάνουν τον έλεγχο. Στην νηπιακή ηλικία δεν έχουν εσωτερικεύσει ακόμη αξίες και όρια και επομένως χρειάζονται καθοδήγηση από τους γονείς για να ελέγχουν την παρορμητικότητά τους.

Τα παιδιά δηλαδή, χρειάζεται να γνωρίζουν ποιες είναι οι αναμενόμενες συμπεριφορές από αυτά, ποιες είναι οι προσδοκίες μας, τους δείχνουμε με λίγα λόγια τον τρόπο που πρέπει να συμπεριφέρονται αλλά κυρίως τους μεταδίδουμε τις αξίες μας ώστε να γίνουν αυτόνομα άτομα στο ευρύτερο κοινωνικό σύνολο. Ιδιαίτερα αυτό το διάστημα, που λόγω της πανδημίας είμαστε αναγκασμένοι να παραμένουμε συνέχεια στο σπίτι, ο σεβασμός των κανόνων θα κάνει πιο ομαλή την συνύπαρξη όλης της οικογένειας στο σπίτι. Βέβαια, προσαρμοζόμαστε στα δεδομένα των ημερών, γινόμαστε πιο ευέλικτοι και κατανοούμε ότι τα παιδιά βιώνουν και εκείνα μια δύσκολη κατάσταση, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι πρέπει να ικανοποιούμε όλες τις επιθυμίες τους.

Οι κανόνες διευκολύνουν την καθημερινότητά μας όταν συνοδεύονται από ένα κλίμα αγάπης, ζεστασιάς, αποδοχής και κατανόησης μέσα στην οικογένεια. Σημαντικός παράγοντας για την τήρηση των κανόνων είναι η συμφωνία και η συνέπεια και των δύο γονιών. Δεν ακυρώνει ο ένας τον άλλο και δεν αναλαμβάνει o ένας το ρόλο του καλού και ο άλλος του κακού. Οι δυσλειτουργίες της οικογένειας και οι διαφωνίες των γονιών μπροστά στα παιδιά δεν ευνοούν την τήρηση κανόνων από τα παιδιά ούτε την ανάπτυξη θετικής συμπεριφοράς.

Η υπερβολική αυστηρότητα, αλλά και η υπερβολική ανοχή απέναντι σε αρνητικές συμπεριφορές του παιδιού καλό είναι να αποφεύγονται. Οι γονείς γνωρίζουν καλά το παιδί τους και φροντίζουν οι κανόνες να ανταποκρίνονται στο χαρακτήρα του, στις ιδιαιτερότητες του και στις συνήθειες του. Περιγράφουμε τους κανόνες με θετικό πρόσημο, δηλαδή εξηγούμε την επιθυμητή συμπεριφορά χωρίς να βομβαρδίζουμε το παιδί με πολλά μη, όχι, δεν….Είναι προτιμότερο να πούμε στο παιδί: “τρώμε στο τραπέζι της κουζίνας”, παρά να πούμε: “μην τρως στο δωμάτιό σου“. Αποφεύγουμε τις εντάσεις και τις απειλές όταν τα παιδιά δεν πειθαρχούν, δεν υποχωρούμε στις χειριστικές συμπεριφορές τους και προσπαθούμε με συζήτηση και ηρεμία να επιλύσουμε τις διαφωνίες.

Καλό θα ήταν να προηγηθεί μια κουβέντα με τα παιδιά, ώστε να νιώσουν και εκείνα ότι συμμετέχουν στην διαμόρφωση των κανόνων. Μπορούμε ακόμη να γράψουμε τους κανόνες σε ένα χαρτί , τα παιδιά να ζωγραφίσουν κάτι σχετικό δίπλα σε κάθε κανόνα και να τους κολλήσουμε στην ντουλάπα του παιδικού δωματίου.

Περιμένουμε λοιπόν να γράψετε και εσείς μαζί με τους γονείς τους κανόνες της οικογένειας σας και να τους ζωγραφίσετε.

Σύνταξη άρθρου

Χαρδαλιά Γιαννούλα

Νηπιαγωγός Ειδικής Αγωγής (ΠΕ60.50)


ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΑΥΤΙΣΜΟΥ

Στις 2 Απριλίου κάθε χρόνο η μέρα είναι αφιερωμένη στα παιδιά με αυτισμό. Αυτή την εποχή στις συνθήκες που βιώνουμε λόγω του κορονοιού που έχει “παγώσει” την εκπαίδευση και όλους σχεδόν τους τομείς στη χώρα μας η αναφορά στην ημέρα αυτή ήταν μικρή. Αυτό το blog αυτή η μικρή κίνηση που θα μας φέρει κοντά σας γονείς ως εκπαιδευτικούς και ως ανθρώπους είναι μια ευκαιρία να εκφραστούν κάποια σημαντικά πράγματα και να μην αφήσουμε την ευκαιρία να φύγει. Να εμπλουτίσουμε τις σκέψεις μας, να ενημερωθούμε, να μπούμε σε μία διαδικασία αναστοχασμού και ίσως μια περαιτέρω ατομικής έρευνας.

Σημαντικό γεγονός είναι να τονίσουμε πως ο λόγος που η μέρα αυτή αφιερώνεται στον αυτισμό δεν είναι για να μας υπενθυμίσει πως υπάρχουν άτομα με αυτισμό αλλά για μάθουμε και σταδιακά να “εκπαιδευτούμε” στην αποδοχή του. Είναι μία ανθρώπινη κατάσταση την οποία πρέπει να αποδεχόμαστε και να προσπαθούμε να συμβιώνουμε και όχι μια κατάσταση την οποία να προσπαθούμε να αποφύγουμε ή ακόμη να απομονώσουμε από το κοινωνικό σύνολο. Η σκέψη μας και η γνώση μας γύρω από το θέμα πρέπει να εμπλουτιστεί για να κατανοήσει το θέμα αυτό. Λανθασμένες αντιλήψεις, φόβος στιγματοποίησης και αισθήματα λύπησης είναι από τις κοινές και πιο κυρίαρχες αντιδράσεις στο άκουσμα αυτής της λέξης ή φράσης. Όλα αυτά τα συμπτώματα δείχνουν πόσο κλεισμένα σε κουτάκια είναι στο μυαλό μας τα πράγματα καθώς και πόσο τα έχουμε παρανοήσει στο μυαλό μας. Σε καμία περίπτωση δεν κρίνουμε τις απόψεις αλλά ως εκπαιδευτικός ειδικής αγωγής και ερχόμενη σε επαφή με αρκετό κόσμο, με διαφορετικές αντιλήψεις με διαφορετικές εμπειρίες εκφράζω τα όσα προσωπικά έχω δεχθεί. Δεν είναι έτσι όμως… δεν είναι δυνατόν κοινωνοί του 21ου αιώνα να εκφραζόμαστε με αυτόν τον τρόπο και να προσδιορίζουμε με αυτά τα συναισθήματα το θέμα αυτό.

Καταρχήν μιλάμε για μια διαφορετική κατάσταση και όχι μία έλλειψη ή ανεπάρκεια ικανοτήτων σε σύγκριση με το υπόλοιπο σύνολο. Οι ικανότητες στα άτομα με αυτισμό διαφέρουν και πολλές φορές όχι μόνο δεν υστερούν σε κάποιους τομείς αλλά υπερτερούν από το υπόλοιπο σύνολο. Γι’ αυτό το λόγο, δεν αποτελούν βασικό κριτήριο ή θέμα ανάπτυξης. Το μόνο που θα μπορούσαμε να τονίσουμε και είναι αρκετά σημαντικό σχετικά με τις ικανότητες και δεξιότητες των ατόμων με αυτισμό είναι το τι σημαίνει ο όρος “αναπτυξιακές διαταραχές” ή “φάσμα αναπτυξιακών διαταραχών”. Οι ονομασίες αυτές αποτελούν εναλλακτικές και πιο ακριβείς ονομασίες που έχουν δημιουργηθεί ακριβώς για να προσδιορίσουν αυτή την απροσδιόριστη και διαφορετική από άτομο σε άτομο κατάσταση. Δηλαδή, γίνεται λόγος για μία “ξεδιπλούμενη βεντάλια” ικανοτήτων και δεξιοτήτων που διαφέρουν από άτομο σε άτομο, με διαφορετικό τρόπο εξέλιξης και διαφορετικό τρόπο αντιμετώπισης τους.

Αντίθετα, κάτι πολύ σημαντικό που θα μας κάνει να έρθουμε κοντά στα άτομα με αυτισμό είναι να κατανοήσουμε τον διαφορετικό τρόπο που αντιλαμβάνονται τον κόσμο γύρω τους και να αποδεχτούμε πως αυτός ο διαφορετικός τρόπος είναι ο “τοίχος” που μας γεφυρώνει. Ίσως αν τον κατανοήσουμε να μπορέσουμε να έρθουμε και λίγο πιο κοντά. Τα άτομα με αυτισμό αντιμετωπίζουν κάποιες δυσκολίες στο να εκφράζουν αυτό που σκέφτονται και να λειτουργούν ανάλογα σε κάθε κοινωνική περίσταση. Παραδείγματος χάριν, ένα άτομο το οποίο βρίσκεται σε μία αίθουσα και φωνάζει ασταμάτητα χωρίς λόγο σημαίνει πως φωνάζει γιατί κάτι το ενοχλεί αλλά δεν έχει τρόπο να το εκφράσει. Εμείς ως παρόντες σε αυτή την κατάσταση θα πρέπει να προσδιορίσουμε την πηγή αυτή για να βοηθήσουμε την κατάσταση. Ίσως θα μπορούσε κάποιο έντονο ερέθισμα ή κάποιο συνεχόμενο ερέθισμα να το ενοχλεί αλλά δεν ξέρει πως να το εκφράσει. Μπορούμε είτε να προσπαθήσουμε να μειώσουμε το ερέθισμα ή να φέρουμε το άτομο σε επαφή με κάτι που ξέρουμε ότι του αρέσει και το χαλαρώνει. Καθώς επίσης πρέπει να κατανοήσουμε ότι διαχειρίζονται τα ερεθίσματα του περιβάλλοντος διαφορετικά. Είναι κάτι σαν μια υπερλειτουργία αισθήσεων που πολλές φορές λειτουργεί ανασταλτικά ή ως κίνητρο. Δηλαδή, ένα τραγούδι ή ένα παιγνίδι ή ακόμη και ένα αντικείμενο να μπορεί να κινητοποιήσει τον ενδιαφέρον και την συγκέντρωση του ατόμου ή ακόμη να είναι τα εμπόδια που θα το δυσκολεψουν να κινητοποιηθεί και να προσαρμοστεί κατάλληλα.

Από όλα τα παραπάνω προκύπτει πως τα άτομα με αυτισμό δεν αποτελούν μια μειονεκτική ομάδα πληθυσμού που υστερεί σε κάτι αλλά μια ομάδα πληθυσμού που το κάθε άτομο είναι διαφορετικό και απαιτεί να το γνωρίσουμε και να το πλησιάσουμε για να μπορέσουμε να έρθουμε σε επαφή όπως με τους φίλους μας. Σε μια σχολική τάξη, για να γεφυρωθεί αυτό βοηθά η/ο εκπαιδευτικός που υπάρχει πόσο μάλλον αν υπάρχει ειδικός εκπαιδευτικός για να προσδιορίσει την κατάσταση καλύτερα. Στην κοινωνία μας το ευρύτερο και άμεσο περιβάλλον του ατόμου είναι οι πρώτες μας πηγές γνώσεων. Μαθαίνουμε και αποδεχόμαστε λοιπόν…ανοίγουμε τα φτερά μας, για να καταφέρουν όλοι να ανοίξουν τα δικά τους ακόμη και αυτοί που πείθουν τον εαυτό τους πως δεν έχουν ή αγνοούν πως έχουν. Γνωρίζουμε, αποδεχόμαστε για μια καλύτερη και ενωμένη κοινωνία.

Συντάκτης άρθρου

Μπαμπάτσικου Λαμπρινή

Νηπιαγωγός – Ειδικός Παιδαγωγός MSc ΠΕ60.50

ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ

 

 Στην εκπαίδευση των παιδιών που βρίσκονται στην Διαταραχή  Αυτιστικού Φάσματος ή παρουσιάζουν ελλείματα στις κοινωνικές δεξιότητες χρησιμοποιούμε συχνά τις κοινωνικές ιστορίες.  Τι ακριβώς όμως είναι οι κοινωνικές ιστορίες;

Στο άρθρο που ακολουθεί θα προσπαθήσουμε να εξηγήσουμε με συνοπτικό τρόπο, τι είναι οι κοινωνικές ιστορίες.

Η Carol Gray είναι η πρώτη που χρησιμοποίησε τον όρο κοινωνικές ιστορίες στην Αμερική το 1991 και απευθυνόταν στους μαθητές της που ανήκαν στην Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος.’’ Μια κοινωνική ιστορία περιγράφει μια κατάσταση, μια δεξιότητα, μια ιδέα που σχετίζεται με κοινωνικές καταστάσεις, προοπτικές και κοινές απαντήσεις με συγκεκριμένο τρόπο γραφής και ειδική δομή’’ανέφερε η ίδια.

Τα παιδιά που ανήκουν στην Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος δυσκολεύονται στην κοινωνική αλληλεπίδραση και πρέπει να διδαχθούν κοινωνικές δεξιότητες και επικοινωνία. Έτσι θα αναπτύξουν κατάλληλες κοινωνικές συμπεριφορές και θα ενταχθούν πιο ομαλά στο κοινωνικό τους περιβάλλον. Η μέθοδος έχει θετικά αποτελέσματα ακόμη και σε παιδιά με απλές δυσκολίες στην κοινωνική προσαρμογή και επικοινωνία.

Τα παιδιά με ΔΑΦ δυσκολεύονται να ανταποκριθούν σε νέες κοινωνικές εμπειρίες γιατί δεν διαθέτουν την ενσυναίσθηση να τις κατανοήσουν αλλά ούτε και την ευελιξία να τις αποδεχτούν γιατί χαρακτηρίζονται από προσκολλήσεις και εμμονές με την ρουτίνα τους. Κάθε καινούργια κοινωνική κατάσταση τα αναστατώνει , τους ανατρέπει το πρόγραμμά τους και τους δημιουργεί σύγχυση και ένταση γιατί τίποτα δεν είναι αυτονόητο για αυτά. Οι κοινωνικές ιστορίες λοιπόν προετοιμάζουν τα παιδιά για μία νέα κοινωνική κατάσταση όπως πχ για μια εκδρομή με το σχολείο τους ή μια επίσκεψη στο θέατρο . Έτσι προετοιμάζονται για την αλλαγή και η καινούργια δραστηριότητα στην οποία θα συμμετέχουν γίνεται προβλέψιμη.

Οι κοινωνικές ιστορίες λοιπόν χρησιμοποιούνται για:

Εκμάθηση κοινωνικών δεξιοτήτων πχ. πως χαιρετάμε.

Εκμάθηση κοινωνικών κανόνων πχ. μοιραζόμαστε ένα παιχνίδι.

Πρόληψη  σύγχυσης και εκρήξεων πχ. πως αντιδράμε όταν κάποιος μας επισκέπτεται.

Προετοιμασία για αλλαγές στην ρουτίνα πχ. μια σχολική εκδρομή.

Αλλαγή ανεπιθύμητων συμπεριφορών πχ. το παιδί αρνείται να κάνει μπάνιο.

Προετοιμασία για δύσκολες καταστάσεις πχ. επίσκεψη στον παιδίατρο.

Η κοινωνική ιστορία λοιπόν περιγράφει συγκεκριμένη συμπεριφορά και την διαβάζουμε στο παιδί σε γ΄ πρόσωπο αλλά και σε ά ΄ώστε να ταυτιστεί με την θετική συμπεριφορά. Τις διηγούμαστε περιγράφοντας καταφατικά την θετική συμπεριφορά αποφεύγοντας τα όχι…, μην..,.για παράδειγμα λέμε: ζητάμε το παιχνίδι και όχι δεν αρπάζουμε το παιχνίδι.

Μπορούμε στο σπίτι αλλά και στο σχολείο να χρησιμοποιούμε αληθινές φωτογραφίες του παιδιού μας ώστε να γίνει πιο αποτελεσματική  η κοινωνική ιστορία και να την προσαρμόζουμε στα ενδιαφέροντα στις αδυναμίες και στις ιδιαιτερότητες του παιδιού. Την δημιουργούμε έχοντας αποσαφηνίσει ποιος ακριβώς είναι ο στόχος της κάθε φορά.

Τέλος σας παραθέτουμε 2 κοινωνικές ιστορίες από το ψηφιακό αποθετήριο του Ι.ΕΠ

Αυτονομία & Φροντίδα Εαυτού ΠΩΣ ΠΛΕΝΩ ΤΑ ΧΕΡΙΑ

Εικόνα του Εαυτού ΕΙΜΑΙ ΙΔΙΑ ΕΙΜΑΙ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΗ

 

Σύνταξη άρθρου

Χαρδαλιά Γιαννούλα

Νηπιαγωγός Ειδικής Αγωγής (ΠΕ60.50)

 

Πηγή αρχείων στο σύνδεσμο: http://prosvasimo.iep.edu.gr/el/koinonikesistories