ΕΞΩΤΕΡΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ
Οι πολύχρονοι πόλεμοι του Ιουστινιανού για την ανακατάληψη των ρωμαϊκών εδαφών στη Δύση εξασθένησαν οικονομικά την αυτοκρατορία, και έτσι μετά τον θάνατό του το 565, οι διάδοχοί του έπρεπε να αντιμετωπίσουν εκτός από τα οικονομικά προβλήματα και τις εισβολές νέων εχθρών της αυτοκρατορίας
- των Αβάρων στη Βαλκανική
- των Σλάβων στη Βαλκανική
- των Λογγοβάρδων στην Ιταλία
- και παραδοσιακά των Περσών στην Ανατολή
ΟΙ ΔΙΑΔΟΧΟΙ ΤΟΥ ΙΟΥΣΤΙΝΙΑΝΟΥ
Ιουστίνος Β΄(565-578)
Τιβέριος Β΄ (578-582)
Μαυρίκιος (582-602)
Φωκάς (602-610)
ΟΙ ΑΒΑΡΟΙ
Οι Άβαροι ήταν ένα πολεμικό, ασιατικό φύλο νομάδων, που εγκαταστάθηκε στο κεντρικό μέρος της ανατολικής Ευρώπης κατά τον 6ο αιώνα στη περιοχής της Παννονίας. Έχοντας πολεμική και πολιτική οργάνωση δημιούργησαν ένα κράτος από την περιοχή της σημερινής Τσεχίας μέχρι τις εκβολές του Δούναβη. Επέκτειναν την επιρροή τους στους Σλάβους της ευρύτερης ανατολικής Ευρώπης συμπαρασύροντάς τους στις επιδρομές τους τόσο εναντίον των ευρωπαϊκών επαρχιών της βυζαντινής αυτοκρατορίας, όσο και εναντίον των γερμανικών φύλων στη Δύση.
Σε σκούρο μπλε η περιοχή εγκατάστασης των Αβάρων. Σε ανοιχτό μπλε η περιοχή επιρροής τους.
Διαφωτιστικό για την εμφάνιση, εδραίωση, εξάπλωση και τον αφανισμό των Αβάρων, είναι το παρακάτω βίντεο: https://www.youtube.com/watch?v=fPqGi2sRj94
Στις αρχές του 7ου αιώνα άρχισε η μόνιμη εγκατάσταση των Σλάβων στα ευρωπαϊκά εδάφη της αυτοκρατορίας, στις επονομαζόμενες «σλαβινίες» ή «σκλαβινίες», ενώ οι Άβαροι αποσύρονταν μετά τις επιδρομές τους και τις λεηλασίες τους στις βάσεις τους. Για να αυξήσουν οι Άβαροι την πίεση προς την αυτοκρατορία, πίεσαν το γερμανικό φύλο των Λογγοβάρδων ή Λομβαρδών να μετακινηθεί προς την Ιταλία, καταλαμβάνοντας οι ίδιοι τις περιοχές των Λομβαρδών στα Βαλκάνια. Οι Λομβαρδοί κατέλαβαν με ευκολία μεγάλες εκτάσεις της Ιταλίας (568) στις οποίες έκτοτε εγκαταστάθηκαν. Σήμερα υπάρχει στο ιταλικό κράτος περιφέρεια με το όνομα Lombardia.
Η απώλεια των ιταλικών εδαφών, που με τόσο κόπο και θυσίες ανακτήθηκαν από τον Ιουστινιανό, ήταν ένα μεγάλο πλήγμα για την αυτοκρατορία. Ο αυτοκράτορας Μαυρίκιος ίδρυσε τα εξαρχάτα της Ραβέννας και της Καρχηδόνας, σε μία προσπάθεια να περισώσει τα υπόλοιπα εδάφη στη Δύση. Επικεφαλής τέθηκε ο έξαρχος, ο οποίος συγκέντρωνε στο πρόσωπό του όλες τις στρατιωτικές και πολιτικές εξουσίες και αρμοδιότητες.
ΟΙ ΠΕΡΣΕΣ
Στα ανατολικά σύνορα της αυτοκρατορίας κύριος στόχος των Βυζαντινών όσο και των Περσών ήταν η Αρμενία, χώρα με μεγάλη εμπορική και στρατιωτική σημασία. Για το Βυζάντιο η Αρμενία αποτελούσε πηγή προμήθειας στρατιωτών, με αποτέλεσμα να υπάρξουν πολυετείς πόλεμοι μεταξύ των δύο αυτοκρατοριών για τον έλεγχο της Αρμενίας. Ο Μαυρίκιος υποστήριξε τον Χοσρόη Β΄ στην ανάκτηση του περσικού θρόνου το 591 και με τη συνθήκη ειρήνης με τους Πέρσες, μπόρεσε να μεταφέρει στρατεύματα στη Βαλκανική, να νικήσει Αβάρους και Σλάβους επανειλημμένα και να επαναφέρει τα σύνορα της αυτοκρατορίας στο Δούναβη.
ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΚΑΙ ΑΝΑΡΧΙΑ
Οι επιτυχίες του Μαυρικίου ήταν εφήμερες. Στα τέλη του 6ου αιώνα εκδηλώθηκαν στο εσωτερικό της αυτοκρατορίας
- κοινωνικές αντιθέσεις και
- θρησκευτικές αντιθέσεις που οξύνθηκαν επικίνδυνα.
Ταυτόχρονα επιβλήθηκαν
- συχνές περικοπές των στρατιωτικών μισθίων λόγω οικονομικών προβλημάτων, που είχαν ως συνέπεια
- δυσαρέσκεια στο στρατό.
Έτσι μία στάση του στρατού σε συνδυασμό με εξέγερση των δήμων, στοίχισε στο Μαυρίκιο τον θρόνο και τη ζωή του το 602.
Στο θρόνο ανέβηκε ο Φωκάς, όμως η αναρχία δεν τερματίστηκε. Οι δήμοι της Κωνσταντινούπολης συνέχιζαν την αντιπαλότητα: οι Πράσινοι, οι οποίοι αρχικά υποστήριξαν τον Φωκά, στράφηκαν εναντίον του, και οι Βένετοι τον υποστήριξαν στην τυραννική του εξουσία. Ο Πέρσης βασιλιάς Χοσρόης Β΄ κήρυξε τον πόλεμο εναντίον του Βυζαντίου, με πρόσχημα την δολοφονία του αυτοκράτορα Μαυρικίου, στον οποίο όφειλε τον θρόνο του.
