Η είσοδος κάθε παιδιού στο Δημοτικό, αποτελεί ορόσημο στην πορεία της ζωής του, τόσο της σχολικής όσο και της κοινωνικής.
Μεταφέρεται από ένα «κλειστό σύστημα», σε ένα ανοιχτό, το οποίο εμπεριέχεις αρκετές δυσκολίες (φανταστικές ή πραγματικές), εντάσεις, προκλήσεις.
Υπάρχουν αρκετά θέματα που έχει να διαχειριστεί ένα παιδί, όπως:
Ø Να συγκεντρώνεται στις εργασίες και να τις ολοκληρώνει σε συγκεκριμένο χρόνο
Ø Να μάθει να κάθεται για περισσότερη ώρα στο θρανίο του
Ø Συναναστροφή με πολλά παιδιά όλων των ηλικιών στο διάλειμμα
Ø Καινούργια παιδιά στην τάξη
Ø Πρακτικά προβλήματα όπως: οργάνωση των τετραδίων, πολλά βιβλία που θα πρέπει να αναγνωρίζει και να βγάζει, να σηκώνει το χέρι του για να πάει τουαλέτα, περισσότερη κούραση.
Όλα αυτά, ενώ κάποια παιδιά τα αντιμετωπίζουν με σχετική ευελιξία, για κάποια άλλα είναι πραγματικός Γολγοθάς.
Έτσι ενδέχεται αρκετά παιδιά να παρουσιάσουν από απλή απέχθεια, περιστασιακή απροθυμία, έως και πανικό.
Πολλά από τα συμπτώματα που εμφανίζονται σε αυτό το στάδιο προσαρμογής, έχουν ομαδοποιηθεί ως εξής:
Ø Πολυφαγία ή ιδιοτροπία στο φαγητό
Ø Απροσεξία, αφηρημάδα
Ø Δειλία ή υπερβολική και άκριτη υπακοή
Ø Τάση για συμμόρφωση ή διαφοροποίηση
Ø Αιτιάσεις για σωματικές ενοχλήσεις (κεφάλι, κοιλιά κλπ.)
Ø Ονυχοφαγία, διάφορα τικ
Ø Ντροπαλότητα , συστολή
Ø Υπερβολικές ανησυχίες, έμμονες ιδέες
Ø Διασπαστικές συμπεριφορές στην τάξη
Ø Έκδηλο άγχος, ευαισθησία.
Παρά τις δυσκολίες όμως που έχουν να διαχειριστούν και να αντιμετωπίσουν, δεν χρειάζεται να χαρακτηρίσουμε αυτές τις συμπεριφορές ως «παθολογικές», καθώς όπως δείχνουν οι έρευνες 80% των παιδιών ενδέχεται να εμφανίσουν κάποια από αυτά τα συμπτώματα και μετά από λίγο καιρό εξασθενούν και εξαφανίζονται.
Δεν εφησυχάζουμε όμως, όταν αυτά τα συμπτώματα επιμένουν για μεγάλο χρονικό διάστημα, και προκαλούν μείωση της λειτουργικότητας και της κοινωνικότητας στο παιδί.
Ο δικός μας ρόλος
Ø Υπομονή, συμπαθητική κατανόηση (πχ κατανοώ ότι υπάρχουν δυσκολίες)
Ø Συμπαράσταση (πχ θα είμαι δίπλα σου ότι χρειαστείς)
Ø Συζήτηση, συναισθηματική έκφραση
Ø Δημιουργούμε ένα πλαίσιο ασφάλειας, οριοθέτησης, ξεκούρασης, και χαλάρωσης ώστε να είναι ομαλή η μετάβαση
Σε περίπτωση σχολικών δυσκολιών ή αποτυχιών, διερευνούμε:
1) Το οικογενειακό μας περιβάλλον. Μήπως κάποιος από τους γονείς περνάει δύσκολα, (αρρώστια, κατάθλιψη). Μήπως υπάρχουν πολλές εντάσεις μεταξύ των γονέων? Μήπως έχουμε φορτώσει το μυαλό και την ψυχή του παιδιού με μυστικά, άγχη και έγνοιες και δεν υπάρχει χώρος για μάθηση?
2) Διερευνούμε το σχολικό περιβάλλον: μήπως κάποιο παιδί του επιβάλλεται, το χτυπάει, ή του μιλάει άσχημα? Μήπως ο δάσκαλος δεν έχει βρει το «κουμπί του», δηλαδή τον τρόπο μάθησης που ταιριάζει στο παιδί?
Συζητάμε με το παιδί, με τους δασκάλους και όλους τους εμπλεκόμενους ώστε να βρούμε τρόπους να προχωρήσει το παιδί.
Δεν αφήνουμε κανέναν, και πρώτα από όλα εμείς οι ίδιοι οι γονείς να πιστέψουμε ότι το παιδί μας είναι αποτυχημένο, ή χαμένη υπόθεση, ή δεν θα τα καταφέρει.
Το υπερασπιζόμαστε με σθένος και δεν το περιθωριοποιούμε, είμαστε δίπλα και όχι απέναντι.
Υποχρέωση μας είναι να του συμπαρασταθούμε στην προσπάθεια του να θεμελιώσει την εμπιστοσύνη στον εαυτό του και στο περιβάλλον του.
Αποφεύγουμε :
- Να είμαστε οι manager του παιδιού
- Να το κάνουμε να πιστέψει ότι τώρα μεγάλωσε
- Να το εκφοβίζουμε χρησιμοποιώντας το σχολείο ή τον δάσκαλο, ως μορφή πίεσης
- Δεν καλλιεργούμε υπερβολικές προσδοκίες, ή απαιτήσεις
Προωθούμε:
- Την φυσική περιέργεια των παιδιών για μάθηση
- Το παιχνίδι και τις ανταλλαγές φίλων
- Το προετοιμάζουμε σε ρεαλιστικό επίπεδο για το τι να περιμένει, απαντάμε με ειλικρίνεια στις ερωτήσεις του σε σχέση με το καινούργιο του σχολείο.
Στην αρχή έχουμε μεγαλύτερη εμπλοκή (του δείχνουμε πώς να οργανώνεται, πώς να διαβάζει), και σταδιακά απομακρυνόμαστε, έτσι ώστε να αποκτήσουμε περισσότερο ελεγκτικό ρόλο.
Σε κάθε περίπτωση, πριν από όλα τα διαδικαστικά και πάνω από όλα, είναι:
Η σχέση με το παιδί μας.
Είναι μεγάλη ευκαιρία το διάστημα του καλοκαιριού που χαλαρώνουν οι ρυθμοί της οικογένειας, να δώσουν οι γονείς περισσότερο βάρος στην σχέση με το παιδί, (κοινές δραστηριότητες, ενίσχυση του δεσμού, συζήτηση,) έτσι ώστε από κοινού, να αντιμετωπίσουν τις νέες προκλήσεις.
Καλό καλοκαίρι & Καλή σχολική χρονιά!
Μαρία Μπαρμπαδήμου.
Ψυχολόγος
