Ειρήσθω…

• Καταναλωτισμός: Η κατανάλωση είναι η χρησιμοποίηση αγαθών και υπηρεσιών για τη διαβίωση των ανθρώπων. Σταδιακά, με την παραγωγή μέσω της τεχνολογίας όλο και περισσότερων αγαθών δημιουργήθηκε μια κοινωνία που βασίζεται στην αφθονία και τη χλιδή. Έτσι, ο όρος σχετίζεται με την τάση του ανθρώπου να παράγει αγαθά σε μεγάλο βαθμό, για να καλύψει τις ανάγκες του.
• Διαφήμιση: Η διαδικασία γνωστοποίησης και επηρεασμού του καταναλωτικού κοινού για ένα προϊόν ή μία υπηρεσία επί πληρωμή. Η διαφήμιση χρησιμοποιεί άλλοτε συγκινησιακά χαρακτηριστικά (επίκληση στο συναίσθημα) που συνδέουν τον χρήστη με την αγορά και τη χρήση κάποιου προϊόντος και άλλοτε λογικά χαρακτηριστικά (επίκληση στη λογική), όπως τεχνικά χαρακτηριστικά και πλεονεκτήματα του προϊόντος σε σχέση με τα ανταγωνιστικά.
• Ευδαιμονία: Η ψυχική ικανοποίηση του ανθρώπου, προερχόμενη από την εκπλήρωση των επιθυμιών και την επιτυχία των σκοπών του. Στη σύγχρονη εποχή οι περισσότεροι άνθρωποι θεωρούν ευτυχία την υλική ευμάρεια, τα υλικά αγαθά, την ανάπτυξη της τεχνολογίας, τα κοινωνικά αξιώματα, τη δόξα κ.ά. Έτσι, όταν αυτά χαθούν, χάνεται και η ευτυχία τους.

Διαφήμιση
Χαρακτηριστικά διαφημιστικού λόγου
 Απλός και επιγραμματικός
 Ελλειπτικός, συνθηματικός (σλόγκαν), εντυπωσιακός και μερικές φορές προκλητικός.
 Ανάλογα με την περίπτωση, γίνεται αφηγηματικός, περιγραφικός, επεξηγηματικός κ.ά.
 Χρησιμοποιεί νεολογισμούς και σχήματα λόγου (μεταφορά, παρομοίωση, αντίθεση, υπερβολή, παρήχηση), ευφυολογήματα, σπάνιες και εξεζητημένες λέξεις και φράσεις.
 Συχνά χιουμοριστικός
 Σπανιότερα επιχειρηματολογεί και χρησιμοποιεί τεκμήρια.

Μέσα – τεχνικές διαφήμισης
 Χρησιμοποιεί έντονα συγκινησιακή γλώσσα. Απευθύνεται στο συναίσθημα του δέκτη προκαλώντας του συναισθήματα φόβου, μειονεξίας και ενοχής, ευχαρίστησης, επιθυμίας κ.ά
 Απευθύνεται στη λογική με επιχειρήματα, τεκμήρια αλλά και σοφίσματα.
 Επικαλείται την αυθεντία, δηλαδή έναν ειδικό, έναν επιστήμονα ή κάποιο δημοφιλές πρόσωπο.
 Συχνά γίνεται «διαφημιστική ταινία», προκαλεί συνειρμό ιδεών στο δέκτη, τον χειραγωγεί μέσω της αυθυποβολής.
 Βασίζεται στα πορίσματα της ψυχολογίας, απευθύνεται στο υποσυνείδητο και διεγείρει τις πιο απωθημένες ορμές, επιθυμίες και ανασφάλειες, που δεν ελέγχονται από την κρίση, προκειμένου να παρασύρει το κοινό.
 Βασίζεται στα δεδομένα των κοινωνιολογικών μελετών και ερευνών: συνήθειες, αντιλήψεις, παιδεία του καταναλωτικού κοινού.

Αιτίες διάδοσης της διαφήμισης
 Υπερπαραγωγή προϊόντων και υπηρεσιών, που οδήγησες στην ανάγκη κατανάλωσης, σε συνδυασμό με το υλιστικό πρότυπο ζωής.
 Η επιστημονική πρόοδος, που βοήθησε στον εκσυγχρονισμό των τεχνικών μέσων που χρησιμοποιεί σήμερα η διαφήμιση.
 Ο παγκόσμιος ανταγωνισμός ομοειδών επιχειρήσεων, που δημιούργησε την ανάγκη προβολής σε διεθνή εμβέλεια, η παγκοσμιοποίηση της οικονομίας.
 Η ιλιγγιώδης εξέλιξη της τεχνολογίας των Μ.Μ.Ε, με συνέπεια τη διεύρυνση του διαφημιστικού κοινού.
 Η άνοδος του βιοτικού επιπέδου και ο αστικός τρόπος ζωής (διεύρυνση αναγκών και απαιτήσεων) που ευνοούν τη διάδοση της διαφήμισης.
 Η επικράτηση της δημοκρατικής αντίληψης που επιτρέπει την ελεύθερη διακίνηση ιδεών (πολιτική διαφήμιση).

Αποδυνάμωση του κοινού απέναντι στη διαφήμιση
Ο σύγχρονος τρόπος ζωής ευνοεί τη χειραγώγηση: το υλιστικό πνεύμα της εποχής καθιστά εύκολη την αποδοχή του διαφημιστικού μηνύματος. Οι γρήγοροι ρυθμοί και εξειδίκευση αποπνευματοποιούν τον άνθρωπο και μειώνουν τις πνευματικές του αντιστάσεις. Η κρίση αξιών και η παρακμή των ιδανικών πλάθουν έναν άνθρωπο χωρίς εσωτερικότητα, επιρρεπή στα εύπεπτα και σαγηνευτικά διαφημιστικά μηνύματα. Το ίδιο το άτομο ευθύνεται για την αδυναμία κριτικής προσέγγισης των δεδομένων που αντιμετωπίζει καθημερινά.

Η ανεπάρκεια των φορέων αγωγής
 Οικογένεια: Οι νέοι ακολουθούν τον τρόπο συμπεριφοράς των γονιών τους, που με εξαιρέσεις ενστερνίζονται μια ποσοτική αντίληψη ζωής.
 Σχολείο: Είναι πλέον εμφανής η αδυναμία του να διαμορφώσει πολύπλευρα μορφωμένους ανθρώπους, με αποτέλεσμα οι νέοι να είναι ευεπίφοροι στη διαφημιστική πολιορκία.
 Μ.Μ.Ε. : Οι χαμηλής ποιότητας εκπομπές που προβάλλουν λειαίνουν κατάλληλα το έδαφος προκειμένου το κοινό να δεχθεί ανώδυνα το ιδεολογικό περιεχόμενο της διαφήμισης.
 Πολιτεία και πνευματική ηγεσία: Με εμφανή ολιγωρία δείχνουν πως δεν μπορούν να αναστρέψουν την κατάσταση ή την ενισχύουν, υπηρετώντας το οικονομικό κατεστημένο.

Θετικά αποτελέσματα της διαφήμισης
 Συμβάλλει στην οικονομική πρόοδο (αύξηση της παραγωγής και της κατανάλωσης, ανάπτυξη του εμπορίου).
 Συντείνει στην βελτίωση της ποιότητας των προϊόντων και των παρεχόμενων υπηρεσιών λόγω του ανταγωνισμού που αναπτύσσεται.
 Δημιουργούνται νέες θέσεις εργασίας, έτσι μειώνεται η ανεργία για πολλές ειδικότητες (διαφημιστές, μακετίστες, γραφίστες).
 Διευρύνονται οι δυνατότητες επιλογής του καταναλωτή, ενημερώνεται για τα νέα προϊόντα που κυκλοφορούν στην αγορά. Παρέχει, έτσι, τη δυνατότητα σύγκρισης και επιλογής μεταξύ ομοειδών προϊόντων, με αποτέλεσμα οι πολίτες να κερδίζουν χρόνο και χρήμα.
 Προσπορίζει οικονομικά κέρδη στα ΜΜΕ, ώστε να είναι αδέσμευτα από πολιτικά κόμματα που ασκούν έλεγχο στην εξουσία.
 Προβάλλει και γνωστοποιεί μέτρα πρόληψης και αντιμετώπισης (κοινωνικά μηνύματα) καθώς και πολιτικές θέσεις κομμάτων (πολιτική διαφήμιση).

Αρνητικά αποτελέσματα διαφήμισης
1. Η συνεχής διαφήμιση παραπληροφορεί και αποπροσανατολίζει τον καταναλωτή για την ποιότητα του διαφημιζόμενου προϊόντος. Προβάλλει πρότυπα κατανάλωσης και τελικά πρότυπα ζωής και αξιών τέτοιων που μεταβάλλουν τον πολίτη σε εύκολο θύμα της απληστίας του κεφαλαίου.
2. Στον καταιγισμό διαφημιστικών μηνυμάτων οφείλεται και ο υπέρμετρος καταναλωτισμός. Η διαφήμιση ωθεί το άτομο στην αγορά, κάμπτει τις αντιστάσεις του και σιγά σιγά τον υποδουλώνει σε διογκωμένες και πλαστές ανάγκες. Έτσι, παρασύρεται εξαιτίας των ανικανοποίητων επιθυμιών του και οδηγείται στην κατανάλωση αγαθών.
3. Διαμορφώνει πρότυπα ζωής με κριτήριο την επιδίωξη του μεγαλύτερου κέρδους και αυξάνει ψευδαισθήσεις και προσδοκίες που όμως παραμένουν ανεκπλήρωτες. Ο άνθρωπος αλλοτριώνεται ψυχολογικά, χάνοντας τη δύναμή του για πρωτοβουλία.
4. Πλήττει καταλυτικά την ελευθερία βούλησης, που έχει το άτομο. Τον εμποδίζει να σκεφτεί, να κρίνει, να ελέγξει και να σταθμίσει τα προτερήματα και τα μειονεκτήματα ενός προϊόντος και να διαπιστώσει τη χρησιμότητά του, με γνώμονα τις προσωπικές του ανάγκες.
5. Προκαλεί άγχος και αισθήματα μειονεξίας στον άνθρωπο, ο οποίος χρεώνεται για να αποκτήσει τα διαφημιζόμενα προϊόντα, παγιδεύεται και αποπροσανατολίζεται. Εξάλλου η υλιστική ιδεολογία που προβάλλει η διαφήμιση αλλοτριώνεις τον άνθρωπο. Στην ψυχή του διαταράσσεται το αίσθημα της αυτάρκειας και τον κυριεύουν το πάθος και η απληστία.
6. Ευτελίζει την προσωπικότητα του ατόμου με την κακή και προσβλητική χρησιμοποίηση των ατόμων και κυρίως του γυναικείου φύλου και με τη γελοιοποίηση των ανθρώπινων σχέσεων και συναισθημάτων.
7. Επιδρά αρνητικά στον ιδεολογικό κόσμο του ανθρώπου. Το καταναλωτικό πνεύμα αμβλύνει το ενδιαφέρον του για τα κοινωνικά και πολιτικά ζητήματα και ο άνθρωπος γίνεται υλιστής, ενώ απομακρύνεται από κάθε είδους ανώτερα ιδανικά και αξίες.
8. Ωραιοποιεί τη ζωή, διαστρεβλώνει την αλήθεια και παρουσιάζει έναν εξωπραγματικό, πλαστό κόσμο.
9. Αλλοιώνει τη γλώσσα, εκμεταλλεύεται την άγνοια, υπερβάλλει. Κακοποιεί τη γλώσσα με την πληθώρα συνθημάτων και ξενικών στοιχείων.
10. Πετυχαίνει τον εθισμό των μαζών, εκτός από την αποδοχή και υπακοή σε διαφημιστικά μηνύματα, στην αποδοχή μηνυμάτων πολιτικού και ιδεολογικού περιεχομένου. Έτσι, οι μάζες απογυμνώνονται έντεχνα από το αναφαίρετο δικαίωμα και καθήκον τους να αποφασίζουν για την τύχη τους.
11. Η οργανωμένη διαφημιστική καμπάνια μεγάλων επιχειρήσεων οδηγεί σε μαρασμό τις μικρές, που δεν έχουν τα κεφάλαια, για να διαφημίσουν τα προϊόντα τους.
12. Προκαλεί αρνητικές συνέπειες στο περιβάλλον. Με τη μεγιστοποίηση της παραγωγής εξαντλούνται οι φυσικοί πόροι.

Προτάσεις αντιμετώπισης των αρνητικών συνεπειών
Παρά τις αρνητικές επιπτώσεις της διαφήμισης είναι αδύνατον να περιορισθεί αυτή ή να καταργηθεί. Με κατάλληλα μέτρα, όμως, μπορεί να περιοριστούν οι αρνητικές επιπτώσεις της. Ωστόσο, ζητούμενο παραμένει ο αγώνας όλων για την ανάκτηση του ελέγχου της ζωής μας και τον επαναπροσδιορισμό των αξιών μας.
ΠΟΛΙΤΕΙΑ
 Ενημέρωση του κοινού απο την κρατική υπηρεσία προστασίας και ενημέρωσης του καταναλωτή και ενίσχυση του ρόλου μη κυβερνητικών οργανώσεων, με στόχο την περιστολή της κερδοσκοπίας και της αυθαιρεσία των επιχειρήσεων. (πρόληψη)
 Καθορισμός των ορίων και των υποχρεώσεων των διαφημιστών για το σεβασμό της αλήθειας.
 Εφαρμογή κώδικα διαφημιστικής δεοντολογίας και έλεγχος από αρμόδια όργανα για την προστασία του καταναλωτή από την υπερβολή και την εξαπάτηση.
 Κατάργηση της διαφήμισης επιβλαβών προϊόντων (π.χ. τσιγάρων).
 Μέριμνα την πολιτείας ώστε να αποζημιώνονται οι καταναλωτές σε περίπτωση παραπλάνησής τους από διαφήμιση.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΕΣ
 Υπευθυνότητα και σεβασμό στο δέκτη.
 Δημοκρατική συνείδηση, τήρηση της ισχύουσας νομοθεσίας και σεβασμός στην υφιστάμενη δεοντολογία.
 Η διαφήμιση να στηρίζεται στην αρχή της αλήθειας, της αντικειμενικότητας, του θεμιτού ανταγωνισμού και στο σεβασμό των κοινωνικών και πολιτισμικών αξιών.
ΜΜΕ
 Τήρηση των διαφημιστικών ζωνών και έλεγχος των διαφημίσεων που πρόκειται αν προβληθούν, έτσι ώστε να παταχθεί η κερδοσκοπία και να περιοριστεί η ασυδοσία.

ΦΟΡΕΙΣ ΑΓΩΓΗΣ
 Η οικογένεια χρειάζεται να προβάλλει πρότυπα ολιγάρκειας, λιτότητας και ποιότητας.
 Το σχολείο οφείλει να μεταδίδει γνώσεις και αξίες στους μαθητές και να οξύνει την κριτική τους σκέψη.
 Απαιτείται «πνευματικός αντιπερισπασμός» από μέρους των πνευματικών ανθρώπων του τόπου, με στόχο την αφύπνιση και τη διαφώτιση της κοινής γνώμης.
ΠΟΛΙΤΕΣ
 Πρωταρχικά, ο πολίτης έχει χρέος να αναλάβει την προσωπική του ευθύνη για τα αδιέξοδα της ζωής του και να τοποθετηθεί με λόγο και πράξη. Επιλέγοντας – και αυτό είναι αποτέλεσμα παιδείας – εκείνα τα προϊόντα που πραγματικά του χρειάζονται, θα συνειδητοποιήσει ότι η ευτυχία δε βρίσκεται στην κατανάλωση, αλλά στην τέχνη, στην άθληση, στην κοινωνικότητα και στη δράση.
 Συμμετοχή σε ενώσεις καταναλωτών που μεριμνούν για την προστασία του κοινού από την παραπλάνηση και την κερδοσκοπία.
 Επιβάλλεται η αντιμετώπιση των διαφημίσεων με κριτικό πνεύμα και ο έλεγχος των ιδιοτήτων του προϊόντος που διαφημίζεται.
 Ο πολίτης θα πρέπει να ιεραρχήσει τις αξίες που θεωρεί σημαντικές για την καθημερινότητά του, να υιοθετήσει την εγκράτεια ως τρόπο ζωής και να αναπτύξει πνευματικά ενδιαφέροντα, πηγαίνοντας κόντρα στην υλιστική νοοτροπία της εποχής.

Καταναλωτισμός
Λόγοι που εμφανίστηκε και διογκώθηκε το φαινόμενο
• Η τεχνολογική ανάπτυξη και η ραγδαία εκβιομηχάνιση οδήγησαν σε μαζική παραγωγή αγαθών ιδιαίτερα προσιτά στο καταναλωτικό κοινό.
• Η σύγχρονη κοινωνική πραγματικότητα και οι επικρατούσες αξίες θεωρούν ολοκληρωμένη προσωπικότητα εκείνη που θεοποιεί τα υλικά αγαθά. Μέσα από τις σύγχρονες συνθήκες ζωής, ο υλικός ευδαιμονισμός έχει περιορίσει το ενδιαφέρον για πνευματική ανάπτυξη και ο άνθρωπος έχει καταντήσει να λειτουργεί ως μια καταναλωτική προσωπικότητα.
• Οι σημερινές κοινωνίες επιβάλλουν αντιλήψεις ο πετυχημένος ανθρώπινος τύπος είναι ο άνθρωπος του «έχειν» και όχι ο άνθρωπος του «είναι».
• Η ηθική της εποχής δίνει βάση και προτεραιότητα στην επίδειξη στρέφοντας τα άτομα στον καταναλωτισμό για λόγους κοινωνικής προβολής και υπεροχής.
• Σημαντικό ρόλο στη διόγκωση του φαινομένου διαδραματίζουν και τα Μ.Μ.Ε., κυρίως μέσω των διαφημίσεων, τα οποία προωθούν τα προϊόντα για κερδοσκοπικούς λόγους, κάνοντας πλύση εγκεφάλου στους καταναλωτές.

Οι συνέπειες του καταναλωτισμού
Πριν φτάσουμε στην υπερβολική εμφάνιση του καταναλωτισμού, η εμφάνισή του ήταν σημαντική αφού οδήγησε σε αφθονία και ποικιλία αγαθών, βελτίωση των προϊόντων μέσω του ανταγωνισμού και περαιτέρω βελτιστοποίηση των συνθηκών διαβίωσης και ποιότητας ζωής. Ωστόσο, η εξέλιξη του φαινομένου δημιούργησε πολλαπλά προβλήματα τόσο σε ατομικό όσο και σε κοινωνικό επίπεδο.

ΓΙΑ ΤΟ ΑΤΟΜΟ
• Η ζωή του περιστρέφεται μόνιμα γύρω από την ανάγκη απόκτησης και κατανάλωσης αγαθών, ικανοποιώντας δευτερεύουσες και πλαστές επιθυμίες, με αποτέλεσμα να απομακρύνεται από τις βασικές του ανάγκες και να μην τις ιεραρχεί σωστά.
• Γίνεται υποχείριο των υλικών αγαθών, αλλοτριώνεται και εξαρτάται από αυτά με συνέπεια να γίνεται ηθικά και πνευματικά ανελεύθερος.
• Η σχέση του με την εργασία του υποβιβάζεται στο επίπεδο της κάλυψης επίπλαστων αναγκών και χάνεται η ουσιαστική αγάπη προς το αντικείμενο εργασίας.
• Στην απεγνωσμένη προσπάθειά του να αποκτήσει όσο το δυνατό περισσότερα υλικά αγαθά αναζητά συνεχώς τρόπους απόκτησής τους και περιορίζει στο ελάχιστο τον ελεύθερο χρόνο του.

ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ
• Δημιουργείται έντονο οικολογικό πρόβλημα, τόσο από την συνεχή «αφαίμαξη» του περιβάλλοντος για την εξεύρεση πρώτων υλών όσο και από τη συνεχή ρύπανση και την οικολογική ανισορροπία.
• Οι σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων εκχυδαΐζονται και κυριαρχούνται από την ιδιοτέλεια, την κερδοσκοπία και την εκμετάλλευση. Η ηθική κατάπτωση χαρακτηρίζει τους ανθρώπους, η ζήλια και ο φθόνος καθορίζουν το πλαίσιο των σχέσεών τους.
• Το μονόπλευρο ενδιαφέρον του σύγχρονου ανθρώπου για τα υλικά αγαθά τον οδηγεί στην παγερή αδιαφορία για τα πολιτικά και κοινωνικά δρώμενα, με αποτέλεσμα την έλλειψη συλλογικότητας και τον ετεροκαθορισμό.

Μέτρα αντιμετώπισης του φαινομένου
• Βασική προϋπόθεση για την αντιμετώπιση είναι η ανθρωπιστική παιδεία, που θα οδηγήσει στην ολοκλήρωση της προσωπικότητας και στην ανάπτυξη της κριτικής σκέψης του καταναλωτή.
• Η προσωπική αφύπνιση και η συνειδητοποίηση του πραγματικού νοήματος της ζωής που βρίσκεται στη δημιουργική σχέση μιας άνετης ζωής και μιας πνευματικής και ηθικής καλλιέργειας.
• Αναθεώρηση των ηθικών αξιών και αρχών που επικρατούν στη σύγχρονη κοινωνία με απομάκρυνση από την υλιστική απληστία και καταπολέμηση του ατομικισμού.
• Σωστή ιεράρχηση των αναγκών και επιθυμιών, καθορισμός των σημαντικών προτεραιοτήτων, εσωτερική ελευθερία και χαλιναγώγηση των ενστίκτων και των παθών.
• Γόνιμη και δημιουργική αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου.
• Οι πνευματικοί άνθρωποι πρέπει με τη δράση τους να αποτελέσουν αντίβαρο στα καταναλωτικά πρότυπα και να εμφυσήσουν στους συνανθρώπους τους, ιδιαίτερα στους νέους, αξίες και αρχές που θα τους προάγουν τόσο ατομικά όσο και συλλογικά.

Η ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ (1770-1783)

• Η Ολλανδία, η Αγγλία και η Γαλλία επικράτησαν στις αποικίες και παραμέρισαν την Ισπανία και την Πορτογαλία λόγω της έλλειψης σχεδιασμού στις τελευταίες.
• Η Αγγλία κατείχε πολλές αποικίες στη Βόρεια Αμερική με ποικίλες ιδιαιτερότητες.
• Η Συνθήκη Παρισιού τερματίζει τον επταετή πόλεμο Αγγλίας- Γαλλίας(1756-1763)
Η Γαλλία χάνει Καναδά από την Αγγλία.
Η Λουϊζιάνα περνά στην Αγγλία

Ο πόλεμος της Ανεξαρτησίας (1775-1783)

Τα αίτια της αμερικανικής επανάστασης :

1. Οι ιθαγενείς εξεγέρθηκαν κατά των αποίκων στο Οχάιο γιατί εκείνοι έπαιρναν τα εδάφη τους. Η αγγλική κυβέρνηση κηρύττει την περιοχή κλειστή στον αποικισμό.

2. Η Αγγλία μετέφερε τα οικονομικά βάρη (φόρους) του επταετούς πολέμου στους αποίκους.

3. Οι άποικοι εξοργίστηκαν με τους φόρους γιατί αποφασίστηκαν μονομερώς χωρίς να
ζητηθεί η γνώμη τους.(1764) (φόροι στη ζάχαρη, στο τσάι και σε εμπορικά έγγραφα
Αφορμή:

17-12-1773
Οι Βοστονέζοι ρίχνουν κιβώτια με τσάι στη θάλασσα
Ο βασιλιάς Γεώργιος Γ’ διατάζει τον αποκλεισμό της Βοστόνης.
Σεπτέμβριος 1774- Κογκρέσο Φιλαδέρφιας από 13 αποικίες και απευθύνει Διακήρυξη Δικαιωμάτων και ζητούν ανεξαρτησία από το βασιλιά.

Στις 4 Ιουλίου 1776 το Κογκρέσο ψήφισε τη Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας ( Βενιαμίν Φραγκλίνος και Θωμάς Τζέφερσον) που περιείχε την ιδεολογία της επανάστασης και είχε επηρεαστεί από τον Ευρωπαϊκό Διαφωτισμό.
Οι δυσκολίες της επανάστασης
• Έλλειψη όπλων και χρημάτων
• Απουσία κεντρικής διοίκησης

Πώς αντιμετωπίστηκαν
Στους επαναστάτες εντάχτηκαν εθελοντές από την Γαλλία και από την άλλη Ευρώπη.
-Η στρατηγική του Ουάσιγκτον ξεπέρασε τις αδυναμίες του αμερικάνικου στρατού.
(Σαρατόγκα 1777)
-Ο Βενιαμίν Φραγκλίνος υπέγραψε συνθήκη συμμαχίας με τη Γαλλία. (1778)
-Ισπανία, Δανία και Ολλανδία ακολουθούν
-Ρωσία, Δανία και Σουηδία τηρούν ένοπλη ουδετερότητα δεν δέχονται τη νηοψία των αγγλικών πλοίων.
Αποτέλεσμα
Ήττα Άγγλων στο Γιορκτάουν

Συνθήκη Βερσαλλιών (Σεπτέμβριος 1783)
• Ανεξαρτησία 13 πολιτειών

Η γέννηση ενός έθνους

Σεπτέμβριος 1787
• Το Συντακτικό Κογκρέσο συγκέρασε στη Φιλαδέλφεια τις δύο απόψεις ( κεντρική εξουσία- διατήρηση αυτονομίας κάθε πολιτείας) και ψήφισε το Σύνταγμα των ΗΠΑ.
• το αμερικανικό σύνταγμα και η διακήρυξη της ανεξαρτησίας εμπνέονται από τις αρχές του Διαφωτισμού
• Περιέχει τη διάκριση των εξουσιών και μια ομοσπονδιακή κεντρική κυβέρνηση για τα εξωτερικά θέματα, τα οικονομικά και την άμυνα.
• Κάθε πολιτεία είχε νομοθετική και εκτελεστική εξουσία σε θέματα εκπαίδευσης, δικαιοσύνης και αστυνόμευσης.

Νομοθετική εξουσία
Κογκρέσο

Βουλή Γερουσία
Αντιπρόσωποι αναλογικά από κάθε πολιτεία 2 αντιπρόσωποι από κάθε πολιτεία

Εκτελεστική εξουσία
Πρόεδρος που εκλέγεται από εκλέκτορες για 4 χρόνια με δυνατότητα επανεκλογής για μία ακόμη θητεία. Α’ πρόεδρος για δύο τετραετίες ο Τζόρτζ Ουάσιγκτον
Δικαστική εξουσία
Ανεξάρτητο Ανώτατο δικαστήριο

Οι συνέπειες της Αμερικανικής Επανάστασης
1. -ένα νέο κράτος και ένα νέο έθνος
2. -μια νέα εθνική συνείδηση για να αντιμετωπίσουν τις δυσκολίες της αμερικανικής ηπείρου
3. τις νέες αρχές της ομοσπονδίας και της αβασίλευτης δημοκρατίας
4. θα αποτελέσει παράδειγμα για άλλες αποικίες (ισπανικές αποικίες Νότιας και Κεντρικής Αμερικής 1808)
5. Ακολούθησαν η Ελβετία, η Ολλανδία, οι αυστριακές κτήσεις Κάτω Χωρών και η Γαλλία(1789).
6. Με τη συνθήκη της Γάνδης (1814) η Αγγλία αποχωρεί οριστικά από τις ΗΠΑ.
7. Με το Δόγμα Μονρόε (1823) καμία ευρωπαϊκή χώρα δεν θα είχε αποικίες στην ήπειρο αυτή.

O ΔΙΑΦΩΤΙΣΜΟΣ Η΄ ΑΙΩΝΑΣ ΤΩΝ ΦΩΤΩΝ

(1688-1789)

Το πλαίσιο

Τέλη 17ου αιώνα
Ανισομερής οικονομική ανάπτυξη στη Δυτική Ευρώπη

Αγγλία
Οικονομική ανάπτυξη και εμπόριο
Συνταγματική μοναρχία και κοινοβουλευτισμός μετά την «ένδοξη επανάσταση» του 1688

Γαλλία
Πολιτική και οικονομική κρίση
Συντήρηση της Απόλυτης Μοναρχίας
Στα τέλη του 18ου αιώνα θα κορυφωθεί η αντίδραση προς τον βασιλιά.

• Ο Δ. υπήρξε μια πνευματική κίνηση που προέβαλε την κριτική σκέψη και την πίστη στην επιστημονική πρόοδο.
• Οι διαφωτιστές προτείνουν λύσεις στα κοινωνικά προβλήματα της εποχής με εργαλείο τον ορθό λόγο (λογική).
• Στρέφονται κατά του θρησκευτικού φανατισμού, της απολυταρχίας και τάσσονται υπέρ της πνευματικής ανεκτικότητας.(Βολταίρος)
• Έχουν ως πρότυπο το αγγλικό πολιτικό σύστημα

Τζον Λοκ (17ος αιώνας)
Διατύπωσε την αρχή του «Κοινωνικού Συμβολαίου»τη συμφωνία πολιτών και άρχοντα για τη δίκαιη διακυβέρνηση.
Σε περίπτωση μη τήρησης αυτής της συμφωνίας οι υπήκοοι είχαν δικαίωμα να ανατρέψουν τους άρχοντες.

Βολτέρος (1694-1778)
-Πιστεύει στη Φωτισμένη δεσποτεία που στηρίζεται στη λογική και όχι στο θείο δίκαιο (απολυταρχία).
-Προτιμά τις μεταρρυθμίσεις από τις απότομες αλλαγές καθεστώτων.
-Αγωνίστηκε εναντίον των βασανιστηρίων, των πολιτικών συλλήψεων, της θρησκευτικής
μισαλλοδοξίας, της ποινής του θανάτου
-Αρνιόταν κάθε επέμβαση της εκκλησίας και ήταν άθεος
-Ήταν φίλος του Φρειδερίκου Β’ της Πρωσίας, της Μεγάλης Αικατερίνης
Μοντεσκιέ (1698-1755)
«Το πνεύμα των νόμων»
-Εξετάζει τα πολιτεύματα (μοναρχία, αριστοκρατία, δημοκρατία) και τις σχέσεις τους
-Αρνείται κάθε δεσποτισμό και διακρίνει σε Νομοθετική, Δικαστική , Εκτελεστική εξουσία
-Δεν επιθυμεί την ανατροπή της μοναρχίας, προτείνει συνταγματική μοναρχία
Οι ιδέες του Μοντεσκιέ επηρέασαν τις επαναστάσεις τις επαναστάσεις του 19ου αιώνα.

Ζαν Ζακ Ρουσσώ (1712-1778)
Δημοκρατικός και ριζοσπαστικός
«Κοινωνικό Συμβόλαιο ή αρχές πολιτικού δικαίου»
-Ο «φυσικός άνθρωπος» ήταν τελείως ελεύθερος.
-Κάτω από την απειλή του πολέμου αντικατέστησε την ελευθερία με την ισότητα
-Αρχές της ισότητας:
Α)Κανένας άνθρωπος δεν έχει φυσική εξουσία σε άλλον.
Β)Καμιά εξουσία δεν είναι νόμιμη αν δεν ασκείται με τη συγκατάθεση των κυβερνωμένων (Γενική Βούληση)
Γ)Η πολιτική εξουσία πηγάζει από το λαό. Είναι αναπαλλοτρίωτη και δεν ασκείται μέσω άλλων
Δ) Η κυβέρνηση είναι μια εξουσία υποταγμένη στην κυρίαρχη βούληση του λαού. Οι νόμοι είναι έκφραση της γενικής βούλησης.
Ε) Η νέα κοινωνία θα είναι ανάμεσα στη φυσική και στη σύγχρονη κοινωνία, όχι πρωτόγονη.

«Αιμίλιος ή περί Αγωγής»
– Ο μικρός Αιμίλιος μεγαλώνει στη Φύση και διδάσκεται με τη βοήθεια ενός παιδαγωγού. Απαιτεί σεβασμό στην προσωπικότητα του μαθητή (Φυσική διδασκαλία).

Τζεζάρε Μπεκαρία (1738-1794)

– Εξανθρωπισμός της ποινικής δικαιοσύνης
«Περί των εγκλημάτων και των ποινών»
– Είναι εναντίον των βασανιστηρίων των βασανιστηρίων και της ποινής του θανάτου
– Υπεράσπιζε την αξιοπρέπεια κάθε ανθρώπου
ΤΑ ΜΕΣΑ ΔΙΑΔΟΣΗΣ ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΙΔΕΩΝ

• Εφημερίδες
• Το βιβλίο
• Οι επιστημονικές ακαδημίες
Η Εγκυκλοπαιδεία («Συστηματικό Λεξικό των Επιστημών , των Τεχνών και των Επαγγελμάτων») Ψυχή της Εγκυκλοπαιδείας υπήρξε ο Ντιντερό
• Λέσχες
• Αυτοκράτορες όπως η Αικατερίνη της Ρωσίας και ο Φρειδερίκος Β’ της Πρωσίας καλούσα συχνά διαφωτιστές στις Αυλές τους.
Άλλο μέσο διάδοσης υπήρξε το Φιλοσοφικό Λεξικό του Βολταίρου.

ΟΙ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΔΙΑΦΩΤΙΣΜΟΥ

Ο Διαφωτισμός . προετοίμασε το έδαφος για κοινωνικές και πολιτικές αλλαγές

Συνέβαλε
• Στη βελτίωση της ζωής
• Στη διεύρυνση της εκπαίδευσης
• Στην υποχώρηση του θρησκευτικού φανατισμού
• Έφερε το αίτημα για ισότητα και για κατάργηση της δουλείας
• Οι ιδέες του Λοκ επέδρασαν στη Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας (1776)
• Οι ιδέες του Μοντεσκιέ στο Αμερικάνικο Σύνταγμα
• Οι ιδέες του Ρουσσώ στην Γαλλική Επανάσταση (1789)
Η ΑΠΗΧΗΣΗ ΤΟΥ ΔΙΑΦΩΤΙΣΜΟΥ ΣΤΑ ΒΑΛΚΑΝΙΑ

• Ο Διαφωτισμός διαδόθηκε μέσω των παροικιών και στις τουρκοκρατούμενες περιοχές.
• Οι οικονομικές συνθήκες βελτιώνονται στα Βαλκάνια μετά το 1750.
• Το νέο πνευματικό κίνημα ονομάστηκε Νεοελληνικός Διαφωτισμός (Ν.Δ).

• Οι νέες ιδέες (ανεξιθρησκία, επιστήμη κλπ) θα φώτιζαν τους Έλληνες και θα συντελούσαν στην απελευθέρωση τους.
• Εκδόθηκαν νέα βιβλία,
• μελετήθηκαν οι φυσικές επιστήμες
Εκπρόσωποι του Ν.Δ :
1. Ευγένιος Βούλγαρης
2. Ιώσηπος Μοισιόδακας
3. Δημήτρης Καταρτζής
4. Δανιήλ Φιλιππίδης
5. Γρηγόριος Κωνσταντάς «Νεωτερική Γεωγραφία»
6. Ο συγγραφέας της «Ελληνικής Νομαρχίας»
Ρήγας Βελεστινλής ή Φεραίος (1757-1798)

• Μεταφράζει ξένα έργα και συγγράφει δικά του για να φέρει τη δυτική σκέψη στους Έλληνες. («Φυσικής Απάνθισμα»)
• Τυπώνει χάρτες («Η Μεγάλη Χάρτα της Ελλάδας»)
• Εκδίδει επαναστατικά έργα «Νέα Πολιτική Διοίκησις»
• Ο Ρήγας οραματίζεται κοινή εξέγερση όλων των βαλκανικών λαών και την ίδρυση μιας παμβαλκανικής Ελληνικής Δημοκρατίας
• Εκτελέστηκε στο Βελιγράδι από τους Τούρκους στις 24-6-1798.

Αδαμάντιος Κοραής (1748-1833)

• Επηρεασμένος από τη Γαλλική Σκέψη.
• Πιστεύει στην πρόοδο και την εξέλιξη.
• Απορρίπτει τις επαναστατικές μεθόδου και στις γλωσσικές και πνευματικές ιδέες του ζητά τη μέση οδό.
• Στο έργο του «Αδελφική διδασκαλία» υποστηρίζει τις φιλελεύθερες ιδέες και κατηγορεί τους συντηρητικούς.

• Υποστηρίζει τη «μετακένωση», τη μετάδοση στους Έλληνες των αξιών και της Παιδείας των δυτικοευρωπαίων την οποία πήραν από τους αρχαίους Έλληνες.

• Μετά το 1804 εκδίδει αρχαίους Έλληνες συγγραφείς και γράφει προλόγους με τις ιδέες του.