Οριοθέτηση

“Τα παδιά βρίσκουν ευκολότερο να υπακούσουν σε κάποιον κανόνα όταν καταλαβαίνουν σε τί βοηθά και όταν διαπιστώνουν στην πράξη ότι βοηθάει και τα ίδια και όχι μόνο τους άλλους”(Χάικε Μπάουμ, Ανθρώπινες σχέσεις Αγωγή Συμπεριφορά Υγεία, εκδ.Θυμάρι, Αθήνα 2004)

Η ύπαρξη ενός σταθερού και γεμάτου ασφάλεια πλαισίου, οικογενειακού και σχολικού περιβάλλοντος, βοηθάει σε μεγάλο βαθμό την ανάπτυξη εμπιστοσύνης ανάμεσα στο παιδί και στο γονιό και ανάμεσα στο παιδί και στον εκπαιδευτικό. Μεγαλώνοντας και ανατρέφοντας τα παιδιά μας σε ένα γεμάτο με στοργή, αγάπη, ασφάλεια και υποστήριξη περιβάλλον, τα παιδιά είναι σε θέση να νιώθουν σιγουριά, ασφάλεια και εμπιστοσύνη στον εαυτό τους. Συνεπώς μπορούν να εξερευνήσουν τον κόσμο που τα περιβάλλει με περισσότερη αυτοπεποίθηση και σιγουριά. Η οριοθέτηση προσφέρει το σταθερό πλαίσιο μέσα στο οποίο τα παιδιά νιώθουν σιγουριά και ασφάλεια προκειμένου να εξελιχθούν και να ωριμάσουν.

Αρκετές φορές, δυσκολευόμαστε να θέσουμε κανόνες στα παιδιά μας και να οριοθετήσουμε τις συμπεριφορές εκείνες που θέτουν σε κίνδυνο την σωματική υγεία του παιδιού καθώς και την ασφάλειά του. Πρώτη μας ενέργεια είναι να διαμορφώσουμε τους χώρους του σπιτιού μας με τέτοιον τρόπο προκειμένου να παρέχουν ασφάλεια στο παιδί μας. Απομακρύνουμε όποιο αντικείμενο θεωρείται επικίνδυνο για την σωματική ακεραιότητα του παιδιού προσέχοντας παράλληλα να μην μειώσουμε/περιορίσουμε τους χώρους του παιχνιδιού του μικρού μας νηπίου. Εξηγούμε στο παιδί μας τους λόγους που δεν επιτρέπεται να κάνει κάτι ή να απομακρυνθεί από κάπου και συζητάμε μαζί του. Όταν το παιδί μας μας ρωτάει “ΓΙΑΤΙ?”..”ΓΙΑΤΙ ΔΕΝ ΚΑΝΕΙ?”..”ΓΙΑΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ?”… πρέπει να είμαστε σε θέση να τους εξηγούμε τον λόγο. Εν ολίγοις, τους δίνουμε απαντήσεις και δεν αδιαφορούμε σε ότι μας ρωτούν(Μούχινα, Β.Α., Παιδική Ψυχολογία, Αθήνα, Ελληνικά γράμματα)

Είναι σημαντικό να δίνουμε ξεκάθαρα μηνύματα στα παιδιά μας για το ποιά συμπεριφορά είναι επιτρεπτή, ποιά όχι και για ποιό λόγο. Εξηγούμε στα παιδιά μας ότι δεν τα απομακρύνουμε από έναν χώρο γιατί δεν μας αρέσει σε εμάς ή γιατί δεν τα αγαπάμε τα ίδια όταν πηγαίνουν σε αυτόν τον χώρο που θεωρούμε επικίνδυνο και το συζητάμε μαζί τους. Καλό είναι να καταγράψουμε σε ένα πινακάκι μαζί με το παιδί μας τους χώρους όπου μπορεί να παίζει με ασφάλεια μέσα στο σπίτι. Μπορούμε, επίσης, να καταγράψουμε μαζί με το παιδί μας, σε ένα χαρτόνι με κινητές καρτέλες και γράμματα μαζί με εικόνες, τους κανόνες του σπιτιού.  Η συνεργασία με το παιδί μας είναι σημαντική αφού καλλιεργεί την αμοιβαία εμπιστοσύνη και τον αλληλοσεβασμό. Αιτιολογούμε πάντα τα όρια που θέτουμε στο παιδί μας. Συζητάμε ήρεμα μαζί του χωρίς φωνές και καυγάδες σε περίπτωση που δεν μας ακούσει. Του δίνουμε πάντα χρόνο να σκεφτεί τους κανόνες και δεν το τιμωρούμε γιατί προωθούμε με αυτό τον τρόπο αρνητικές συμπεριφορές. Σεβόμαστε τις αντιδράσεις του και ενεργούμε με ηρεμία και κατανόηση. Το παιδί μαθαίνει από εμάς, υιοθετεί τους τρόπους συμεριφοράς μας και τις ενέργειές μας. Επίσης, θα πρέπει να είμαστε σταθεροί στα όρια που θέτουμε στο παιδί μας. Είναι καλό να μην αλλάζουν τα όρια συνεχώς γιατί μπερδεύουμε το παιδί για το τί είναι σωστό και τί είναι λάθος.

Πολλές φορές τα παιδιά προσπαθούν να δοκιμάσουν τα όριά μας είτε αγνοώντας τα είτε δοκιμάζοντας αρνητικές συμπεριφορές. Τις περισσότερες φορές το κάνουν για να τραβήξουν την προσοχή μας και για να αλλάξουμε τα όρια που έχουμε θέσει. Είναι πολύ σημαντικό να συζητήσουμε τότε με το παιδί μας και να μην παρεκκλίνουμε από τα όρια που έχουμε θέσει. Το παιδί χρειάζεται χρόνο για να αποδεχτεί τους κανονισμούς και πρέπει να του δίνουμε όσο χρόνο χρειάζεται. 

Οι απαιτήσεις και οι απαγορεύσεις όταν δεν συνοδεύονται από εξηγήσεις, υποτιμούν και προσβάλλουν το παιδί οδηγώντας το σε παραβατικές συμπεριφορές (Erickson, E., Childhood and Society, New York, Norton)

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:

• Erickson, E., Childhood and Society, New York, Norton

• Μούχινα, Β.Α., Παιδική Ψυχολογία, Αθήνα, Ελληνικά γράμματα

• Χάικε Μπάουμ, Ανθρώπινες σχέσεις Αγωγή Συμπεριφορά Υγεία, εκδ.Θυμάρι, Αθήνα 2004