Στην σελίδα μας θα βρείτε χρήσιμα άρθρα για την καλύτερη κατανόηση του ψυχικού-συναισθηματικού–γνωστικού-κοινωνικού κόσμου του παιδιού!

Η ΟΝΥΧΟΦΑΓΙΑ

Ένα από τα κύρια γνωρίσματα του αγχώδους παιδιού είναι και η ονυχοφαγία. Μπορεί να εμφανιστεί ως μέρος ενός συνδρόμου συναισθηματικής διαταραχής, αλλά δεν συνεπάγεται υποχρεωτικά σε σοβαρές επιπτώσεις. Σε επιστημονικές έρευνες έχει αποδειχτεί ότι τα 2/3 σε μία ομάδα αγοριών στο Σικάγο ηλικίας 8-11 ετών, έτρωγαν τα νύχια τους. Σε επιστημονική έρευνα στην Βρετανία διαπιστώθηκε ότι σε τάξη του νηπιαγωγείου παρουσιαζόντουσαν υψηλά ποσοστά ονυχοφαγίας σε τυχαία δείγματα παιδιών. Διαπιστώθηκε δηλαδή ότι κάθε παιδί παρουσιάζε δύο ή περισσότερα συμπτώματα – συνήθειες εσωτερικής έντασης.

Οι ψυχολόγοι LAPOUSE&MONT σε έρευνα τους(αντιπροσωπευτικό δείγμα 482 φυσιολογικών παιδιών), διαπίστωσαν ότι παιδιά ηλικίας 6-12 ετών παρουσίαζαν υψηλά ποσοστά προβλημάτων έντασης. Πιο συγκεκριμένα:

1. φόβοι και ανησυχίες 43%
2. ενούρηση 17%
3. νυχτερινοί εφιάλτες 28%
4. ανορεξία 20%
5. βουλιμία 16%
6. ξεσπάσματα οργής τουλάχιστον μία φορά την ημέρα 11%
7. υπερκινητικότητα 49%
8. υπερδιέργεση 30%
9. τραυλισμός 4%
10. τικ 12%
11. ονυχοφαγία 27%
12. σκάλισμα μύτης 26%
13. πιπίλισμα ή μάσημα ρούχων ή άλλων αντικειμένων 16%
14. σκάλισμα πληγής ή σπυριού 16%
15. μάσημα πιπίλισμα χειλέων ή δάγκωμα τοιχώματος του στόματος 11% κ.α

Χρήσιμες συμβουλές:

• Αρχικά διακόψτε οποιαδήποτε συμπεριφορά  που γεμίζει άγχος το παιδί και τελικά ενισχύει το πιπίλισμα του δακτύλου.

• Για να του αποσπάσατε την προσοχή, μπορείτε να του προτείνεται κάποιο παιχνίδι, π. χ. ένα μαλακό κουκλάκι, μία πετσετούλα ή μία κουβερτούλα. Κάτι, δηλαδή, που να μπορεί να το κρατάει στα χεράκια του, για να ηρεμεί.

• Χρησιμοποιείστε μια σειρά από θετικές επιβραβεύσεις για να αποφύγετε το πιπίλισμα.

• Προσπαθείτε μέσα στην ημέρα να τα έχετε απασχολημένα ζωγραφίζοντας ή φτιάχνοντας ένα πάζλ.

• Δημιουργήστε άλλες ρουτίνες ύπνου, ώστε να ηρεμεί πριν κοιμηθεί και να μην χρειάζεται να πιπιλίσει το δάχτυλο του. Για παράδειγμα να πίνει ζεστό γάλα, ή άλλο ρόφημα που το ανακουφίζει. Ή να κάνει ζεστό μπάνιο.

• Ζητήστε τη βοήθεια ενός παιδοδοντιάτρου! Θα σας προτείνει λύσεις και θα μιλήσει και ο ίδιος στο παιδί, γεγονός που συνήθως έχει αποτέλεσμα.

• Αν το παιδί συνεχίζει μέχρι τα 3-4 του χρόνια να πιπιλάει το δάχτυλο του, τότε μπορεί να προκαλέσει πολλά ορθοδοντικά προβλήματα.

Οι σωστοί χειρισμοί, η υπομονή και επιμονή, θα βοηθήσουν το παιδί μας να αφήσει πίσω του αυτή την κακή συνήθεια χωρίς καμία επίπτωση στην μετέπειτα ανάπτυξή του.

 Καλό είναι να θυμόμαστε ότι όταν τα συμπτώματα επιμένουν στο παιδί μας,  θα πρέπει να επισκεπτούμε παιδοψυχολόγο προκειμένου να μας βοηθήσει.

Βιβλιογραφία

Martin herbet.(1998). ψυχολογικά προβλήματα παιδικής ηλικίας: εφασμοσμένη ψυχολογία α. Aθήνα: ελληνικά γράμματα.

Martin herbet.(1998). ψυχολογικά προβλήματα παιδικής ηλικίας:εφασμοσμένη ψυχολογία β. Αθήνα: ελληνικά γράμματα.

 

Η ΟΜΑΛΗ ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ ΜΙΚΡΟΥ ΜΑΣ ΜΑΘΗΤΗ

Η πρώτη μέρα στο νηπιαγωγείο είναι σημαντική για το παιδί αλλά και για τον γονιό. Το κλάμα, ο θυμός αλλά και η άρνηση είναι οι πιο συχνές αντιδράσεις των μικρών μας μαθητών όταν αποχωρίζονται για πρώτη φορά τους γονείς τους. Ο σωστός χειρισμός είναι εκείνος που θα μας βοηθήσει να διαχειριστούμε σωστά και διακριτικά τις αρνητικές αλλά και πολλές φορές φυσιολογικές αντιδράσεις των νηπίων. Πιο συγκεκριμένα σας παρουσιάζουμε αναλυτικά  χρήσιμες συμβουλές προκειμένου να βοηθήσουμε τους μικρούς μας μαθητές να προσαρμοστούν ομαλά στο καινούργιο τους σχολικό περιβάλλον.

ΧΡΗΣΙΜΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ:

• Σημαντικό είναι να χαιρετάμε το παιδί πριν αποχωρήσουμε από το νηπιαγωγείο(καλό είναι να μην φεύγουμε βιαστικά)
• Εξηγούμε τον λόγο που πρέπει να φύγουμε π.χ γιατί πρέπει να πάμε στο σούπερ μάρκετ..για να μαγειρέψουμε το αγαπημένο του φαγητό..ή να κάνουμε κάτι που ξέρει ότι είναι από τα απαραίτητα πράγματα στη ζωή
• Τις πρώτες βδομάδες καλό είναι να το ρωτάμε ποιά παιχνίδια θα ήθελε να φέρει και να δείξει στο νηπιαγωγείο και στους νέους του φίλους ή παραμύθια ή cd με την αγαπημένη του μουσική. Ενημερώνουμε και την Νηπιαγωγό ποιά είναι τα αγαπημένα του παιχνίδια ώστε να παίξουν όλοι μαζί στο νηπιαγωγείο και να έχουν κοινό θέμα συζήτησης

ΟΙ ΠΡΩΤΕΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΜΙΚΡΟΥ ΜΑΣ ΜΑΘΗΤΗ:

Το κλάμα δείχνει το δέσιμο του παιδιού με τον γονιό. Μπορεί να εκφραστεί με θυμό, να αρνηθεί να μοιραστεί με τους γονείς του τις εμπειρίες του από το σχολείο ή και ακόμη να διαμαρτύρεται για τους φίλους του π.χ. δεν παίζουν μαζί του. Καλό είναι να δίνουμε χρόνο στο παιδί να προσαρμοστεί χωρίς πίεση και βιασύνη.

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΚΑΛΟ ΝΑ ΑΠΟΦΥΓΟΥΜΕ:

 Σημαντικό είναι να μην καθυστερούμε πολύ την αναχώρησή μας εάν βλέπουμε ότι το παιδί μας κλαίει και δεν μας αφήνει να φύγουμε. Είναι προτιμότερο να επισπεύσουμε την αναχώρησή μας και να επικοινωνήσουμε τηλεφωνικά με το σχολείο για να σιγουρευτούμε ότι έχει ηρεμήσει και παίζει με τα υπόλοιπα παιδάκια της τάξης του. Τις περισσότερες φορές τα μικρά παιδιά σταματούν το κλάμα λίγα λεπτά από την αναχώρηση του γονιού. Επίσης, μην το συγκρίνουμε με τα άλλα παιδάκια που έχουν ήδη προσαρμοστεί. Κάθε παιδί έχει το δικό του ρυθμό ανάπτυξης και πρέπει να το σεβόμαστε και να του δίνουμε το χρόνο που χρειάζεται.

ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ:

1. Δεν χρειάζεται να είμαστε υπερπροστατευτικοί γιατί αυτό ενισχύει την συναισθηματική εξάρτηση του παιδιού από εμάς και το γεμίζει ανασφάλεια
2. Μπορούμε να επισκεφτούμε το νηπιαγωγείο μαζί με το παιδί μας λίγες μέρες πριν για να δει την τάξη του
3. Συνοδεύουμε το παιδί μας στο νηπιαγωγείο τις πρώτες μέρες και αν κριθεί απαραίτητο μπορούμε να καθήσουμε στην τάξη μαζί του, μειώνοντας σταδιακά το χρόνο παραμονή μας, ώστε να ενταχθεί ομαλά και έτσι τις επόμενες μέρες να το συνοδεύουμε και να αναχωρούμε
   
4. Αντιμετωπίζουμε με ενθουσιασμό τις πρώτες μέρες στο νηπιαγωγείο, το ενθαρρύνουμε και το βοηθάμε να εκφράσει τους φόβους του, τις ανησυχίες του και βρίσκουμε μαζί τρόπους αντιμετώπισης

Σε περίπτωση που υπάρχουν συμπτώματα σχολικής άρνησης, άγχους, νευρικότητας ή επιθετικότητας καθώς και ψυχοσωματικά συμπτώματα όπως νυχτερινή ενούρηση, κοιλιακοί πόνοι, δυσκολίες στον ύπνο, τα οποία επιμένουν, είναι σημαντικό να επισκεφτούμε έναν ψυχολόγο για να διερευνήσει τα πιθανά αίτια και τους τρόπους αντιμετώπισης για την ομαλή προσαρμογή του μικρού μας μαθητή.

Οριοθέτηση

“Τα παδιά βρίσκουν ευκολότερο να υπακούσουν σε κάποιον κανόνα όταν καταλαβαίνουν σε τί βοηθά και όταν διαπιστώνουν στην πράξη ότι βοηθάει και τα ίδια και όχι μόνο τους άλλους”(Χάικε Μπάουμ, Ανθρώπινες σχέσεις Αγωγή Συμπεριφορά Υγεία, εκδ.Θυμάρι, Αθήνα 2004)

Η ύπαρξη ενός σταθερού και γεμάτου ασφάλεια πλαισίου, οικογενειακού και σχολικού περιβάλλοντος, βοηθάει σε μεγάλο βαθμό την ανάπτυξη εμπιστοσύνης ανάμεσα στο παιδί και στο γονιό και ανάμεσα στο παιδί και στον εκπαιδευτικό. Μεγαλώνοντας και ανατρέφοντας τα παιδιά μας σε ένα γεμάτο με στοργή, αγάπη, ασφάλεια και υποστήριξη περιβάλλον, τα παιδιά είναι σε θέση να νιώθουν σιγουριά, ασφάλεια και εμπιστοσύνη στον εαυτό τους. Συνεπώς μπορούν να εξερευνήσουν τον κόσμο που τα περιβάλλει με περισσότερη αυτοπεποίθηση και σιγουριά. Η οριοθέτηση προσφέρει το σταθερό πλαίσιο μέσα στο οποίο τα παιδιά νιώθουν σιγουριά και ασφάλεια προκειμένου να εξελιχθούν και να ωριμάσουν.

Αρκετές φορές, δυσκολευόμαστε να θέσουμε κανόνες στα παιδιά μας και να οριοθετήσουμε τις συμπεριφορές εκείνες που θέτουν σε κίνδυνο την σωματική υγεία του παιδιού καθώς και την ασφάλειά του. Πρώτη μας ενέργεια είναι να διαμορφώσουμε τους χώρους του σπιτιού μας με τέτοιον τρόπο προκειμένου να παρέχουν ασφάλεια στο παιδί μας. Απομακρύνουμε όποιο αντικείμενο θεωρείται επικίνδυνο για την σωματική ακεραιότητα του παιδιού προσέχοντας παράλληλα να μην μειώσουμε/περιορίσουμε τους χώρους του παιχνιδιού του μικρού μας νηπίου. Εξηγούμε στο παιδί μας τους λόγους που δεν επιτρέπεται να κάνει κάτι ή να απομακρυνθεί από κάπου και συζητάμε μαζί του. Όταν το παιδί μας μας ρωτάει “ΓΙΑΤΙ?”..”ΓΙΑΤΙ ΔΕΝ ΚΑΝΕΙ?”..”ΓΙΑΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ?”… πρέπει να είμαστε σε θέση να τους εξηγούμε τον λόγο. Εν ολίγοις, τους δίνουμε απαντήσεις και δεν αδιαφορούμε σε ότι μας ρωτούν(Μούχινα, Β.Α., Παιδική Ψυχολογία, Αθήνα, Ελληνικά γράμματα)

Είναι σημαντικό να δίνουμε ξεκάθαρα μηνύματα στα παιδιά μας για το ποιά συμπεριφορά είναι επιτρεπτή, ποιά όχι και για ποιό λόγο. Εξηγούμε στα παιδιά μας ότι δεν τα απομακρύνουμε από έναν χώρο γιατί δεν μας αρέσει σε εμάς ή γιατί δεν τα αγαπάμε τα ίδια όταν πηγαίνουν σε αυτόν τον χώρο που θεωρούμε επικίνδυνο και το συζητάμε μαζί τους. Καλό είναι να καταγράψουμε σε ένα πινακάκι μαζί με το παιδί μας τους χώρους όπου μπορεί να παίζει με ασφάλεια μέσα στο σπίτι. Μπορούμε, επίσης, να καταγράψουμε μαζί με το παιδί μας, σε ένα χαρτόνι με κινητές καρτέλες και γράμματα μαζί με εικόνες, τους κανόνες του σπιτιού.  Η συνεργασία με το παιδί μας είναι σημαντική αφού καλλιεργεί την αμοιβαία εμπιστοσύνη και τον αλληλοσεβασμό. Αιτιολογούμε πάντα τα όρια που θέτουμε στο παιδί μας. Συζητάμε ήρεμα μαζί του χωρίς φωνές και καυγάδες σε περίπτωση που δεν μας ακούσει. Του δίνουμε πάντα χρόνο να σκεφτεί τους κανόνες και δεν το τιμωρούμε γιατί προωθούμε με αυτό τον τρόπο αρνητικές συμπεριφορές. Σεβόμαστε τις αντιδράσεις του και ενεργούμε με ηρεμία και κατανόηση. Το παιδί μαθαίνει από εμάς, υιοθετεί τους τρόπους συμεριφοράς μας και τις ενέργειές μας. Επίσης, θα πρέπει να είμαστε σταθεροί στα όρια που θέτουμε στο παιδί μας. Είναι καλό να μην αλλάζουν τα όρια συνεχώς γιατί μπερδεύουμε το παιδί για το τί είναι σωστό και τί είναι λάθος.

Πολλές φορές τα παιδιά προσπαθούν να δοκιμάσουν τα όριά μας είτε αγνοώντας τα είτε δοκιμάζοντας αρνητικές συμπεριφορές. Τις περισσότερες φορές το κάνουν για να τραβήξουν την προσοχή μας και για να αλλάξουμε τα όρια που έχουμε θέσει. Είναι πολύ σημαντικό να συζητήσουμε τότε με το παιδί μας και να μην παρεκκλίνουμε από τα όρια που έχουμε θέσει. Το παιδί χρειάζεται χρόνο για να αποδεχτεί τους κανονισμούς και πρέπει να του δίνουμε όσο χρόνο χρειάζεται. 

Οι απαιτήσεις και οι απαγορεύσεις όταν δεν συνοδεύονται από εξηγήσεις, υποτιμούν και προσβάλλουν το παιδί οδηγώντας το σε παραβατικές συμπεριφορές (Erickson, E., Childhood and Society, New York, Norton)

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:

• Erickson, E., Childhood and Society, New York, Norton

• Μούχινα, Β.Α., Παιδική Ψυχολογία, Αθήνα, Ελληνικά γράμματα

• Χάικε Μπάουμ, Ανθρώπινες σχέσεις Αγωγή Συμπεριφορά Υγεία, εκδ.Θυμάρι, Αθήνα 2004

Σχολική φοβία!

Ο όρος “σχολική φοβία” αναφέρεται σε μία αγχώδη διαταραχή που χαρακτηρίζεται από ανεξήγητο και παράλογο φόβο για την παρακολούθηση του σχολείου(Herbert,Μ.1998, Ψυχολογικά Προβλήματα της Παιδικής Ηλικίας, τομ.Α’, Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα). H σχολική φοβία εμφανίζεται στα πρώτα χρόνια της φοίτησης του παιδιού στον παιδικό σταθμό, στο νηπιαγωγείο και κορυφώνεται στην β’ τάξη του δημοτικού.

ΤΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΠΟΥ ΠΑΡΟΥΣΙΑΖΕΙ ΤΟ ΠΑΙΔΙ(Κάκουρος, Ε.&Μανιαδάκη, Κ.(2002). Ψυχοπαθολογία Παιδιών και Εφήβων-Αναπτυξιακή Προσέγγιση, Αθήνα: Εκδόσεις Τυπωθήτω):

• Αόριστα σωματικά συμπτώματα(στομαχόπονοι, ναυτία, ζάλη, διάρροια, ιδιοτροπίες στο φαγητό, ενούρηση, εγκόπριση, νυχτερινοί εφιάλτες κτλ). Τα συμπτώματα εμφανίζονται την ώρα που πρέπει το παιδί να πάει στο σχολείο
• Συνεχής απουσία του παιδιού από το σχολείο
• Συχνά στο σχολείο, το παιδί παρουσιάζει επιθετικότητα, αντικοινωνική συμπεριφορά, νευρικότητα, υπερκινητικότητα
• Το παιδί ζητά συχνά τους γονείς του εν ώρα σχολείου
• Τα συμπτώματα εμφανίζονται τον Σεπτέμβριο με την έναρξη των μαθημάτων

Το παιδί αρνείται να πάει σχολείο γιατί νιώθει έντονο τον φόβο της αποκόλλησης από τους γονείς του. Συνήθως τα νήπια(νηπ/γείο) επειδή δεν μπορούν να εκφράσουν λεκτικά αυτό που αισθάνονται. Συνεπώς, εκδηλώνουν  συχνά σωματικές ενοχλήσεις χωρίς ιατρική εξήγηση. Παραπονιούνται συνεχώς για το σχολείο χωρίς ευκρινείς αιτίες και λόγους.

ΟΙ ΛΟΓΟΙ ΕΜΦΑΝΙΣΗΣ ΤΗΣ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΦΟΒΙΑΣ:

• Οι μητέρες μεταδίδουν στα παιδιά τους τον δικό τους φόβο, άγχος, ανασφάλεια και συχνά γίνονται υπερπροστατευτικές και εξαρτώνται άμεσα από τα παιδιά τους. Δεν τα αφήνουν να αποκολληθούν από την αγκαλιά τους με αποτέλεσμα να τους καλλιεργούν συναισθήματα εξάρτησης και ανασφάλειας και χαμηλής αυτοεκτίμησης(Purification Garcia Sierra.Attachment and preschool teacher:An opportunity to develop a secure base, international journal of special education , international journal of special education (INT-JECSE),4(1), 1-16)
  
• Στρεσογόνα γεγονότα που έχουν συμβεί στην οικογένεια(θάνατος, ασθένεια, διαζύγιο, ερχομός νέου μωρού)
• Αρνητικές εμπειρίες του ίδιου του παιδιού μέσω του ενδοοικογενειακού και γύρω από αυτό περιβάλλον

ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ:

• Βοηθάμε τα παιδιά να ανεξαρτοποιούνται, να αποκτήσουν αυτοεκτίμηση για τον εαυτό τους και αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες
• Τα παροτρύνουμε να παίζουν με άλλα παιδάκια της ηλικίας τους, να συνεργάζονται. Προωθούμε τον διάλογο
• Είμαστε υποστηρικτικοί μαζί τους
• Τα βοηθάμε στην ομαλή προσαρμογή τους στο σχολείο
• Τα ενθαρρύνουμε να μιλούν για τα συναισθήματά τους, αντιμετωπίζουμε τα αρνητικα συναισθήματα και μοιραζόμαστε μαζί τους δικές μας ιστορίες από το σχολείο μας πώς νιώθαμε και εμείς
• Καλό είναι να συμμετέχουν οι γονείς μαζί με τα παιδιά τους σε δραστηριότητες του σχολείου
  
• Πάνω από όλα στηρίζουμε, βοηθάμε και προσπαθούμε να καταλαβαίνουμε το παιδί μας κάθε φορά που μας χρειάζεται χωρίς επικρίσεις και θυμό για την ανάπτυξη μιας υγιούς συναισθηματικής σχέσης!
  

     ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Herbert,Μ.1998.Ψυχολογικά Προβλήματα της Παιδικής Ηλικίας, τομ.Α’, Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα

Κάκουρος, Ε.&Μανιαδάκη, Κ.(2002). Ψυχοπαθολογία Παιδιών και Εφήβων-Αναπτυξιακή Προσέγγιση, Αθήνα: Εκδόσεις Τυπωθήτω

 Purification Garcia Sierra. Attachment and preschool teacher:An opportunity to develop a secure base, international journal of special education (INT-JECSE),4(1), 1-16