Αρχείο ετικέτας Χριστούγεννα

Χριστούγεννα. Ανάσα από το μέλλον

Του ΘΑΝΑΣΗ Ν. ΠΑΠΑΘΑΝΑΣΙΟΥ / Δρ. Θεολογίας.  Αναπληρτή Καθηγητή της Ανώτατης Εκκλησιαστικής Ακαδηµίας Αθήνας. Διευθυντή του περιοδικού «Σύναξη»

Η καρδιά μας λαχταρά την ελπίδα. Φαίνεται κοινότοπο, μα πρόκειται για τη μεγαλύτερη παραδοξότητα. Γιατί; Διότι η ελπίδα είναι το μόνο που όταν το έχουμε δεν το κατέχουμε! Η ελπίδα είναι από τη φύση της ου-τοπική. Είναι η λαχτάρα για το μη πραγματοποιημένο, για κάτι που δεν βρίσκεται ούτε εδώ, ούτε τώρα. Παρούσα εδώ και τώρα είναι η λαχτάρα μου. Όχι η πραγματοποίησή της. Αυτή ανήκει στο μέλλον. «Η ελπίδα», είχε πει ο Έρνστ Μπλοχ, «είναι το αντίθετο της ασφάλειας. Είναι το αντίθετο της αφελούς αισιοδοξίας. Η έννοια της διακινδύνευσης ενυπάρχει πάντα μέσα της». Άρα, πώς βιώνω αυτό που μοιάζει αβέβαιο και φευγαλέο; Με την πίστη!

Πώς να το κάνουμε; Η πίστη δεν είναι μόνο των θρησκευόμενων. Πίστη, ελπίδα και όραμα είναι όψεις μιας θεμελιώδους δυνατότητας, η οποία κάνει άνθρωπο τον άνθρωπο. Είναι η συγκλονιστική δυνατότητα να μην υπάρχεις σαν αντικείμενο ριγμένο στον κόσμο όπως λάχει, αλλά ως ανήσυχη ύπαρξη, διψασμένη για κάτι που ξεπερνά το παρόν και την τωρινή μορφή του κόσμου. Είναι η δυνατότητα να μην καταπιείς τη ζωή αμάσητη, αλλά να της βάλεις ερωτηματικά και να λαχταρήσεις κάτι πέρα κι από σένα τον ίδιο. Έτσι, και η αφοσίωση ενός άθεου ανθρωπιστή στο όραμά του είναι περίπτωση πίστης. Να το πω αλλιώς: Παρόλο που το όραμά σου, το περιεχόμενο της ελπίδας σου είναι ολοζώντανο και σπαρταριστό για σένα, αποκλείεται να αναλυθεί χημικά ώστε να γίνει αναμφισβήτητο από όλους και –συνεπώς– υποχρεωτικό για όλους! Ελπίδα, πίστη, όραμα, όλα είναι συντεταγμένες του τανύσματος προς την ελευθερία, προς κάτι που θα συναρπάσει την ύπαρξή μου, κι όχι κάτι που μου έχει φορτωθεί θέλω-δεν-θέλω, όπως τα στοιχεία του DNA μου.

Το κάνω πιο προσωπικό. Τι σημαίνει για μένα, ως Χριστιανό, η ελπίδα, και πώς σχετίζεται με τα Χριστούγεννα;

Πρώτα απ’ όλα, τα Χριστούγεννα δεν είναι επετειακός εορτασμός. Δεν είναι δηλαδή απλώς ανάμνηση ενός γεγονότος περίκλειστου στο παρελθόν, από το οποίο όλο και απομακρυνόμαστε μοιραία. Στη χριστιανική οπτική ο εορτασμός των Χριστουγέννων είναι το πανηγύρι χαράς για ένα ανατρεπτικό ξεκίνημα, το οποίο θα ολοκληρωθεί στο μέλλον. Τι εννοώ;

Στη Βηθλεέμ ο Θεός αυτοπροσώπως έκανε τον άνθρωπο εαυτό του και πρόσφερε στον άνθρωπο τον εαυτό του. Χριστούγεννα είναι η άφιξη του κορυφαίου αλληλέγγυου, ο οποίος δεν κάνει απλώς μια περαντζάδα από τις ζωές των κακουχουμένων, αλλά γίνεται αυτοπροσώπως συγ-κακουχούμενος. Ανατρεπτικό! Όσοι σήμερα στολίζουν τη φάτνη σαν ονειρεμένο μπαγκαλόου, αλλά και όσοι αρνούνται ιδεολογικά να τη στολίσουν, αμφότεροι προσπερνούν ότι η φάτνη σημαίνει ρυπαρό στάβλο και ότι όσοι την πλησίασαν ήταν… outsiders: τρεις αλλοδαποί (οι μάγοι) και κάμποσοι παρακατιανοί (οι τσοπάνηδες).

Η Γέννηση του Χριστού δεν ολοκληρώθηκε με το κόψιμο του ομφάλιου λώρου του. Ολοκληρώθηκε… το Πάσχα. Παλαβό; Πείτε το κι έτσι. Είπαμε! Ποια πίστη θα πάρει χημική πιστοποίηση; Στον Γολγοθά λοιπόν ο Χριστός προσέλαβε και τα έσχατα σημεία της ανθρώπινης συνθήκης: την αδικία, τον παραλογισμό, την εγκατάλειψη. Αν θα είχε ζήσει χρόνια πολλά κι ανέφελα, το πολύ-πολύ να είχε προσλάβει τη ζωή μιας φαντασιακής ελίτ. Όχι της πραγματικής ανθρωπότητας.

Αυτή η παράδοξη διαδρομή της θυσιαστικής αγάπης (φάτνη – Γολγοθάς) καταλήγει στην Ανάσταση. Χάριν της Ανάστασης έγινε η Χριστού-Γέννα, και χάριν του φτασίματος του ανθρώπου στην Ανάσταση, ώστε τελικά να κατορθωθεί το αδιανόητο: η συντριβή κάθε θανάτου, κυριολεκτικά και μεταφορικά. Δεν είναι μήπως η μισαλλοδοξία και η περιθωριοποίηση μορφές θανάτωσης; Το φως των Χριστουγέννων λοιπόν δεν μεταφέρεται με τους γλόμπους, μεταφέρεται με τη στάση ζωής και με την πράξη.

Έχει γίνει του συρμού η φράση «η ελπίδα πεθαίνει τελευταία». Μα, δεν την βρίσκω ελπιδοφόρα φράση! Αντιθέτως, τη βρίσκω φριχτή! Τι να την κάνω μια ελπίδα που τελικά θα πεθάνει κι αυτή; Θα προτιμήσω λοιπόν την ελπίδα την οποία δεν ματαιώνει ούτε ο θάνατος. Θα εμπιστευτώ την χριστουγεννιάτικη ελπίδα της Ανάστασης, την ελπίδα για έναν ριζικά διαφορετικό κόσμο, την ελπίδα που θα συνεχίσει να φωτίζει, ακόμα κι όταν κλείσει η παρένθεση των εορταστικών φωτισμών.

ΠΗΓΗ

δήμος & πολιτεία

“ΟΛΟΝ ΤΗΣ ΦΘΟΡΑΣ ΥΠΑΡΞΑΝΤΑ…ΑΥΘΙΣ ΑΝΑΠΛΑΤΤΕΙ Ο ΣΟΦΟΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΣ”· Α΄ Ωδή του Κανόνος των Χριστουγέννων

Του π. ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΚΑΡΙΩΤΟΓΛΟΥ

Αυτές τις μέρες γεννιέται ο Χριστός, η σωτηρία όλων των ανθρώπων και αναρωτιέμαι τι θα μπορούσα να γράψω για να εκδηλώσω τη χαρά όλων μας για το γεγονός. Συνήθως γράφονται θαυμάσια κείμενα που, όμως, – συγχωρείστε με – αποτελούν απλές ιδεοληψίες ή προσπάθειες μίμησης  πατερικών ή σύγχρονων θεολογικών κειμένων.

Ψάχνοντας να βρω κάτι να γράψω, διάβασα την παραπάνω ωδή του Κανόνα των Χριστουγέννων που λέει: «Ρεύσαντα εκ παραβάσεως Θεού τον κατ’ εικόνα γενόμενον, όλον της φθοράς υπάρξαντα, κρείττονος επταικότα θείας ζωής, αύθις αναπλάττει ο σοφός Δημιουργός, ότι δεδόξασται» δηλαδή για να το εννοήσουμε καλύτερα: «Αυτόν που διαλύθηκε με την παράβαση της εντολής του Θεού, δημιουργημένο κατά την εικόνα του, που βυθίστηκε η ύπαρξή του στη φθορά, και με το πταίσμα αυτό έχασε την καλύτερη θεία ζωή, από την αρχή ξαναπλάθει ο σοφός Δημιουργός, ας είναι δοξασμένος».

Βαθιά θεολογικός ο ύμνος που, όμως, είναι δύσκολο να κατανοηθεί έτσι απλά όταν ακούγεται με τη μελωδία του, όσο καλή και έντεχνη και να είναι. Εδώ πρέπει να σταματήσω; Ωστόσο αναρωτήθηκα πως μπορώ να κατανοήσω αυτές τις λέξεις και να τις φέρω στο σήμερα. Έχουν οι στίχοι αυτοί να μου πουν κάτι, να πουν στον οποιοδήποτε θα με ρωτούσε να του εξηγήσω το μυστήριο της θείας Σαρκώσεως με βάση αυτόν τον ύμνο; Γνωρίζω τι θα μου έλεγε: δεν σε καταλαβαίνω, πες μου πως ξαναπλάθει ο σοφός σου Δημιουργός αυτούς που βούλιαξαν μέσα στη φθορά;

Οι φτωχές θεολογικές μου γνώσεις δεν θα μπορούσαν να με βοηθήσουν να εξηγήσω αυτό που εγώ, ίσως, προσπαθώ να καταλάβω και να βιώσω. Το Άγιο Πνεύμα και πάλι έκανε την παρέμβασή Του στον ανύποπτο χρόνο, στον οποίο πάντα ελπίζω. Περπατούσα στο δρόμο, έκανα και προσπάθεια προσευχής παρατηρώντας ταυτόχρονα πρόσωπα με μάσκες. Ξαφνικά η ματιά μου έπεσε σ’ ένα νέο παληκάρι που με κοίταζε κι αυτό έντονα, με κάρφωνε όπως θα λέγαμε στην κοινή διάλεκτο. Τον προσπέρασα και μετά από πέντε μέτρα γύρισα και τον ξανακοίταξα θέλοντας να βεβαιωθώ ότι πιθανόν να τον γνώριζα. Το ίδιο ακριβώς έκανε κι εκείνος. Πλησιάσαμε ο ένας τον άλλον και μου μίλησε «πάτερ τι κάνετε;» «Βγάλε, σε παρακαλώ ,τη μάσκα σου να δω ποιος είσαι». Πραγματικά έβγαλε τη μάσκα, τον κοίταξα πολύ καλά, έννοιωσα ότι τον γνώριζα μα αυτός με τον οποίο τον ταυτοποιούσα δεν ήταν ακριβώς αυτός ο ίδιος. «Καταλαβαίνω ότι δεν με γνωρίσατε». Μιλώντας μου κατάλαβα πως ήταν αυτός, ο Αποστόλης, ο ναρκομανής. Εδώ και δύο χρόνια περνούσε τακτικά από το δρόμο του σπιτιού μου. Μου ζητούσε χρήματα. Έδινε την εντύπωση περισσότερο πως ήταν αυτοπαραιτημένος. Βρώμικος, ατημέλητος κι όταν με έβλεπε μου έλεγε για τη μοναξιά του. Σιγά σιγά καταλάβαινα ότι δεν ήταν άστεγος, αλλά ναρκομανής. Τώρα έβλεπα έναν άλλο Αποστόλη. Ήταν καθαρός, χαρούμενος και μου είπε ότι κατάφερε και ξέφυγε από τη «σκιά του θανάτου» που τον απειλούσε. Μου εξέφρασε τη χαρά του που με συναντούσε, συστήνοντάς με στον αδελφό του, που με το χαμόγελο του μου επιβεβαίωνε το «θαύμα» στη ζωή του αδελφού του.

Μα έτσι μπορώ να κάνω Χριστούγεννα. Κατάλαβα ότι ο Κύριος δίνει σε όποιον θέλει και το επιζητεί την «ανάπλασιν». Είναι η «ανάπλασις» του Αποστόλη κι ας μη το γνωρίζει. Με όσα έθιμα «ευσεβή» και «χριστιανικά» και αν προσπαθώ να επενδύσω τις μέρες αυτές και να φορτίσω με ένα σωρό ιδεοληψίες τις «άγιες μέρες», δεν θα καταλάβω τίποτα, αν δεν μπορέσει να με συγκλονίσει η μικρή – μεγάλη ιστορία του Αποστόλη.

ΠΗΓΗ

ΠΕΡΙ ου

Ο Ηλίας Βουλγαράκης για την Ενανθρώπηση (1990)

Ο αείμνηστος καθηγητής της Θεολογικής Σχολής Αθηνών Ηλίας Βουλγαράκης, καλεσμένος του τότε Αρχιμανδρίτη (νυν Επισκόπου Δημητριάδος) π. Ιγνατίου Γεωργακόπουλου, μας μιλά για την Ενανθρώπηση. Γιατί ο Θεός να γίνει άνθρωπος ενώ θα μπορούσε, ευχερώς, να προκρίνει μια πιο εύκολη λύση; Ο λαμπρός θεολόγος μας εξηγεί τη σημασία μιας εκ των έσω (όχι εκ των έξω) λύσης του ανθρώπινου δράματος, διηγείται την θεϊκή αγάπη για τον άνθρωπο ως την οριστική αιτία των γεγονότων της θείας Οικονομίας, και εστιάζει στην τριαδικότητα του Θεού ως το Α και Ω μιας Δημιουργίας με νόημα. Η συζήτηση μαγνητοσκοπήθηκε για την εκπομπή «Διάλογοι αλήθειας και ζωής» του “New Channel”, τα Χριστούγεννα του 1990.

ΠΗΓΗ

Αντίφωνο

Η Θεοτόκος κυοφορούσα τον Χριστό

Μέσα από μια γαλάζια και ροζ χρωματική πανδαισία με ποιητικό λυρισμό η νέα σερβίδα ζωγράφος Γκορντάνα Ραντόγιεβιτς μας παρουσιάζει μια συμπαθή εικόνα της Παναγίας που κυοφορεί το Θείο Βρέφος. Είναι καθισμένη στη γη και πίσω της φυλλώματα δένδρων την περιβάλλουν, αφήνοντας να φανεί ο ουρανός από ένα κυκλικό άνοιγμα που παίρνει τη θέση του φωτοστέφανου γύρω από την κεφαλή της. Τα μεγάλα κοντυλογραμμένα μάτια της μάς κοιτάζουν με αγάπη και στοργή θεομητορική, ενώ ταυτόχρονα αφήνουν να διαφανεί και το δικό της εσωτερικό σκίρτημα έκπληξης προ του μυστηρίου της θεϊκής κυοφορίας. Το σώμα της ντυμένο με ανοιξιάτικα ροζ, γαλάζια και μοβίζοντα ενδύματα συμβάλλει κι αυτό στο να προσεγγίσουμε την υπέρ λόγον κύησιν της Παρθένου αγαπητικά και ταπεινά.

Η εικόνα μας παρακινεί να γονατίσουμε κι εμείς μπροστά στο θαύμα. Μας ενθαρρύνει όμως εξ ίσου και να βιώσουμε τα θεϊκά γεγονότα μαζί με την Παναγία, που απεικονίζεται πολύ κοντινή και φιλική μας, σαν να μοιράζεται μαζί μας τη χαρά για τη σωτηρία του κόσμου, αλλά και την μητρική προσωπική σπαρταριστή της ευφροσύνη. Πρόκειται αναμφίβολα για ιδιαίτερα γόνιμη δημιουργία της ταλαντούχου ζωγράφου, η οποία έβαλε μαζί με τη θεολογία του θέματος και συμμετοχή στο θαύμα με ψυχή και με αίσθημα.

Δεν θα θέλαμε να γίνουμε σχολαστικοί συνιστώντας στη ζωγράφο να προσέχει στη σύνθεση του νατουραλιστικού τοπίου με το εικονιζόμενο βυζαντινότροπο άγιο πρόσωπο, για να μη βασκάνουμε τη χαρά του Πρωτοστάτη Αρχαγγέλου που προϋποτίθεται εδώ να παραληρεί με τον υπέρθεο χαιρετισμό “επί Σοί χαίρει Κεχαριτωμένη πάσα η κτίσις!”. Είναι προτιμότερο να αφεθούμε να χαρούμε ανυπόκριτα ένα εικόνισμα που, με την αθωότητα της ζωγραφικής του, ανοίγει δρόμο για το ξαναζωντάνεμα της προσέγγισης και προσκύνησής μας στην Αγία Εικόνα της Εκκλησίας μας.

π. Σταμάτης Σκλήρης

Ο Χριστός γεννήθηκε δεν είναι παίξε-γέλασε

Ο καθηγητής της Θεολογικής Σχολής του ΑΠΘ Χρυσόστομος Σταμούλης μίλησε τον Δεκέμβριο του 2016 στον  Ιερό Ναό του Αγίου  Ανδρέα (πλατεία Αμερικής) με θέμα: Ο Χριστός γεννήθηκε δεν είναι παίξε γέλασε.

Σταχυολογώντας μερικά από αυτά που ανέφερε:

«Η Εκκλησία, από τη φύση της, είναι ερωτική και αντιεξουσιαστική.  Στον κάθε ξένο πρέπει να βλέπουμε το πρόσωπο του Χριστού.  Το πρόβλημά μας  είναι η  πρόσληψη-κένωση και η έξοδος μας προς την αυτοσυνειδησία του τρόπου μας.   Έχουμε απωλέσει την ερωτικότητα του βίου μας.  Όποιος είναι ερωτευμένος μπορεί να αντιστέκεται, μπορεί να ελπίζει, ενώ ο ανέραστος… Η αγάπη δεν έχει κανένα τέλος, είναι αυτή η οποία μας καλύπτει στο τέλος».

ΠΗΓΗ

Αντίφωνο

«ΑΚΟΥΕΤΩ»: Ο Θανάσης Παπαθανασίου ιστορεί τα Χριστούγεννα (1997)

Του καιρού ο ερχομός: Η εκρηκτικότητα του νοήματος των Χριστουγέννων. Το απελευθερωτικό τους περιεχόμενο.
Το μπόλιασμα της ζωής του Δημιουργού μέσα στη ζωή του δημιουργήματος. Από κει και μετά: Η εισαγωγή της άλλης προοπτικής στην στενή ιστορία του παρόντος.

Ο Θανάσης Παπαθανασίου, με αφορμή το βιβλίο του «Ο Θεός μου ο αλλοδαπός», μιλά – έτσι όπως μόνο ο ίδιος μπορεί – στην εκπομπή Ακουέτω, που παρουσιάζει ο Βασίλης Τσίρμπας (1997) στο κανάλι «Seven Χ».
Από το βίντεο που ακολουθεί λείπουν τα πρώτα λεπτά της συνομιλίας.

ΠΗΓΗ

Αντίφωνο

Από την απάτη των Christmas στη γιορτή των Χριστουγέννων

Του ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΑΣΗΜΑΚΟΠΟΥΛΟΥ· Θεολόγου Καθηγητή

Το τοπίο θυμίζει έντονα αυτό της Αμερικής μετά το μεγάλο οικονομικό κραχ του 1929. Η μουδιασμένη τότε και απελπισμένη κοινωνία δεχόταν ασμένως την προ τριών ετών (1926) ανακάλυψη της Coca Cola ως παυσίπονο στα δεινά της. Αναφέρομαι στον Santa Claus (τον ψευδεπίγραφο Άη Βασίλη), ο οποίος προβλήθηκε – κυρίως στα παιδιά, το καλύτερο αγοραστικό κοινό – ως η ελπίδα μέσα στις δυσκολίες, ως το αμυδρό φως μέσα στο σκοτάδι της οικονομικής κατάρρευσης με τα υλικά δωράκια που έφερνε μέσα από τις καμινάδες. Εμπόριο με ισχυρές δόσεις καπήλευσης της θρησκείας: το καλύτερο όπιο για το λαό. Πόσο δίκιο είχες, Κάρολε!

Περνώντας τα χρόνια, η χαζοχαρούμενη φυσιογνωμία του Santa επιβλήθηκε ως σήμα κατατεθέν της εορταστικής περιόδου ακόμη και σε αυτούς που είναι αντίθετοι με τον καπιταλισμό, ακόμη και σε αυτούς που αντιτίθενται στον οδοστρωτήρα των πολυεθνικών. Βάλαμε κι άλλα εμπορικά και διανοητικά κατασκευάσματα για να «εμπλουτίσουμε» τις άγιες ημέρες. Έτσι φτάσαμε σήμερα σε μια γλυκανάλατη γιορτή, με κούφιες και μηχανικές ευχές για αγάπη, ειρήνη και υγεία. Φτάσαμε στον ωραίο μύθο περί Χριστού και στη μαγική νύχτα των Χριστουγέννων. Έτσι, η θρησκεία που φοράει «τα γιορτινά της» είναι μόνο μια ωραία ιστορία δίπλα στο τζάκι, ο Χριστούλης είναι απλά ένα ροδοκόκκινο πλαστικό μωράκι, η καρδιά μας γίνεται πρόσκαιρα γλυκιά και απλόχερη (προς φίλους και συγγενείς βέβαια…). Ως συνέπεια, το συμπέρασμα ότι οι γιορτές είναι για τα παιδιά με τη βασική έννοια ότι σε αυτά αρέσουν τα παραμυθάκια, είναι αναπόφευκτο.

Ο οίκτος μας για τα παιδάκια που πεινάνε, εύκολα παραμερίζεται μετά από δυό μπουκιές ροδοψημένη γαλοπούλα. Μπορεί να αγοράσαμε και ευχετήριες κάρτες από φιλανθρωπικούς συλλόγους ή να δώσαμε κατιτίς στον ταλαίπωρο που μας καθάρισε το τζάμι του αυτοκινήτου στο φανάρι, χωρίς βέβαια να καταφέρουμε να απωθήσουμε αρκετά βαθιά την αμφιβολία μήπως δεν έχει πραγματική ανάγκη. Ε, αυτές τις μέρες η φιλανθρωπική μας διάθεση φουντώνει, άσχετα αν λίγο πριν αναστενάξαμε όταν πληροφορηθήκαμε πόσο κοστίζει το καλάθι της νοικοκυράς. Χαρήκαμε που θα γίνουν από τους δήμους εορταστικά συσσίτια για τους απόρους και άστεγους, λες και τις άλλες ημέρες του χρόνου έχουν πού να φάνε και να μείνουν. (Ας είναι καλά κάποιες ενορίες)…

Όλα αυτά τα συναισθήματα λίγες ημέρες μετά την Πρωτοχρονιά θα τα κλείσουμε στο κουτί με τα Χριστουγεννιάτικα για να τα βάλουμε στο πατάρι ή θα τα αποθέσουμε στον κάδο απορριμμάτων μαζί με το πλαστικό δεντράκι και τις στιμμένες λεμονόκουπες για το ψητό, εφόσον του χρόνου θα αγοράσουμε καινούρια.

Δυστυχώς, αυτή τη γιορτή στην «ορθόδοξη» Ελλάδα την έχουμε καταντήσει αγνώριστη. Μια ματιά να ρίξει κανείς γύρω του, ελάχιστα θυμίζουν την παράδοσή μας και την ορθόδοξη θεολογία περί της γέννησης του Χριστού. Ακόμη και τα λόγια από τα κάλαντα αντί να γίνονται αντικείμενο προσοχής συχνά χάνονται στον αέρα, καθώς έχουμε άλλα πιο σημαντικά να κάνουμε. Αλήθεια, ποιος επιλέγει να διαβάσει τις χριστουγεννιάτικες ιστορίες του Παπαδιαμάντη από το να δει τα «Μαγικά Χριστούγεννα» της Disney;

Προσωπικά, δεν θα είχα κανένα πρόβλημα με το κοσμικό – εορταστικό περιτύλιγμα των Χριστουγέννων (που δεν είναι απαραίτητα κακό), εάν ήταν έντονη και η εκκλησιαστική και ορθόδοξη διάσταση της γιορτής. Μήπως όμως και εμείς οι «εκκλησιαστικοί» (κληρικοί, θεολόγοι, πιστός λαός) χάσκουμε αποβλακωμένοι ενώπιον των ψεύτικων λαμπιονιών που αναβοσβήνουν;

Είναι ο Χριστός ο αληθινός Θεός μας που γίνεται άνθρωπος για να διώξει το σκοτάδι της αμαρτίας και να μας οδηγήσει πάλι στη ζωή του Παραδείσου; Λέει κάτι στην προσωπική μας ζωή η γέννησή Του; Στη γέννησή Του συγκλονίζεται κανένας ή οι προετοιμασίες μας περιορίζονται στην ετοιμασία των μελομακάρονων, στην προμήθεια του άφθονου κρέατος και στην αγορά των ρούχων που θα κάνουν εντύπωση; Λίγο να προσεγγίζαμε το μυστήριο της γέννησης του Θεανθρώπου μέσα από την υμνολογία της Εκκλησίας θα κατανοούσαμε πόσο κενό είναι το περίφημο «πνεύμα των Χριστουγέννων» μπροστά στην αληθινά χριστουγεννιάτικη φράση ότι «ο Θεός έγινε άνθρωπος για να κάνει τον άνθρωπο Θεό».

Τι έχουμε κάνει και ως διοικούσα Εκκλησία και ως χριστιανικό πλήρωμα, ώστε να προβάλουμε την προσωπικότητα, το έργο και τη διδασκαλία του ασκητή επισκόπου Μεγάλου Βασιλείου απέναντι στο χαζοχαρούμενο κατασκεύασμα των πολυεθνικών κερδοσκοπικών εταιριών; Ενοχλείται κανείς από την πλαστογράφηση του ονόματος του σπουδαίου αυτού Πατέρα της Εκκλησίας, του μεγάλου θεολόγου και σπουδαίου κοινωνικού αγωνιστή, στον οποίο αποδίδονται ιδιότητες προσβλητικές και αντιχριστιανικές;

Ρώτησαν κάποιον τι σημαίνουν γι’ αυτόν τα Χριστούγεννα. Και είπε: «Στα παιδικά μου χρόνια ένα ωραίο παραμύθι για να κοιμάμαι γλυκά, αργότερα άγχος και τρέξιμο για να προλάβω να αγοράσω, να στολίσω, να φάω και να διασκεδάσω και τώρα… τίποτα». Τελικά, μήπως να ξανακοιταχτούμε στον καθρέπτη της πίστης και να αναρωτηθούμε αν βλέπουμε πουθενά το Χριστό; Φανταστείτε στο σπίτι μας να πηγαίναμε στο παιδικό δωμάτιο, να κοιτάζαμε την κούνια και… το μωρό μας να έλειπε. Να μην βρίσκαμε τίποτα. Άραγε, τι θα κάναμε; Έχει το Χριστό μέσα η φάτνη της καρδιάς μας ή είναι άδεια; Σε λίγο η περιλάλητη «μαγεία των ημερών» θα φύγει. Ο Χριστός θα μείνει; Θα Τον ακολουθήσει κανείς μας μετά τη φάτνη ξέροντας ότι τον περιμένει σταυρός; Έχουμε κατανοήσει ότι η χριστιανική ζωή για όσους την επιλέγουν δεν είναι μια μαγική θρησκευτική υπόθεση, αλλά συνοδοιπόρευση με το Χριστό, μια σταυροαναστάσιμη πορεία; Θα φορτώσουμε πάλι στην πλάτη του Χριστού τα λάθη των Χριστιανών ώστε να έχουμε ένα ωραίο πρόσχημα για να Του κλείσουμε την πόρτα; Θα κάνουμε και τα φετινά Χριστούγεννα άλλο ένα αποπροσανατολιστικό ψυχοναρκωτικό ή θα γίνουμε πραγματικοί μαθητές Αυτού που είπε ότι η Βασιλεία του Θεού είναι μέσα μας;

Καλά Χριστούγεννα μαζί με το Χριστό. Ας μην είναι τα Χρόνια μας Πολλά, αρκεί να είμαστε μαζί Του…

Ώσπερ ξένος και αλήτης ή Σάρκωση: η μετανάστευση της αγάπης…

Του ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ Ι. ΚΑΛΑΜΑΤΑ

ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ ΣΤΑΜΟΥΛΗΣ, Ώσπερ ξένος και αλήτης ή Σάρκωση: η μετανάστευση της αγάπης, εκδ. Ακρίτας, Αθήνα 2010.

ΩΣΠΕΡ ΞΕΝΟΣ ΚΑΙ ΑΛΗΤΗΣ Η' ΣΑΡΚΩΣΗ: Η ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ / ΣΤΑΜΟΥΛΗΣ Α. ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ

Όπως κάθε μέρα, έτσι και σήμερα, περνώντας από το αγαπημένο βιβλιοπωλείο της Μυτιλήνης, για να πάω στο σχολείο μου, στάθηκα στη βιτρίνα του. Εκείνο που αμέσως τράβηξε την προσοχή μου ήταν ο τίτλος ενός βιβλίου: Ώσπερ ξένος και αλήτης ή Σάρκωση: η μετανάστευση της αγάπης. Ο συγγραφέας γνωστός από τα φοιτητικά  μου χρόνια στη Θεολογική Σχολή Θεσσαλονίκης, σήμερα πετυχημένος πανεπιστημιακός δάσκαλος, με σειρά εξαιρετικών και ρωμαλέων βιβλίων: ο Χρυσόστομος Σταμούλης. Στα χνάρια, βέβαια, του δασκάλου μας, του αξέχαστου Νίκου Ματσούκα. Αγόρασα το βιβλίο και σε ένα ωριαίο κενό του σχολείου που διδάσκω το μάθημα των Θρησκευτικών, κάθισα και το διάβασα. Ανακουφίστηκα! Για άλλη μια φορά γεύτηκα καθάρια θεολογική γλώσσα.

Το έδωσα και σε μια συνάδελφο φιλόλογο, να το διαβάσει. Έμεινε έκπληκτη από το ακριβό λόγο του συγγραφέα λέγοντάς μου ορθά κοφτά: «βιβλίο αναφοράς για κάθε κατατρεγμένο του κόσμου». Θυμήθηκα τα λόγια του Μπερδιάγιεφ: «ο άνθρωπος δεν ζει για το ψωμί, αλλά ζει με το ψωμί και πρέπει όλοι να ‘χουν ψωμί. Μόνο όταν η κοινωνία αναδομηθεί έτσι που ο καθένας θα ‘χει ψωμί, τότε πια θα τεθεί το πνευματικό πρόβλημα ενώπιον του ανθρώπου με τη μεγαλύτερη οξύτητά του». Στην προκειμένη περίπτωση, το βιβλίο του Χρυσόστομου Σταμούλη προτάσσει αυτό που σήμερα διακυβεύεται και είναι πολύ απλό: έχει πολλές φορές επισημανθεί το γεγονός ότι, στον «σύνθετο πλανήτη» που ζούμε, αυτόν των πολλών πολιτισμών, των πληροφοριών, των αντίρροπων δυνάμεων, για να «γίνουμε περισσότερο ο εαυτός μας», απαιτείται πάνω απ’ όλα να «διευρύνουμε την ύπαρξή μας», να ανοιχθούμε προς τον άλλο, όσο κι αν αυτός είναι διαφορετικός από εμάς. Η χριστιανική αγάπη, για να έχει αληθινό περιεχόμενο, δεν μπορεί να είναι μια αφηρημένη έννοια, αλλά να συνδέεται με τον πλησίον, τον οποιοδήποτε πλησίον, τον άλλο, είτε αυτός είναι αλλόφυλος κι αλλόθρησκος είτε ετερόδοξος.

Στην Ορθοδοξία, όταν αυτή δεν στρεβλώνεται από επίπλαστους εθνικισμούς κι άλλους -ισμούς, ο άλλος είναι φίλος. Οι συνήθεις κραυγές που αυτάρεσκα οικειοποιούνται τον εθνικό και θρησκευτικό μύθο περί καθαρότητας φυλής και θρησκείας, έρχονται σε πλήρη αντίθεση με την πρωταρχική έγνοια των Ελλήνων Πατέρων της Εκκλησίας, οι οποίοι στην προσπάθειά τους να νοηματοδοτήσουν την έννοια του πλησίον, ρητά και απερίφραστα λέγουν πως κάθε άρνηση προσφοράς προς αυτόν, αποτελεί άρνηση προσφοράς προς τον ίδιο το Χριστό. Το βιβλίο προλογίζει ο Μητροπολίτης Νιγηρίας Αλέξανδρος και διατίθεται από τις πάντα φροντισμένες εκδόσεις Ακρίτας. Διαβάστε το.

Βλ., και τα όσα γράφει η ΛΙΤΣΑ ΧΑΤΖΗΦΩΤΗ στο περιοδικό ΕΦΗΜΕΡΙΟΣ: antidosis ~ Χρυσόστομος Σταμούλης