Χρειάζεται να ξέρουμε το ποιος «φτιάχνει» τα μαθηματικά και το πώς ή μήπως αρκεί να παίρνουμε προς κατανάλωση τα διάφορα θεωρήματα και τις αποδείξεις που παράγουν όπως παίρνουμε και το ψωμί από τον φούρνο; Νομίζω ότι ο καθένας θα απαντούσε ότι χρειάζεται να ξέρουμε λίγο περισσότερα για πολλούς από τους μεγάλους μαθηματικούς που μας άφησαν κληρονομιά όλα αυτά τα υπέροχα μνημεία του ανθρώπινου πνεύματος. Πόσοι όμως διδάσκουν, πέρα από τα θεωρήματα, και πέντε πράγματα για τη ζωή όλων αυτών των ανθρώπων και πόσοι αισθάνονται την έλλειψη αυτών των πληροφοριών; Οσοι πάντως πραγματικά αισθάνονται ως απαραίτητο συμπλήρωμα στη γνώση των μαθηματικών τη γνώση του πώς γεννήθηκαν αυτά, πρέπει να αναζητήσουν τις σχετικές πληροφορίες σε βιβλία που δεν είναι πανεπιστημιακά συγγράμματα. Συγγραφείς όπως ο Amir D. Akczel έχουν αναλάβει να συμπληρώσουν αυτό το κενό. Το βιβλίο του για την ομάδα Bourbaki έρχεται να μας δώσει πολλές πληροφορίες για τη ζωή και τη δράση μερικών από τους επιφανέστερους ευρωπαίους μαθηματικούς. Και η ζωή κάποιων εξ αυτών είναι τόσο μυθιστορηματική που θα μπορούσε να γεννήσει και σενάρια για κινηματογραφικές ταινίες. Οπως π.χ. του Alexander Grothendieck, ενός παιδιού που, γεννημένο από Ρώσο εβραϊκής καταγωγής και μητέρα γερμανίδα προτεστάντισσα, ταλαιπωρήθηκε από διάφορες μετακινήσεις αλλά και καταδιώξεις που υπέστησαν οι γονείς του όντας συνειδητά αναρχικοί, ενώ ταυτόχρονα πάσχιζε να καλλιεργήσει το εξαιρετικό ταλέντο του στα μαθηματικά. Τελικά ο Grothendieck βρίσκεται στη Γαλλία να σπουδάζει μαθηματικά και συναντάται με άλλους εξαιρετικά προικισμένους νεαρούς μαθηματικούς και στη δεκαετία του ’30 ιδρύουν την ομάδα Bourbaki, μια φιλόδοξη συναστρία ανθρώπων που θέλησαν να αναμορφώσουν τη μαθηματική επιστήμη γράφοντας συλλογικά συγγράμματα και κρυμμένοι πίσω από τη μη υπαρκτή «προσωπικότητα» ενός γάλλου κεφαλλονίτικης(!) καταγωγής στρατιωτικού. Ξεκινώντας, δηλαδή, από ένα φοιτητικό καλαμπούρι έφτιαξαν ένα avatar, όπως θα λέγαμε σήμερα με τη γλώσσα του κυβερνοχώρου, που όμως επηρέασε ως τα μέσα της δεκαετίας του ’60 αρκετούς Ευρωπαίους, κυρίως γαλλόφωνους και γαλλοθρεμμένους μαθηματικούς. Η γεωμετρία σε τέσσερις διαστάσεις επηρέασε τον περασμένο αιώνα όχι μόνο τους γάλλους μαθηματικούς της ομάδας Μπουρμπακί, αλλά και ορισμένους από τους σημαντικότερους ζωγράφους του 20ού αιώνα όπως τον Πικάσο, το «Μπούστο Γυναίκας» του οποίου εικονίζεται εδώ

Σήμερα οι λεγόμενοι «μπουρμπακήδες» δεν παίζουν μεγάλο ρόλο στα μαθηματικά δρώμενα αφού έχουμε φθάσει στο άλλο άκρο του σχεδόν έγκλειστου μαθηματικού ο οποίος παράγει και καταπλήσσει ζώντας απομονωμένος με τις ευλογίες και του εκπαιδευτικού ιδρύματος, που θα πάρει ένα μέρος της δόξας από την παραγωγή του και μόνο. Το βιβλίο του Akzcel δεν αρκείται στην εξιστόρηση της δράσης της παράδοξης αλλά και δυναμικής αυτής ομάδας. Την τοποθετεί μέσα στις δεκαετίες που έδρασε προσπαθώντας να ανιχνεύσει τις επιδράσεις της σε άλλους τομείς όπως είναι η τέχνη και η ανθρωπολογία, όπου πραγματικά τα μαθηματικά και η γνωριμία του Claude Levi Strauss με τον Andre Weil έδωσαν λύση σε προβλήματα που αντιμετώπιζε με το γενεαλογικό δέντρο κάποιας φυλής ιθαγενών που μελετούσε. Μπορεί ο στρουκτουραλισμός σήμερα να θεωρείται κάπως ξεπερασμένη επιστημονική μέθοδος αλλά είναι ένα ωραίο παράδειγμα του πόσο μπορούν τα μαθηματικά να βοηθήσουν σε άλλους τομείς, αρκεί να υπάρχουν άνθρωποι που δεν θα τα φοβούνται και οι μαθηματικοί να μην έχουν την κατάληξη του Grothendieck, ο οποίος σήμερα, έχοντας εγκαταλείψει την ακαδημαϊκή του καριέρα, ζει σαν ερημίτης κάπου στα Πυρηναία. Γενικά το βιβλίο Ο καλλιτέχνης και ο μαθηματικός διαβάζεται πολύ άνετα και από ανθρώπους που δεν έχουν ίσως πολύ προχωρημένες γνώσεις στα μαθηματικά και είναι πηγή αναρίθμητων πληροφοριών. Συνιστάται ανεπιφύλακτα.