Αρχείο ετικέτας Τάκης Θεοδωρόπουλος

Ο πιο επικίνδυνος απ’ όλους

Του ΤΑΚΗ ΘΕΟΔΩΡΟΠΟΥΛΟΥ

Κινδυνεύει το μέλλον της χώρας από την υποβάθμιση της διδασκαλίας των Aρχαίων Ελληνικών; Σιγά τα ωά, θα μου πείτε. Εδώ ο κόσμος καίγεται, το παιδί δεν έχει πού την κεφαλήν κλίνη, τα Aρχαία το μάραναν. Κι όμως το μάραναν. Διότι τα Aρχαία δεν είναι μόνον αρχικοί χρόνοι και τριτόκλιτα. Τα Aρχαία Ελληνικά δεν αποκαλύπτουν μόνον τον βαθύ ιστορικό ορίζοντα της γλώσσας που μιλάει ο σημερινός μαθητής, τις μνήμες της, την ευαισθησία της, τις δυνατότητες που είχε κάποτε να παράγει σκέψη. Διδάσκουν και πολιτισμό. Και, όταν τα εξορίσεις από τη γενική παιδεία και τα θεωρήσεις κατάλληλα μόνον για τους ειδικούς, απλώς στερείς από τους υπολοίπους αυτήν την πολιτισμική προοπτική. Το ίδιο ισχύει και για τα Λατινικά. Πάντα τα θεωρούσαμε τους φτωχοδιάβολους της παιδείας μας. Ο σοφός κ. Γαβρόγλου τα υποβάθμισε σε μάθημα επιλογής για όσους φιλοδοξούν να σπουδάσουν στη Νομική ή στη Φιλοσοφική. Στους υπολοίπους ο κερδισμένος χρόνος θα καλυφθεί με χορήγηση μεθαδόνης, κοινωνιολογίας. Τι αξία έχει η ελληνική λογοτεχνία μπροστά στις διακόσιες κακογραμμένες σελίδες που θα αποκαλύπτουν την κρυφή γοητεία της ταξικής πάλης; Το είχε πει ο Τσαρούχης από την εποχή που η προοδευτική διανόηση χειροκροτούσε το μονοτονικό. «Μα είναι τόσο τεμπέληδες, που βαριούνται να βάλουν μια περισπωμένη;» Όσο λιγότερο, τόσο καλύτερο. Το μότο της εκπαιδευτικής πολιτικής του Γαβρόγλου.

Λιγότερος κόπος συνεπάγεται λιγότερες απαιτήσεις. Αντί για την ολοκλήρωση της εγκυκλίου παιδείας, της στοιχειώδους μόρφωσης, το λύκειο παρέχει υπηρεσίες φροντιστηρίου. Χαμηλά, όσο μπορείς πιο χαμηλά. Μπορείς να μη δώσεις εξετάσεις αν τις βαριέσαι, αρκεί να δεχθείς να σε στείλουν στα αζήτητα, κατ’ ευφημισμόν «τμήματα με χαμηλότερη ζήτηση». Παραδέξου πως είσαι τενεκές και όλα θα πάνε καλά. Γιατί είναι επικίνδυνη η αναβάθμιση των ΤΕΙ σε ΑΕΙ; Επειδή πρόκειται για υποβάθμιση των ΑΕΙ, αφού η αναβάθμιση των ΤΕΙ δεν προϋποθέτει καμιά αναβάθμιση ούτε του διδακτικού προσωπικού ούτε της διδακτέας ύλης. Βλέπετε, ο κ. Γαβρόγλου δεν είναι κάνας τυχαίος. Έχει ολοκληρωμένη άποψη για την εκπαίδευση. Έχοντας ζήσει στο πανεπιστήμιο μια ζωή, έχει γίνει σαν τον Γκράουτσο Μαρξ. Περιφρονεί τη λέσχη που δέχεται ανθρώπους σαν κι αυτόν για μέλη της.

Θεωρούμε τον Πολάκη επικίνδυνο. Είτε γιατί καπνίζει επιδεικτικά είτε γιατί βρίζει και απειλεί. Ο Κατρούγκαλος έκανε ένα ασφαλιστικό που αποτέλειωσε τη μεσαία τάξη. Ο Τσακαλώτος ξέρει μόνον να εισπράττει φόρους για τα πλεονάσματα του αφεντικού του. Ο πιο επικίνδυνος απ’ όλους όμως είναι ο Γαβρόγλου. Αυτός υπονομεύει τη μόνη δυνατότητα που έχει η χώρα να βγει από το κώμα. Φτιάχνει μια εκπαίδευση μειωμένων απαιτήσεων, μια κρεατομηχανή παραγωγής Ελλήνων ακόμη πιο αμόρφωτων, με ακόμη λιγότερες απαιτήσεις από τον εαυτό τους.

ΠΗΓΗ

Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

Μισός αιώνας μετά τη δήλωση Σεφέρη

Του ΤΑΚΗ ΘΕΟΔΩΡΟΠΟΥΛΟΥ

Η βαθιά φωνή με την αργόσυρτη εκφορά των λέξεων, χωρίς ανεβοκατεβάσματα, χωρίς έμφαση, σαν κάθε λέξη να ’ναι ένα κομμάτι μάρμαρο και ο ποιητής να κουβαλάει το βάρος του. Στο τέλος της φράσης η τελεία ακούγεται σαν πνιγμένος λυγμός. Ήταν 28 Μαρτίου του 1968 όταν ο Σεφέρης έσπασε τη σιωπή του με την πολύκροτη δήλωση για τη δικτατορία που μεταδόθηκε από το BBC. «Είμαι ένας άνθρωπος χωρίς κανένα απολύτως πολιτικό δεσμό, και, μπορώ να το πω, μιλώ χωρίς φόβο και χωρίς πάθος… Αυτή η ανωμαλία πρέπει να σταματήσει. Είναι εθνική επιταγή». Η δήλωση αυτή έγινε ένας από τους ιδρυτικούς μύθους της αντίστασης κατά της δικτατορίας. Σίγουρα δεν επηρέασε τις «πλατιές λαϊκές μάζες», που στην καλύτερη περίπτωση αδιαφορούσαν για το καθεστώς των συνταγματαρχών. Μπορεί να βρήκε κάποια απήχηση στο διεθνές περιβάλλον, ως δήλωση ενός Έλληνα ποιητή βραβευμένου με Νομπέλ. Σίγουρα όμως επηρέασε τη στάση του πνευματικού κόσμου της χώρας μας για τα υπόλοιπα χρόνια της δικτατορίας. Ο Σεφέρης δεν μίλησε στο όνομα της πολιτικής. Επικαλέσθηκε το έθνος με το δικαίωμα που του έδινε το έργο του. Είναι αυτή η στάση που εγκατέλειψε ο πνευματικός κόσμος στα χρόνια της μεταπολίτευσης.

Το 1969 ο Σεφέρης έγραψε ένα από τα τελευταία του ποιήματα, το «Οι γάτες τ’ Αϊ-Νικόλα». Σήμερα μοιάζει με προφητεία της κατάστασης που έζησε η Ελλάδα μετά την κατάρρευση της δικτατορίας. Έστειλαν τις γάτες για να εξοντώσουν τα φίδια, όμως εξοντώθηκαν κι οι ίδιες από το πολύ δηλητήριο που κατάπιαν για να τα εξοντώσουν. Ποιος άλλος μπορούσε να προβλέψει ότι η αποχουντοποίηση θα οδηγούσε τον πνευματικό κόσμο σε υποχρεωτική κομματική στράτευση με αποτέλεσμα την ακύρωση του ρόλου του; Ποιος άλλος μπορούσε να δει το τέρας που θα κατάπινε την εκπαίδευση στο όνομα μιας προόδου, που εκφυλιζόταν ημέρα με την ημέρα σε δηλώσεις κοινωνικών φρονημάτων;

Πολλές φορές, από την ημέρα που ξέσπασε η κρίση, μου έχει έρθει στο μυαλό η ορφάνια που όλοι αισθανόμαστε. Και δεν εννοώ ότι μας έλειψαν οι «εθνικοί ποιητές» ή πνευματικές δυνάμεις με το κύρος του Σεφέρη ή του Παλαμά παλιότερα. Η εποχή τους έχει περάσει ανεπιστρεπτί και το κύρος της υπογραφής έχει υποβαθμισθεί από την αγελαία συμπεριφορά στα χρόνια της μεταπολίτευσης – όπου τη σημασία της διαμαρτυρίας τη μετρούσαμε με το καντάρι, κοινώς με τον αριθμό των υπογραφών. Η επίπλαστη ελευθερία της έκφρασης που προσφέρει το Διαδίκτυο ολοκλήρωσε το έργο της αλαλίας. Και τη λέω επίπλαστη διότι δεν έχει όρια, και χωρίς όρια οι λέξεις χάνουν τη σημασία τους. Στα χρόνια της κρίσης δεν μας έλειψε η πατρική μορφή του Σεφέρη. Μας έλειψε το βάρος των λέξεων που υπερασπιζόταν ο Σεφέρης. Κι έτσι, δέκα χρόνια τώρα, παίζουμε τυφλόμυγα.

ΠΗΓΗ

Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

Η ανιστόρητη εκπαίδευση

Του ΤΑΚΗ ΘΕΟΔΩΡΟΠΟΥΛΟΥ

Με την πρώτη ματιά χαίρεσαι διότι κάποιοι αντελήφθησαν πως ο τρόπος με τον οποίον διδάσκεται η Ιστορία ευθύνεται για την παραγωγή του τελικού προϊόντος, του ανιστόρητου Έλληνα πολίτη. Κάποιοι στο Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής αποφάσισαν να θεραπεύσουν τη διδασκαλία της Ιστορίας από την παρατεταμένη νεκροφάνεια. Ο μαθητής δεν θα περιορίζεται πλέον στην αποστήθιση χρονολογιών και στους ατελείωτους καταλόγους με τα ονόματα των Βυζαντινών αυτοκρατόρων. Θα συνδυάζει τα ως άνω με θεματικές ενότητες που αφορούν την κάθε περίοδο, με ιδιαίτερη έμφαση στις κοινωνικές, οικονομικές και πολιτισμικές παραμέτρους. Ίσως έτσι αντιληφθούν τα παιδιά πως η σύγχρονη Ελλάς, εκτός από εμφυλίους και πτωχεύσεις, παρήγαγε και σημαντικούς συγγραφείς και μεγάλους ζωγράφους. Μπορεί και να μάθουν επίσης πως τα πιο δυναμικά της στοιχεία συνομιλούσαν πάντα με τον δυτικό κόσμο και προσπαθούσαν να μεταφράσουν τα επιτεύγματά του στη δική μας γλώσσα και στις δικές μας συνθήκες ζωής. Στη μεταρρύθμιση ας προσθέσουμε και τους «κύκλους», που ξεκινούν από τον πρώτο, τον «ελληνικό», περνούν στο «βαλκανικό» περιβάλλον και ξανοίγονται ως το ευρωπαϊκό για να μπορέσουν οι μαθητές να αποκτήσουν αντίληψη του κόσμου στον οποίον μεγαλώνουν. Ως εδώ όλα καλά. Εδώ όμως αρχίζει το βασίλειο της σκιάς, η επικράτεια του βαθέος κράτους της εκπαίδευσης.

Θα γραφούν, λένε, νέα εγχειρίδια βάσει των ως άνω προδιαγραφών, οι δε συγγραφείς τους θα επιλεγούν από την τράπεζα υπογραφών που διαθέτει το ΙΕΠ. Κοινώς από ένα κεφάλαιο κακογράφων ως επί το πλείστον εκπαιδευτικών οι οποίοι δεν διαθέτουν κανενός είδους γλωσσικό αίσθημα. Ξέρουν μόνον να παραθέτουν πληροφορίες. Αυτό σημαίνει ότι θα αλλάξουν οι πληροφορίες, όμως η σχέση του μαθητή με το βιβλίο θα παραμείνει εξίσου αποτροπαϊκή. Ξεχνούν βέβαια ότι, αν δεν αλλάξει ο τρόπος που διδάσκονται η γλώσσα και η λογοτεχνία, δεν πρόκειται να αλλάξει ουσιαστικά και ο τρόπος που διδάσκεται η Ιστορία. Θα δοθεί, λένε, η πρωτοβουλία στους εκπαιδευτικούς. Μεταμοντέρνα πράγματα, που λέμε. Σε ποιους εκπαιδευτικούς; Αφού η διδασκαλία της Ιστορίας γίνεται, ως επί το πλείστον, από φιλολόγους, ενίοτε δε και από καθηγητές ξένων γλωσσών, οι οποίοι καλούνται να συμπληρώσουν τα κενά, κοινώς να βουλώσουν τρύπες. Πότε θα σταματήσουν να αντιμετωπίζουν την Ιστορία σαν τρύπα; Όταν αντιληφθούν τη σημασία της γλώσσας στην οποία είναι γραμμένη. Τολμούν και μιλούν για «βιωματική κατανόηση» –άλλη μεταμοντερνιά κι αυτή– όμως δεν υπολογίζουν ότι η «βιωματική κατανόηση» προϋποθέτει γλωσσική ευαισθησία.

Κοινώς, μην ανησυχείτε. Τίποτε δεν θα αλλάξει. Θα γραφούν νέα εγχειρίδια τα οποία οι μαθητές θα αποστηθίζουν και όλα θα πάνε καλά.

ΠΗΓΗ

Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

Πογκρόμ κατά των κλασικών

Του ΤΑΚΗ ΘΕΟΔΩΡΟΠΟΥΛΟΥ

Η διδασκαλία τους υπήρξε πάντα προσχηματική. Ακόμη και στην εποχή μου που κάναμε, ελέω δικτατορίας, αρχαία ελληνικά από την Α΄ Γυμνασίου, λατινικά διδασκόμασταν στα δύο τελευταία χρόνια του λυκείου, στο «κλασικό». Κλίσεις, χρονικές αντικαταστάσεις, στοιχεία συντακτικού και, το χειρότερο, κείμενα σύγχρονα, γραμμένα ειδικά για να μας διδάσκουν γραμματική. Καμία επαφή με τη λατινική γραμματεία, Βιργίλιο ή Κικέρωνα. Και ελάχιστη επαφή με τον μεγάλο ρωμαϊκό πολιτισμό. Ο ρωμαϊκός πολιτισμός ήταν το μεγάλο απωθημένο της νεοελληνικής ιδεολογίας. Μαθαίναμε πάνω – κάτω πως ό,τι άξιζε από τόσους αιώνες Ιστορίας ήταν ό,τι μπόρεσαν να μιμηθούν και να αντιγράψουν από τους Έλληνες. Ακόμη και η μεγάλη ελληνική λογοτεχνία που δημιουργήθηκε κατά τη Ρωμαϊκή περίοδο μάς ήταν άγνωστη. Πολύβιος, Πλούταρχος, Λουκιανός, αλλά και Μάρκος Αυρήλιος δεν υπήρχαν. Τα λατινικά και η Ρωμαϊκή περίοδος θάμπωναν την εικόνα του εθνικού ναρκισσισμού μας στον καθρέφτη και η σιωπή που τα περιέβαλλε υπηρετούσε την ανάγκη να μη θεωρηθεί το Βυζάντιο συνέχεια της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Το σχίσμα των Εκκλησιών δεν επηρέασε μόνον τον τρόπο που κάνουμε τον σταυρό μας. Επηρέασε και την παιδεία μας. Τα λατινικά χρειάζονταν μόνον για τις εξετάσεις στη Νομική. Κυρίως τους χρησίμευαν για να τα ξεχάσουν μόλις άρχιζαν να ασκούν το επάγγελμα. Τίποτε δεν άλλαξε έκτοτε.

Η κατάργηση της διδασκαλίας τους είναι συμβολική. Εντάσσεται στη γενικότερη τάση αποψίλωσης της εκπαίδευσης από τις κλασικές αξίες. Μόνον και μόνον ο χαρακτηρισμός των ελληνικών και των λατινικών, των δύο κλασικών γλωσσών του πολιτισμού μας, ως νεκρών, δείχνει την αδιαφορία αλλά και τον φόβο των ιδεοληπτικών, ακαλλιέργητων διπλωματούχων πανεπιστημιακών της πολιτικής. Έσβησαν την «Αντιγόνη», διέγραψαν τη σύγχρονη ελληνική λογοτεχνία και τώρα καταργούν την, έστω προσχηματική, διδασκαλία των λατινικών. Για να την αντικαταστήσουν με την περίφημη κοινωνιολογία. Διότι προφανώς θεωρούν ότι το τελευταίο, κατά προτίμηση κακογραμμένο, πόνημα αποφοίτου του Παντείου με θέμα τη σχέση ταξικής πάλης και εκπαίδευσης είναι σημαντικότερο. Ο δε συγγραφέας του, ως απόφοιτος του Παντείου, ξέρει σίγουρα πολύ περισσότερα από τον Σοφοκλή, ο οποίος, καλός και άξιος, αλλά δεν είχε ιδέα από μαρξισμούς και μετανεωτερικότητες. Άσε που ο Ευριπίδης ήταν σεξιστής, οι δε Έλληνες, συλλήβδην ρατσιστές. Περιμένω μετά τη δικαστική απαγόρευση της λέξης «λαθρομετανάστης» να καταργηθεί και η λέξη «βάρβαρος» και το κείμενο του Ηροδότου να υποστεί τη σχετική επεξεργασία.

Το πογκρόμ εναντίον της κλασικής καλλιέργειας έχει και ψυχολογικά ερείσματα: τη φοβούνται διότι αυτή αναδεικνύει τις αναπηρίες της δικής τους σκέψης.

ΠΗΓΗ

Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

Αλυτρωτική καλογερική

Του ΠΑΝΤΕΛΗ ΜΠΟΥΚΑΛΑ

Ο Μίκης Θεοδωράκης είχε φύγει από την εξέδρα όταν το μικρόφωνο πέρασε στη δικαιοδοσία του Μεθόδιου, ηγούμενου της Μονής Εσφιγμένου. Αν ο συνθέτης άκουσε στην τηλεόραση όσα διαλυτικά της λογικής είπε ο μοναχός, δεν το ξέρω, δεν το θεωρώ πάντως πιθανό. Άκουσε μήπως τούτες τις μέρες όσους φίλους του τον παρακάλεσαν δημόσια να μην εκτεθεί και να μην εκθέσει τον τόπο και όσους αθώους ζουν πάνω του στον ιό του εθνικισμού, νομιμοποιώντας με την παρουσία του την κάθε λογής ακροδεξιά; Άκουσε όσους του θύμισαν όσα εντελώς διαφορετικά έλεγε και έπραττε σε σχέση με την ΠΓΔΜ λίγα χρόνια νωρίτερα;

Μάλλον δεν τον άκουσε τον ασυγκράτητο, παροξυσμικό καλογερικό αλυτρωτισμό ο κ. Θεοδωράκης. Τον άκουσαν όμως πάμπολλοι άνθρωποι, στο Σύνταγμα ή από τα κανάλια. Ο Μεθόδιος λοιπόν, που με το χριστουγεννιάτικο μήνυμά του μας πληροφόρησε ότι «Κάνανε την Ελλάδα πόρνη της Ευρώπης» και μας προειδοποίησε για «επερχόμενη δικτατορία των Εβραίων που παρόμοια δεν θα έχει ξαναϋπάρξει», είπε και ελάλησε: «Όχι μόνο δεν δίνουμε το όνομα της Μακεδονίας αλλά απαιτούμε και όλες τις χαμένες πατρίδες μας, τις αλύτρωτες πατρίδες μας. Απαιτούμε όλον τον Πόντο, τη Μικρασία, τη Σόφια, το Μοναστήριον, τη Γευγελή. Απαιτούμε όλα αυτά που μας πήρανε. Και τα απαιτούμε γιατί είναι ελληνικά και δεν έχει το δικαίωμα κανένας να τα αφαιρέσει από την Ελλάδα. Και το τελευταίο που απαιτούμε. Πρέπει όλοι μας να ορκιστούμε. Απαιτούμε την Αγία Σοφία μας».

Χαρακτήρισα λίγο πριν ασυγκράτητο τον αλυτρωτισμό του Μεθόδιου, που γινόταν δεκτός με χειροκροτήματα και μπράβο από όσους βρίσκονταν στην πλατεία. Λάθος. Συγκρατημένος ήταν. Ολιγαρκής. Ούτε τη Μεγάλη Ελλάδα απαίτησε ούτε τη Βόρεια Ήπειρο, τις δεκάδες Αλεξάνδρειες, τη γαλλική Νίκαια, τα μέρη των Καλάς. Ούτε βέβαια την Επαρχία Γιουνάν της Κίνας, τι επαρχία δηλαδή, διακόσια εκατομμύρια άνθρωποι, ελληνογενείς. Αλλά εφόσον «απαιτούμε τη Σόφια», γιατί όχι και τα Γαυγάμηλα; την Κυρηναϊκή; λίγη Ινδία;

Κάποιος θα τον ενημέρωσε τον κ. Θεοδωράκη, έστω εκ των υστέρων, για τον Μεθοδικό αλυτρωτισμό, που δεν διακηρύχθηκε από λαθρόβιο κανάλι αλλά στο Σύνταγμα, μπροστά σε χιλιάδες κόσμο, μια ανάσα από τη Βουλή των «προδοτών». Έστω και τώρα, ας βρει δυο λέξεις να διαχωρίσει τη θέση του. Κι ας συζητήσει συγγνώμη (από τον εαυτό του έστω) που, αγέρωχα εγωλάτρης, δεν μερίμνησε να εξακριβώσει ποιοι θα τον ακολουθούσαν στο βήμα «του πατριωτισμού που δεν είναι εθνικισμός».

ΠΗΓΗ

Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

Συντηρητισμού εγκώμιον

Του ΤΑΚΗ ΘΕΟΔΩΡΟΠΟΥΛΟΥ

Όταν οι μισοί αντιμετωπίζουν την κλασική αρχαιότητα σαν βάρος και οι άλλοι μισοί σαν εθνικό φυλαχτό, ιερό σκήνωμα, είναι φυσικό η μετάδοση της γνώσης της να κακοποιείται με τον τρόπο που την κακοποιεί η μέση εκπαίδευση. Κάποτε τουλάχιστον στο σχολείο μπορεί να μην εμβαθύναμε στα πολιτισμικά επιτεύγματα των Ελλήνων και των Ρωμαίων, τουλάχιστον όμως μαθαίναμε κάποια αρχαία ελληνικά. Άλλοι περισσότερα άλλοι λιγότερα. Η δικτατορία που κατήργησε την μεταρρύθμιση του Παπανούτσου επανέφερε τη διδασκαλία της αρχαίας Ελληνικής από την Α΄ γυμνασίου. Δεν ήμουν άριστος μαθητής, απλώς καλός, και μέσα μου ήμουν διχασμένος. Ο αριστερός συρμός της ηλικίας μου τα αντιμετώπιζε ως τμήμα της ιδεολογίας του καθεστώτος, πλην όμως κυκλοφορούσαν και βιβλία του Λεκατσά, ο περίφημος «Επίκουρος» του Θεοδωρίδη, τα οποία κάθε άλλο παρά «δεξιά» μπορούσαν να χαρακτηρισθούν. Μυριζόμασταν ότι το ζήτημα ήταν πολυπλοκότερο από ό,τι μας υποχρέωνε να πιστέψουμε ο πολιτικός μας μανιχαϊσμός.

Τα αρχαία ελληνικά έμαθα να τα εκτιμώ στη διάρκεια των σπουδών μου στο Παρίσι. Στον πρώτο κύκλο είχα γραφτεί στο τμήμα Συγκριτικής Λογοτεχνίας, κοινώς σύγχρονης, παρ’ όλ’ αυτά οι αναφορές στην αρχαία ελληνική και τη λατινική γραμματεία ήσαν συνεχείς. Τη δεύτερη δεν την είχα ποτέ διδαχθεί, η πρώτη όμως, παρά τα κενά, μου ήταν οικεία. Είναι από τα λίγα πράγματα για τα οποία έχω μετανιώσει στη ζωή μου. Αν ξανάρχιζα σπουδές, θα γραφόμουν στα «Κλασικά Γράμματα». Εκεί, αν μη τι άλλο θα βελτίωνα τα λατινικά μου, παρ’ ό,τι ήταν ένα από τα υποχρεωτικά μαθήματα και στη Συγκριτική Λογοτεχνία. Κι όμως, με τα αρχαία ελληνικά που έμαθα στο ελληνικό λύκειο της εποχής, έγινα δεκτός για διδακτορικό από τον Βιντάλ Νακέ στο τμήμα «Κοινωνικής ανθρωπολογίας του ελληνορωμαϊκού κόσμου». Με λίγη παραπάνω προσπάθεια μπορούσα να διαβάσω και Ιπποκράτη και Ευριπίδη στο πρωτότυπο. Το θέμα της διατριβής μου ήταν «H γυναίκα και η νόσος στους τραγικούς», οπότε μου χρειάζονταν και οι δύο.

Τα πράγματα δεν έχουν αλλάξει και πολύ από τότε. Ένα από τα δεινά που μας κληροδότησε η δικτατορία είναι ότι έθεσε τους όρους των αντιθέσεων και των συγκρούσεων που μας ταλαιπώρησαν στα χρόνια της μεταπολίτευσης. Η διδασκαλία των αρχαίων ελληνικών θεωρήθηκε προπύργιο συντηρητισμού, πολιτικού, πολιτισμικού. Όταν στη δεκαετία του ογδόντα ετέθη πρώτη φορά το θέμα της κατάργησης της διδασκαλίας τους, ένας από τους σημαντικότερους κλασικούς φιλολόγους, μεταφραστής του Ομήρου συν τοις άλλοις, ο Δημήτρης Μαρωνίτης, την υπερασπίσθηκε. Καταλαβαίνω πώς ένας γλωσσολόγος σαν τον Εμμανουήλ Κριαρά, που πίστευε ότι η σύγχρονη ελληνική γλώσσα δεν έχει καμία σχέση με την αρχαία, να θέλει να καταργήσει τη διδασκαλία της, όμως ένας κλασικός φιλόλογος γιατί; Το ζήτημα ήταν ιδεολογικό. Η εκπαίδευση όφειλε να απαλλαγεί από τα συντηρητικά της κατάλοιπα και να αφεθεί στον χορό της προόδου.

Δυστυχώς και ο Μαρωνίτης και ο Κριαράς είναι πλέον μακαρίτες και τους έχουν διαδεχθεί διάφοροι ημιεγγράμματοι έως αγράμματοι, οι οποίοι, μη έχοντας ιδέα από την κλασική παιδεία, ενδιαφέρονται μόνον για τη λεγόμενη πρόοδο. Τα αποτελέσματα είναι ορατά διά γυμνού οφθαλμού. Οι απόφοιτοι της Μέσης Εκπαίδευσης όχι μόνον δεν μπορούν να αποκτήσουν αναγνωστική εμπειρία των αρχαίων κειμένων, αλλά και όσα μαθαίνουν για τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό τα μαθαίνουν από τα κακογραμμένα εγχειρίδια. Όσοι δε υποστηρίζουν πως τα αρχαία ελληνικά πρέπει να διδάσκονται στο γυμνάσιο και το λύκειο κατατάσσονται αυθωρεί και παραχρήμα στις τάξεις των συντηρητικών, οι οποίες ταυτίζονται με τον σκοταδισμό και διάφορα άλλα δυσάρεστα και κακόηχα.

Κατ’ αρχάς, να ξεκαθαρίσω κάτι. Συντηρητικός είναι αυτός που θεωρεί ότι έχει μεγαλύτερη δύναμη η γονιμοποίηση των παραδεδεγμένων αξιών από την καταστροφή τους στο όνομα νέων, τις οποίες δεχόμαστε ως αξίες, μόνον και μόνον επειδή είναι νέες. Απ’ αυτήν την άποψη, είμαι συντηρητικός. Και το πρώτο πράγμα που αντιλαμβάνεσαι όταν αρχίσεις να μελετάς στα σοβαρά την κλασική σκέψη είναι ότι οι αξίες δεν κρίνονται από όρους «συντηρητικού ή προοδευτικού».

Αντιλαμβάνομαι την ορμή ορισμένων φιλελεύθερων που αντιμετωπίζουν ό,τι συντηρητικό ως απαξία. Έζησαν κι αυτοί στην παρανομία της μεταπολίτευσης, όπως και η Αριστερά έζησε στην παρανομία της δικτατορίας. Όταν υποστηρίζω τη διδασκαλία των αρχαίων ελληνικών, όταν υποστηρίζω ότι το φύλο δεν είναι θέμα επιλογής, ή ότι ο χριστιανισμός είναι πυλώνας του ευρωπαϊκού πολιτισμού, με αποκαλούν νεο-συντηρητικό, σεξιστή ή σχεδόν ρατσιστή. Είναι μια πνευματική ασθένεια, την οποία την έχουμε ζήσει με την Αριστερά και την ξαναζούμε με τους νεόκοπους φιλελεύθερους. Η σκέψη τους έχει εξοκείλει στο τέναγος του χρόνου, όπως και της Αριστεράς που θεωρεί ότι η σκέψη ξεκινάει από τον Μαρξ και τον 19ο αιώνα. Τους λείπει η κλασική παιδεία, κοινώς για έναν συντηρητικό όπως εγώ, η παιδεία.

Είναι και ευρωπαϊστές. Απλώς αν θεωρείς ότι η Ευρώπη νομιμοποίησε τον γάμο των ομόφυλων ζευγαριών επειδή είναι η σημερινή Ευρώπη, χωρίς να λάβεις υπ’ όψιν σου την παράδοση και την ιστορία τόσων αιώνων, τότε δεν έχεις καταλάβει τίποτε απ’ την Ευρώπη.

Τόσες Κυριακές έχει το καλοκαίρι. Έπεται συνέχεια, και για τα θρησκευτικά, και για τις έμφυλες ταυτότητες, και για την Ευρώπη.

ΠΗΓΗ

Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

Έκθεση παπαγαλίας ιδεών

Του ΤΑΚΗ ΘΕΟΔΩΡΟΠΟΥΛΟΥ

Σε τι αποσκοπεί η διδασκαλία της έκθεσης ιδεών; Το λέει από μόνο του το όνομα του μαθήματος: Έκθεση Ιδεών. Μαθαίνεις να εκθέτεις τις ιδέες σου. Όπως μας έλεγαν παλιά είναι το μάθημα των μαθημάτων. Τα έχει όλα. Και γλώσσα έχει και ιδέες έχει και έκθεση έχει. Πες ότι το παιδί όταν μεγαλώσει και πάει στο Πανεπιστήμιο του κ. Γαβρόγλου με το καλό, θέλει να σταδιοδρομήσει στην πολιτική. Πώς θα τα καταφέρει αν δεν έχει εξοπλιστεί με την έκθεση ιδεών; Εδώ άλλοι εζήλωσαν δόξαν Παπαδιαμάντη και Μπαλζάκ επειδή έγραφαν καλές εκθέσεις ιδεών. Τα αποτελέσματα είναι συνήθως καταστροφικά, αλλά αυτό λίγη σημασία έχει. Σημασία έχει ότι ξέρουν να εκθέτουν τις ιδέες τους. Ορισμένοι δε, κάνουν και μεταπτυχιακό σε σεμινάρια δημιουργικής γραφής.

Και πού τις βρήκαν τις ιδέες που εκφράζουν; Τις ιδέες τις παρέχει το θέμα της έκθεσης ιδεών. Οι ιδέες μοιράζονται δωρεάν και δημοκρατικά σε όλους και ως εκ τούτου είναι για όλους ίδιες. Μήπως, λέω μήπως, αυτό αποτελεί πρόβλημα; Οχι για τις ιδέες, προς Θεού, οι ιδέες δεν έχουν κανένα πρόβλημα. Ομως αναρωτιέμαι μήπως, αφού αυτοί που τις εκθέτουν τις παραλαμβάνουν έτοιμες σε συσκευασία έκθεσης, έχουν πρόβλημα με τις δικές τους ιδέες; Πες ότι γίνονται πολιτικοί. Ποιος θα τους δώσει θέμα για να το εκθέσουν;

Την απάντηση την έδωσαν οι κατ’ εξοχήν αρμόδιοι, οι φιλόλογοι. Χαρακτήρισαν το φετινό θέμα προσαρμοσμένο στην ύλη της Γ΄ Λυκείου. Ήταν, είπαν, «άμεσα συσχετισμένο με το πληροφοριακό υλικό του εγχειριδίου» – διατύπωση επιπέδου ΓΕΝΟΠ. Σε απλά ελληνικά, όπως δήλωσε διαγωνιζόμενος, το είχαν στα Σος. Αλίμονο αν δεν ήταν Σος η αέναη προσπάθεια της επιστήμης και η σχέση της με την ηθική. Η σάλτσα Σως όπως την αποκαλούν γράφεται με ωμέγα. Άλλο το Σος. Το Σος είναι στο εγχειρίδιο. Εκεί που βρίσκονται και οι Ιδέες που εκτίθενται στην έκθεση Ιδεών. Τις Ιδέες τις ακολουθεί η γλώσσα, η εις βάθος γνώση της ελληνικής. Πώς θα εκθέσεις τις ιδέες αν δεν γνωρίζεις ποια «νοηματική σχέση» εκφράζουν λέξεις όπως «όμως» και «εάν»; Και το συνώνυμο του «αέναος»; Μιλάμε για Γ΄ Λυκείου. Εκτός αιθούσης στα παλαιότερα των υποδημάτων οι ιδέες. Σάμπως δικές τους είναι;

Μάθημα των μαθημάτων λοιπόν η Έκθεση Ιδεών. Κοινώς παιδεία παπαγαλίας ιδεών. Παπαγαλίζεις ιδέες σαν χρονολογίες. Τα ολέθρια αποτελέσματα τα διακρίνουμε διά γυμνού οφθαλμού στη σκηνή του δημοσίου βίου. Μιλάμε για την ξύλινη γλώσσα της πολιτικής, για τη δημοσιογραφική αλαλία, για την αγλωσσία που υπονομεύει τη νοημοσύνη μας. Πού μάθαμε να διαπραγματευόμαστε το αυτονόητο; Μα στην Έκθεση Ιδεών.

Πόσο διαφορετικά θα ήσαν τα πράγματα αν τα παιδιά εξετάζονταν σε ένα ολόκληρο διήγημα του Βιζυηνού, στις Ημέρες του Σεφέρη, ή στη μετάφραση του Επιτάφιου από τον Άγγελο Βλάχο; Πολλή δουλειά για τους εξεταστές. Το αντιλαμβάνομαι.

ΠΗΓΗ

Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

Υπάρχει ελληνικός πολιτισμός;

Του ΤΑΚΗ ΘΕΟΔΩΡΟΠΟΥΛΟΥ

Τι ερώτηση είναι αυτή; Μα και βέβαια υπάρχει. Είναι γύρω μας, παντού. Ένα σπίτι πας να χτίσεις και σου βγαίνει ο ελληνικός πολιτισμός, τρέχει η Αρχαιολογική Υπηρεσία και μετά περιμένεις. Ακόμη και στο μετρό μπορείς να τον δεις. Ο ελληνικός πολιτισμός είναι, πώς να το πω, ορατός διά γυμνού οφθαλμού. Περιμένεις στο κόκκινο με το αυτοκίνητο και το φρύδι του σηκώνεται στο βάθος της Πατησίων, από όπου ο Παρθενών σε κοιτάζει με όλη του τη δωρική αυστηρότητα. Τον ακούς γύρω σου παντού. Όχι μόνο στις λέξεις που προφέρει με περισσή υπερηφάνεια ο οδηγός του ταξί, αλλά και ο Γάλλος τουρίστας, και ο Άγγλος που καταπίνει «μπόμπες» στη Ζάκυνθο για να ξεχάσει τα σκοτάδια της πατρίδας του. Πώς το λέγαμε τότε, στα ηρωικά χρόνια της κρίσης; Αν μας έδιναν μια δεκάρα για κάθε δική μας λέξη που χρησιμοποιούν στη δική τους γλώσσα οι λαθρέμποροι όχι μόνον θα ξεχρεώναμε, αλλά θα μας χρωστούσαν κι από πάνω. Παρατηρώ κάμψη του πολιτισμικού μας φρονήματος, η οποία δεν ξέρω πού θα μας οδηγήσει.

Δική μας λέξη είπατε; Ναι δική μας, καταδική μας. Διότι εμείς δεν είμαστε σαν τους Γερμανούς, που φορούν πέδιλα με κάλτσες. Αν είναι ποτέ δυνατόν. Εμείς βάζουμε σαγιονάρες και πάμε ξυπόλυτοι και στην τράπεζα και στο πανεπιστήμιο. Και οι λέξεις δικές μας είναι και τις κάνουμε ό,τι θέλουμε. Τις τσαλακώνουμε, τις ξαπλώνουμε για τα περαιτέρω, τις βρωμίζουμε για να νοστιμέψουν. Στο κάτω κάτω ο Ομηρος και ο Πλάτων δεν τις απαθανάτισαν αυτές τις λέξεις; Κι αυτοί δικοί μας είναι. Τους κουβαλάμε μέσα στην ψυχή μας. Εμείς δεν χρειάζεται να βγάζουμε τα μάτια μας για να τους μελετήσουμε σαν εκείνους τους χλωμούς ξανθούς στις ομίχλες της Οξφόρδης. Εμείς τους κατέχουμε εκ γενετής. Είναι στο DNA μας. Πώς αλλιώς να το πω; Ο Έλλην γεννιέται πολιτισμένος. Στο αίμα του έχει το στίγμα του πολιτισμού που γέννησε τη Δύση.

Και μετά; Και μετά; Μετά υπάρχει και το Βυζάντιο. Εντεκα αιώνες αυτοκρατορία και καμιά εκατοπενηνταριά ονόματα αυτοκρατόρων που αν δεν τα μάθεις απέξω δεν περνάς τις εξετάσεις. Τι θα είχε απομείνει από τη Δύση χωρίς την αντίσταση που πρόβαλε η αυτοκρατορία στους Άραβες και τους Σελτζουκίδες; Εμείς τώρα αυτόν τον πολιτισμό τον τιμούμε και τον καλλιεργούμε κάθε Πάσχα, όταν εν χορώ αινούμεν τον Κύριον κουτσομπολεύοντας, βγάζοντας selfies, απολαμβάνοντας χοληστερίνη και κάνοντας κόντρες στην εθνική οδό στο σφαγείο της επιστροφής.

Όχι μόνον υπάρχει ελληνικός πολιτισμός. Ο πολιτισμός είναι η βαριά βιομηχανία της Ελλάδας. Απόδειξη ότι στη χώρα μας λειτουργεί και υπουργείο Πολιτισμού. Είναι δυνατόν να αναρωτιέσαι αν υπάρχει ελληνικός πολιτισμός με τόσα ΔΗΠΕΘΕ και τόσα φεστιβάλ που οργανώνονται κάθε χρόνο; Μπορεί να φτωχύναμε, μπορεί να μας ταπείνωσαν, όμως τον πολιτισμό μας δεν τον ξεχνάμε με τίποτε. Η υπερήφανος Ελλάς διαπρέπει σε όλους τους τομείς του πολιτισμού της. Κυρίως δε στη ναυαρχίδα του, τις κλασικές σπουδές. Και μάλιστα επειδή κι αυτές τις έχουμε και τις κατέχουμε δεν το κάνουμε και θέμα σαν μερικούς μερικούς που διαφημίζουν τα ευρήματά τους, τις μελέτες τους, και τις νέες θεωρίες τους περί κλασικού πολιτισμού. Και μιλάνε για Σορβόννες και για Κέμπριτζ. Εμείς εδώ βγάζουμε φιλολόγους, σεμνούς εργάτες του Δημοσίου, που η μόνη τους φιλοδοξία είναι να διοριστούν. Και αν τους ξεφύγει κανείς και θέλει να κάνει κάτι παραπάνω επειδή πήρε στα σοβαρά το θέμα, τον κυνηγούν όλοι μαζί για να τον επαναφέρουν στην τάξη. Πώς το έλεγε ο Μπρεχτ; Μη σκέφτεσαι τους Φαραώ όταν βλέπεις τις πυραμίδες. Σκέψου τους εργάτες που τις έχτισαν. Κάπως έτσι, τέλος πάντων. Απόδειξη ότι σ’ εμάς εδώ, ακόμη και ο απλός μισθοσυντήρητος θεωρεί τον πολιτισμό μας δικό του, ιδιοκτησία του, είναι οι αρχαιοφύλακες. Κλείνουν και ανοίγουν τους αρχαιολογικούς χώρους κατά βούλησιν. Και άμα προκύψει, κάνουν και καμιά κατάληψη. Τι καλύτερο για έναν υπάλληλο που ταυτίζεται με το αντικείμενο της δουλειάς του, που το θεωρεί δικό του, σπίτι του, παιδί του;

Και για να σοβαρευτούμε. Ναι, υπάρχει ελληνικός πολιτισμός. Υπάρχει ο κλασικός, υπάρχει το Βυζάντιο, υπάρχει και ο σύγχρονος. Υπάρχει ελληνικός πολιτισμός. Τα ίχνη του είναι εγγεγραμμένα στο τοπίο της ζωής μας και έχει ως όχημα τη γλώσσα, τη μία από τις δύο αρχαιότερες του Δυτικού Πολιτισμού, η οποία όμως, σε διαφορά με τα εβραϊκά, δεν έπαψε ποτέ να μιλιέται. Και είναι αυτός ο ορίζοντας του παρελθόντος που επέτρεψε και τη δημιουργία ενός σύγχρονου πολιτισμού. Ο Σεφέρης δεν θα είχε γράψει το «για ένα πουκάμισο αδειανό» αν δεν μιλούσε την ίδια γλώσσα με τον Ευριπίδη; Τι θα ’ταν ο Ελύτης χωρίς τον Ρωμανό και τι ο Καζαντζάκης χωρίς τον Γκρέκο; Αναφέρομαι στα δύο Νομπέλ και στον δημοφιλέστερο εκτός Ελλάδος συγγραφέα μας για να υπενθυμίσω ότι έκαναν ό,τι έκαναν όχι μόνον χωρίς υπουργείο Πολιτισμού, αλλά και χωρίς καμία κρατική βοήθεια. Έζησαν σε μια φτωχή Ελλάδα, η οποία όμως είχε τρόπο να βγάζει αξίες που ξεπερνούσαν τα σύνορά της. Η Ελλάδα του πλούτου μόνον αλαζονεία γέννησε. Και έχασε τον πολιτισμό της.

Μήπως τώρα που φτωχύναμε ήρθε η ώρα να συνειδητοποιήσουμε ότι το όνειρο των απανταχού ελληνοπαίδων, η δημοκρατία της Μυκόνου, δεν μπορεί πλέον να αποτελεί στόχο ζωής; «Δεν θέλουμε η Ελλάδα να γίνει μουσείο και οι Έλληνες σερβιτόροι», ήταν το σύνθημα των προοδευτικών. Θα προτιμούσα πάντως να είμαι σερβιτόρος στη Σαντορίνη παρά εργάτης στη Ρουρ. Και να μην αισθάνομαι ότι έχασα τον πολιτισμό μου για να τον κερδίσουν άλλοι επειδή θα δούλευα δίπλα σ’ ένα υπέροχο μουσείο. Ναι, υπάρχει ελληνικός πολιτισμός. Αρκεί να τον βρούμε και να τον κατακτήσουμε.

ΠΗΓΗ

Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

Αναζητώντας το φύλο της Αντιγόνης

Του ΤΑΚΗ ΘΕΟΔΩΡΟΠΟΥΛΟΥ

Η «Αντιγόνη», ο «Επιτάφιος» δεν μεταδίδουν γνώσεις που αφορούν μόνον τους ειδικούς, τους φιλολόγους. Eίναι άσκηση πολιτισμού. Είναι μάθημα ανθρώπινης αριστείας. Δείχνουν τις δυνατότητες του ανθρώπου. Προτείνουν αξίες που υπερβαίνουν τις ιστορικές και κοινωνικές συνθήκες. Πρέπει να διδάσκονται στο πρωτότυπο; Ναι και πάλι ναι. Η γλώσσα στην οποία δημιουργήθηκαν αποδεικνύει ότι η δημιουργία είναι κι αυτή αγώνας αριστείας. Η εκμάθησή της από τα Ελληνόπουλα είναι άσκηση πνευματικής πειθαρχίας. Η αποψίλωση της εκπαίδευσης από τα κλασικά γράμματα είναι στην πραγματικότητα κατάργηση της έννοιας της αριστείας. Ο στόχος της ισοπέδωσης επιτυγχάνεται σταθερά: η αποθέωση της ευκολίας και της μετριότητας αναπαράγει τη δημοκρατική λειψανδρία που γέννησε τους σημερινούς κυβερνώντες. Δεν θα έχουν να φοβηθούν τίποτε από τις αμόρφωτες γενιές που εκπαιδεύουν.

Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο εδώ: Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ· Αναζητώντας το φύλο της Αντιγόνης

Ο Θεός παραφρόνησε;

Του ΤΑΚΗ ΘΕΟΔΩΡΟΠΟΥΛΟΥ

Ο ένας νοικιάζει μια νταλίκα και σκοτώνει όποιον βρεθεί στον δρόμο του. Ο άλλος κυκλοφορεί με τρακόσια φυσίγγια και κλείνει ραντεβού μέσω ιστοσελίδας κοινωνικής δικτύωσης για να σκοτώσει. Ένα μαχαίρι φτάνει για να κόψει ο τρίτος την καρωτίδα του ιερέα στην εκκλησία της Νορμανδίας. Διάγνωση: ο ένας είναι παράφρων, ο δεύτερος ήταν σιίτης, άρα δεν έχει σχέση με το Ισλαμικό Κράτος, ο τρίτος όμως φώναζε το όνομα του ISIS καθώς ορμούσε μες στον ναό. Καθημερινότητα της δυτικής Ευρώπης, καθημερινότητα και του αραβικού κόσμου ακόμη. Εκεί τα θύματα της τρομοκρατίας δεν μπορούν να μετρηθούν.

Οι δυτικές χώρες μπορούν ακόμη να εκπλήσσονται. Κάτι είναι κι αυτό. Ζητούνται ευθύνες απ’ την αστυνομία στη Νίκαια, ο υπουργός Εσωτερικών της Γαλλίας απολογείται, ο πρόεδρος Ολάντ τον καλύπτει. Στη Γερμανία συνεδριάζει το συμβούλιο ασφαλείας της χώρας. Μήπως πρέπει να δοθούν περισσότερα μέσα στην αστυνομία; Μήπως το παρακάναμε με την ελεύθερη μετακίνηση; Ρωτήστε όσους ψήφισαν Brexit και στήθηκαν ώρες στην ουρά για να περάσουν το Κανάλι. Ευτυχώς εμείς εδώ δεν έχουμε τέτοια προβλήματα. Η Ελλάδα, ως περίπου ευρωπαϊκή χώρα, μεθοριακός σταθμός του Δυτικού Πολιτισμού, προς το παρόν ασχολείται με την απλή αναλογική και την κατασκήνωση των No Border Αλληλέγγυων.

Οι θιασώτες του πολιτισμικού σχετικισμού συνεχίζουν να υποστηρίζουν τη θεωρία της πολυπολιτισμικότητας. Η θεωρία πάνω απ’ όλα. Οταν έχεις φτάσει να κατασκευάσεις ένα θεωρητικό σχήμα, όταν έχεις φάει τη ζωή σου στο πανεπιστήμιο για να το διδάσκεις, όταν η πνευματική ζωή στην Ευρώπη, αλλά και στις ΗΠΑ, τις τελευταίες δεκαετίες αρδεύεται από τον σχετικισμό, πώς να δεχθείς ότι η πραγματικότητα έχει την αναίδεια να σε διαψεύδει; Ο πολιτισμικός σχετικισμός έχει γίνει η θρησκευτική πίστη των ελίτ της Δύσης. Και τα συμπαρομαρτούντα, τα κοινωνιολογικά και οικονομικά κίνητρα. Οταν όλοι οι πολιτισμοί είναι ίδιοι, οι άνθρωποι συμπεριφέρονται με τον ίδιο τρόπο αν δεν τους χωρίζουν οι κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες.

Και η θρησκεία; Μα για τους άθεους, τους σοβαρούς διανοούμενους του κόσμου τούτου, όλες οι θρησκείες είναι ισότιμες, όπως και όλοι οι πολιτισμοί. Και γιατί δεν σκοτώνουν χριστιανοί ή Εβραίοι στο όνομα του δικού τους Θεού, κι ας είναι άποροι, αποκλεισμένοι κοινωνικά ή ψυχασθενείς; Το έκαναν οι χριστιανοί με τις Σταυροφορίες και τους θρησκευτικούς πολέμους που αιματοκύλισαν την Ευρώπη. Μόνο που μας χωρίζουν κάτι αιώνες Ιστορίας από τότε. Και απαντά ο μειλίχιος διανοητής: Κάποια στιγμή θα φτάσει και το Ισλάμ στα δικά μας επίπεδα ανοχής. Και δεν είναι έτσι όλο το Ισλάμ. Συμφωνώ απολύτως: μόνο που το Ισλάμ παράγει τρομοκρατία στο όνομα του Θεού του. Και στόχος της είναι η Δύση.

Υπάρχει μια δόση σχεδόν θρησκευτικού φανατισμού σε όλες τις μορφές τρομοκρατίας. Ακόμη και οι βλαμμένοι δικοί μας που μιλούσαν στο όνομα της επανάστασης τον είχαν. Στην περίπτωση της Τζιχάντ το κίνητρο, τουλάχιστον το ομολογημένο, είναι η θρησκεία. Η παραφροσύνη είναι ο καταλύτης.

Πολιτισμική αφέλεια; Αν η Δύση δεν παραδεχθεί ότι ο πόλεμος που της κηρύχθηκε είναι πολιτισμικός, θα βυθίζεται όλο και περισσότερο στην κινούμενη άμμο του τρόμου. Και ο πανικός θα φέρει τον λαϊκισμό στην εξουσία, τη δυτική εκδοχή του παράφρονος Θεού της Τζιχάντ.

ΠΗΓΗ

Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ