Χρυσό στεφάνι μυρτιάς, Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης
Ο ΘΑΝΑΤΟΣ ΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ
Ο Αλέξανδρος πέθανε το 323 π.Χ. και δεν άφησε νόμιμο και ικανό διάδοχο. Έτσι εκδηλώθηκαν αμέσως εξεγέρσεις στον ΕΛΛΑΔΙΚΟ ΧΩΡΟ και συγκρούσεις για τη διαδοχή στην ΑΝΑΤΟΛΗ. Σε αυτές, που ονομάστηκαν «συγκρούσεις των διαδόχων» οι στρατηγοί του Μ. Αλεξάνδρου πολεμούσαν μεταξύ τους περίπου 20 χρόνια, μέχρι που η αυτοκρατορία χωρίστηκε το 301 π.Χ. οριστικά σε 4 επιμέρους βασίλεια.
ΤΑ ΚΡΑΤΗ ΤΩΝ ΔΙΑΔΟΧΩΝ
Το 301 π.Χ. δόθηκε στην Ιψό της Φρυγίας η τελική μάχη μεταξύ των διαδόχων και έτσι δημιουργήθηκαν 4 βασίλεια:
- το βασίλειο της Αιγύπτου (Πτολεμαίος)
- το βασίλειο της Συρίας (Σέλευκος)
- το βασίλειο της Θράκης (Λυσίμαχος)
- το βασίλειο της Μακεδονίας (Κάσσανδρος)
Οι συγκρούσεις συνεχίστηκαν μεταξύ του Σέλευκου και του Λυσίμαχου. Μετά τη μάχη στο Κουροπέδιο της Λυδίας (281 π.Χ.) και τον θάνατο του Λυσίμαχου, τα εδάφη μοιράστηκαν μεταξύ των βασιλείων της Συρίας και της Μακεδονίας. Αργότερα δημιουργήθηκε στη Μικρά Ασία ένα νέο βασίλειο με επίκεντρο την Πέργαμο.
Αρχαία Πέργαμος
ΤΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ ΤΗΣ ΑΙΓΥΠΤΟΥ
Ο στρατηγός του Μεγάλου Αλεξάνδρου Πτολεμαίος ανέλαβε τη διακυβέρνηση της Αιγύπτου μετά τον θάνατο του μεγάλου στρατηλάτη. Καθίδρυσε την δυναστεία των Πτολεμαίων, η οποία κυβέρνησε την Αίγυπτο για περίπου 300 χρόνια. Η τελευταία βασίλισσα της Αιγύπτου ήταν η Κλεοπάτρα.
Η οργάνωση και η διοίκηση του κράτους παρέμεινε στα πρότυπα των Φαραώ. Το κράτος της Αιγύπτου είχε ομοιογενή πληθυσμό και σταθερά σύνορα. Δεν διέτρεχε κάποιον κίνδυνο. Ο τρόπος ζωής όμως στην Αίγυπτο έγινε πλέον ελληνικός: σε όλες τις πόλεις ανεγέρθηκαν γυμνάσια και παλαίστρες, στα οποία δεν γυμνάζονταν μόνο οι Έλληνες αλλά και οι Αιγύπτιοι.
Το βασίλειο της Αιγύπτου αναπτύχθηκε πολύ από τη δυναστεία των Πτολεμαίων κυρίως λόγω της Αλεξάνδρειας και του λιμανιού της. Η χώρα ήταν γνωστή για τα υαλικά και τα αλάβαστρά της και είχε το μονοπώλιο της παραγωγής του παπύρου. Επίσης, η Αίγυπτος ήταν ο μεγαλύτερους εξαγωγέας σιταριού της εποχής.
Αιγυπτιακά αλαβάστρινα δοχεία
ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑ
Η Αλεξάνδρεια ιδρύθηκε από τον Μ. Αλέξανδρο (331 π.Χ.) και εξελίχθηκε γρήγορα σε εμπορικό, οικονομικό και πολιτιστικό κέντρο. Η ανάπτυξή της οφείλεται κυρίως στο λιμάνι της, το οποίο προστατευόταν από ένα μικρό νησάκι, πάνω στο οποίο κατασκευάστηκε ένα από τα 7 θαύματα του αρχαίου κόσμου:
Ο φάρος της Αλεξάνδρειας
Ψηφιακή αναπαράσταση του φάρου της Αλεξάνδρειας
Πολλοί άνθρωποι ήρθαν στην Αίγυπτο λόγω της ανάπτυξης του εμπορίου, κυρίως από την Ελλάδα, με αποτέλεσμα να αναπτυχθούν οι τέχνες και οι επιστήμες. Στην Αλεξάνδρεια ξεχώριζαν:
- το Μουσείο
- η Βιβλιοθήκη
Το Μουσείο ήταν αφιερωμένο στις Μούσες, όπου συγκεντρώνονταν πνευματικοί άνθρωποι. Είχε ζωολογικό και βοτανικό κήπο και χώρους αστρονομικής μελέτης. Η βιβλιοθήκη ήταν χώρος εργασίας των γραμματικών, οι οποίοι κατέγραφαν και σχολίαζαν κείμενα αρχαίων συγγραφέων. Η ανάπτυξή της οφειλόταν στην εύκολη επεξεργασία του πάπυρου. Υπολογίζεται ότι υπήρχαν περίπου 700.000 χειρόγραφα στην βιβλιοθήκη.
ΤΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ ΤΗΣ ΣΥΡΙΑΣ Ή ΤΩΝ ΣΕΛΕΥΚΙΔΩΝ
Ιδρύθηκε από τον Σέλευκο, στρατηγό του Μ. Αλεξάνδρου, τον ισχυρότερο στρατηγό μετά την μάχη στην Ιψό (301 π.Χ.). Το κράτος του περιελάμβανε τις περισσότερες επαρχίες του κράτους του Μ. Αλεξάνδρου, ενώ ο πυρήνας του κράτους ήταν η Συρία. Αρχικά πρωτεύουσα ήταν η Σελεύκεια στον Τίγρη ποταμό. Αργότερα έγινε πρωτεύουσα η Αντιόχεια, που εξελίχθηκε σε μεγάλο οικονομικό και πολιτιστικό κέντρο.
Το βασίλειο των Σελευκιδών:
- δεν είχε σταθερά όρια και σύνορα και η επίσημη γλώσσα της χώρας ήταν η ελληνική
- ήταν η μεγαλύτερη δύναμη της εποχής
- είχε πλούσια οικονομία με βάση τη γεωργία και το εμπόριο που αναπτύχθηκαν από Έλληνες
- διατήρησε τον θεσμό των σατραπειών
- συγκρούστηκε με τους Πτολεμαίους αρχικά και αργότερα με τους Ρωμαίους
- άρχιζε να παρακμάζει τον 2ο αιώνα π.Χ.
ΑΝΤΙΟΧΕΙΑ
Ιδρύθηκε από τον Σέλευκο το 300 π.Χ. στον ποταμό Ορόντη. Είχε 4 συνοικισμούς και γι’ αυτό ονομάστηκε και «τετράπολις». Αρχικοί κάτοικοι ήταν Έλληνες, αργότερα ήρθαν κι άλλα ασιατικά έθνη και έτσι μεταβλήθηκε σε πολυπολιτισμικό κέντρο.
Ψηφιακή αναπαράσταση της Αντιόχειας
ΤΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ ΤΗΣ ΠΕΡΓΑΜΟΥ
Η Πέργαμος ήταν η πρωτεύουσα του κράτους των Ατταλιδών στην Μικρά Ασία. Ο Άτταλος Α΄ (241 – 197 π.Χ.) επέκτεινε την εξουσία του σε όλη την Μικρά Ασία. Η Πέργαμος φημιζόταν για:
- τη βιβλιοθήκη της (200.000 χειρόγραφα)
- την ακρόπολή της με τον βωμό της αφιερωμένο στον Δία
Πέργαμος
Η έλλειψη παπύρου οδήγησε στην ανακάλυψη της «περγαμηνής», ενός υλικού προερχόμενο από το δέρμα κατσίκας.
Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΕΜΠΟΡΙΟΥ
Με την ίδρυση των νέων κρατών αναπτύχθηκε το εμπόριο και πολλοί έμποροι και τεχνίτες εγκαταστάθηκαν στις νέες πρωτεύουσες. Στη Μεσόγειο υπήρχε ζήτηση για
- μπαχαρικά
- βαμβάκι
- μαργαριτάρια
- πολύτιμους λίθους
Η καθημερινή επαφή των Ελλήνων με τους γηγενείς λαούς εξομάλυνε τις διαφορές στη θρησκεία, τα έθιμα και κυρίως στη γλώσσα. Σε όλη την Ανατολή κυριάρχησε η ελληνική γλώσσα και εξελίχθηκε στην κοινή ελληνική, που προήλθε από τη συγχώνευση των ελληνικών διαλέκτων με βάση την αττική διάλεκτο.
Τα ελληνιστικά βασίλεια δέχθηκαν ένα μεγάλο μεταναστευτικό ρεύμα από την Ελλάδα και ήταν για πολλά χρόνια κυψέλες του ελληνικού πολιτισμού. Βαθμιαία υπέκυψαν στη Ρώμη, τη νέα δύναμη που πρόβαλε στη Δύση.
(Σημείωση: η παρουσίαση του θέματος σε Power Point με περισσότερο φωτογραφικό υλικό, χάρτες και τις πηγές των εικόνων μπορεί να αναζητηθεί εδώ και εδώ)
