Οι μεταβάσεις είναι χώροι όπου τέμνονται διαφορετικά περιβάλλοντα, συστήματα και προσεγγίσεις και αυτοί που μπαίνουν στη διαδικασία της μετάβασης φορτίζονται με την προσαρμογή στα νέα περιβάλλοντα. Οι άνθρωποι στη ζωή τους έρχονται αντιμέτωποι με διάφορες μεταβάσεις, οι οποίες αφορούν αλλαγές φάσεων. Οι μεταβάσεις προκύπτουν από την ανάγκη του ατόμου να επιβιώσει, να συμμετέχει σε διαφορετικά πλαίσια, να αντιμετωπίσει διαφορετικές προκλήσεις, ή να αντλήσει κέρδος από τα πλεονεκτήματα της νέας κατάστασης. Με αυτή την τελευταία έννοια, οι μεταβάσεις χαρακτηρίζονται όχι ως μια στιγμή αλλαγής, αλλά ως η εμπειρία της αλλαγής και η ανάγκη της προσαρμογής μεταξύ των διαφορετικών πλαισίων (Dockett & Einarsdotti, 2017). Η μετάβαση των μαθητών/τριών από την προσχολική στη δημοτική εκπαίδευση (κάθετη μετάβαση) θεωρείται μια πολύ σημαντική περίοδος της παιδικής ηλικίας καθώς επίσης είναι μια εξελισσόμενη διαδικασία που θέτει τα θεμέλια των επόμενων σχολικών ετών (Besi & Sakellariou, 2019c).
Μετάβαση Νηπιαγωγείο – Δημοτικό
Η μετάβαση από το Νηπιαγωγείο στο Δημοτικό Σχολείο, γίνεται κατανοητή ως έννοια γεφύρωσης ενός χάσματος. Το χάσμα που υπάρχει μεταξύ της Προσχολικής Αγωγής και της Δημοτικής Εκπαίδευσης, όπου το μεν Νηπιαγωγείο έχει περισσότερο
κοινωνικοποιητική κατεύθυνση και ο βασικός του προσανατολισμός είναι η βιωματική εκπαίδευση (μάθηση βάσει αίσθησης), ενώ το Δημοτικό σχολείο έχει περισσότερο γνωσιοκεντρικό χαρακτήρα (Γουργιώτου & Χριστοδούλου-Γκλιάου,
2016). Η εκπαιδευτική πολιτική μέσα από τη δόμηση του αναλυτικού προγράμματος αποσκοπεί στο να υπάρξει μια συνέχεια σε όλο το εκπαιδευτικό σύστημα (Δαμιανίδου & Φτιάκα, 2020). Από την εισαγωγή του Διαθεματικού Ενιαίου
Πλαισίου Προγράμματος Σπουδών (ΔΕΠΠΣ) το 2001 έως σήμερα δεν έχει εφαρμοστεί αναλυτικό πρόγραμμα σπουδών στην Προσχολική Εκπαίδευση (Μόκιας και συν., 2023). Κάτι που ήταν επακόλουθο μιας συζήτησης του κατά πόσο η εισαγωγή των αναλυτικών προγραμμάτων στην Προσχολική Αγωγή θα έχει ως αποτέλεσμα την (α) εντατικοποίησή της, δηλαδή την αύξηση των απαιτήσεων ως προς τις γνωστικές μαθησιακές δεξιότητες και την προετοιμασία των μαθητών/τριων του Νηπιαγωγείου για την «μαθησιακή ταυτότητα», (β) κατευθύνοντας την
εκπαίδευση στην Προσχολική Αγωγή προς το «εννοιολογικό περιεχόμενο», και (γ) απομακρύνοντας τα παιδιά από δραστηριότητες που στοχεύουν στην ανάπτυξη της φαντασίας, της κριτικής σκέψης. Αποτέλεσμα των παραπάνω είναι να παραμένουν στο περιθώριο οι ευρύτεροι αναπτυξιακοί στόχοι του νηπιαγωγείου, δηλαδή η μάθηση μέσα από το παιχνίδι, η εξερεύνηση και η κοινωνική αλληλεπίδραση (Bassok et al., 2016).
Bassok, D., Latham, S., & Rorem, A. (2016). Is kindergarten the new first grade? AERA Open, 1(4), 1–31.
Besi, M., & Sakellariou, M. (2019 a). Factors associated with successful transition to Primary school. European Journal of Education Studies, 5(10), 64-75. http://dx.doi.org/10.5281/zenodo.2555431 Retrieved from https://www.researchgate.net/publication/332258599
Dockett, S. & Perry, B. (2016). Supporting children’s transition to school age care. The Australia Educational Researcher, 43(3), 309-326.
Dockett, S., & Einarsdottir, J. (2017). Continuity and change as children start school. In Pedagogies of educational transitions: European and antipodean research (pp. 133-150). Springer.
Δαμιανίδου, Ε., & Φτιάκα, Ε. (2020). Αναλυτικά Προγράμματα και Ενιαία Εκπαίδευση. Παιδαγωγική επιθεώρηση, 67, 44-54.
Μόκιας, Α., Σιάτρας, Α. & Μιχαλοπούλου Α. (2023) Κριτική διερεύνηση της ενότητας «παιδί και θετικές επιστήμες» στο νέο πρόγραμμα σπουδών προσχολικής εκπαίδευσης. Επιστήμες Αγωγής, 2023(1), 223-244.
Τη σχολική χρονιά 2023 – 2024 εκπονείται στο νηπιαγωγείο μας σε συνεργασία με την Α΄ τάξη του 7ου Δημοτικού σχολείου και τις εκπαιδευτικούς του νηπιαγωγείου και του δημοτικού σχολείου: Σακκούλη Βιβή, Πατσιά Μαργαρίτα, Ζαροτιάδου Ζωή, Ιωακειμίδου Λεμονιά (τάξεις νηπιαγωγείου) και Καμάρη Γεωργία (Α΄ τάξη δημοτικού) παρεμβατικό πρόγραμμα ομαλής μετάβασης από το νηπιαγωγείο στο δημοτικό σχολείο μέσα από τις δραστηριότητες του εργαστηρίου δεξιοτήτων Μικροί μετεωρολόγοι.
α’ εργαστήριο προγράμματος μετάβασης: παρουσίαση μασκότ – ψήφιση του ονόματός του- τίθεται ο προβληματισμός για τα καιρικά φαινόμενα-επιλογή μαγικού αντικειμένου – θέσπιση κανόνων ομάδας
β’ εργαστήριο προγράμματος μετάβασης: Τα καιρικά φαινόμενα: ακραία και μη. Αποτύπωση εικόνων με ζωγραφική και παρουσίαση στην ολομέλεια
γ’ εργαστήριο προγράμματος μετάβασης: Τα καιρικά φαινόμενα με συμβολική αναπαράσταση.
δ’ εργαστήριο προγράμματος μετάβασης: Επίσκεψη στο δημοτικό σχολείο, συνάντηση των δύο μασκότ πουλιών, ξενάγηση των νηπίων σε χώρους του δημοτικού σχολείου και παιχνίδια γνωριμίας μεταξύ των νηπίων και των παιδιών του δημοτικού σχολείου
ε’ εργαστήριο προγράμματος μετάβασης: επίσκεψη στο δημοτικό σχολείο και ανάλυση ποιημάτων για τα καιρικά φαινόμενα. Με την αλληλοδιδακτική μέθοδο τα μεγαλύτερα παιδιά εξηγούν στα νήπια – προνήπια τη δραστηριότητα, κάνουν ανάγνωση το ομαδικό τους ποίημα, υπογραμμίζουν λέξεις σχετικές με καιρικά φαινόμενα και στο τέλος όλα τα μέλη της ομάδας ζωγραφίζουν τις στροφές του ποιήματος της ομάδας τους.
Χωρισμός 10 ομάδων των 4 έως 6 ατόμων (ηλικιακές ομάδες προνηπίων – νηπίων-παιιδών δημοτικού). Τα ποιήματα που επεξεργάστηκαν τα παιδιά μπορείτε να βρείτε στο παρακάτωαρχείο pdf αρχείο.
ο κύκλος του νερού
σημεία του ορίζοντα
