Η επιλογή της φωτογραφίας από τον Αλέξανδρο Κοκκινίδη
Μιχάλης Γκανάς, “Γυάλινα Γιάννενα”
Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας
Α΄Γυμνασίου σελ.126
Χάραζε ο τόπος με βουνά πολλά
κι ανάτελλε τα ζωντανά του,
καλούς ανθρώπους και κακούς, νυφίτσες,
αλεπούδες, μια λίμνη ως κόρην
οφθαλμού και κάστρα πατημένα.
Θα ’ναι τα Γιάννενα, ψιθύρισα,
στο χιόνι και στον άγριο καιρό
γυάλινα και μαλαματένια.
Κι όσο πήγαινε η μέρα,
σαν το βαπόρι σε καλά νερά,
είδα και μιναρέδες κι άκουσα
τα μπακίρια να βελάζουν.
Μ. Γκανάς, Γυάλινα Γιάννινα, Καστανιώτης
Συνέντευξη του ποιητή στις 16-02-2018 όπου μιλά και για την ποιητική συλλογή “Γυάλινα Γιάννενα” εδώ.
Ευχαριστώ τον φίλο Γιώργο Γούσια για την ενημέρωση.
Επιλογές βίντεο από τον Αλέξανδρο Πνευμονίδη
Ανάλυση:
Α΄ Ενότητα (α΄στροφή): Χάραμα στην Ήπειρο
Β΄ Ενότητα (β΄στροφή): Ο ποιητής αναγνωρίζει τα «γυάλινα Γιάννινα»
Χαρακτηριστικά που κατατάσσουν το ποίημα στη νεωτερική ποίηση:
1. Ελεύθερος στίχος: στο ποίημα δεν υπάρχει ομοιοκαταληξία, ούτε
ορισμένος αριθμός συλλαβών σε κάθε στίχο, και οι στροφές δεν έχουν
συγκεκριμένο αριθμό στίχων.
2. Ύφος πεζολογικό, πολύ κοντά στον καθημερινό λόγο:
π.χ. «Κι όσο πήγαινε η μέρα… βελάζουν», «Θα ΄ναι τα Γιάννενα,
ψιθύρισα»
3. Εκφραστική τόλμη:
«τα μπακίρια να βελάζουν»
4. Κρυπτικότητα στο μήνυμα του ποιήματος:
π.χ. «καλούς ανθρώπους…πατημένα» (βιωματικές μνήμες εμφυλίου)
Ενδεικτικά:
Οπτική εικόνα: τα χάραμα πίσω από τα βουνά της Ηπείρου
«Χάραζε ο τόπος με βουνά πολλά»
Ακουστική εικόνα: το άκουσμα από τα κουδούνια των αιγοπροβάτων της
περιοχής «άκουσα τα μπακίρια να βελάζουν»
Συναισθήματα ποιητή:
Ο ποιητής είναι δεμένος με την ιδιαίτερη πατρίδα του. Διατηρεί στη
μνήμη του τη φυσική ομορφιά, αλλά και τη ζωή και τη μοίρα των ανθρώπων
της. Τα προσωπικά βιώματα τα ξαναζεί σε ένα ταξίδι επιστροφής στη γενέθλια
γη και νιώθει συγκίνηση η οποία όμως εκφράζεται συγκρατημένα στο ποίημα.
Οι μνήμες είναι θολές, αφού το ταξίδι πρέπει να έγινε μετά από πολύ καιρό. «Θα
΄ναι τα Γιάννενα ψιθύρισα». Ο γενέθλιος τόπος λοιπόν και οι προσωπικές του
αναμνήσεις από τη ζωή του εκεί αποτελούν την πηγή έμπνευσης για το ποίημα.
Αναφορές στην πολιτισμική πορεία της Ηπείρου:
μαλαματένια: Πρόκειται για αναφορά στην περίφημη γιαννιώτικη τέχνη της
αργυροχρυσοχοΐας (μάλαμα: χρυσό)
μιναρέδες: Συνύπαρξη για αιώνες στην πόλη του χριστιανικού και του
μουσουλμανικού στοιχείου (μιναρές: Χαρακτηριστικό του κάθε τζαμιού.
Παλιότερα, η πρόσκληση προς προσευχή γινόταν από τον μουεζίνη, που έβγαινε
στον μιναρέ και φώναζε το αντάν, για να ακούν όλοι οι πιστοί.)
μπακίρια: Πρόκειται για αναφορά στην τέχνη της μεταλλοτεχνίας. Οι τεχνίτες
ονομάζονται χαλκιάδες ή χαλκωματάδες και κατεργάζονται το χαλκό και
τον ορείχαλκο κατασκευάζοντας, κυρίως με σφυρηλάτηση, οικιακά σκεύη,
διακοσμητικά αντικείμενα, κουδούνια για τα ζώα. (μπακίρι: χαλκός, χάλκινο
μαγειρικό σκεύος)
βελάζουν: Παραπέμπει στην κτηνοτροφία, που είναι παλιός κλάδος της
οικονομίας της περιοχής και στους κτηνοτρόφους που ασχολούνται με τα
γαλακτοκομικά προϊόντα.
15, Μάρτιος 2017 στις 15:38
Το ποίημα αυτό είναι υπέροχο, γιατί ο ποιητής μας δείχνει και μας κάνει να γνωρίσουμε ένα μέρος της ζωής του.
15, Μάρτιος 2017 στις 21:34
Πρώτα από όλα ωραία ανάρτηση… Ωραίο βιβλίο αυτό με τα ποιήματα που κρατούσε ο Γκανάς, είχε ωραίο εξώφυλλο !!
15, Μάρτιος 2017 στις 21:58
Μου άρεσε πολύ ο τρόπος με τον οποίο ο ποιητής δεν χρησιμοποιεί ομοιοκαταληξία στο ποίημα και αυτό το κάνει ξεχωριστό, επίσης το τραγούδι και η αφήγηση ήταν σπουδαία. Γενικά όλα είναι πάρα πολύ ωραία !!!!!!!
15, Μάρτιος 2017 στις 22:36
Το ποίημα του Μιχάλη Γκανά με εντυπωσίασε, επειδή σε ελάχιστους στίχους μας περιγράφει τα χαρακτηριστικά και τις ομορφιές της πόλης των Ιωαννίνων. Συγχρόνως, μας λέει για την ιστορία του τόπου και για την τέχνη της μεταλλοτεχνίας, χαρακτηριστική της πόλης. Τέλος, για να δείξει τη μοναδικότητά της, χρησιμοποιεί τα επίθετα γυάλινα και μαλαματένια.
21, Φεβρουάριος 2018 στις 15:19
Ήταν χάραμα και προχωρούσα. Ξαφνικά βλέπω την Καστοριά. Ήταν ένα πολύ ωραίο συναίσθημα. Ήθελα να πάω και να χαιρετήσω τον κόσμο, να ακουμπήσω τα μαλαματένια νερά της λίμνης, να δω τα παλιά και όμορφα σπίτια της.
21, Φεβρουάριος 2018 στις 16:06
ΣΥΝΝΕΦΑ ΚΑΙ ΧΡΩΜΑΤΑ
Μακάρι να έφτανα τα αστέρια
να έβλεπα την ζωή μου από μακριά
να άφηνα την ψυχή μου στα σύννεφα
και τη καρδιά μου ακόμα πιο ψηλά.
Μακάρι να άνθιζαν τα λουλούδια
σαν της ζωής μου τα χρώματα.
Φούξια, γαλάζιο και κόκκινο
να θυμίζουν σε όλους την χαρά..
Μακάρι…
21, Φεβρουάριος 2018 στις 16:18
“ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ”
Μια γραμμή μπορεί να σε οδηγήσει
στην κορυφή,μπορεί να σου δείξει
τον δρόμο.
Μια γραμμή μπορεί να σβήσει όλες
τις λέξεις που σε πληγώνουν,να διορθώσει
όλα τα λάθη.
Μια γραμμή καθορίζει τα όριά μας,
χωρίζει ανθρώπους, ενώνει ψυχές.
Μια γραμμή μπορεί……
21, Φεβρουάριος 2018 στις 16:35
Τυλιμένη γύρω απο βουνά
και με λίμνη με κρυστάλλινα νερά
να αγναντεύεις την απέραντη ομορφιά και
θα σου μείνει χαραγμένη στην καρδιά.
Ομορφιές αμέτρητες.
Ο αέρας να σου χαϊδεύει τη ψυχή και
το τραγούδι των πουλιών να σε ταξιδεύει μακριά.
Ένα στολίδι και αρχόντισσα της Μακεδονίας, Καστοριά!
21, Φεβρουάριος 2018 στις 19:08
Είναι κάτι να ξέρεις τις δυσκολίες σου
ν΄ αρθρώνεις την ψυχή σου
σαν δύσκολο σταυρόλεξο
πότε κάθετα πότε οριζόντια.
Μιχάλης Γκανάς
(επιλογή Μάρκος Βελλίδης)
21, Φεβρουάριος 2018 στις 20:36
Κάθε πρωί σηκώνομαι
να πάω στο σχολείο
με τους συμμαθητές μου βρίσκομαι
και είναι πολύ ωραίο
Ταξίδι προς την μόρφωση
όλοι μαζί θα πάμε
με καρετάνιους-οδηγούς
τους καθηγητές μας τους καλούς.
21, Φεβρουάριος 2018 στις 22:18
ΝΙΚΟΣ ΚΥΡΙΑΚΟΣ
ΚΡΥΣΤΑΛΛΙΝΑ ΝΕΡΑ
Δύο βάρκες επιπλέουν
στην λίμνη των Ιωαννίνων
σε κρυστάλλινα νερά.
Εκεί άραξαν για να θαυμάσουν
ένα νησάκι μικρό, ωραίο,
με την δική του ιστορία.
21, Φεβρουάριος 2018 στις 23:17
Τα αρχοντικά της Καστοριάς
που στέκουν με καμάρι
κοιτάζοντας την λίμνη μας .
Η πανέμορφη η πόλη μου
με τις ωραίες γούνες
που έρχονται από παντού
για να της δούνε!!!!
22, Φεβρουάριος 2018 στις 17:17
Από του σπιτιού μου το μπαλκόνι
φαίνεται εκεί κάτω η πόλη.
Με τη λίμνη τη γαλάζια
που έρχεται ο κόσμος να τη δει
λάμπουνε τα γαλανά νερά της
και είναι η ομορφότερη.
22, Φεβρουάριος 2018 στις 22:59
Μια πόλη όμορφη πολύ
και μια λίμνη για αυλή
και βαρκούλες για παιδάκια
που παίζουνε με τα ψαράκια
Γύρω γύρω είναι χωριά
με πολλά αρχοντικά
και ονειρεύομαι τρελά
μια πόλη σαν την Καστοριά
28, Φεβρουάριος 2018 στις 14:59
Ορεινή Κορησός
Να η Κορησός ‘κει πέρα μακριά,
που γύρω τριγύρω υπάρχουν βουνά,
που είναι χτισμένη στους πρόποδες του Γάβρου κοντά,
είναι πιο όμορφη από κοντά.
Με τα δάση τα πολλά
και με όλα τα ζωντανά,
με τα πουλιά που κελαηδάν τα πρωινά
και μας γεμίζουν με χαρά.
6, Μάρτιος 2018 στις 17:51
Του Δημήτρη Στυλιάδη
Καθώς βγαίνει ο ήλιος το ξημέρωμα
καθρεφτίζεται στην πανέμορφη λίμνη.
Το κάστρο αγέρωχο κοιτά καλούς ανθρώπους και κακούς .
Καθώς περνά η μέρα βλέπουμε τα τζαμιά
και ακούμε τη τέχνη των ανθρώπων να φωνάζει.
22, Μάιος 2018 στις 09:48
Της Αναστασίας Κωνσταντινίδυ
“Οδός Παραδείσου”
Χάραξε και πάλι στην οδό του Παραδείσου,στο μέρος
που φαντάζουν όλα μαγευτικά και συνάμα ψεύτικα…
Εκεί, στην χώρα αυτή πότε είσαι άνθρωπος, πότε είσαι αγέρας
που φέρνεις στο σπιτικό μας πότε μέρες βροχερές και όξινες
και πότε ήσυχες και φρουτώδεις !!!
Κι αν μου ζητούσες πάλι που θέλω εγώ να μείνω σε τούτη τη ζωή
θα διάλεγα και πάλι με μια βροντερή φωνή
στην οδό του Παραδείσου τη θεϊκή!!!!!!!!!