Ο σεβασμός της διαφορετικότητας, ο αγώνας εναντίον του ρατσισμού και του κοινωνικού αποκλεισμού, μέσα από το απολαυστικό μυθιστόρημα του Ευγένιου Τριβιζά.
Της Αντιγόνης Τρύπα.
Υπεύθυνης Λέσχης Ανάγνωσης.
Στην προτελευταία συνάντηση της Λέσχης Ανάγνωσης του Σχολείου μας, ήμασταν καλεσμένοι της… τελευταίας μαύρης γάτας. Οι… προσκεκλημένοι, διαβάσαμε αποσπάσματα του βιβλίου, εκφράσαμε εντυπώσεις, αναλύσαμε έννοιες, και συζητήσαμε για το “τυχαίο” και το “προληπτικό” στη ζωή των ανθρώπων. Μιλήσαμε για το ρατσισμό, τη ξενοφοβία, τους αποκλεισμούς και τη διαφορετικότητα.
“… Ξαφνικά συμβαίνει κάτι αναπάντεχο. Κάτω από μια αναποδογυρισμένη ψαρόβαρκα εμφανίζεται ένας άλλος, άγνωστος μου, μαύρος γάτος, που καθώς φαίνεται τον έχει προκαλέσει κι αυτόν η γαργαλιστική και ακατανίκητη μυρωδιά των μπαρμπουνιών.
– Όπα! Να τα μας! Ελπίζω να μη μας τα χαλάσει ο γατεργάρης! σκέφτομαι.
Τον παρακολουθώ να πλησιάζει με προφύλαξη προς την κατεύθυνση της ψαροταβέρνας, ρίχνοντας κλεφτές ματιές ολόγυρα. Τα υπόλοιπα συμβαίνουν τόσο αναπάντεχα, τόσο αστραπιαία, που αναρωτιόμουν μετά αν πραγματικά τα είδα. Μια τρίκυκλη μοτοσικλέτα με καρότσα στο πλάι, που ερχόταν φουλαριστή από το βάθος του δρόμου, κόβει ταχύτητα, φρενάρει απότομα, δυο τύποι, ένας κοντός με τραγιάσκα και ένας ψηλός με κρεμαστό μουστάκι, πηδούν, αρπάζουν επιδέξια το γάτο με μια απόχη, του κοπανάνε μια-δυο κλοτσιές και τον μπουζουριάζουν σε ένα τσουβάλι. Ο ταλαίπωρος γάτος αρχίζει να συστρέφεται, να γρατζουνάει και να νιαουρίζει απελπισμένα αλλά χωρίς αποτέλεσμα. Οι απαγωγείς ρίχνουν το θήραμα τους στην καρότσα, πηδάνε πάλι στη μοτοσικλέτα και γίνονται καπνός.
Εγώ δεν τολμώ να πιστέψω στα μάτια μου. Παγωμένος από έκπληξη χάνω πολύτιμο χρόνο. Δεν είμαι σίγουρος πώς πρέπει να αντιδράσω. Να περιμένω το φιλαράκο μου τον Κοψουνούρη, όπως είχαμε συμφωνήσει, ή να πάρω από πίσω τους κακοποιούς; Από τη μια η πεινασμένη κοιλίτσα μου, από την άλλη ένας συνάδελφος που έχει την ανάγκη μου. Διστάζω κάνα δυο δευτερόλεπτα αλλά το παίρνω απόφαση. Δίνω ένα σάλτο και αρχίζω να τρέχω με όλη μου τη δύναμη πίσω από τη μοτοσικλέτα…”
Δημήτρης Κάκκος.
Η Κωνσταντίνα έφερε το αγαπημένο της απόσπασμα από τη σελ. 232 και ένα όμορφο σχόλιο:
“… – Τι ζώα είστε; με ρώτησε μια μέρα το γέρικο άλογο, με το χτυπημένο πόδι, που τα μάτια του είχαν πάθει μια μόλυνση και δεν καλόβλεπε.
– Γάτες.
– Μαύρες;
– Ναι.
– Από αυτές που λένε ότι φέρνουν γρουσουζιά;
– Από αυτές! Αλλά δεν αληθεύει αυτό που λένε.
– Το ξέρω.
– Πού το ξέρεις;
– Ό,τι θέλουν λένε αυτοί οι άνθρωποι… Ισχυρίζονται οι ανόητοι ότι τα πέταλα των αλόγων είναι τυχερά… Εγώ, για παράδειγμα, έχω τέσσερα πέταλα στα πόδια μου και ορίστε πως κατάντησα… Με σακατεμένο πόδι, χαλασμένα μάτια, αβέβαιο μέλλον… Τα αλογοπέταλα είναι τυχερά! Χα! Ας χλιμιντρίσω!…”
Διάλεξα αυτό το απόσπασμα, γιατί, πραγματικά, πολλά τέτοια και άλλα παρόμοια που πιστεύει ο κόσμος, είναι απλώς δεισιδαιμονίες και δεν πρέπει να τα πιστεύουμε. Κάθε τι που ακούμε, θα πρέπει να το επεξεργαζόμαστε πνευματικά και να το απορρίπτουμε, εφόσον δε στέκει στην ορθή λογική.
Κωνσταντίνα Κοσμά
Ο Θάνος έγραψε για τη… γνωριμία του με την Τελευταία μαύρη γάτα:
Στην κορυφή της λίστας με τα αγαπημένα μου βιβλία, δίπλα στη “Φάρμα των ζώων” του George Orwell, πρόσθεσα την “Τελευταία μαύρη γάτα” του λατρεμένου μας παραμυθά Ευγένιου Τριβιζά, που διαβάσαμε, μελετήσαμε και αναλύσαμε στη Λέσχη Ανάγνωσης, μαζί με την κ. Άντα Τρύπα.
Με μια απλή ματιά, το απολαυστικό μυθιστόρημα φαντάζει απλό παραμύθι. Σε ένα μακρινό νησί, τα μέλη μιας μυστικής αδελφότητας προληπτικών πείθουν τους νησιώτες ότι οι μαύρες φταίνε για ό,τι κακό συμβαίνει στον τόπο τους: “τις χαμηλές συντάξεις”, “τα ετοιμόρροπα σχολεία”, “τα βρώμικα νοσοκομεία”, “τα νοθευμένα τρόφιμα”, “τις δωροδοκίες, τις δωροληψίες και τις επιλήψιμες δοσοληψίες”, “για τος σεισμούς, τις κατολισθήσεις, τις ημικρανίες, την αχαριστία, τη δυσπεψία…” Και όλοι ξεκινούν να τις καταδιώκουν με σκοπό την εξολόθρευσή τους, ελπίζοντας έτσι να δουν”άσπρη μέρα”!
Ανάμεσα στα πολλά χαμόγελα που μας χαρίζουν τα ευφυή λογοπαίγνια και το αστείρευτο χιούμορ του συγγραφέα (“αγατούλα”, “γατάθλιψη”, “γατεργάρης”, “Γαταζητούνται”, “γαταφύγιο”, “γαταπληκτικός”), ο αγώνας του κεντρικού ήρωα του βιβλίου, ενάντια στον κοινωνικό αποκλεισμό, το ρατσισμό, την εξαπάτηση και τη δίψα για εξουσία, μας γεννά βαθύτατο προβληματισμό. Η μικρή κοινωνία της Τελευταίας μαύρης γάτας, μετατρέπεται, μέσα από τις σελίδες του βιβλίου, σε μια μικρογραφία της κοινωνίας που ζούμε σήμερα.
Για μια ακόμη φορά, ενθουσιάστηκα με την επιλογή της Λέσχης μας. Πιστεύω πως “Η τελευταία μαύρη γάτα” αξίζει πραγματικά να διαβαστεί από μικρούς και μεγάλους. Τα μηνύματα είναι πολλά και διαχρονικά.
Αγαπημένο μου απόσπασμα: “Στο βάθος της καρδιάς μου, όμως, ξέρω ότι εδώ στο νησί μας, όπως κι αλλού, οι γάτες ξεχνάνε, οι άνθρωποι ξεχνάνε και η τρέλα δεν θέλει πολύ να φουντώσει και πάλι, φτου ξανά κι απ’ την αρχή…”
Θάνος Τομαρίδης
.jpg)
