Ο Μάρτης είναι ο πρώτος μήνας της Άνοιξης και ο τρίτος του χρόνου. Πήρε το όνομά του από το θεό Μars (Άρη). Στις 21 του μηνός έχουμε την εαρινή ισημερία (ίση διάρκεια ημέρας και νύχτας, 12 ώρες).
Στην αρχαιότητα ο Μάρτης εκτεινόταν σε δύο μήνες. Το πρώτο 15νθήμερό του ήταν το δεύτερο του μήνα Ανθεστηριών και το δεύτερο 15νθήμερό του ήταν το πρώτο του μήνα Ελαφηβολιών.
Ευαγγελισμός της Θεοτόκου / Annunciation (Πηγή Εικόνας: http://agiostherapon.blogspot.gr) Σϋνδεση με You Tube: “Την ωραιότητα της παρθεσίας Σου”)
Ήθη και έθιμα του Μαρτίου
Οι μητέρες δένουν ακόμα και σήμερα στα χέρια των παιδιών τους ένα βραχιόλι από άσπρη και κόκκινη κλωστή, που το λένε «μάρτη» ή “μαρτίτσι” (Ήπειρος), για να μην τα μαυρίσει ο ήλιος. Είναι ένα μαγικό προφύλαγμα για τη νέα εποχική περίοδο. Το βραχιολάκι αυτό το φορούν τα παιδιά μέχρι την Ανάσταση ή ώσπου να πρωτοδούν χελιδόνι.
Τα παλαιότερα χρόνια τα παιδιά έφτιαχναν ένα ξύλινο ομοίωμα χελιδόνας, το οποίο στόλιζαν με ζουμπούλια. Έπειτα το γύριζαν από σπίτι σε σπίτι σ’ όλο το χωριό τραγουδώντας τραγούδια για τον ερχομό των χελιδονιών. Οι νοικοκυρές έδιναν στα παιδιά λεφτά, λάδι, κρασί, αλεύρι, σιτάρι. Τα λεφτά καθώς και τα προϊόντα κατέληγαν στην εκκλησία.
Είναι σημαντικό ότι το έθιμο αυτό επιβιώνει από τους αρχαίους Έλληνες και σε άλλα μέρη της πατρίδας μας όπως στη Μακεδονία, Θράκη, Δωδεκάνησα. Πρόκειται για τα λεγόμενα «χελιδονίσματα».
Ο συγγραφέας Αθηναίος (2ος αιώνας μ. Χ.) έχει διασώσει ένα χελιδόνισμα που τραγουδούσαν τα παιδιά στη Ρόδο. Στα πρώτα βυζαντινά χρόνια το ελληνικό έθιμο θεωρήθηκε ειδωλολατρικό και στην αρχή απαγορεύτηκε από την εκκλησία.
Παρ’ όλα αυτά τα παιδιά συνέχιζαν να τραγουδούν τον ερχομό της Άνοιξης και έτσι το έθιμο διατηρήθηκε όπως ακριβώς και στην αρχαιότητα.
Ήρθε ήρθε χελιδόνα
ήρθε κι άλλη μεληδόνα.
Κάθισε και λάλησε
και γλυκά κελάηδησε:
«Μάρτη, Μάρτη μου καλέ,
και Φλεβάρη φοβερέ
κι αν φλεβίσεις κι αν τσικνίσεις
καλοκαίρι θα μυρίσεις.
Κι αν χιονίσεις κι αν κακίσεις
πάλιν άνοιξη θ’ανθίσεις.
«Του Μάρτη χελιδονίσματα»
Χελιδόνα έρχεται
από μαύρη θάλασσα,
θάλασσα επέρασε
τη φωλιά δε ξέχασε.
Παροιμίες για το Μάρτη
Μη σε γελάσει ο Μάρτης το πρωί και χάσεις την ημέρα.
Μάρτης-γδάρτης και κακός παλουκοκάφτης.
Φύλα ξύλα για το Μάρτη να μην κάψεις τα παλούκια.
Ο Μάρτης μήνας έβρεχε κι ο θεριστής χαιρότανε.
Γιορτές
Στις 25 γιορτάζουμε τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου. Τιμούμε επίσης την επέτειο της Επανάστασης του 1821. Για να δείτε και τις υπόλοιπες γιορτές κάνοντας κλικ στον παρακάτω σύνδεσμο: Εορτολόγιο Μάρτιου
Αγία Λαύρα / Agia Lavra (Πηγή: Μέρος ελαιογραφίας Θεόδωρου Βρυζάκη)
Γιορτές στον κόσμο
Φεστιβάλ κούκλας στην Ιαπωνία (Hinamatsuri)
Το Hinamatsuri γίνεται κάθε 3 Μαρτίου και είναι η κατάλληλη στιγμή για να προσευχηθούν για την υγεία και την ευημερία των νεαρών κοριτσιών. Τα περισσότερα σπίτια με μικρά κορίτσια δημιουργούν μια βιτρίνα από κούκλες. Γύρω γίνονται οι αφιερώσεις όπου κυριαρχούν τα άνθη ροδακινιάς, τα κέικ ρυζιού, ένα ειδικά φτιαγμένο για την περίσταση κέικ ρυζιού σε χρώμα και σχήμα διαμαντιού, πολύ λευκό και πολλή χάρη. Αυτή η τελετή είναι παρόμοια με μια κινεζική τελετή στην οποία οι αμαρτίες του σώματος μεταφέρεται σε μια κούκλα, που στη συνέχεια πετιέται σε ένα ποτάμι. Ο εορτασμός αυτής της γιορτής στην Ιαπωνία έχει της ρίζες της στο 1603 μ. Χ.
Αναδημοσιευμένη εργασία από τις μαθήτριες και τους μαθητές της Δ τάξης σχ. έτ. 2013-14
