Δημιουργικότητα ορίζεται ως η ενδελεχής διαδικασία δημιουργίας νέων και χρήσιμων φορμών (Amabile, 1996), η οποία εκδηλώνεται μέσω της εφευρετικής σκέψης και της ανανεωτικής προσέγγισης προς την επίλυση προκλήσεων και την αντιμετώπιση αναγκών σε διάφορους τομείς και περιβάλλοντα. Οι περισσότεροι ορισμοί που έχουν εντοπιστεί στην βιβλιογραφία εστιάζουν στη δημιουργική διαδικασία, στο δημιουργικό προϊόν ή στο ίδιο το δημιουργικό άτομο και τέλος στο συγκεκριμένο πλαίσιο και περιβάλλον, το οποίο προωθεί και ενθαρρύνει τη δημιουργικότητα (Παρασκευόπουλος, 2004). Πρόκειται για μια δεξιότητα του ανθρώπου, ενώ αποτελεί τη φυσική ώθηση αυτού να αναπτύξει, να επεκτείνει και να ενεργοποιήσει τις ικανότητές του (Maslow, 1996). Ταυτόχρονα θεωρείται ως βασική ικανότητα επιβίωσης, η οποία προδιαθέτει το άτομο για μελλοντική επιτυχία (NACCCE, 1999).
Η δημιουργικότητα στο σχολείο αποτελεί την ικανότητα των μαθητών/τριων να αναπτύσσουν νέες ιδέες, λύσεις και προσεγγίσεις στο πλαίσιο της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Περιλαμβάνει τη δημιουργία καινοτόμων έργων, την εφαρμογή διαφορετικών προσεγγίσεων στην επίλυση προβλημάτων και την ανάπτυξη αυτονομίας και ευελιξίας στη σκέψη. Η δημιουργική διαδικασία στο σχολικό περιβάλλον προωθεί την ανάπτυξη των δεξιοτήτων των μαθητών/τριων και την ενίσχυση της ευρύτερης κριτικής σκέψης και αντίληψης. Μέσω της δημιουργικότητας τα παιδιά είναι σε θέση να εκφραστούν με τρόπο πρωτοποριακό και να αναπτύξουν τις ικανότητές τους σε διάφορους τομείς, ενθαρρύνοντας τη φαντασία, την αυτοπεποίθηση και τη δημιουργική εκφραστικότητα.
Με γνώμονα όλα τα πιο πάνω οι δράσεις που επιχειρούμε στο σχολείο ενέχουν την καλλιέργεια της δημιουργικής σκέψης των μαθητών/τριων μας. Έτσι ενόψει της Αποκριάς διενεργήθηκε ένα challenge καθώς τα παιδιά κλήθηκαν να συμμετάσχουν στην δημιουργία ενός αστείου καπέλου με την βοήθεια των γονιών τους στο σπίτι και την χρήση αποκλειστικά ανακυκλώσιμων υλικών.
Έτσι τα παιδιά δημιούργησαν την Αφίσα της Δράσης
είχαν δύο εβδομάδες διαθέσιμο χρόνο προκειμένου να προβούν στην δημιουργία του πιο αστείου καπέλου. Κάθε παιδί όταν θα ολοκλήρωνε το καπέλο του με την βοήθεια ενός ενήλικα από το οικογενειακό περιβάλλον «ανέβαζε» μία φωτογραφία με αυτό σε πίνακα ανακοινώσεων (padlet), στο οποίο είχαν πρόσβαση όλοι οι μαθητές/τριες
Μετάβαση στο padlet.com
Στις 13 Μαρτίου «ήρθαν» τα αστεία καπέλα στην τάξη, τα οποία τα παιδιά τα παρουσίασαν σε εκδήλωση επίδειξης καπέλων σε όλους/ες τους/τις μαθητές/τριες του Πολυδύναμου Νηπιαγωγείου διαχέοντας το μήνυμα της «Ανακύκλωσης των υλικών και της δυνατότητας να κατασκευάσουμε δημιουργικά αντικείμενα από υλικά που μπορούν να ανακυκλωθούν!!!»
Ο αρχικός σχεδιασμός του challenge προέβλεπε την ολοκλήρωση της δράση με ψηφοφορία από τους/τις μαθητές/τριες του πιο αστείου καπέλου, όμως όλα τα καπέλα ήταν εξαιρετικά δημιουργικά και πανέμορφα, οπότε αποφασίστηκε να μην γίνει ψηφοφορία αλλά να δοθεί ένα μικρό βραβείο σε όλα τα παιδιά για τα εξαιρετικά έργα/τελικά προϊόντα που παρουσίασαν.
Από την δράση αναδείχθηκαν πολλές σημαντικές πτυχές σχολιασμού, τις οποίες θα θέλαμε να αναφέρουμε!!!! Ως πρώτη αναφέρεται η ουσιαστική απόδειξη της σημασίας της Ανακύκλωσης, όπου έγινε πράξη με την συγκεκριμένη δράση! Ως δεύτερη σημαντική πτυχή σχολιασμού αποτελεί η ανάδειξη της ουσιαστικής συνεργασίας μαθητών/τριων μας με την συνδρομή των οικογενειών τους στην δράση!!! Επίσης η συμμετοχή υπήρξε συγκινητική καθώς «ήρθαν» στην τάξη 19 καπέλα (από τους 20 μαθητές). Θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε θερμά όλους τους γονείς των μαθητών/τριων μας που αγκάλιασαν και υποστήριξαν την δράση μας !!!!
Τέλος επιστρέφοντας στην θεωρία της Δημιουργικότητας που προηγήθηκε οι Kaufman & Beghetto (2009) ανέδειξαν τις τέσσερις συνιστώσες από τις οποίες συντίθεται το μοντέλο της Δημιουργικότητας. Συγκριμένα αυτές είναι: το περιβάλλον (στην περίπτωσή μας πρόκειται για το σχολικό περιβάλλον), το προϊόν (καπέλα), η διαδικασία (χρήση ανακυκλώσιμων υλικών) και οι άνθρωποι (παιδιά & γονείς).
Ο σκοπός της δράσης μας επετεύχθη σε μέγιστο βαθμό, γεγονός που μας συγκίνησε ιδιαίτερα!!!!
Και μην ξεχνάτε ότι…
η δημιουργικότητα μπορεί να καλλιεργηθεί (Fryer, 1996)
και να αναδειχθεί σε οποιαδήποτε πτυχή της ζωής του ατόμου (Lucas, 2001),
ενώ όλοι οι άνθρωποι μπορούν να είναι δημιουργικοί
(Feldman & Benjamin, 2006)
Βιβλιογραφικές Αναφορές
Amabile, T. (1996). Creativity in Context: Update to ‘The social psychology of creativity’. Boulder, CO: Westview Press.
Feldman, D. H. & A. C. Benjamin (2006). Creativity and education: An American retrospective. Cambridge Journal of Education, 36, 319-336.
Fryer, M. (1996). Creative teaching and learning. London: Paul Chapman Publishing Ltd.
Kaufman, J. C. & R. A. Begehtto (2009). Beyond big and little: The four c model of creativity. Review of General Psychology, 13, 1-12.
Lucas, B. (2001) Creative teaching, teaching creativity and creative learning. In A. Craft, B. Jeffrey & M. Liebling (Eds.) Creativity in education, 35-44. London: Continuum.
Maslow, A. H. (1996). Future visions: The unpublished papers of Abraham Maslow (E. Hoffman, Ed.). Newbury Park, CA: Sage.
NACCCE (1999). All our futures: creativity, culture and education. London: DfEE.
Παρασκευόπουλος, Ι. Ν. (2004). Δημιουργική Σκέψη στο Σχολείο και στην Οικογένεια. Αθήνα.
