Χελιδονίσματα

Σε πολλές περιοχές της χώρας μας, την πρώτη Μαρτίου ή στις 21 Μαρτίου, ημέρα της εαρινής ισημερίας, τα παιδιά γυρνάνε στα σπίτια κρατώντας ένα αρθρωτό ομοίωμα χελιδονιού, την «χελιδόνα», και τραγουδούν ένα είδος καλάντων, τα χελιδονίσματα. Το έθιμο της χελιδόνας, έχει τις ρίζες του στην αρχαία Ελλάδα, και επιβιώνει μέχρι τις μέρες μας σε πολλά μέρη της Ελλάδας όπως Ήπειρο, Μακεδονία, Θράκη και Δωδεκάνησα.

Την «χελιδόνα» σε κάποιες περιοχές την στολίζουν με φύλλα κισσού, που είναι χαρακτηριστικό της αειθαλούς βλάστησης, σε άλλες, με ζουμπούλια ή άλλα ανοιξιάτικα λουλούδια, κι αλλού της κρεμούν κουδουνάκια και πολύχρωμα χαρτιά.

Οι «Χελιδονιστές», οι οποίοι ήταν κυρίως παιδιά αλλά και σε κάποιες περιπτώσεις ενήλικες, γυρίζουν από σπίτι σε σπίτι τραγουδώντας τραγούδια για τον ερχομό των χελιδονιών. Παλιά, οι νοικοκυρές έδιναν στα παιδιά λάδι, κρασί, αλεύρι, σιτάρι, αυγά και σε λίγες περιπτώσεις χρήματα. Τα λεφτά καθώς και ότι προϊόντα μάζευαν τα παιδιά τα αφιέρωναν στην εκκλησία.

Κάποια «χελιδονίσματα» χαιρετίζουν το έαρ, την άνοιξη και απαγγέλλουν στίχους, για να διώξουν τον χειμώνα ή τον τελευταίο μήνα του, τον Φλεβάρη

πηγές:

http://www.matia.gr/7/77/77_1_6.html

http://30dim-athin.att.sch.gr/ta_xelidonismata.htm

Με λίγες ημέρες καθυστέρηση λόγω του καιρού αποφασίσαμε κρατώντας τα χελιδόνια μας και ένα στολισμένο καλάθι από φύλλα κισσού και άνθη αμυγδαλιάς να επισκεφθούμε το γειτονικό μας νηπιαγωγείο το 9^ο για να καλωσορίσουμε μαζί τους την άνοιξη.

Τους είπαμε ένα χελιδόνισμα και έβαλαν στο καλάθι μας καραμέλες.

Ήρθε ήρθε χελιδόνα

ήρθε και άλλη μεληδόνα

κάθησε και λάλησε

και γλυκά κελάηδησε:

“Μάρτη, Μάρτη μου καλέ,

και Φλεβάρη φοβερέ.

κι αν φλεβίσεις κι αν τσικνίσεις

καλοκαίρι θα μυρίσεις.

Κι αν χιονίσεις κι αν κακίσεις,

πάλιν άνοιξη θ’ ανθίσει

Με  λίγες  ημέρες  καθυστέρηση  λόγω του καιρού αποφασίσαμε  κρατώντας τα χελιδόνια  μας και  ένα στολισμένο καλάθι από φύλλα κισσού και άνθη αμυγδαλιάς να επισκεφθούμε το γειτονικό μας νηπιαγωγείο το 9^ο για να καλωσορίσουμε μαζί τους την άνοιξη.

Τους είπαμε ένα  χελιδόνισμα και έβαλαν στο καλάθι μας καραμέλες.

Με  λίγες  ημέρες  καθυστέρηση  λόγω του καιρού αποφασίσαμε  κρατώντας τα χελιδόνια  μας και  ένα στολισμένο καλάθι από φύλλα κισσού και άνθη αμυγδαλιάς να επισκεφθούμε το γειτονικό μας νηπιαγωγείο το 9^ο για να καλωσορίσουμε μαζί τους την άνοιξη.

Τους είπαμε ένα  χελιδόνισμα και έβαλαν στο καλάθι μας καραμέλες.Γνωρίσαμε καινούρια παιδιά,τα παιδιά συζήτησαν μεταξύ τους και υποσχέθηκαν να ξανασυναντηθούμε.

Επιστρέφοντας στο σχολείο επηρεασμένοι από τις μυρωδιές  της Άνοιξης φτιάξαμε με κανέλες την Αμυγδαλιά μας.

Καλώς ήρθες Άνοιξη!



ΑΠΟΚΡΙΕΣ

Η λέξη Αποκριά σημαίνει αποχή από το κρέας και σηματοδοτεί την έναρξη της τυρινής εβδομάδας στην οποία επιτρέπονται, κατά τη θρησκεία μας, μόνο τα γαλακτοκομικά προϊόντα. Οι Απόκριες αποτελούν ουσιαστικά την εισαγωγή στην περίοδο της νηστείας και προετοιμασίας για τη μεγαλύτερη γιορτή της χριστιανοσύνης, το Πάσχα. Συνώνυμη της λέξης Αποκριά είναι και η λέξη Καρναβάλι (Carnival) που προέρχεται από το λατινικό carnem levare (αποχή από το κρέας).

 Οι ρίζες των εκδηλώσεων αυτών βρίσκονται στην αρχαία Ελλάδα, στη Διονυσιακή λατρεία. Ο Διόνυσος, κατά το δωδεκάθεο, ήταν ο θεός της γονιμότητας και οι αρχαίοι `Ελληνες τον τιμούσαν με μεγάλους εορτασμούς, τα Διονύσια. Κατά τους εορτασμούς αυτούς, στην αρχαία Αθήνα, γινόταν παρέλαση άρματος . Το άρμα ακολουθούσαν χορευτές και τραγουδιστές μεταμφιεσμένοι με προσωπίδες που τραγουδούσαν σατυρικά τραγούδια. Οι εορτασμοί αυτοί, πέρασαν από πολιτισμό σε πολιτισμό δεχόμενοι επιρροές από διάφορες κουλτούρες.

Παλιότερα στη χώρα μας , τον εορταστικό τόνο έδιναν οι παρέες των μεταμφιεσμένων, που κυκλοφορούσαν στους δρόμους και γύριζαν τα βράδια στις γειτονιές τραγουδώντας. Αυτού του είδους, όμως, οι καρναβαλικές εκδηλώσεις χάθηκαν σε μικρό ή μεγάλο βαθμό με το πέρασμα του χρόνου για να επικρατήσουν οργανωμένες από τις τοπικές κοινωνίες και τυποποιημένες εορταστικές εκδηλώσεις με αποκριάτικες στολές και άρματα.

Το καρναβάλι όμως είναι στενά συνδεμένο με την πολιτισμική κληρονομιά κάθε περιοχής της Ελλάδας. Τα τελευταία χρόνια μάλιστα γίνεται προσπάθεια να αναβιώσουν παραδοσιακά αποκριάτικα έθιμα σε πολλά μέρη της χώρας. Κυρίαρχα στοιχεία σε αυτά αποτελεί η σάτιρα, η οποία συνδέεται άμεσα με τα τοπικά δρώμενα ή επικεντρώνεται σε επίκαιρα θέματα .

Το καρναβάλι

Έφτασε και φέτος πάλι
το τρελό το καρναβάλι.
Όλοι ας μασκαρευτούμε
και στους δρόμους να βρεθούμε !

Κάθε χρόνο μια φορά,
φτάνει τούτη η χαρά
και γι’ αυτό ας τη χαρούμε
όσο πιο πολύ μπορούμε !

Ας χορέψουμε με κέφι,
με νταούλια και με ντέφι
κι ας μας διώξει μακριά
κάθε λύπη η αποκριά

Μπαίνοντας στο κλίμα της αποκριάς  διαβάσαμε την συγκινητική  ιστορία του αρλεκίνου που η αγάπη της μητέρας του τον έκανε τον βασιλιά του καρναβαλιού.

Η ιστορία του Αρλεκίνου

Μια φορά κι έναν καιρό στην πόλη με τις γόνδολες, τη Βενετία, ζούσε ένα φτωχό παιδάκι, ο Αρλεκίνος. Τις μέρες της Αποκριάς, στη Βενετία γιορτάζουν το καρναβάλι με παρελάσεις και γιορτές. Όλοι ντύνονται μασκαράδες και κρυμμένοι πίσω από τις μάσκες τους γλεντάνε μέχρι το πρωί.
Ο μικρός Αρλεκίνος, κάθε απόγευμα, καθόταν στο παράθυρο, έβλεπε τους γελαστούς μασκαράδες που περνούσαν παρέες παρέες κάτω από το σπίτι του και μερικές φορές ένα δάκρυ κυλούσε στο μαγουλάκι του.  Θυμόταν πώς ντυνόταν κι αυτός μασκαράς μαζί με τον πατέρα του και τη μητέρα του και κάνανε βόλτες στην πλατεία το Αγίου Μάρκου με τα περιστέρια.  Τώρα πια όλα ήταν διαφορετικά ! Ο πατέρας είχε πεθάνει και η καημένη η μητέρα του με μεγάλη δυσκολία κατάφερνε να πληρώνει τα έξοδά τους.  Σκούπιζε, λοιπόν, το δάκρυ του και χαιρετούσε τους γελαστούς μασκαράδες που του φώναζαν να κατέβει μαζί τους στο γλέντι.
Η μαμά του είδε το κρυφό δάκρυ του Αρλεκίνου και ανέβηκε στη σοφίτα αποφασισμένη να βρει κάτι, έστω κι ένα παλιό ρούχο, για να μασκαρέψει το λυπημένο παιδί της. Κάτι μικρά κουρελάκια από υφάσματα της έδωσαν την ιδία ! Τα μάζεψε όλα, πήρε τα ραφτικά της και δούλεψε  μέχρι το πρωί. Ένωσε τα μικρά κομματάκια, έκανε ένα μεγάλο πολύχρωμο πανί και μ’ αυτό έραψε μια φανταχτερή στολή, που άλλη δεν είχε ξαναγίνει !
Ξύπνησε χαρούμενη το Αρλεκίνο και τον έντυσε με τη στολή. Φούντωσε τα κατσαρά καστανά μαλλάκια του παιδιού και, σαν τελευταία πινελιά, άνοιξε δυο τρύπες με το ψαλίδι της σε μια μαύρη βελούδινη λωρίδα και την έδεσε στα μάτια του παιδιού για μάσκα ! Το αποτέλεσμα ήταν θαυμάσιο !
Ευτυχισμένος ο Αρλεκίνος, με τα δάκρυα απ’ τα παράπονα να λάμπουν στα ματάκια του, έδωσε ένα σκαστό φιλί στη μανούλα του και έτρεξε στην πλατεία.
Τα πυροτεχνήματα έλαμπαν στον ουρανό και τα παιδιά μάζευαν καραμέλες και σοκολάτες που  πετούσαν οι άρχοντες από τα μπαλκόνια.
Όταν έφτασε στην πλατεία ο Αρλεκίνος, όλοι θαύμαζαν τη φορεσιά του, κι εκείνος χαρούμενος άρχισε να χορεύει χωρίς να φανερώνει ποιος είναι.
Ποιος είσαι; τον ρωτούσαν πολλοί. Είσαι από τη Βενετία; Που αγόρασες αυτή τη θαυμάσια στολή;
Ο Αρλεκίνος χαμογελούσε και κρατούσε καλά φυλαγμένο το μυστικό του, ώσπου μια κοπελίτσα τού άρπαξε τη μάσκα.
Είναι ο Αρλεκίνος ! φώναξαν κάποιοι ξένοι. Αυτός είναι ο βασιλιάς του καρνάβαλου, φώναξαν όλοι μαζί και του πρόσφεραν φρούτα και γλυκά χορεύοντας χαρούμενοι γύρω του.
Ο Αρλεκίνος χόρεψε ξέφρενα όλη νύχτα και το πρωί γύρισε στο σπίτι του φορτωμένος με γλυκά.
Ένας χρόνος πέρασε.  Την επόμενη χρονιά, μόλις πλησίαζε η Αποκριά, όλοι έτρεξαν στη μητέρα του Αρλεκίνου και πλήρωναν όσο όσο για να ράψουν μια πολύχρωμη φορεσιά αρλεκίνου!

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Τα παιδιά  ενθουσιασμένα  από την ιστορία θέλησαν να φτιάξουμε τον αρλεκίνο για να στολίσουμε το σχολείο. Έτσι αφού ζωγραφίσαμε το περίγραμμα του σώματος ενός παιδιού ξεκινήσαμε. Με πινέλο ζωγράφισαν το πρόσωπο και το σώμα Του έβαλαν ένα καπέλο και μια μάσκα σαν του αρλεκίνου. Στην συνέχεια χρησιμοποίησαν τον ρόμβο από το οικοδομικό υλικό και το σχεδίασαν πάνω σε κόλες γλασέ   διαφόρων  χρωμάτων. Τα εκοψαν και τα κόλλησαν πάνω στο σώμα του φτιάχνοντας του μια υπεροχή στολή.

Συνεχίζοντας να μιλάμε για τα συναισθήματα μας δώσαμε   στα παιδιά πρόσωπα χωρίς χαρακτηριστικά και το καθένα του έδωσε   την ανάλογη έκφραση  ανάλογα με το συναίσθημα που ένιωθε.

Στην συνεχεία το έβαλαν στο πρόσωπο τους  και μας είπαν για ποιο λόγο νιώθουν έτσι.

“Είμαι χαρούμενη γιατι έπαιξα με τα παιχνίδια μου.”

“Είμαι λυπημένη γιατι έκανα μια ζημιά και με μάλωσαν οι γονείς μου.”

“Είμαι θυμωμένη με την μαμά μου γιατι δεν με άφησε να κάνω ποδήλατο.”

Στην συνέχεια έκοψαν εικόνες από παλιά παραμύθια και ομαδοποίησαν τους ηρωες ανάλογα με το πώς νιώθουν φτιάχνοντας την αφίσα των συναισθημάτων.

Χαρά, λύπη, φόβος, ντροπή, θυμός και αγάπη.

Θέλοντας να εκφραστούμε μέσα από το παιχνίδι φτιάξαμε ένα ζαρι που σε κάθε πλευρά έχει ένα συναίσθημα. Κάθε παιδί το ρίχνει και όποιο συναίσθημα δείχνει μιλάει γι αυτό.Ετσι θέλοντας να ρίξουν όλοι το ζάρι πήραν τον λόγο και τα πιο συνεσταλμένα. Αν κάποιος δεν ήθελε το συγκεκριμένο συναίσθημα έριχνε πάλι το ζάρι.

Φόβος: Κάποια μέρα φοβήθηκα πολύ όταν κάποιος ξένος χτύπησε την πόρτα δυνατά.

Ντροπή :Ένιωσα ντροπή όταν χτύπησα ένα παιδάκι και ντρεπόμουν να το πω στην μαμά μου.

Αγάπη:Nιώθω αγάπη για τη Αγγελική γιατί είναι φίλη μου και μου κάνει δώρα.

Παίρνοντας αφορμή από την αγάπη αποφασίσαν να χαρίσουν ένα δώρο σε όποιον αγαπάνε.

Έκαναν μια ζωγραφιά και γράψαμε σε ποιον την χαρίζουν. Για να γίνει πιο εντυπωσιακό το δώρο πέρασαν σε ένα κορδόνι πολύχρωμα μακαρόνια και έφτιαξαν ένα  διακοσμητικό για την ζωγραφιά.

Την χαρίζω στην μαμά μου που την αγαπώ γιατι μου παίρνει δώρα.

Αγαπώ την μαμά γιατι μου δίνει φιλάκια και αγκαλίτσες.

Θα την χαρίσω στον μπαμπά γιατι με προσέχει.

Αγαπώ τον μπαμπά γιατι μ’ αγαπάει κι αυτός.

Παίρνοντας αφορμή από τις εναλλαγές των συναισθημάτων των παιδιών που  ακόμη και σήμερα   μιλούσαν για το ποσό μεγάλη χαρά τους έδωσε το παιχνίδι με το χιόνι αλλά και ποσό λυπηθήκαν που έλιωσε  αποφασίσαμε να ασχοληθούμε με τα συναισθήματα.

Επιλέξαμε κάποιους πίνακες ζωγραφικής που απεικόνιζαν πρόσωπα με διαφορετικά συναισθήματα και αφού τα παρατήρησαν ζωγράφισαν τα αντίγραφα τους και προσπάθησαν να καταλάβουν πως νιώθουν τα πρόσωπα και γιατί.Οι απαντήσεις ήταν ποικίλες και ενδιαφέρουσες.

Η γιαγιά νιώθει χαρούμενη και αγαπάει το εγγονακι  της γιατι το φροντίζει και το κοριτσάκι δεν φοβάται γιατι το έχει στην αγκαλιά της.

Το αγόρι είναι λυπημένο γιατι χτύπησε το κεφάλι του.

Είναι λυπημένο γιατι έλιωσε το χιόνι και δεν μπορεί να παίξει.

Γιατί έχει μαλώσει με κάποιον.

Γιατί έφυγαν οι γονείς του.

Γιατί πέθανε η γιαγιά του.

Γιατί δεν έχει να φάει και είναι φτωχό.

 Ο πιερότος είναι θυμωμένος γιατι κάποιος έχει ντυθεί πιο ωραία .

Νιώθει θυμό γιατι ο φίλος του δεν ήθελε να χορέψει μαζί του.

Γιατί χάλασε η μάσκα του.

Το κοριτσάκι αγαπάει το περιστέρι και το φροντίζει γιατι δεν έχει κανέναν άλλο.

Ίσως να μην έχει γονείς και νιώθει μοναξιά.

Αγαπάει το περιστέρι γιατι μεταφέρει το μνήμα της αγάπης . 

 Μετά από αρκετές ημέρες κακοκαιρίας που μας κράτησαν στο σπίτι επιστρέψαμε στο σχολείο γεμάτοι  από εμπειρίες που μας έδωσε το υπέροχο χιονάκι.Τα παιδιά έπαιξαν ,έφτιαξαν χιονάνθρωπους και μας είπαν ότι τους άρεσε πάρα πολύ.

Μας είπαν ότι στεναχωρέθηκαν που έλιωσε γιατί χάλασε τους χιονάνθρωπους τους.Παίρνοντας αφορμή από τα συναισθήματα τους διαβάσαμε τον “χιονάνθρωπο που δεν ήθελε να λιώσει”

Μέσα από την ιστορία κατάλαβαν ότι οι χιονάνθρωποι δεν χάνονται αλλά όπως είχαμε μάθει στον κύκλο του νερού θα γίνουν νερό που θα εξατμιστεί ,θα γίνει σύννεφο και αυτό πάλι κάποια μέρα θα γίνει πάλι χιόνι που κάποια άλλα παιδιά θα το κάνουν χιονάνθρωπο.

“Ο χιονάνθρωπος που δεν ήθελε να λιώσει”, από τον Μάνο Κοντολέων

 “Πήγαινε στο λιμάνι και τα κα­ράβια θα σου πούνε!” του απά­ντησε το λεωφορείο.

Ο χιονάνθρωπος έψαξε για το λιμάνι, το βρήκε, είδε τα αραγ­μένα καράβια, τα ρώτησε αν ξέ­ρουν πώς πάνε στα βορινά.

“Θα σε πηγαίναμε εμείς, μα έχει τρικυμία αυτές τις μέρες και δε σαλπάρουμε” τον απογοήτεψαν τα καράβια.

Συνεχίζοντας την προσπάθεια να προσεγγίσουμε την ένοια του χρόνου τα παιδιά ζωγράφισαν καρτέλες που συμβολίζουν το πρωί, το μεσημέρι ,το απόγευμα ,και το βράδυ.

Στην συνέχεια προσπάθησαν να τις τοποθετήσουν με χρονική σειρά.Στην αρχή δυσκολεύτηκαν αρκετά παραλείποντας το μεσημέρι ή το απόγευμα.Το κατανόησαν όμως επαναλαμβάνοντας πολλές φορές.

Είπαμε ότι ο ήλιος είναι ένα αστέρι και τα παιδιά προβληματίστηκαν γιατί είναι τόσος μεγάλος ενώ τα αστέρια τόσο μικρά.

Έκαναν υποθέσεις για να δώσουν απάντηση όπως

Επειδή ο ήλιος είναι κάτω.

Επειδή είναι χοντρός.

Επειδή είναι μεγάλος.

Γιατί ο ήλιος είναι πιο κοντά μας.

Για να επιβεβαιώσουμε την σωστή απάντηση κάναμε αναπαράσταση με τα παιδιά που έκαναν την γη,τον ήλιο και τα αστέρια.

Τέλος είπαμε να φτιάξουμε μια ιστορία εμπλέκοντας τις καρτέλες χρονικής διαδοχής .

Κάθε παιδί συμπλήρωνε την δική του ιδέα .Την καταγράψαμε και τέλος την ζωγραφίσαμε δίνοντας τον τίτλο “Η ιστορία μιας ημέρας.”

ΒΙΝΤΕΟ “Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΜΙΑΣ ΗΜΕΡΑΣ”

Την Τρίτη   17/01/2012  αποφασίσαμε να φτιάξουμε βασιλόπιτα στο σχολείο μας για να τηρήσουμε το έθιμο  με την βοήθεια μιας μητέρας.

Διαβάσαμε την συνταγή και μετρήσαμε τις ποσότητες των υλικών

Τα παιδιά την έγραψαν και την διάβασαν με την βοήθεια συμβόλων.

Αφού βοήθησαν όλοι την ψήσαμε και την κόψαμε για να βρούμε τον τυχερό της νέας χρονιάς.

Η τυχερή για το 2012 ήταν η Καλιόπη.Μπράβο της!

Με αφορμή το βιβλίο “γυρίζει,γυρίζει ηγη” προσπαθήσαμε να προσεγγίσουμε την εναλλαγή ημέρας και νύχτας.

Είδαμε το σχήμα της γης με την υδρόγειο σφαίρα και μιλήσαμε για την περιστροφή της γης  με τόσο γρήγορη ταχύτητα ώστε να μην το καταλαβαίνουμε.Έχοντας από την μία πλευρά τον ήλιο είδαμε ότι η μία πλευρά φωτίζεται και έτσι έχουμε ημέρα και η άλλη δεν φωτίζεται και έχουμε την νύχτα.Έτσι την ώρα που στην χώρα μας τα παιδιά κοιμούνται κάποια παιδιά σε άλλες χώρες ξυπνάνε.Έβαλαν το χέρι τους επάνω στην γη και ενώ βρίσκεται στην φωτιζόμενη πλευρά καθώς το περιστρέφουν έρχεται στην νύχτα.

Ζωγράφισαν σε καρτέλες έναν ήλιο σαν σύμβολο της ημέρας και ένα φεγγάρι συμβολίζοντας την νύχτα και παίζοντας τοποθέτησαν τις κάρτες σε χρονική διαδοχή.

Ζωγράφισαν την γη χωρίζοντας την στην μέση όπως είναι την ημέρα και την νύχτα.

Είδαμε στον υπολογιστή την περιστροφή της γης γύρω από τον εαυτό της και γύρω από τον ήλιο.

Με αφορμή τις εντυπώσεις ενός παιδιού από την εκδρομή σε χιονοδρομικό κέντρο μιλήσαμε για τα σπορ του χειμώνα:Σκι,πατινάζ,έλκυθο,σκέιτμπορντ. Τα παιδιά αφού είδαν φωτογραφίες από διάφορα σπορ αντάλαξαν απόψεις, μέσα από τις προσωπικές εμπειρίες τους γνωρίζοντας καινούριες λέξεις διορθώνοντας το ένα το άλλο.

Μπαστούνι,χιονοπέδηλα,πατίνια,χιονοδρομικό,χιονόμπαλα,χιονοπόλεμος,χιονάνρωπος,τελεφερίκ,

παγοδρόμιο.

Μιλήσαμε για τον κίνδυνο που υπάρχει αν δεν γνωρίζουν και αν δεν προσέξουν να χτυπήσουν.

Παρατηρήσαμε ότι οι περισσότερες αρχίζουν από την λέξη χιόνι+κάποια άλλη λέξη

Χτυπήσαμε με τα χέρια τις συλλαβές τους μέσα από το παιχνίδι μετρώντας πόσες έχει η κάθε μία και βρήκαμε τις μεγαλύτερες και τις μικρότερες.

Τ α παιδιά έδειξαν μεγάλο ενδιαφέρον συνεχίζοντας να ψάχνουν  και άλλες λέξεις μεγαλύτερες.