Σεπ 09
03

Πώς φτάσαμε στις 3/9/1939…

Κάτω από (Η ημέρα του...) από στις 03-09-2009 και με ετικέτα

Η γερμανική εισβολή στην Πολωνία ήταν η σπίθα που έφερε την καταστροφή στην Ευρώπη. Η λήξη του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου και η Συνθήκη των Βερσαλλιών άφησαν πίσω τους σαθρά θεμέλια για την επόμενη μέρα. Η ηττηθείσα Γερμανία έπρεπε να σηκώσει το βάρος μεγάλων πολεμικών αποζημιώσεων. Αλλά και Βρετανοί και Γάλλοι έπρεπε να ξεπληρώσουν τα πολεμικά δάνεια που είχαν συνάψει με τις ΗΠΑ. Τέλος, η επικράτηση των μπολσεβίκων στη Ρωσία μόνο αμοιβαία καχυποψία έφερε στις σχέσεις με τη Δύση. Με το οικονομικό κραχ στη Γουόλ Στριτ το 1929, η κατάσταση επιδεινώθηκε. Παράλληλα, μία σειρά κρίσεων, όπως αυτές στη Μαντζουρία το 1931 και στην Αβυσσηνία το 1935, υπέσκαπταν την αξιοπιστία της Κοινωνίας των Εθνών, του διεθνούς οργανισμού επιφορτισμένου με τη διατήρηση της παγκόσμιας ειρήνης.

Καταλύτης στο αιματοκύλισμα που ακολούθησε στην Ευρώπη δεν ήταν άλλος από τον Χίτλερ, το άστρο του οποίου είχε αρχίσει να ανεβαίνει ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του ’20. Από πολλούς τότε ο Χίτλερ θεωρούνταν παράφρων, ενώ δεξιοί πολιτικοί στη Γερμανία τον έβλεπαν ως εργαλείο εναντίον των κομμουνιστών. Η Δημοκρατία της Βαϊμάρης ήταν εύθραυστη, χωρίς άμυνες κατά εξτρεμιστικών στοιχείων, με κομμουνιστές και ναζί να συγκρούονται συχνά στους δρόμους των πόλεων. Πέρα από υποχείριο στη μάχη κατά του μπολσεβικισμού, όμως, ο Χίτλερ είχε τη δική του ατζέντα. Στις εκλογές που ακολούθησαν το Κραχ στη Γουόλ Στριτ, οι ναζί έλαβαν το 18,3% των ψήφων. Το 1933 έλαβαν το 43,9% και ο πρόεδρος Πάουλ φον Χίντενμπουργκ όρκισε τον Χίτλερ καγκελάριο. Μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του ’30 το Τρίτο Ράιχ ήταν ένα ολοκληρωτικό καθεστώς έτοιμο να επιτεθεί. Ο Χίτλερ ήθελε πόλεμο και, για να χρηματοδοτήσει τα εξοπλιστικά προγράμματα, επέβαλε βαρύτατη φορολογία. Τον Μάρτιο του 1938 το Τρίτο Ράιχ προχώρησε στην προσάρτηση της Αυστρίας και το σκηνικό ήταν πλέον έτοιμο για να εκτυλιχθεί η κρίση της Τσεχοσλοβακίας, με γερμανικές δυνάμεις να έχουν περικυκλώσει τη χώρα.

Η Συμφωνία του Μονάχου

ww2-newspaper.jpgΤα ξημερώματα της 30ής Σεπτεμβρίου του 1938 υπεγράφη η Συμφωνία του Μονάχου, βάσει της οποίας Βρετανοί και Γάλλοι επέτρεπαν στη Γερμανία να προσαρτήσει την περιοχή της Σουδητίας, όπου ζούσαν τρία εκατομμύρια Γερμανοί. Η κυβέρνηση της Τσεχοσλοβακίας, ανήμπορη να αντιδράσει, παρακολουθούσε. Εξάλλου, για την άμυνά της, όπως και η Πολωνία, βασιζόταν στη Γαλλία, με την οποία είχε συνάψει συμμαχία το 1924, και στη Σοβιετική Ενωση, με την οποία είχε υπογράψει συμφωνία αμοιβαίας βοήθειας το 1935, αν και αυτή μπορούσε να επικληθεί μονάχα εάν οι Γάλλοι τηρούσαν τη δική τους συμφωνία. Οι Βρετανοί δεν είχαν υποχρεώσεις απέναντι στην Τσεχοσλοβακία, αλλά βάσει του Συμφώνου του Λοκάρνο θα εξασφάλιζαν τα γαλλικά σύνορα σε περίπτωση απρόκλητης επίθεσης. Γιατί τότε στη συνάντηση στο Μόναχο, με τον Χίτλερ και τον Μπενίτο Μουσολίνι, οι πρωθυπουργοί Νέβιλ Τσάμπερλεϊν και Εντουάρ Νταλαντιέ έδωσαν στο πιάτο τη Σουδητία;

Η προοπτική πολέμου με τη Γερμανία βασάνιζε τις κυβερνήσεις σε Παρίσι και Λονδίνο, καθώς για τη χρηματοδότησή του θα χρειαζόταν να πάρουν νέα δάνεια από τις ΗΠΑ, οι οποίες όμως δεν θα τα έδιναν, καθώς αυτή ήταν η ποινή για τη διακοπή το 1929, λόγω του Κραχ, αποπληρωμής των παλαιότερων δανείων για τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Η οικονομική κατάσταση στη Γαλλία ήταν ιδιαίτερα δεινή. Επιπλέον, η κοινή γνώμη ήταν αντίθετη στην προοπτική ενός νέου πολέμου. Τέλος, η Γαλλία υπολειπόταν στρατιωτικά της Γερμανίας. Η Σοβιετική Ενωση είχε διαβεβαιώσει τους Γάλλους το 1938 ότι θα πολεμούσε στο πλευρό τους κατά των Γερμανών, αλλά η άρνηση Πολωνών και Ρουμάνων να επιτρέψουν στους Σοβιετικούς την είσοδο για να φτάσουν στην Τσεχοσλοβακία, επεξέτεινε την καχυποψία απέναντι στην ΕΣΣΔ. Εξάλλου, οι Γάλλοι δεν είχαν εμπιστοσύνη στις δυνατότητες του Κόκκινου Στρατού, καθώς ο Ιωσήφ Στάλιν είχε εκκαθαρίσει τους περισσότερους αξιωματικούς του από το 1936, ενώ και το 1938 μέρος των σοβιετικών δυνάμεων ήταν καθηλωμένο στα ανατολικά, λόγω διαφορών με την Ιαπωνία, και πολύ δύσκολο να μεταφερθεί εγκαίρως στην Ευρώπη. Οι Γάλλοι θεωρούσαν ότι θα έχαναν αν πολεμούσαν μόνοι τους την Ιταλία και τη Γερμανία. Μόνο με τη συνδρομή των Βρετανών μπορούσαν να ελπίζουν σε νίκη. Εστρεψαν λοιπόν το βλέμμα στο στενό της Μάγχης, περιμένοντας τη βρετανική πρωτοβουλία.

Βρετανικές προτεραιότητες

Ποια ήταν η στάση των Βρετανών το 1938; Προτεραιότητά τους ήταν η Βρετανική Αυτοκρατορία. Το μεγαλύτερο μέρος των δυνάμεών τους ήταν δεσμευμένο στις κτήσεις. Ούτως ή άλλως, περισσότερο ανησυχούσαν για την προοπτική πολέμου σε διάφορα μέρη της αυτοκρατορίας τους παρά στην Ευρώπη. Παρ’ όλα αυτά, το Λονδίνο δίσταζε να πολεμήσει τον Χίτλερ το 1938 και για άλλους λόγους. Οι Βρετανοί γνώριζαν ότι οι ΗΠΑ -σε νέα φάση απομονωτισμού- δεν θα πολεμούσαν στο πλευρό τους, ενώ δεν είχαν καμία εμπιστοσύνη στα στρατηγικά σχέδια των Γάλλων. Επιπλέον, έτρεμαν το ενδεχόμενο επιδρομών της Λουφτβάφε σε αγγλικές πόλεις, καθώς τότε δεν υπήρχε ακόμη το ραντάρ. Ο Τσάμπερλεϊν, γνωρίζοντας ότι η κοινή γνώμη στη Βρετανία ήταν αντίθετη στην προοπτική ενός νέου πολέμου, πίστευε ότι μια πιο επιθετική τακτική έναντι του Χίτλερ θα δημιουργούσε πολιτική κρίση στο Λονδίνο. Τέλος, έβλεπε ως δικαιολογημένο το γερμανικό αίτημα για προσάρτηση της Σουδητίας, στο πλαίσιο της αρχής της αυτοδιάθεσης των λαών. Πίστευε ότι στο μέλλον η Βρετανία θα συνεργαζόταν αρμονικά με μια ικανοποιημένη Γερμανία. Το δυστύχημα είναι ότι ο Βρετανός πρωθυπουργός μετέβη στο Μόναχο απροετοίμαστος, χωρίς συμβούλους και με απόλυτη εμπιστοσύνη στον Χίτλερ.

Με την προσάρτηση της Σουδητίας, ο Χίτλερ γλίτωσε πολύτιμες δυνάμεις από το πεδίο της μάχης και κατέλαβε την περιοχή με όλες τις αμυντικές οχυρώσεις της Τσεχοσλοβακίας. Αθετώντας τις υποσχέσεις του στο Μόναχο, τον Μάρτιο του 1939 εισέβαλε χωρίς δυσκολία στην υπόλοιπη χώρα. Οι Βρετανοί και οι Γάλλοι πάγωσαν. Η πολιτική του κατευνασμού σύντομα εγκαταλείφθηκε και δεν θα αθετούσαν ξανά τις συμμαχικές τους υποχρεώσεις. Οι δύο χώρες επιτάχυναν τα εξοπλιστικά τους προγράμματα, αλλά το ίδιο έκανε και ο Χίτλερ. Τα εργοστάσια και οι υποδομές της Τσεχοσλοβακίας τον διευκόλυναν. Ο πόλεμος έμελλε να είναι καταστροφικός και ξέσπασε στις 3 Σεπτεμβρίου του 1939, ακολουθώντας τη γερμανική εισβολή στην Πολωνία.  “K”

 



Αφήστε μια απάντηση