Μετάβαση από το σπίτι στο Νηπιαγωγείο

Η είσοδος του παιδιού στο σχολικό περιβάλλον για πρώτη φορά αποτελεί ιδιαίτερα σημαντικό βήμα στη ζωή του. Οι γονείς και κυρίως το παιδί καλούνται να διαχειριστούν το άγνωστο, το καινούργιο, τον αποχωρισμό. Πολύ συχνά αυτή η μετάβαση προκαλεί άγχος ίσως και φόβο στους γονείς, κάτι που τα παιδιά με το ένστικτο μπορούν να νιώσουν, ακόμα και αν οι γονείς το κρύβουν. Είναι, λοιπόν σημαντικό να νιώθουν και οι γονείς άνετα, να είναι ήρεμοι για να μπορούν και τα παιδιά να λειτουργήσουν αντίστοιχα.
Η προσχολική αγωγή παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στη διάπλαση του παιδιού καθώς είναι η πρώτη κοινωνική ομάδα -εκτός οικογένειας- που καλείται να λειτουργήσει ένα παιδί. Η διετής φοίτηση στο νηπιαγωγείο είναι ιδιαίτερα σημαντική καθώς σε ένα περιβάλλον κατάλληλα διαμορφωμένο, με πλούσια ερεθίσματα το παιδί αποκτά εμπειρίες, διαμορφώνει την προσωπικότητά του, καλλιεργεί δεξιότητες, ενθαρρύνεται να γίνει αυτόνομο και ενισχύεται να ανακαλύψει τη γνώση μέσα από το παιχνίδι και ποικίλες δραστηριότητες. Έτσι το παιδί αναπτύσσεται ολόπλευρα και ισόρροπα σε συναισθηματικό, ψυχικό, κοινωνικό, νοητικό και σωματικό επίπεδο.
Ο καλύτερος τρόπος για να προετοιμαστεί ένα παιδί για την είσοδο του στο νηπιαγωγείο είναι να μπει σταδιακά το γεγονός στις συζητήσεις της οικογένειας με τρόπο ήρεμο, γλυκό, ειλικρινή και να τονιστούν τα θετικά του σχολείου χωρίς υπερβολές. Η φαντασία των παιδιών πολλές φορές καλπάζει και μπορεί να δημιουργήσει στο παιδί λάθος προσδοκίες ή εντυπώσεις. Έτσι είναι απαραίτητο οι γονείς να περάσουν το μήνυμα ότι το σχολείο είναι ένας χώρος ευχάριστος, στον οποίο το παιδί θα μπορεί να παίξει, να γνωρίσει φίλους, να μάθει πράγματα και οπωσδήποτε δεν είναι ένα χώρος για τιμωρία ή απειλή. Για παράδειγμα συχνά οι γονείς λένε «δε θα
πας σχολείο; Εκεί θα δεις τι έχεις να πάθεις» κλπ. Αυτή είναι μια απειλή που δημιουργεί φόβο, αρνητικές σκέψεις και άγχος στο παιδί και βεβαίως περνάει λάθος μηνύματα.
Πάρα πολύ σημαντικό είναι το παιδί να νιώθει ασφάλεια και σιγουριά, για το λόγο αυτό είναι απαραίτητο οι γονείς να το διαβεβαιώνουν συχνά και όποτε χρειάζεται ότι θα έρθουν να το πάρουν από το σχολείο. Ο φόβος εγκατάλειψης είναι ένας από τους πιο συχνούς φόβους των παιδιών.
Πριν πάει το παιδί για πρώτη φορά στο νηπιαγωγείο καλό θα είναι να το έχει επισκεφθεί ώστε να έχει μία εικόνα στο μυαλό του. Επίσης χρήσιμο θα είναι να προηγηθεί μια συζήτηση σε σχέση με το τι θα φορέσει ή τι θα πάρει μαζί του για φαγητό, ώστε να εμπλέκεται και το παιδί στη διαδικασία αυτή. Όταν έρθει η πρώτη μέρα δώστε ένα φιλί και χαιρετήστε διαβεβαιώνοντάς το ότι θα έρθετε να το πάρετε. Δείξτε εμπιστοσύνη στις νηπιαγωγούς και μη κάνετε ¨πισωγυρίσματα¨ την ώρα του αποχωρισμού ακόμα και αν το παιδί κλαίει ή σας φωνάζει. Τις περισσότερες φορές με τη βοήθεια της νηπιαγωγού το παιδί ηρεμεί λίγο μετά την αποχώρηση του γονιού. Είναι απόλυτα φυσιολογικό το παιδί να κλάψει το πρώτο διάστημα καθώς αυτό δείχνει το υγιές δέσιμο που έχει με τους γονείς του. Το κάθε παιδί έχει το δικό του χρόνο προσαρμογής, για το λόγο αυτό χρειάζεται υπομονή και κυρίως σταθερότητα.
Τον πρώτο καιρό, αλλά και κατά τη διάρκεια μπορεί να εκφράσει αρνητικά συναισθήματα. Συζητήστε με το παιδί και με τις νηπιαγωγούς το θέμα, αλλά είναι σημαντικό να το ενθαρρύνετε να αρχίσει να προσπαθεί σταδιακά να διαχειρίζεται τα συναισθήματά του, να λύνει τις διαφορές του, να διεκδικεί το δίκιο του, να αντιμετωπίζει τις δυσκολίες χωρίς να απογοητεύεται. Μη ξεχνάτε ότι το νηπιαγωγείο είναι μια μικρή κοινωνία στην οποία τα παιδιά καλούνται για πρώτη φορά να μάθουν να λειτουργούν. Με τη βοήθεια, καθοδήγηση και ενθάρρυνση και των εκπαιδευτικών τα παιδιά σταδιακά αυτονομούνται, αποκτούν αυτοπεποίθηση και γίνονται πιο
ανεξάρτητα. Εσείς και οι νηπιαγωγοί έχετε ένα κοινό στόχο : ΤΟ ΚΑΛΟ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΣΕ ΟΛΑ ΤΑ ΕΠΙΠΕΔΑ. Η δημιουργία μιας αμοιβαίας σχέσης εμπιστοσύνης και αλληλοκατανόησης συμβάλει όχι μόνο στην ομαλή προσαρμογή του παιδιού, αλλά και στην ομαλή διεξαγωγή της εκπαιδευτικής δραστηριότητας.

Μετάβαση από το Νηπιαγωγείο στο Δημοτικό Σχολείο

Η μετάβαση των νηπίων από το νηπιαγωγείο στο δημοτικό σχολείο αποτελεί μια πολύ κρίσιμη αλλαγή στη ζωή των παιδιών και για το λόγο αυτό πρέπει να γίνεται όσο το δυνατόν πιο ομαλά. Αυτό το μεγάλο βήμα φέρνει το παιδί αντιμέτωπο με μια πληθώρα αλλαγών στη ζωή του στις οποίες θα προσπαθήσει να ανταπεξέλθει όσο το δυνατόν καλύτερα. Το παιδί που πάει για πρώτη φορά στο δημοτικό συναντάει μια τάξη διαφορετική από αυτές που ξέρει. Εδώ υπάρχουν μεγάλα τραπέζια που κάθονται δυο δύο παιδιά, δεν υπάρχουν σχεδόν καθόλου παιχνίδια, υπάρχει ένα πίνακας και βιβλία που δεν ξέρει τι να τα κάνει, όλες οι οδηγίες φαίνονται διαφορετικές και πιο δύσκολες, ο χρόνος είναι πιο πιεστικός και όταν γυρίζει σπίτι έχει να κάνει “δουλειά”, εργασίες ενώ πριν έπαιζε…

Δυστυχώς δεν υπάρχει η απαιτούμενη συνέχεια μεταξύ του αναλυτικού προγράμματος του νηπιαγωγείου και του δημοτικού. Αντιθέτως οι υψηλές απαιτήσεις των σχολικών βιβλίων και σε σύντομα διάστημα, δεν αφήνουν στα παιδιά, στους γονείς, αλλά ούτε και στους δασκάλους τον απαραίτητο χρόνο προσαρμογής. Με αποτέλεσμα, φυσικά, τόσο τα παιδιά όσο και οι γονείς να νιώθουν άγχος, σε σχέση με το πώς θα ανταπεξέλθει το παιδί και να δημιουργούνται έτσι αισθήματα ανεπάρκειας τόσο σε συναισθηματικό, γνωστικό και κοινωνικό επίπεδο.

Για να γίνει όσο το δυνατόν ομαλότερη η μετάβαση των παιδιών στο δημοτικό σχολείο, είναι απαραίτητο όλοι οι εμπλεκόμενοι (παιδιά – γονείς – εκπαιδευτικοί) να συνεργαστούν για την επίτευξη του κοινού στόχου.

Στο περιβάλλον του νηπιαγωγείου ο τρόπος μάθησης είναι το παιχνίδι, το βίωμα, η ανακάλυψη. Οι νηπιαγωγοί μέσα από κατάλληλες εκπαιδευτικές δράσεις βοηθούν τα παιδιά να πάρουν όλα εκείνα τα εφόδια που χρειάζονται, να κατακτήσουν δεξιότητες, να νιώσουν αυτοπεποίθηση και να αναπτυχθούν ολόπλευρα. Το νηπιαγωγείο δεν είναι βαθμίδα προετοιμασίας για το δημοτικό , είναι όμως η βάση της εκπαίδευσης και μέσα από τις σωστές εκπαιδευτικές διαδικασίες τα παιδιά που έχουν φοιτήσει συστηματικά και για δυο χρόνια είναι κατά κανόνα έτοιμα να προχωρήσουν, να εξελιχθούν και να ανταποκριθούν στις νέες απαιτήσεις.

Επιπρόσθετα εφαρμόζουμε προγράμματα που βοηθούν τα νήπια στην ομαλή μετάβαση στο δημοτικό μέσα από ποικίλες δράσεις. Οργανώνουμε επισκέψεις στο χώρο του δημοτικού, υλοποιούμε εκπαιδευτικές δράσεις από κοινού με τις δασκάλες τις Α’ τάξης, ώστε τα παιδιά να γνωρίσουν τους χώρους, να κάνουν συγκρίσεις, να λύσουν απορίες, να δημιουργήσουν γενικά μια εικόνα του τι σημαίνει δημοτικό. Με τη διαδικασία αυτή τα παιδιά έχουν λιγότερο άγχος για το άγνωστο, αφού πλέον έχουν στο μυαλό τους κάτι σαφές και συγκεκριμένο. Στη συνέχεια των δράσεων αυτών, ακολουθούν συζητήσεις, ώστε να μοιραστούμε εντυπώσεις, να λύσουμε απορίες, να εντοπίσουμε ομοιότητες και διαφορές και να διατυπώσουν τα παιδιά τις προσδοκίες τους σε σχέση με το νέο σχολείο.

Ένας ακόμα τρόπος που το νηπιαγωγείο μπορεί να βοηθήσει στην ομαλή μετάβαση των παιδιών στο δημοτικό είναι η πρώιμη ανίχνευση δυσκολιών οι οποίες όσο νωρίτερα εντοπιστούν και αντιμετωπιστούν τόσο καλύτερη θα είναι η πορεία και η εξέλιξη του κάθε παιδιού. Ο ρόλος της οικογένειας και πάλι είναι ιδιαίτερα σημαντικός. Σε συνεργασία με το νηπιαγωγείο είναι απαραίτητο οι γονείς να βοηθήσουν το παιδί σε τυχόν δυσκολίες, με τρόπο κατάλληλο και με τη βοήθεια ειδικών όπου αυτό χρειαστεί. Στη συνέχεια πρέπει και οι γονείς με τα σειρά τους με ηρεμία να προετοιμάσουν και αυτοί τα παιδιά, απαντώντας με ειλικρίνεια, δείχνοντας εμπιστοσύνη στο παιδί ότι μπορεί να τα καταφέρει αλλά και τονίζοντας με κάθε τρόπο ότι θα είναι κοντά του να το βοηθήσουν στις όποιες δυσκολίες.

Αυτονόητο είναι ότι ούτε σε αυτή την περίπτωση έχουν θέση απειλές και φοβέρες του τύπου «του χρόνου θα δεις που θα στρωθείς», «ξέχνα το παιχνίδι» κλπ. Τέτοιες προτροπές μόνο αρνητικά αποτελέσματα μπορεί να έχουν…

Ας δείξουμε στα παιδιά το δρόμο χωρίς άγχος, με αποδοχή, αναγνώριση των αλλαγών και των νέων αναγκών που θα προκύψουν.

Επιμέλεια: Κατερίνα Γιαννάκη