Ο Οκτώβριος ή Οκτώβρης, ή Οχτώβρης, η Τρυγομηνάς είναι ο δέκατος μήνας του έτους κατά το Γρηγοριανό ημερολόγιο και έχει 31 ημέρες.
Ο μήνας που μας ταλαιπώρησε τόσο πολύ στα παιδικά μας χρόνια να μάθουμε να τον λέμε μιας και δεν έχει το «μ» που έχουν οι διπλανοί του μήνες Σεπτέμβριος, Νοέμβριος κτλ.
Άλλες ονομασίες του μήνα Οκτωβρίου είναι και Αϊ Δημήτρης ή Αϊ Δημητριάτης (από την θρησκευτική γιορτή του Αγίου Δημητρίου στις 26 του μήνα), Σπαρτός ή Σποριάς ή Σπάρτης (γιατί οι γεωργοί σπέρνουν) και Βροχάρης (για τις ευεργετικές για τα φυτά βροχές του). Επίσης ο Οκτώβρης λέγεται και μικρό καλοκαιράκι εξ αιτίας της καλοκαιρίας που επικρατεί τις μέρες του, επιτρέποντας έτσι τις γεωργικές εργασίες που είναι απαραίτητες.
Αγροτικές εργασίες: Σπορά δημητριακών (κριθάρι, βρόμη, στάρι) και συγκομιδή εσπεριδοειδών.
Ήταν ο τέταρτος μήνας του Αττικού Έτους. Ονομάστηκε Πυανεψιών από τα ιερά Πυανέψια ή Πυανόψια, εορτή προς τιμήν του Απόλλωνα.
O Οκτώβριος αρχίζει την ίδια ημέρα του χρόνου με τον Ιανουάριο, εκτός από τα δίσεκτα έτη. Τυχερό λουλούδι του μήνα είναι η καλέντουλα και τυχερό πετράδι το οπάλιο.
Αξίζει να αναφέρουμε ότι ο μήνας πήρε την ονομασία του από τη Λατινική λέξη octo (οκτώ) μιας και στα αρχαία Ρωμαϊκά χρόνια ήταν ο όγδοος μήνας. Αργότερα, όταν έγινε ο δέκατος μήνας, δεν άλλαξε το όνομά του. Μέσα στον μήνα Οκτώβριο έγινε και η αλλαγή του ημερολογίου από το Ιουλιανό στο Γρηγοριανό. Η αλλαγή αυτή έγινε από τον Πάπα Γρηγόριο τον 13ο το 1582 μ.Χ. Μάλιστα την 4η Οκτωβρίου του 1582 διαδέχτηκε η 15η, αφού έπρεπε να προστεθούν αυτές οι ημέρες. Στην Ελλάδα βέβαια η αλλαγή αυτή έγινε το 1924.
Οι μεγάλες θρησκευτικές γιορτές του μήνα Οκτώβρη είναι οι:
(2) Κυπριανού ιερομάρτυρα, (3) Διονυσίου Αρεοπαγίτου, (6) Αγίου Θωμά, (14) Νέας Οσίας Παρασκευής, (18) Ευαγγελιστού Λουκά, (20) Αγίου Γερασίμου, (21) Χριστοδούλου, (26) Αγίου Δημητρίου, (27) Αγίου Νέστωρα και Αγίου Λούπου και (28) Αγίας Σκέπης.
Η γιορτή της Αγίας Σκέπης που είναι την ίδια μέρα με την Εθνική επέτειο του ΟΧΙ. Επέτειο που γιορτάζεται η άρνηση της Ελλάδας, μέσω του στόματος του Ιωάννη Μεταξά, να επιτρέψει στα Ιταλικά στρατεύματα να καταλάβουν τη χώρα.
Μια άλλη σημαντική μέρα του Οκτωβρίου είναι η τελευταία μέρα του (31 Οκτωβρίου), που είναι παγκόσμια ημέρα Αποταμίευσης. Οι μεγαλύτεροι σίγουρα θυμόμαστε τις ατελείωτες εκθέσεις των μαθητικών μας χρόνων για αυτή την ημέρα.