Τόσο συχνά και ίσως τόσο άδικα κατηγορούμε τα παιδιά ότι ‘ζηλεύουν’. Τι είναι αυτό λοιπόν που τους καταλογίζουμε και γιατί;

Ξεκινώντας θα πρέπει να είναι ξεκάθαρο στο νου μας ότι η ζήλια είναι ένα από τα τόσα φυσιολογικά συναισθήματα που κατακλύζουν μικρούς αλλά και μεγάλους. Όπως η χαρά, η έκπληξη, η λύπη και ο θυμός, έτσι και η ζήλια, ξυπνάει μέσα μας έπειτα από συγκεκριμένα γεγονότα. Και δε διαφέρει σε τίποτα από τα υπόλοιπα συναισθήματα καθώς και αυτό εξαρτάται από τον τρόπο έκφρασής του στο κατά πόσο πρέπει να κατακριθεί ή όχι.

Ας ξεκινήσουμε όμως από τις αιτίες της ζήλιας των μικρών παιδιών.

Σχεδόν κάθε παιδί αναπτύσσει συναισθήματα ζήλιας και απόρριψης όταν έχει να συναγωνιστεί ένα νέο μέλος στην οικογένεια, ένα μωρό ή ένα πιο ζωηρό παιδάκι, το οποίο μονοπωλεί την προσοχή της οικογένειας. Επικρατεί η αντίληψη ότι είναι κυρίως τα μεγαλύτερα παιδιά που συχνά ζηλεύουν επειδή τα μικρότερα αναπόφευκτα λαμβάνουν περισσότερη προσοχή από τους γονείς. Όμως, δεν είναι πάντα έτσι. Συχνά, τα μικρότερα παιδιά μπορεί να ζηλέψουν την ήδη κατοχυρωμένη θέση των μεγαλύτερων αδερφών τους. Είναι λοιπόν τόσο η ηλικία και η σειρά των παιδιών όσο και ο χαρακτήρας τους που παίζει σημαντικό ρόλο στην εκδήλωση ζήλιας μεταξύ τους. Δεν επιτρέπεται όμως να παραβλέψουμε τον καθοριστικό ρόλο των γονέων στην ανάπτυξη αντιζηλιών μεταξύ των παιδιών και αυτό γιατί οι συγκρίσεις που πιθανόν μπορούν να κάνουν οι γονείς συμβάλουν στην ανάπτυξη του αισθήματος της ζήλιας, αντιπαλότητας και συναγωνισμού.

Γνωρίζοντας λοιπόν τους παράγοντες που επηρεάζουν την παρουσία αντιζηλίας μεταξύ παιδιών μπορούμε να δούμε τους τρόπους εκδήλωσης αυτής.

Η ζήλια στα παιδιά μπορεί να εκδηλωθεί με τους εξής τρόπους:

Όταν ένα παιδί …γίνεται επιθετικό απέναντι στο αδερφάκι του ή ακόμα και στους γονείς, πολλές φορές χωρίς ιδιαίτερο λόγο. Βρίσκοντας παράλογες και ασήμαντες δικαιολογίες δείχνει τον εκνευρισμό του, χτυπάει, βρίζει, τραβάει τα μαλλιά των άλλων και δαγκώνει. Δυσκολεύεται να προσαρμοστεί και υιοθετεί αντικοινωνική συμπεριφορά. Αρνείται πεισματικά να πάει στο σχολείο, να συμμετάσχει σε κοινωνικές εκδηλώσεις και εξόδους. Αρνείται πεισματικά να φάει, δείχνει ανόρεκτο αποκτά ιδιοτροπίες και καπρίτσια στο φαγητό και αδυνατίζει.

Παρουσιάζει διαταραχές στον ύπνο του. Αρνείται ή δυσκολεύεται να κοιμηθεί, ξυπνάει στη μέση της νύχτας, απαιτεί να κοιμηθεί στο δωμάτιο των γονιών του ή λερώνει το κρεβατάκι του… λερώνει το βρακάκι του ακόμα και στη διάρκεια της ημέρας, μιλάει και κλαίει σαν μωρό, γενικότερα υιοθετεί συμπεριφορά μικρότερου παιδιού.

Ο τρόπος που εκδηλώνεται η ζήλια και πάλι επηρεάζεται από τα ατομικά χαρακτηριστικά των παιδιών, τη λειτουργικότητα της οικογένειας, την συμπεριφορά και την κατανόηση των γονέων καθώς και τα παραδείγματα που βλέπουν τα παιδιά στην τηλεόραση, τα οποία συμβάλλουν στην δημιουργία καταστάσεων ζήλιας.

Τι μπορούμε, όμως, σαν γονείς να κάνουμε για να αντιμετωπίσουμε αλλά και να μειώσουμε το συναίσθημα της ζήλιας;

• Ø Ανάλογα με την ηλικία του εκάστοτε παιδιού μπορούμε να μιλήσουμε στο παιδί για τη γέννηση και τον ερχομό του αδερφού τους. Έτσι τα παιδιά νιώθουν ότι συμμετέχουν στο σημαντικό νέο γεγονός για την οικογένεια που θα αλλάξει την κατάσταση. Μπορούμε επίσης να ζητήσουμε την βοήθεια του παιδιού σε τυχόν ετοιμασίες. Είναι σημαντικό να κάνουμε το ‘μεγάλο’ παιδί να νιώσει ότι έχει μεγαλώσει και έχει πλέον το ρόλο του βοηθού. Με το να συμμετέχει στις προετοιμασίες για το νέο παιδί, για την κούνια και τα ρούχα του, λαμβάνοντας μέρος στις συζητήσεις για το τι θα κάνει η οικογένεια όταν θα έρθει το αδερφάκι, τα κάνει να μη νιώθουν ότι παραμερίζονται ή ότι χάνουν κάτι.
• Ø Μπορούμε επίσης να δούμε φωτογραφίες των μεγαλύτερων παιδιών όταν γεννήθηκαν και οι γονείς να διηγούνται αυτά που έκαναν όταν γεννήθηκαν τα πρώτα παιδιά. Οι κινήσεις αυτές βοηθούν τα παιδιά στο να νιώσουν ότι η σημασία και το ενδιαφέρον που δίνονται προς αυτά, δεν μειώνεται, αλλά αντίθετα, το κάθε παιδί παίρνει όλη την αγάπη των γονιών του.
• Ø Εκτός όμως από τις τεχνικές που μπορούν να ακολουθήσουν οι γονείς όταν περιμένουν κάποιο νέο μέλος στην οικογένεια, είναι σημαντικό να έχουν πάντα στο νου τους ότι τα παιδιά χτίζουν την σχέση τους από εξαιρετικά μικρή ηλικία. Γι’ αυτό είναι βασικό να μην τιμωρούμε κανένα παιδί λόγω της συμπεριφοράς του στο αδερφάκι του…το μόνο που μπορεί να καταφέρουμε με μεμονωμένες τιμωρίες καθώς και υιοθετώντας το ρόλο του διαιτητή είναι να αυξήσουμε τη ζήλια που βιώνει το εκάστοτε παιδί.

από την ψυχολόγο Έλλη Τριανταφύλλουhttp://georma.gr

Με αφορμή το βιβλίο”Όταν λυπάμαι”που έφερε σήμερα  ένα παιδί μιλήσαμε για το συναίσθημα της λύπης.

Η λύπη είναι ένα συναίσθημα υπαρκτό,γι αυτόν πρέπεινα βοηθήσουμε τα παιδιά να την αναγνωρίζουν και να την μοιράζονται με τους άλλους.Πρέπει να μάθουν ότι το να μοιράζεσαι όσα αισθάνεσαι προκαλεί ανακούφιση.

Το παιδι που νιώθει λύπη χρειάζεται την φυσική παρουσία του ενήλικου,προσοχή σε όσα λέει,αγκαλιά και χρόνο για να μοιραστεί μαζί μας το συναίσθημα του.Αυτό όμως δεν σημαίνει πως παραβλέπουμε τις συμφωνίες που έχουμε κάνει,για παράδειγμα το μάζεμα των παιχνιδιών ή το πλύσιμο των δοντιών.

Τα παιδιά πρέπει να ξέρουν ότι δίνουμε αξία σε όλα τους τα συναισθήματα,αρνητικά ή θετικά.Για να αποκτήσουν τα παιδιά μας εμπιστοσύνη στον εαυτό τους θα πρέπει να τα μεγαλώσουμε έτσι ώστε να μπορούν να λένε”Όταν νιώθω λύπη ,ξέρω ότι θα περάσει.Το ξέρω ότι δεν κρατάει για πάντα.”

Ζωγράφισαν κάτι που τους έκανε να λυπηθούν και είπαν τί έκαναν για να τους περάσει η λύπη.

Όταν μου παίρνουν τα παιχνίδια.Μετά κάνω κάτι που μ’αρέσει πολύ.

Όταν δεν  με παίζει η αδερφή μου.

Όταν δεν με παίζουν .Το λέω στην μαμά και τον μπαμπά για να μου περάσει.

Όταν μου σπάνε τα παιχνίδια μου.Μετά παίζω με κάτι άλλο.

Όταν δεν μ’αφήνει ο μπαμπάς να δω τηλεόραση.Για να μου φύγει η λύπη παίζω μπάσκετ.

Όταν με χτυπάνε .Το λέω σε κάποιον που μ’αγαπάει.

Όταν δεν με παίζει η φίλη μου.Μετά ζωγραφίζω.