Χωρίς καμία αμφιβολία, το Κάπνισμα είναι η μεγαλύτερη επιδημία όλων των εποχών,
με τραγικό απολογισμό 7 εκατομμύρια θανάτους ετησίως,
δηλαδή ένας άνθρωπος κάθε οκτώ δευτερόλεπτα,
αλλά και μία τραγικότερη πρόβλεψη ότι το 2025 δέκα εκατομμύρια
συνάνθρωποί μας θα πεθάνουν από αίτια σχετιζόμενα με το κάπνισμα.
Οι σοβαρές επιπτώσεις του καπνίσματος
Γράφει ο Αναστάσιος Δ. Χατζής, Παιδίατρος – Εντατικολόγος Διευθυντής Παιδιατρικής ΜΕΘ στο Παιδιατρικό Κέντρο Αθηνών.
Είναι πλέον κοινά παραδεκτό, ότι το κάπνισμα προκαλεί σοβαρότατες βλάβες σε όλα τα συστήματα του ανθρώπινου οργανισμού. Η μακροχρόνια χρήση του από δισεκατομμύρια ανθρώπους έχει δώσει όλες τις απαραίτητες πληροφορίες για τη επίπτωσή του στην υγεία των καπνιστών.
Οι απαρχές του καπνίσματος του «ταμπάκου» βρίσκονται στην αμερικανική ήπειρο, από τους γηγενείς πληθυσμούς, πριν πολλούς αιώνες. Από εκεί μεταφέρθηκε στην Ευρώπη, με τους πρώτους εξερευνητές τον 16ο αιώνα, αλλά η ευρεία διάδοσή του έγινε κυρίως τον 17ο αιώνα. Ωστόσο, η βιομηχανική παραγωγή τσιγάρων είναι εκείνη που συνέβαλε στην εξάπλωση της χρήσης του καπνού τόσο στην Ευρώπη και στην Αμερική όσο και σε όλον τον υπόλοιπο κόσμο.
Κύριο συστατικό του φυτού του καπνού αποτελεί η νικοτίνη, η ονομασία της οποίας προέρχεται από το όνομα του Γάλλου διπλωμάτη Jean Nicot (1534 – 1604) και ήταν εκείνος που εισήγαγε τον καπνό στη Γαλλία.
Πώς δρα η νικοτίνη και οι αρνητικές συνέπειες του τσιγάρου
Η εισπνεόμενη νικοτίνη, μέσα σε ελάχιστα δευτερόλεπτα, δεσμεύει τις παρασυμπαθητικές συνάψεις του εγκεφάλου παρεκτοπίζοντας το φυσιολογικό νευροδιαβιβαστή, την ακετυλοχολίνη. Αυτό προκαλεί ένα αίσθημα ευφορίας στον καπνιστή, με ελάττωση του stress μέσω έκλυσης ενδορφινών. Μετά από 40 περίπου λεπτά η νικοτίνη αποβάλλεται και αφήνει άδειες τις συνάψεις, που εκδηλώνεται με ανησυχία και άγχος από τον καπνιστή. Η εκ νέου εισπνοή νικοτίνης αίρει το δυσάρεστο αίσθημα. Αυτή η διαδικασία οδηγεί τον καπνιστή στην εξάρτηση από το τσιγάρο, που συνδέεται απόλυτα με το κεντρικό νευρικό σύστημα.
Τα προϊόντα του τσιγάρου που καίγεται και παράγεται ο καπνός, τον οποίο εισπνέει ο καπνιστής, μεταφέρουν ανόργανες και οργανικές ουσίες που είναι τοξικές για τον ανθρώπινο οργανισμό.
Οι ουσίες αυτές ενοχοποιούνται για τις πολλές και ποικίλες επιπτώσεις από το μακροχρόνιο κάπνισμα, οι κυριότερες από τις οποίες είναι:
- Η βλάβη των αγγείων και της καρδίας
- Η βλάβη του πνεύμονα
- Η καρκινογένεση
Αξίζει να αναφερθεί ότι μετρήσεις του εκπνεόμενου αέρα κατά το πρώτο δευτερόλεπτο (FEV1) έδειξαν ότι ο καπνιστής έχει δραματική πτώση της αναπνοής του σε σχέση με το μη καπνιστή και ότι αυτή βελτιώνεται σημαντικά αν γίνει έγκαιρη διακοπή του καπνίσματος. Τελικά, ο καπνός προσβάλλει όλα τα όργανα με επίπτωση στη ζωτικότητα και στη λειτουργικότητά τους. Μερικές ακόμη παθήσεις και αρνητικές συνέπειες για τις οποίες ευθύνεται το κάπνισμα είναι οι εξής:
- Προσβολή του εμβρύου των εγκύων καπνιστών
- Μείωση της σεξουαλικής ικανότητας
- Ελάττωση της αναπαραγωγικότητας
- Γενετική μετάλλαξη
- Τέλος, ο μέσος όρος ζωής των καπνιστών είναι κατά 10 χρόνια συντομότερος από αυτόν των μη καπνιστών.
Για όλους αυτούς τους λόγους θα πρέπει τα παιδιά από νωρίς, πριν ακόμη νιώσουν την «ευχαρίστηση» του καπνίσματος, να γνωρίζουν τις επιπτώσεις από τη μακροχρόνια χρήση του. Δυστυχώς, με γονείς καπνιστές τα παιδιά έχουν την εντύπωση ότι το κάπνισμα είναι κάτι φυσικό άρα όχι κακό!
Εφόσον οι γονείς δε λαμβάνουν τα απαραίτητα μέτρα, τα παιδιά γίνονται συστηματικοί, παθητικοί καπνιστές. Το παθητικό κάπνισμα θεωρείται ισοδύναμο με το ενεργητικό κάπνισμα. Επιπλέον, όταν οι ενήλικες καπνίζουν και τα παιδιά «καπνίζουν» παθητικά και στη συνέχεια γίνονται ενεργητικοί καπνιστές.
Το παθητικό κάπνισμα στο μικρό παιδί αυξάνει τη συχνότητα και τη βαρύτητα των αναπνευστικών παθήσεων της παιδικής ηλικίας
Οι έφηβοι αδυνατούν να αντισταθούν στον πειρασμό του καπνίσματος, κάτω μάλιστα από συνθήκες χαλάρωσης και διασκέδασης, εφ’ όσον δεν έχει προηγηθεί η κατάλληλη ενημέρωση.
Η έλλειψη προληπτικής ενημέρωσης από το σχολείο, ως αντίβαρο στα προηγούμενα, και η απουσία άμεσων επιπτώσεων σε συνδυασμό με την ευχαρίστηση που προκαλεί κάνει την πιθανότητα έναρξης και στη συνέχεια την πιθανότητα εξάρτησης από το κάπνισμα πολύ μεγάλη.
Τρόποι διακοπής του καπνίσματος
Η διακοπή του καπνίσματος μετά από μακροχρόνια χρήση, αν δεν έχει μεσολαβήσει κάποιο ιατρικό συμβάν που τρομάζει, είναι δύσκολη, γιατί προϋποθέτει ότι ο καπνιστής θα αποδεχτεί το λάθος πολλών ετών και θα ανεχθεί να υποφέρει από την έλλειψη της νικοτίνης για κάποιο χρονικό διάστημα.
Για τους ενήλικες υπάρχουν και υποκατάστατα και προγράμματα για τη διακοπή του καπνίσματος, καθώς ο ενήλικας καπνιστής δύσκολα επιτυγχάνει μόνος του τη διακοπή του καπνίσματος.
Στα παιδιά, όμως, όλη η μάχη κερδίζεται στη μη έναρξη του καπνίσματος, άρα η ενημέρωση θα πρέπει να γίνεται πριν από την εφηβεία, όπου σε όλα τα παιδιά θα δοθεί η αφορμή να δοκιμάσουν το κάπνισμα.
Οι άλλοι τρόποι καπνίσματος (πούρο και πουράκια, στριφτό τσιγάρο, πίπα, ναργιλές) δεν αποτελούν λύση, γιατί το παιδί παραμένει καπνιστής, άρα αργά ή γρήγορα θα επιστρέψει στο τσιγάρο. Η χρήση του ηλεκτρονικού τσιγάρου δεν αφορά στην παιδική και εφηβική ηλικία.
ΕΝΑΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΙΝΑΙ Ο ΣΤΟΧΟΣ: Το παιδί να μη γίνει ΠΟΤΕ καπνιστής.
ΣΧΟΛΕΙΟ ΚΑΙ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ….ΠΡΟ ΠΑΝΔΗΜΙΑΣ
Τα προηγούμενα χρόνια το σχολείο ήταν ένας χώρος ανοιχτός με δραστηριότητες, προγράμματα, διδακτικές και εκπαιδευτικές επισκέψεις. Η πανδημία ανέτρεψε τα δεδομένα. Δεν πραγματοποιούνται πλέον τα καινοτόμα προγράμματα, όπως η αγωγή υγείας, η διαμεσολάβηση και ο εθελοντισμός λόγω των μέτρων προστασίας από τον COVID 19.
Μία δραστηριότητα , την οποία πραγματοποιούσαμε κάθε χρόνο, είναι η ενημέρωση σχετικά με το κάπνισμα στο πλαίσιο της εκστρατείας ΕΠΙΛΕΓΩ ΝΑ ΜΗΝ ΚΑΠΝΙΖΩ. Τα οφέλη ομολογουμένως είναι πολλά και σημαντικά σύμφωνα και την γνώμη των μαθητών και των μαθητριών.
Αν θα μας έμενε ένα θετικό στοιχείο από την πανδημία του COVID 19, αυτό θα ήταν σίγουρα η ενασχόληση και η φροντίδα της υγείας μας. Μάθαμε με τον δύσκολο τρόπο ότι αυτό που λέμε ως έκφραση πάνω από όλα η υγεία έχει κυριολεκτική σημασία. Στο πλαίσιο αυτό λοιπόν, φροντίζοντας την υγεία μας, καλό είναι να μην γίνει το παιδί ποτέ καπνιστής, γιατί πολύ απλά κάποια χρονική στιγμή της ζωής του θα αναγκαστεί να το διακόψει.
Σουλτάνα Παπαδοπούλου
Φιλολογός
Η νέα γενιά έρχεται, το κάπνισμα φεύγει. (βίντεο)
Απαιτώ ένα κόσμο χωρίς τσιγάρο! (βίντεο)
πατήστε εδώ για τα τηλεοπτικά spot
Επιλέγω να Μην Καπνίζω – Ημερίδα Υπουργείου Υγείας για την Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καπνίσματος
Η Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου απηύθυνε χαιρετισμό στην ημερίδα ,
σημειώνοντας ότι από την αρχή της πανδημίας «το κάπνισμα, μια από τις μεγαλύτερες απειλές για τη δημόσια υγεία σε όλο τον κόσμο με οκτώ εκατομμύρια θύματα ετησίως, συνδέθηκε με τις δυσμενείς επιπτώσεις της νόσου του κορωνοϊού».
Οι καπνιστές εμφανίζουν αυξημένο κίνδυνο μόλυνσης και είναι περισσότερο ευάλωτοι στον ιό, πρόσθεσε, ενώ συνέχισε λέγοντας:
«Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, στην προσπάθειά του να ενθαρρύνει τη διακοπή του καπνίσματος, προωθεί ενημερωτική καμπάνια με τίτλο «Δεσμεύομαι και Σταματώ», με στόχο, μέχρι το τέλος του χρόνου, να καταφέρει να πείσει 100 εκατομμύρια καπνιστές να κόψουν το τσιγάρο. Ας ευχηθούμε όλοι να τα καταφέρει.
Οι καταστροφικές επιπτώσεις του καπνίσματος στην υγεία, ενεργητικού και παθητικού, έχουν τεκμηριωθεί επιστημονικά εδώ και μισόν αιώνα τουλάχιστον. Έχουμε πλέον πλήρη επίγνωση των συνεπειών του. Οι εθνικές στρατηγικές για την καταπολέμηση, τον έλεγχο και την πρόληψή του, αν και καθυστέρησαν, είναι σήμερα πραγματικότητα στις περισσότερες χώρες.
Στην Ελλάδα, μία και πλέον δεκαετία μετά την εφαρμογή του αντικαπνιστικού νόμου, έχει αρχίσει να καταγράφεται σταθερή μείωση των καθημερινών καπνιστών. Είναι μια ενθαρρυντική «νίκη», αλλά όχι το τέλος της μάχης. Η σαφής μεταστροφή της πλειονότητας των Ελλήνων υπέρ της εφαρμογής του νόμου αυτού είναι σημαντική κατάκτηση για την προάσπιση της υγείας όλων μας. Η εντυπωσιακή μείωση του τσιγάρου στις νέες ηλικίες γεννά ελπίδες. Ωστόσο, και παρά την πρόοδο που σημειώνεται, το ποσοστό των καπνιστών στη χώρα μας παραμένει ένα από τα υψηλότερα στην Ευρώπη.
Η διακοπή είναι δύσκολη και επίπονη διαδικασία. Η υγειονομική κρίση που βιώνουμε δυσχεραίνει ακόμη περισσότερο την προσπάθεια. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας κατατάσσει την εξάρτηση από τη νικοτίνη στις χρόνιες νόσους και παροτρύνει την ιατρική κοινότητα να ανταποκριθεί ενεργά, παρέχοντας στους καπνιστές, στη δύσκολη διαδρομή προς την απεξάρτηση, την απαραίτητη βοήθεια και στήριξη από εξειδικευμένο προσωπικό εξοπλισμένο με τα κατάλληλα μέσα.
Βρίσκομαι ανάμεσα σε επιστήμονες, οι οποίοι συμβάλλουν καθοριστικά στην ευαισθητοποίηση της κοινωνίας μας, και ειδικά των νέων, απέναντι στις ολέθριες συνέπειες του καπνίσματος. Αισιοδοξώ ότι τα σημερινά παιδιά θα απορρίψουν τη βλαβερή συνήθεια. Άλλωστε, έχει ξεπεραστεί η διαδεδομένη στη χώρα μας «κουλτούρα του καπνιστή». Την έχει απορρίψει η κοινωνία και τα νέα πρότυπα που επικρατούν.
«Επιλέγω να Μην Καπνίζω» σημαίνει επιλέγω να ζω και να προστατεύω την υγεία τη δική μου, του διπλανού μου, του παιδιού μου. Ήρθε η ώρα να απαλλαγούμε από τη βλαβερή αυτή συνήθεια για πάντα. Το πρώτο και σημαντικότερο βήμα είναι η απόφαση για οριστική διακοπή του καπνίσματος. Η πιστή τήρησή της θα έχει ανεκτίμητα οφέλη τόσο σε προσωπικό όσο και κοινωνικό επίπεδο.
Επιλέγω να μην καπνίζω λοιπόν, από σήμερα κιόλας».