Κατασκευάσαμε με την κυρία Αγγελική, τη Κοινωνική μας Λειτουργό, τον Λάκη Φοβοπειναλάκη, για να πάρει μακριά τους φόβους μας, για τους οποίους είχαμε μιλήσει! Αφού τους φιλοτεχνήσαμε, προσπαθήσαμε να βρούμε την αιτία αλλά και πιθανή λύση για να τους αντιμετωπίσουμε!!
Έχετε αναρωτηθεί ποτέ γιατί φοβούνται τα παιδιά; Φοβούνται άραγε λόγω του ίδιου του φόβου ή μήπως την ιδέα του φόβου τους; Είναι κάτι φυσιολογικό να φοβόμαστε; Σε τι μας χρησιμεύει; Άραγε οι μεγάλοι φοβούνται; Πότε ο φόβος μετατρέπεται σε φοβία; Μήπως άθελα μας οι μεγάλοι ενισχύουμε τον φόβο του παιδιού και τελικά πώς μπορούμε να τον αντιμετωπίσουμε;
Ο φόβος, όπως εξηγεί η σύγχρονη Ψυχολογία, είναι ένα λειτουργικό συναίσθημα, που ενεργοποιείται κάθε φορά, που το άτομο νιώθει πως βρίσκεται εκτεθειμένο σε κάποιον μικρό ή μεγάλο, πραγματικό ή φανταστικό κίνδυνο. Η αίσθηση αυτή του κινδύνου, ενεργοποιεί κάποια κινητική λειτουργία/αντίδραση του ατόμου (κλάμα, αποστροφή, επικοινωνία του φόβου σε ενήλικα) προκειμένου να αποφύγει τον κίνδυνο. Ο φόβος εξαφανίζεται, όταν εξαφανιστεί η πιθανή απειλή ή απομακρυνθεί.
!!!Τα στατιστικά δεδομένα αναφέρουν ότι, το 90% των παιδιών, ήρθαν αντιμέτωπα με κάποια εμπειρία που τους προκάλεσε φόβο σε κάποιο σημείο της αναπτυξιακής τους πορείας.
Ο φόβος είναι ένα φυσιολογικό, αμυντικό θα λέγαμε συναίσθημα, που ενεργοποιείται μπροστά σε κάτι άγνωστο, μη ασφαλές ή σε κατάσταση πιθανού κινδύνου.
«Είναι φυσιολογικό ένα παιδί να φοβάται;»
Η απάντηση είναι: Ναι!
Υπάρχουν πολλές αφορμές για να αναπτυχθεί ο φόβος σε ένα παιδί! Αρχικά έρχεται αντιμέτωπο με πάρα πολλά ερεθίσματα σε ένα άγνωστο περιβάλλον καθημερινά! Επιπλέον, η μετάβαση από τη βρεφική στην προσχολική κι ύστερα στην νηπιακή ηλικία, φέρνει το παιδί αντιμέτωπο με τον φόβο, λόγω του άγχους αποχωρισμού, από τη μητέρα ή τον άμεσο φροντιστή του. Επιπλέον, η έναρξη του σχολείου κι η γενικότερη αλλαγή περιβάλλοντος, η επαφή με άγνωστα πρόσωπα, προκαλεί συχνά τον φόβο των παιδιών. Άλλοι φόβοι στην νηπιακή και παιδική ηλικία είναι ο φόβος για το σκοτάδι, τα τέρατα, τα φαντάσματα, ενίοτε οι φυσικές καταστροφές, καθότι δεν έχει ωριμάσει ακόμη αναπτυξιακά και συχνά δυσκολεύεται να διαχωρίσει το φανταστικό από το πραγματικό.
«Πώς καταλαβαίνω ότι το παιδί φοβάται;»
Συνήθως τα παιδιά λεκτικοποιούν το φόβο τους. Εάν δεν έχουν κατακτήσει τον λόγο ή και σε περίπτωση που δεν επιθυμούν να το επικοινωνήσουν προφορικά, τότε πολλές φορές, θα αντιδράσουν σωματικά (εφίδρωση, κλάμα, αποστροφή κ.α.). Επίσης, πολλές φορές για να αντιμετωπίσουν το φόβο, θα ζητήσουν τη παρουσία στον χώρο που υπάρχει το αντικείμενο φοβίας, έναν ενήλικα, που θα του παρέχει ασφάλεια ή ένα ασφαλές αντικείμενο (π.χ. κούκλα). Επιπλέον, η απομάκρυνση/αποφυγή από τη συνθήκη που του προκαλεί φόβο, είναι μια συνήθης τακτική (Δεν μπαίνω σε ασανσέρ, δεν περπατάω δίπλα σε σκύλο κ.α.).
«Πότε ο φόβος γίνεται φοβία;»
Η φοβία είναι ένας παράλογος φόβος με διάρκεια για συγκεκριμένο χώρο, αντικείμενο, ζώο ή γενικότερη συνθήκη, που μπορεί πολλές φορές να μην άπτεται στη σφαίρα της πραγματικότητας. Το παιδί εκφράζει έντονη δυσαρέσκεια και έντονη υποκειμενική αποστροφή και ξεσπάσματα/συμπτώματα (εφίδρωση, εμετούς, συχνοουρία ή νυχτερινή ενούρηση, υπερβολικό άγχος, στομαχικό πόνο κ.α.). Όταν τα συμπτώματα του φόβου για παιδιά κάτω των 18 χρονών έχουν έντονη διάρκεια για 6 μήνες και πάνω, τότε κάνουμε λόγω για φοβία. Οι συχνότερες φοβίες είναι:
- Ειδικές φοβίες (ζώα, ενέσεις, γέφυρες, αεροπλάνα, φυσικές καταστροφές κ.α.)
- Σχολική άρνηση
- Κοινωνικές φοβίες
«Πώς βοηθάω το παιδί που φοβάται;»
-Το πρώτο βήμα για να βοηθήσουμε το παιδί που φοβάται είναι να αποδεχτούμε και να κατανοήσουμε τον φόβο του.
– Πολλές φορές οι μεγάλοι δεν δίνουμε σημασία στον φόβο του παιδιού, θεωρώντας τον ασήμαντο ή ανύπαρκτο. Ακόμη, λόγω πεποιθήσεων, πως ο φόβος ισοδυναμεί με δειλία και δεν θα πρέπει να υφίσταται. Είναι σημαντικό να μην χλευάζουμε τον φόβο του παιδιού, αλλά να δείχνουμε κατανόηση και διαθέσιμοι να το βοηθήσουμε.
– Δεν χρησιμοποιούμε τον φόβο ως μοχλό ελέγχου ή συμμόρφωσης στο παιδί («Θα έρθει ο μπαμπούλας»/ «Εάν δεν φας το φαγητό σου, θα σε πάρει ο κακός ο λύκος» / «Εάν δεν είσαι καλό παιδί, θα έρθει η αστυνομία να σε πάρει»)
– Στον αντίποδα υπάρχουν οι ενήλικες, που είναι αρκετά υπεπροστατευτικοί με τα παιδιά τους από φόβο μην πάθουν κάτι, με αποτέλεσμα να τους δίνεται η λανθασμένη εικόνα ενός ατόμου, που αδυνατεί να τα καταφέρει μόνο του και συχνά να φοβάται να αυτονομηθεί. Είναι σημαντικό να αφήσουμε στην άκρη τις δικές μας φοβίες και να εμπιστευτούμε περισσότερο τα παιδιά μας!
– Οι μεγάλοι, οφείλουμε να σκύψουμε πάνω από το παιδί, να μπούμε στη θέση του, να ανασύρουμε τυχόν δικούς μας φόβους από τη παιδική μας ηλικία, να τους μοιραστούμε μαζί με το παιδί και να συζητήσουμε τους τρόπους με τους οποίους βοηθηθήκαμε να τους αντιμετωπίσουμε.
– Η συμβουλευτική οικογένειας και η θεραπεία μέσω της Συμπεριφορικής Ψυχολογίας, βοηθούν στην κατανόηση της φοβίας.
– Χρειάζεται υπομονή και χρόνο με τον φόβο… χρόνο όχι να τον ξεπεράσει απαραίτητα, αλλά να συμφιλιωθεί μαζί του.
«Ο φόβος μπορεί να είναι πηγή πολλών κακών.
Η κυριαρχία του φόβου είναι η αρχή της σοφίας».
Πηγή:
https://www.paidiatros.com/paidi/psychologia/childhood-fears
https://www.psychologynow.gr/arthra-psyxikis-ygeias/psyxikes-diataraxes/fovia/11597-paidikes-fovies.html
https://dikepsy.gr/fovies_paidia/
https://psychiatrosonline.gr/paidi-fovies/
