O ΔΙΑΦΩΤΙΣΜΟΣ Η΄ ΑΙΩΝΑΣ ΤΩΝ ΦΩΤΩΝ
(1688-1789)
Το πλαίσιο
Τέλη 17ου αιώνα
Ανισομερής οικονομική ανάπτυξη στη Δυτική Ευρώπη
Αγγλία
Οικονομική ανάπτυξη και εμπόριο
Συνταγματική μοναρχία και κοινοβουλευτισμός μετά την «ένδοξη επανάσταση» του 1688
Γαλλία
Πολιτική και οικονομική κρίση
Συντήρηση της Απόλυτης Μοναρχίας
Στα τέλη του 18ου αιώνα θα κορυφωθεί η αντίδραση προς τον βασιλιά.
• Ο Δ. υπήρξε μια πνευματική κίνηση που προέβαλε την κριτική σκέψη και την πίστη στην επιστημονική πρόοδο.
• Οι διαφωτιστές προτείνουν λύσεις στα κοινωνικά προβλήματα της εποχής με εργαλείο τον ορθό λόγο (λογική).
• Στρέφονται κατά του θρησκευτικού φανατισμού, της απολυταρχίας και τάσσονται υπέρ της πνευματικής ανεκτικότητας.(Βολταίρος)
• Έχουν ως πρότυπο το αγγλικό πολιτικό σύστημα
Τζον Λοκ (17ος αιώνας)
Διατύπωσε την αρχή του «Κοινωνικού Συμβολαίου»τη συμφωνία πολιτών και άρχοντα για τη δίκαιη διακυβέρνηση.
Σε περίπτωση μη τήρησης αυτής της συμφωνίας οι υπήκοοι είχαν δικαίωμα να ανατρέψουν τους άρχοντες.
Βολτέρος (1694-1778)
-Πιστεύει στη Φωτισμένη δεσποτεία που στηρίζεται στη λογική και όχι στο θείο δίκαιο (απολυταρχία).
-Προτιμά τις μεταρρυθμίσεις από τις απότομες αλλαγές καθεστώτων.
-Αγωνίστηκε εναντίον των βασανιστηρίων, των πολιτικών συλλήψεων, της θρησκευτικής
μισαλλοδοξίας, της ποινής του θανάτου
-Αρνιόταν κάθε επέμβαση της εκκλησίας και ήταν άθεος
-Ήταν φίλος του Φρειδερίκου Β’ της Πρωσίας, της Μεγάλης Αικατερίνης
Μοντεσκιέ (1698-1755)
«Το πνεύμα των νόμων»
-Εξετάζει τα πολιτεύματα (μοναρχία, αριστοκρατία, δημοκρατία) και τις σχέσεις τους
-Αρνείται κάθε δεσποτισμό και διακρίνει σε Νομοθετική, Δικαστική , Εκτελεστική εξουσία
-Δεν επιθυμεί την ανατροπή της μοναρχίας, προτείνει συνταγματική μοναρχία
Οι ιδέες του Μοντεσκιέ επηρέασαν τις επαναστάσεις τις επαναστάσεις του 19ου αιώνα.
Ζαν Ζακ Ρουσσώ (1712-1778)
Δημοκρατικός και ριζοσπαστικός
«Κοινωνικό Συμβόλαιο ή αρχές πολιτικού δικαίου»
-Ο «φυσικός άνθρωπος» ήταν τελείως ελεύθερος.
-Κάτω από την απειλή του πολέμου αντικατέστησε την ελευθερία με την ισότητα
-Αρχές της ισότητας:
Α)Κανένας άνθρωπος δεν έχει φυσική εξουσία σε άλλον.
Β)Καμιά εξουσία δεν είναι νόμιμη αν δεν ασκείται με τη συγκατάθεση των κυβερνωμένων (Γενική Βούληση)
Γ)Η πολιτική εξουσία πηγάζει από το λαό. Είναι αναπαλλοτρίωτη και δεν ασκείται μέσω άλλων
Δ) Η κυβέρνηση είναι μια εξουσία υποταγμένη στην κυρίαρχη βούληση του λαού. Οι νόμοι είναι έκφραση της γενικής βούλησης.
Ε) Η νέα κοινωνία θα είναι ανάμεσα στη φυσική και στη σύγχρονη κοινωνία, όχι πρωτόγονη.
«Αιμίλιος ή περί Αγωγής»
– Ο μικρός Αιμίλιος μεγαλώνει στη Φύση και διδάσκεται με τη βοήθεια ενός παιδαγωγού. Απαιτεί σεβασμό στην προσωπικότητα του μαθητή (Φυσική διδασκαλία).
Τζεζάρε Μπεκαρία (1738-1794)
– Εξανθρωπισμός της ποινικής δικαιοσύνης
«Περί των εγκλημάτων και των ποινών»
– Είναι εναντίον των βασανιστηρίων των βασανιστηρίων και της ποινής του θανάτου
– Υπεράσπιζε την αξιοπρέπεια κάθε ανθρώπου
ΤΑ ΜΕΣΑ ΔΙΑΔΟΣΗΣ ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΙΔΕΩΝ
• Εφημερίδες
• Το βιβλίο
• Οι επιστημονικές ακαδημίες
Η Εγκυκλοπαιδεία («Συστηματικό Λεξικό των Επιστημών , των Τεχνών και των Επαγγελμάτων») Ψυχή της Εγκυκλοπαιδείας υπήρξε ο Ντιντερό
• Λέσχες
• Αυτοκράτορες όπως η Αικατερίνη της Ρωσίας και ο Φρειδερίκος Β’ της Πρωσίας καλούσα συχνά διαφωτιστές στις Αυλές τους.
Άλλο μέσο διάδοσης υπήρξε το Φιλοσοφικό Λεξικό του Βολταίρου.
ΟΙ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΔΙΑΦΩΤΙΣΜΟΥ
Ο Διαφωτισμός . προετοίμασε το έδαφος για κοινωνικές και πολιτικές αλλαγές
Συνέβαλε
• Στη βελτίωση της ζωής
• Στη διεύρυνση της εκπαίδευσης
• Στην υποχώρηση του θρησκευτικού φανατισμού
• Έφερε το αίτημα για ισότητα και για κατάργηση της δουλείας
• Οι ιδέες του Λοκ επέδρασαν στη Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας (1776)
• Οι ιδέες του Μοντεσκιέ στο Αμερικάνικο Σύνταγμα
• Οι ιδέες του Ρουσσώ στην Γαλλική Επανάσταση (1789)
Η ΑΠΗΧΗΣΗ ΤΟΥ ΔΙΑΦΩΤΙΣΜΟΥ ΣΤΑ ΒΑΛΚΑΝΙΑ
• Ο Διαφωτισμός διαδόθηκε μέσω των παροικιών και στις τουρκοκρατούμενες περιοχές.
• Οι οικονομικές συνθήκες βελτιώνονται στα Βαλκάνια μετά το 1750.
• Το νέο πνευματικό κίνημα ονομάστηκε Νεοελληνικός Διαφωτισμός (Ν.Δ).
• Οι νέες ιδέες (ανεξιθρησκία, επιστήμη κλπ) θα φώτιζαν τους Έλληνες και θα συντελούσαν στην απελευθέρωση τους.
• Εκδόθηκαν νέα βιβλία,
• μελετήθηκαν οι φυσικές επιστήμες
Εκπρόσωποι του Ν.Δ :
1. Ευγένιος Βούλγαρης
2. Ιώσηπος Μοισιόδακας
3. Δημήτρης Καταρτζής
4. Δανιήλ Φιλιππίδης
5. Γρηγόριος Κωνσταντάς «Νεωτερική Γεωγραφία»
6. Ο συγγραφέας της «Ελληνικής Νομαρχίας»
Ρήγας Βελεστινλής ή Φεραίος (1757-1798)
• Μεταφράζει ξένα έργα και συγγράφει δικά του για να φέρει τη δυτική σκέψη στους Έλληνες. («Φυσικής Απάνθισμα»)
• Τυπώνει χάρτες («Η Μεγάλη Χάρτα της Ελλάδας»)
• Εκδίδει επαναστατικά έργα «Νέα Πολιτική Διοίκησις»
• Ο Ρήγας οραματίζεται κοινή εξέγερση όλων των βαλκανικών λαών και την ίδρυση μιας παμβαλκανικής Ελληνικής Δημοκρατίας
• Εκτελέστηκε στο Βελιγράδι από τους Τούρκους στις 24-6-1798.
Αδαμάντιος Κοραής (1748-1833)
• Επηρεασμένος από τη Γαλλική Σκέψη.
• Πιστεύει στην πρόοδο και την εξέλιξη.
• Απορρίπτει τις επαναστατικές μεθόδου και στις γλωσσικές και πνευματικές ιδέες του ζητά τη μέση οδό.
• Στο έργο του «Αδελφική διδασκαλία» υποστηρίζει τις φιλελεύθερες ιδέες και κατηγορεί τους συντηρητικούς.
• Υποστηρίζει τη «μετακένωση», τη μετάδοση στους Έλληνες των αξιών και της Παιδείας των δυτικοευρωπαίων την οποία πήραν από τους αρχαίους Έλληνες.
• Μετά το 1804 εκδίδει αρχαίους Έλληνες συγγραφείς και γράφει προλόγους με τις ιδέες του.
Αυτή η εργασία έχει άδεια χρήσης Creative Commons -Αναφορά Δημιουργού – Μη Εμπορική Χρήση – Παρόμοια Διανομή4.0.
