Αρχείο ετικέτας Γλώσσα

ΑΠΟ ΤΟΝ ΙΟ ΠΟΥ ΑΠΕΙΛΕΙ ΤΗΝ ΓΛΩΣΣΑ ΜΑΣ ΠΩΣ ΘΑ ΓΛΥΤΩΣΟΥΜΕ;

Τοῦ ΧΡΙΣΤΟΥ ΔΑΛΚΟΥ

Ἡ σύσταση τοῦ κ. Μπαμπινιώτη στόν κ. Τσιόδρα νά χρησιμοποιῇ ἀντί τοῦ lockdown τόν ὅρο «ἀπαγορευτικό», ἡ ἀμηχανία τοῦ πρωθυπουργοῦ γιά τήν χρήση ἑνός ἀμετάφραστου ὅρου ὅπως silver economy,[1] ἡ ἀναφορά τοῦ ὑφυπουργοῦ Πολιτικῆς Προστασίας σέ ὁμάδες high risk καί low risk κ.λπ., ἀποτελοῦν ἐνδείξεις γιά ἕνα μεῖζον πρόβλημα πού χρήζει συντονισμένης ἀντιμετώπισης, καί πού εἶναι ἡ μαζική εἰσροή ἀμετάφραστων ὅρων στήν γλῶσσα μας.
Εἶναι ἑπομένως φανερό ὅτι χρειάζεται ἡ σύσταση ἑνός -ὄχι ἀπαραιτήτως πολυμελοῦς- ὀργάνου πού νά ἀναλαμβάνῃ τό ἔργο τῆς μεταγλώτισσης τῶν νέων ὅρων, ὅταν ἀκόμα δέν ἔχουν διαδοθῆ ἐν εἴδει κορωνοϊοῦ στήν κοινωνία, ὁπότε εἶναι δύσκολο -ἄν καί ὄχι ἀδύνατο- νά τούς ἀποσύρῃ κανείς ἀπό τήν κυκλοφορία.
Ἡ διευθέτηση αὐτή δέν εἶναι οὔτε χρηματοβόρα οὔτε μοχθοβόρα, θά ἔλεγα μάλιστα ὅτι μπορεῖ νά βασισθῇ στήν δραστηριότητα ἑνός καί μόνο ἀτόμου πού νά διαθέτῃ εὐαισθησία, γνώση καί φαντασία, καί νά ὑπηρετῇ στό κέντρο τῆς ἐξακτίνωσης τῶν νέων ὅρων (τ.ἔ. τήν ἑλληνική ραδιοτηλεόραση). Ἐλπίζω πώς τό ἄτομο μέ τά ἀπαραίτητα αὐτά προσόντα θά ἀνήκῃ ἤδη στό προσωπικό τῆς ΕΡΤ –διότι ἄν δέν ὑπάρχῃ εἶναι καιρός νά πᾶμε νά πνιγοῦμε ὁμαδικῶς-, ὁπότε τό μόνο πού ἔχει νά κάνῃ ἡ κυβέρνηση εἶναι νά ὁρίσῃ ἕναν ὑπεύθυνο μεταγλώττισης νέων ὅρων καί ὁ ὁποιοσδήποτε κυβερνητικός φορέας νά ἀπευθύνεται σ᾿ αὐτόν καί νά λαμβάνῃ τήν ἀπάντηση αὐθημερόν.
Σέ περίπτωση πού ὑπάρχει μεταφραστική ἀμηχανία, θά εἶναι δυνατόν ὁ ὑπεύθυνος μεταγλώττισης νά προστρέχῃ στίς συμβουλές καμμιά δεκαριά «εἰδικῶν», πού θά εἶναι διατεθειμένοι νά διατυπώσουν τήν γνώμη τους – ἀμισθί βεβαίως. Ἄς κάνουμε κάτι γιά τήν γλῶσσα μας, ὅσο εἶναι ἀκόμα καιρός, γιατί οἱ δυσοίωνες ἐξελίξεις τείνουν νά πάρουν τήν μορφή χιονοστιβάδας.

[1] Ὁ ὅρος, κατά τήν ταπεινή μου ἄποψη, θά μποροῦσε νά μεταγλωττισθῇ ὡς «πρεσβοικονομία», ὁ ὅρος silver tourism ὡς «πρεσβυτουρισμός» κ.λπ., πρβλ. πρέσβυς, πρεσβύτης (= γέρων).

ΠΗΓΗ

ΑΡΔΗΝ

Η αγέραστη γλώσσα των νέων στη δεκαετία του ’80 και η γερασμένη των ενηλίκων σήμερα

Του ΧΡΗΣΤΟΥ ΚΑΤΡΟΥΤΣΟΥ

Εφόσον το πεδίο αναφοράς μας ορίζεται από το θαύμα μιας μη άνευρης ζωής, ζωή όταν δεν σήπεται στο άνυδρο έδαφος μονομερούς κοσμοειδώλου, βλαστάνει θαρραλέος ο μίσχος της γλώσσας. Κάθε άλλωστε, κοσμοείδωλο και η ιστορική περίοδός του εκφράζεται με το αντίστοιχο γλωσσικό υπόβαθρο. Η διακύβευση ενός κοσμοειδώλου είναι να μην «μας τη δίνει» αλλά να προσφέρει γόνιμες συνθήκες, αίσθηση ίσων ευκαιριών σε προσωπική και κοινωνική ανέλιξη επιτυγχάνοντας το διάλογο ανάμεσα σε προηγούμενες γενιές και τη νεότερη. Και βασικό μεθοδολογικό εργαλείο για το διάλογο μεταξύ γενεών, ενεργών ή σε διάπλαση πολιτών, σε ετερόκλιτες κατηγορίες είναι η γλώσσα, μάγμα όχι μόνο στο διαπερατό φλοιό της καθημερινότητας αλλά σε βαθύτερες ιστορικές διεργασίες. Ο πυρήνας αντίθεσης αλλά και αυτορρύθμισης ενδεχομένης απόκλισης στα προτάγματα ενός κοσμοειδώλου γλωσσικά, εντοπίζεται στο απροσδιόριστο τοπίο του αυθορμητισμού όπως εκφράζεται κατά κανόνα σε νεότερους, σε αντίθεση με τη γλωσσική νόρμα.

Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου στο Αντίφωνο

Για τον Χρήστο Κατρούτσο διαβάστε εδώ