Αρκετές φορές οι γονείς εκφράζουν έντονο προβληματισμό για το πώς μπορούν να βάλουν όρια στο παιδί τους ή φοβούνται μήπως γίνουν πολύ αυστηροί με την επιβολή τους. Τα όρια είναι απαραίτητα στα παιδιά και πρέπει να μπαίνουν σε όσο το δυνατόν μικρότερη ηλικία, χωρίς βέβαια αυτό να σημαίνει πως είναι μια διαδικασία που καλλιεργείται μόνο τότε. Αντίθετα, απαιτεί διαρκή ενασχόληση και πολύ κόπο από τη μεριά των γονιών. Γιατί όμως είναι τόσο χρήσιμα τα όρια στη ζωή μας;

Ένα παιδί που γνωρίζει τα όρια νιώθει πιο ασφαλές και δεν αποπροσανατολίζεται εύκολα. Μαθαίνει το πώς πρέπει να συμβιώνει αρμονικά με τους ανθρώπους γύρω του και συμβάλλουν στην διαμόρφωση της ατομικής του ταυτότητας. Εντός οικογένειας η ύπαρξη σαφών ορίων υπό την μορφή κανόνων, επιτρέπει στα παιδιά να εφαρμόζουν τις πρέπουσες στάσεις και συμπεριφορές που πρέπει να έχουν εξασφαλίζοντας έτσι την ομαλή επικοινωνία, σταθερές σχέσεις και συναισθηματική ευημερία μεταξύ των μελών της. Αργότερα ως ενήλικας έχει πιο καθαρή εικόνα για το ποιος είναι και είναι έτοιμος να αντιμετωπίσει τους κανόνες της ζωής. Πώς μπορούμε ωστόσο να βάλουμε όρια στα παιδιά;

• Τα όρια πρέπει να συμβαδίζουν με την ηλικία του παιδιού και την αναπτυξιακή φάση στην οποία βρίσκεται. Με τρόπο κατανοητό, σαφή και σταθερό θέτουμε τους κανόνες.

• Τα όρια θέτονται λαμβάνοντας υπόψη τη προσωπικότητα κάθε παιδιού. Μπαίνουμε στη θέση του και σκεφτόμαστε πώς θα αντιδρούσαμε εμείς ως παιδιά.

• Η σταθερότητα από την μεριά σας είναι απαραίτητη προϋπόθεση. Το <<όχι>> πρέπει να σημαίνει όχι και να μην υποκύπτετε σε αντιδράσεις, ικανοποιώντας τελικά τις επιθυμίες του. Εάν τελικώς του κάνετε τη χάρη, μολονότι εξομαλύνεται η ένταση της στιγμής, μακροπρόθεσμα μαθαίνει να γίνεται χειριστικό και θα ψάχνει πάντα τρόπους να κάνει αυτό που θέλει.

• Ακολουθείτε και οι δύο γονείς τους ίδιους κανόνες.

• Δώστε προσοχή στη γλώσσα του σώματος. Όταν ένα παιδί είναι σε ένταση και εκτός ορίων το επαναφέρουμε ήρεμα και υπομονετικά. Δεν δείχνουμε εκνευρισμένοι, αντίθετα σκύβουμε στο ύψος του, το κοιτάμε στα μάτια και με σταθερή και ήρεμη φωνή του εξηγούμε. Εάν δεν δέχεται συζήτηση, το προτρέπουμε να πάρει λίγο χρόνο ώστε να ηρεμήσει. Αφού ηρεμήσει συζητάμε και υπενθυμίζουμε τους κανόνες.

• Όταν παραβιάζονται κάποια όρια, επικεντρωνόμαστε στις συνέπειες μιας μη πρέπουσας συμπεριφοράς και όχι στη προσωπικότητα του παιδιού. Για παράδειγμα, «το ότι χτύπησες την αδερφή σου ήταν πολύ κακό», αντί για «είσαι κακό παιδί».

Συνοψίζοντας, τα όρια είναι απαραίτητα στη ζωή μας. Είναι όλοι εκείνοι οι κανόνες που ορίζονται από τη στάση και τις αξίες της οικογένειάς μας και που επιτελούνται μέσα από τη στάση και τη συμπεριφορά των γονέων. Μη ξεχνάτε ότι όλοι οι κανόνες έχουν και εξαιρέσεις. Η κάθε οικογένεια επιλέγει αυτούς που της ταιριάζουν καλύτερα σύμφωνα με τις ανάγκες της και την προσωπικότητα των μελών της. Δεν είναι εύκολη δουλειά και μη περιμένετε άμεσα τη τήρηση των κανόνων. Υπομονή και επιμονή στο έργο αυτό θα επιφέρουν τα επιθυμητά αποτελέσματα.

Ανδριάνα Ασημακοπούλου

Ψυχολόγος Νηπιαγωγείου Κεραμειών Κεφαλονιάς