Ο ΜΑΡΤΗΣ ΚΑΙ Η ΜΑΝΑ ΤΟΥ
Τον γνωρίζετε το Μάρτη,
τον τρελό και τον αντάρτη;
Ξημερώνει και βραδιάζει
κι εκατό γνώμες αλλάζει.
Βάζει η μάνα του μπουγάδα,
σχοινί δένει στη λιακάδα,
τα σεντόνια της ν’ απλώσει,
μια χαρά να τα στεγνώσει.
Νά που ο Μάρτης μετανιώνει
και τα σύννεφα μαζώνει
και να μάσει η μάνα τρέχει
τα σεντόνια, γιατί βρέχει!
Νά ο ήλιος σε λιγάκι,
φύσηξε το βοριαδάκι,
κι η φτωχή γυναίκα μόνη
τα σεντόνια ξαναπλώνει.
Μια βροντή κι ο ήλιος χάθη
μες στης συννεφιάς τα βάθη,
ρίχνει και χαλάζι τώρα,
ποποπό, τι άγρια μπόρα!
Ώς το βράδυ φορές δέκα
άπλωσε η φτωχή γυναίκα
την μπουγάδα, κι όρκο δίνει
Μάρτη να μην ξαναπλύνει.
Ρίτα Μπούμη-Παπά
(από το βιβλίο: Aνθολόγιο για τα παιδιά του Δημοτικού,
μέρος δεύτερο, Oργανισμός Eκδόσεως Διδακτικών Bιβλίων, 1975)
Ο χειμωνιάτικος καιρός της εβδομάδας που πέρασε επαληθεύει τα όσα λέει η παράδοση για τον μήνα Μάρτιο.Δέν προλάβαμε να φορέσουμε τον Μάρτη στο χεράκι…. Η παράδοση στην Ελλάδα λέει ότι την τελευταία μέρα του Φλεβάρη φτιάχνουμε το «Mάρτη», ένα βραχιολάκι από κόκκινη και άσπρη κλωστή στο καρπό του χεριού.
Από την 1η ως τις 31 του Μάρτη, τα παιδιά φορούν στο χέρι τους, στον καρπό, ένα βραχιολάκι φτιαγμένο από στριμμένη άσπρη και κόκκινη κλωστή, τον «Μάρτη» ή «Μαρτιά». Σύμφωνα με την λαϊκή παράδοση, ο «Μάρτης», προστατεύει τα πρόσωπα των παιδιών από τον πρώτο ήλιο της Άνοιξης, για να μην καούν.
Ο «Μάρτης» μένει στο χέρι μέχρι να δούμε το πρώτο χελιδόνι στο τέλος του μήνα. Τότε πετάμε πάνω σε ένα θάμνο, δώρο στο χελιδόνι για να το χρησιμοποιήσει και να φτιάξει τη φωλιά του. Αν όμως το Πάσχα είναι μέσα στον Μάρτη, τον καίνε στην Ανάσταση.
Το άσπρο χρώμα συμβολίζει την αγνότητα και το δεσμό της οικογένειας, η δε κόκκινη συμβολίζει την αγάπη. Οι δύο μαζί κλωστές αποτελούν το δεσμό και την πίστη προς τη θρησκεία.
Ο Μάρτης έχει και ένα ζεστό ήλιο, δυνατό, που καίει και τσουρουφλίζει. Η παράδοση λέγει πως ο ήλιος του Μάρτη μαυρίζει το πρόσωπο και δημιουργεί στίγματα και λεκέδες. “Του Μάρτη ο ήλιος βάφει και πέντε δεν ξεβάφει”. Οι κοπέλες, λοιπόν, έπρεπε να προφυλαχθούν για να μη μαυρίσουν. Γιατί το λευκό δέρμα ήταν ένδειξη καλής καταγωγής.
Ο Μάρτης είναι ο μοναδικός από τους μήνες που έχει τα περισσότερα παρατσούκλια και πολλά είναι σκωπτικά. Του έχουν βγάλει και τα ονόματα Κλαψομάρτης, Κλάψας, Πεντάγνωμος, Γδάρτης, Παλουκοκάφτης, Ανοιξιάτης και Φυτευτής. Φυσικά όλα αυτά προέρχονται από τις εναλλαγές του καιρού και από τις γεωργικές εργασίες της εποχής.
Μερικές ιστορίες για τον Μάρτη.
Οι μήνες αποφάσισαν μια μέρα να βρουν ο καθένας και από μια γυναίκα για να μη είναι έτσι έρημοι και σκοτεινοί, χωρίς καμιά παρηγοριά στο σπιτικό τους. Όλοι έβαλαν προξενητάδες και ο καθένας βρήκε τη δικιά του. Ο Μάρτης όμως γελάστηκε και πήρε μια χανούμισσα. Είχε μάθει πως οι Τουρκάλες είναι όμορφες και γι’ αυτό παντρεύτηκε χωρίς να της ζητήσει να βγάλει το μαντίλι. Η Τουρκάλα ήταν πάρα πολύ άσχημη και ο Μάρτης, μόλις εκείνη έβγαλε το μαντίλι μετά το γάμο, σηκώθηκε και έφυγε…
Μια άλλη παράδοση λέει ότι ο Μάρτης έχει δυο γυναίκες. Η μια είναι όλο δροσιά, χαρά και ομορφιά, και η άλλη φορτωμένη μ’ όλη την ασκήμια του κόσμου. Όταν βλέπει την πρώτη του γυναίκα χαμογελά και χαίρεται. Το γέλιο του το παίρνουν οι ηλιαχτίδες και το σκορπίζουν σ’ όλο τον κόσμο. Όταν, όμως, κοιτάζει τη δεύτερη γυναίκα του σκυθρωπιάζει και θυμώνει. Και την ανταριασμένη καρδιά του την παίρνουν τα σύννεφα και οι βοριάδες και την κάνουν χιόνια και βροχές.
http://candia.wordpress.com