Τα μέλη της οικογένειας και οι οικογενειακοί δεσμοί είναι πολύ δημοφιλείς στη ζωή των παιδιών. Αυτός είναι ο λόγος που η συμμετοχή τους στη θεματική της Οικογένειας είναι αδιαμφισβήτητη. Η θεματική ενότητα προσεγγίστηκε ποικιλοτρόπως και μέσα από τα πεδία της Γλώσσας, των Μαθηματικών, των κοινωνικών επιστημών, των συναισθημάτων και της εικαστικής τέχνης.
Επαναλάβαμε τη δραστηριότητα του 1ου Εργαστηρίου με θέμα «Τι είναι Οικογένεια». Δημιουργήσαμε ένα δεύτερο εννοιολογικό χάρτη, διαπιστώνοντας τις αλλαγές που συντελέστηκαν σε επίπεδο γνώσεων, αντιλήψεων αλλά και συναισθημάτων.
Σε επόμενο στάδιο τα παιδιά χωρίστηκαν σε 6 ομάδες με σκοπό κάθε ομάδα να αποτυπώσει και έναν τύπο οικογένειας. Τα παιδιά της 1ης ομάδας θα έπρεπε να ζωγραφίσουν μια πυρηνική οικογένεια με ένα παιδί, η 2η ομάδα μια πυρηνική οικογένεια με περισσότερα παιδιά (πολύτεκνη οικογένεια), η 3η ομάδα μια μονογονεϊκή οικογένεια (χωρισμός, τα παιδιά μένουν με τη μαμά), η 4η ομάδα μια μονογονεϊκή οικογένεια (απώλεια της μαμάς), η 6η ομάδα μια μονογονεϊκή οικογένεια (χωρισμός, τα παιδιά μένουν με το μπαμπά) και η 6η ομάδα μία θετή οικογένεια που έχει υιοθετήσει ένα ή περισσότερα παιδιά. Το ενδιαφέρον σε αυτή την δραστηριότητα ήταν ότι κάθε ομάδα έπρεπε πρώτα να κάνει ένα συμβούλιο, να συζητήσουν και ομαδικά να αποφασίσουν και να ζωγραφίσουν τα μέλη της κάθε οικογένειας και που βρίσκονται και στο τέλος φυσικά να το παρουσιάσουν. Η διαδικασία φάνηκε να είναι πολύ διασκεδαστική για τα παιδιά, τα οποία συνεργάστηκαν μεταξύ τους.
Στη συνέχεια, από τις παρουσιάσεις των παιδιών, δημιουργήθηκε μια ομαδική αφίσα με τη μέθοδο του κολάζ με τίτλο “Σημασία έχει η αγάπη”.
Η τελική φάση των εργαστηρίων αφορούσε στη συμπλήρωση από πλευράς των παιδιών της Ρουμπρίκας Αυτοαξιολόγησης που προτείνεται από τη δημιουργό του σχεδίου δράσης κα Ιωάννα Μανάφη. Υπενθυμίζεται για μία ακόμα φορά ότι η δόμηση των επιμέρους εργαστηρίων έγινε με αξιοποίηση του σχεδίου δράσης με τίτλο «Η οικογένεια δεν έχει αριθμητική, είναι απλώς μοναδική!» που δημιουργήθηκε από την κυρία Ιωάννα Μανάφη και αναρτήθηκε στο ΙΕΠ.
| Στην έναρξη του 5ου Εργαστηρίου, την τιμητική του είχε ένας ακόμα ήρωας του παραμυθιού, το καγκουρό που μας έστειλε κι εκείνο με τη σειρά του ένα γράμμα με χαιρετισμούς. |  |
Συζητήσαμε για την οικογένεια του καγκουρό, τη δομή της οικογένειας του και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της. Παρακολουθήσαμε το σχετικό βίντεο από τη συλλογή εκπαιδευτικών ντοκιμαντέρ της Disney «Ο μαγικός κόσμος των ζώων» με τίτλο «Καγκουρό».
Η συζήτηση μας οδήγησε στον ορισμό της μονογονεϊκής οικογένειας. Καταλήξαμε στα ακόλουθα συμπεράσματα έχοντας αναγνωρίσει από μία προβληματική κατάσταση που απαιτεί λύση για κάθε περίπτωση.
Τα παραπάνω μας οδήγησαν σε ένα ακόμα ήρωα του παραμυθιού, το χελωνάκι!
| Τα χελωνάκια φυσικά δεν παρέλειψαν να μας στείλουν με τη σειρά τους χαιρετισμούς με μία αναμνηστική κάρτα. |  |
Παρακολουθήσαμε το βίντεο με τίτλο «Χελώνες» από τη συλλογή «Ο μαγικός κόσμος των ζώων» προκειμένου να κατανοήσουμε γιατί τα χελωνάκια στερούνται τους γονείς τους από τη γέννησή τους. Η συζήτηση οδήγησε στα ορφανά παιδιά και στα συναισθήματα αυτών και των οικογενειών τους.
Έπειτα χωριστήκαμε σε ομάδες προσομοιώνοντας μία μονογονεϊκή οικογένεια με έναν γονέα (μητέρα ή πατέρα) και δύο παιδιά. Οι ρόλοι μοιράστηκαν στην ομάδα με τη συνεργασία και συμφωνία όλων των μελών της. Οι ομάδες έχοντας καταλήξει σε μία προβληματική κατάσταση που απαιτεί λύση, έκαναν «οικογενειακό συμβούλιο» για να βρουν λύσεις στο πρόβλημά τους.
Συζητήθηκαν οι λύσεις στις εν λόγω προβληματικές καταστάσεις, καταγράψαμε λέξεις – κλειδιά των προτάσεων των ομάδων και συνεχίσαμε με την παρουσίαση αυτών μέσω παιχνιδιού ρόλων.
Τέλος δημιουργήσαμε δύο ατομικά εικαστικά έργα επιλέγοντας μια από τις προτεινόμενες ιδέες της επιμελήτριας του σχεδίου δράσης (Ιωάννα Μανάφη). Η επιλογή μας ήταν δημιουργία συννεφόλεξων σε σχήμα καγκουρό και χελώνας (εργαλείο WordArt).
| Φυσικά μας έστειλε κι εκείνος με τη σειρά του μία κάρτα με χαιρετισμούς όπως όλοι οι προηγούμενοι ήρωες. |  |
Παρακολουθήσαμε το βίντεο (απόσπασμα από το βίντεο του BBC Earth με τίτλο “Cuckoo Hijacks Warbler Nest”, που παρουσιάζει τον θηλυκό κούκο να αφήνει το αυγό του σε ξένηφωλιά) όπως προτείνεται από την επιμελήτρια του σχεδίου δράσης, κυρία Ιωάννα Μανάφη. Ο κούκος μας αφηγήθηκε την ιστορία της οικογένειας του. Μας είπε λοιπόν ότι ο θηλυκός κούκος αφήνει το αυγό του σε ξένη φωλιά. Μας εξέπληξε! Αυτό το γεγονός μας δημιούργησε ερωτηματικά αλλά και απορίες. Αναζητήσαμε πληροφορίες για τη δομή της οικογένειας του κούκου και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της. Η συζήτηση μας οδήγησε στον ορισμό της θετής οικογένειας.
Μιλήσαμε για προβληματικές καταστάσεις που πιθανόν υπάρχουν σε μια οικογένεια που υιοθέτησε ένα παιδί και αναζητήσαμε λύσεις. Αποφασίσαμε να χωριστούμε σε ομάδες και να κάνουμε «οικογενειακό συμβούλιο» για να βρούμε λύσεις. Η συζήτηση όμως μας οδήγησε στο να ερευνήσουμε τη διαδικασία της υιοθεσίας και τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει ενα ζευγάρι. Μια ομάδα παιδιών μέσω του παιχνιδιού ρόλων μας παρουσίασε την μικρή τους ιστορία.
| Στο ηλεκτρονικό μας ταχυδρομείο εστάλη μία κάρτα από την οικογένεια πιγκουίνων. Σας την παρουσιάζουμε! |  |
Για ακόμα μία φορά η κάρτα ήταν η αφορμή να ερευνήσουμε τον τύπο οικογένειας των λύκων. Παρακολουθήσαμε βίντεο με τίτλο «Λύκοι» από τη συλλογή εκπαιδευτικών ντοκιμαντέρ της Disney «Ο μαγικός κόσμος των ζώων», 2009).
Συζητήσαμε στην ολομέλεια για τη δομή της οικογένειας των λύκων και τα χαρακτηριστικά της. Μάθαμε ότι οι λύκοι ζουν σε αγέλη και η συζήτηση μας οδήγησε στον ορισμό της εκτεταμένης οικογένειας.
Παιχνίδι εμπιστοσύνης της ομάδας: Καθίσαμε στη μοκέτα σε κύκλο και κάναμε κύμα με τα χέρια μας!
Χωριστήκαμε σε ομάδες των 6 τουλάχιστον μελών με γονείς, παιδιά και παππούδες σε όποια αναλογία επιθυμούσαμε, προσομοιώνοντας κάθε ομάδα μία εκτεμένη οικογένεια. Μοιράσαμε ρόλους στην ομάδα με τη συνεργασία και τη συμφωνία όλων. Συζητήσαμε προβληματικές καταστάσεις που αντιμετωπίζει μία εκτεμένη οικογένεια και απαιτούν λύσεις. Τα μέλη της οικογένειας κλήθηκαν σε οικογενειακό συμβούλιο στοχεύοντας στην επίλυση των προβληματικών καταστάσεων.
Οι ομάδες κατέληξαν στο σημαντικότερο πρόβλημα που αντιμετωπίζει μία εκτεμένη οικογένεια και πρότειναν κάποιες λύσεις. Καταγράψαμε τις ιδέες των μαθητών σε έναν πίνακα!
Συζητήσαμε στην ολομέλεια για τις δυσκολίες (αρνητικές αναφορές) συναντά μια εκτεταμένη οικογένεια στη λειτουργία της, αλλά και για τις όμορφες στιγμές (θετικές αναφορές) που μπορούν να έχουν τα μέλη της. Καταγράψαμε τα όσα είπαμε σε έναν ψηφιακό λευκοπίνακα.
Το 3ο εργαστήριο τελείωσε με δημιουργία αφίσας όπου κάθε μαθητής ζωγράφισε ένα λύκο και ανέφερε στους συμμαθητές του «Πώς νιώθει ο λύκος στην οικογένειά του;»
Η δόμηση των επιμέρους εργαστηρίων έγινε με αξιοποίηση του σχεδίου δράσης με τίτλο «Νηπίων Παιδεία: το πρώτο βήμα στη δημοκρατία» που δημιουργήθηκε από την κυρία Θεοδώρα Μαρινάτου και αναρτήθηκε στο ΙΕΠ.
1ο Εργαστήριο: Ας γνωριστούμε παίζοντας – Ενδεικτικές δραστηρίοτητες:
2ο Εργαστήριο: Όλοι έχουμε θέση σε αυτήν την τάξη του νηπιαγωγείου – Ενδεικτικές δραστηρίοτητες:
3ο Εργαστήριο: Εσύ και εγώ μαζί – Ενδεικτικές δραστηρίοτητες:
4ο Εργαστήριο: Ο εαυτός μου – Ενδεικτικές δραστηρίοτητες:
5ο Εργαστήριο: Ο εαυτός μου και οι άλλοι. – Ενδεικτικές δραστηρίοτητες:
6ο Εργαστήριο: «Η ταυτότητά μου» – Ενδεικτικές δραστηρίοτητες:
7ο Εργαστήριο: Όλοι διαφορετικοί – όλοι ίσοι – Ενδεικτικές δραστηρίοτητες:
| Στο ηλεκτρονικό μας ταχυδρομείο εστάλη μία κάρτα από την οικογένεια πιγκουίνων. Σας την παρουσιάζουμε! |  |
Η κάρτα ήταν η αφορμή να ερευνήσουμε τον τύπο οικογένειας των πιγκουίνων. Παρακολουθήσαμε βίντεο με τίτλο «Πιγκουίνοι» από τη συλλογή εκπαιδευτικών ντοκιμαντέρ της Disney «Ο μαγικός κόσμος των ζώων», 2009). Συζητήσαμε για τη δομή της οικογένειας του πιγκουίνου και τα χαρακτηριστικά της. Η συζήτηση μας οδήγησε στον ορισμό της πυρηνικής οικογένειας.
Συζητήσαμε προβληματικές καταστάσεις που αντιμετωπίζει μία πυρηνική οικογένεια και απαιτούν λύσεις. Καταλήξαμε σε 3 προβληματικές καταστάσεις που αντιμετωπίζει μία οικογένεια. Χωριστήκαμε σε 3 ομάδες προσομοιώνοντας κάθε ομάδα μία πυρηνική οικογένεια με δύο γονείς και παιδιά. Τα μέλη της οικογένειας κλήθηκαν σε οικογενειακό συμβούλιο στοχεύοντας στην επίλυση των προβληματικών καταστάσεων. Ένα μέλος κάθε οικογένειας ανέφερε τη λύση στους υπόλοιπους, μοίρασαν ρόλους με τη συνεργασία και τη συμφωνία όλων, παρουσίασαν τη λύση με μια μικρή κοινωνική ιστορία.
Τέλος δημιουργήσαμε ένα ατομικό εικαστικό έργο με θέμα «Πώς νιώθει ο πιγκουίνος στην οικογένειά του;» επιλέγοντας μια από τις προτεινόμενες ιδέες της επιμελήτριας του σχεδίου δράσης (Ιωάννα Μανάφη). Η επιλογή μας ήταν δημιουργία συννεφόλεξου σε σχήμα πιγκουίνου (εργαλείο WordArt).
Η οικογένεια, αναμφισβήτητα, αποτελεί τον πρωταρχικό και κύριο παράγοντα στην εξέλιξη του ανθρώπου. Με τη σημασία και την αξία της οικογένειας έχουν ασχοληθεί παιδαγωγοί, ψυχολόγοι, κοινωνιολόγοι.
Η οικογένεια θεωρείται ο ισχυρότερος παράγοντας στη διαμόρφωση της προσωπικότητας του παιδιού. Η οικογένεια παγκοσμίως φροντίζει για τις βασικές βιολογικές ανάγκες του παιδιού, τη συναισθηματική ισορροπία, τις πρώτες και κύριες γνωστικές ικανότητες και την κοινωνικοποίηση του.
Η δόμηση των επιμέρους εργαστηρίων έγινε με αξιοποίηση του σχεδίου δράσης με τίτλο «Η οικογένεια δεν έχει αριθμητική, είναι απλώς μοναδική!» που δημιουργήθηκε από την κυρία Ιωάννα Μανάφη και αναρτήθηκε στο ΙΕΠ.
Αρχικά τα παιδιά κλήθηκαν να ολοκληρώσουν 2 αποστολές στο σπίτι σε συνεργασία με τους γονείς τους. Η 1η αποστολή ζήταγε από τα παιδιά να ζωγραφίσουν τον εαυτό τους και έπειτα να ψάξουν, να κολλήσουν, να ζωγραφίσουν πράγματα που τα κάνουν μοναδικά, το αγαπημένο τους φαγητό, χρώμα, δραστηριότητα κτλ. Στη 2η αποστολή έπρεπε να ζωγραφίσουν την οικογένεια τους.
Αναρτήθηκαν στην τάξη σπιτάκια με αριθμούς που αφορούσαν το πλήθος των μελών μιας οικογένειας (σπιτάκια με αριθμούς από το 2 έως το 8). Κάθε παιδί ανάλογα με το πλήθος των μελών της οικογένειας του τοποθετούσε την καρτέλα του στο αντίστοιχο σπιτάκι. Δημιουργήθηκαν μικρότερες ή μεγαλύτερες ομάδες, ανάλογα με το πλήθος των μελών της οικογένειάς τους.
Το εργαστήριο συνεχίστηκε με παιχνίδι αντιστοίχισης. Κάρτες οικογενειών με διαφορετικό αριθμό μελών. Μετρήσαμε τα μέλη της κάθε οικογένειας και το αντιστοιχίσαμε στο σπιτάκι με το σωστό αριθμό.
Η 3η αποστολή αφορούσε τη συμπλήρωση πάλι με τη βοήθεια των γονέων του οικογενειακού – γενεαλογικού δέντρου της οικογένειας τους και ένα παιχνίδι με κάρτες που καλούσε να τοποθετήσουμε κάρτες στη σωστή σειρά. Το εργαστήριο τελείωσε με μία δραστηριότητα που έπρεπε να κόψουμε όσα πρόσωπα χρειαζόταν για να σχηματίσουμε την οικογένεια μας.
Στη συνέχεια τα παιδιά κλήθηκαν σε μια δραστηριότητα καταιγισμού ιδεών (brainstorming) με θέμα «Τι είναι Οικογένεια» με στόχο την ανίχνευση των πρότερων ιδεών και αντιλήψεων των μαθητών. Ακολούθησε συζήτηση με αφορμή τις απόψεις των παιδιών.
Tέλος παρακολουθήσαμε το διαδραστικό ψηφιακό παραμύθι «Η μονα-δική μου οικογένεια» της Ι. Μανάφη (άδεια Creative Commons). Συζητήσαμε για τις οικογένειες των ζώων που πρωταγωνιστούν στο παραμύθι και υλοποιήσαμε τις δραστηριότητες που το συνοδεύουν.
Η οικογένεια, αναμφισβήτητα, αποτελεί τον πρωταρχικό και κύριο παράγοντα στην εξέλιξη του ανθρώπου. Με τη σημασία και την αξία της οικογένειας έχουν ασχοληθεί παιδαγωγοί, ψυχολόγοι, κοινωνιολόγοι.
Η οικογένεια θεωρείται ο ισχυρότερος παράγοντας στη διαμόρφωση της προσωπικότητας του παιδιού. Η οικογένεια παγκοσμίως φροντίζει για τις βασικές βιολογικές ανάγκες του παιδιού, τη συναισθηματική ισορροπία, τις πρώτες και κύριες γνωστικές ικανότητες και την κοινωνικοποίηση του.
Τις τελευταίες δυο εβδομάδες στο Νηπιαγωγείο μας, επεξεργαζόμαστε τη θεματική ενότητα «Ο Εαυτός μας – Η Οικογένειά μας».
Ταξιδεύοντας σε όλα τα γνωστικά αντικείμενα, μιλήσαμε για τον εαυτό μας, γράψαμε το όνομα μας και φιλοτεχνήσαμε το αρχικό γράμμα του με τρόπους διαφορετικούς. Δημιουργήσαμε τα πορτραίτα μας και είδαμε τον εαυτό μας σε ένα καθρέφτη λίγο μαγικό. Ήρθαμε σε άμεση επαφή γνωρίζοντας καλύτερα ο ένας τον άλλον και διαπιστώσαμε την μοναδικότητά μας ως άτομα. Μιλήσαμε για την οικογένειά μας, ώστε μέσα από τις διάφορες σχετικές δραστηριότητες να μιλήσουμε για “τα συναισθήματα μας”. Χτίσαμε το σπίτι μας και νιώσαμε αγάπη.
Πάρτε λοιπόν μια γεύση από όσα κάναμε.
